Het nieuws van 3 januari 2004

Het citeren van anonieme bronnen in NRC Handelsblad neemt epidemische vormen aan. Wel erg bont maakte Brussel-correspondente Caroline de Gruyter het (`Kabinet paait eurosceptische burger', 12 december). Zij citeert achtereenvolgens: `bronnen bij de Europese Commissie', `een Brusselse ingewijde', `een betrokkene', `een insider' en `een Commissieambtenaar'. Bij die laatste krijg ik tenminste nog een vage indicatie wat de functie van de geciteerde is, bij de anderen tast ik volledig in het duister.

Grand Charles was een dorpshoofd uit Kameroen. Een onvergetelijke man die graag Schiedamse jenever dronk en ook ná zijn dood nog volop meetelde.

Na een week langlaufen in Noorwegen controleert een hotelstagiaire bij vertrek het huisje. Ik ben verbaasd, een inventarislijst ontbrak. Noors onverstoorbaar telt ze de inhoud van laden en kastjes. Ik kijk op mijn horloge. De trein naar Oslo is de laatste vandaag. Dan blikt ze beschuldigend om zich heen: een theelepeltje is missing!

WEER Het rustige winterweer vanditmoment wordt weldra ingeruild tegen wisselvalligere omstandigheden met nu en dan wat regen.

De operavoorstellingen die regisseuse Corina van Eijk organiseert in het weiland bij haar huis in het Zuid-Friese dorp Spanga behoren al jarenlang tot het opmerkelijkste dat het Nederlandse muziektheater heeft te bieden. Van Eijk is in het `Verona van Weststellingwerf' dwars en eigenzinnig, haar voorstellingen in eigentijdse en zeer persoonlijke stijl hebben humor, seks, ironie en originaliteit. Al die elementen waren de afgelopen zomer ook aanwezig in Rigoletto. Verdi's opera werd tevoren gefilmd en op dvd gezet en vertoond op een scherm bij de sloot. Die dvd (in de handel verkrijgbaar) wordt door Omrop Fryslân in de NPS-operaserie vertoond.

De mooiste wedstrijd van het vorige jaar was ongetwijfeld de finale van de Bermuda Bowl in Monaco tussen de beide bridgegrootmachten de Verenigde Staten en Italië. De VS wonnen het historisch treffen met het luttele verschil van een imp, mede dankzij een arbitrage. Twee spellen voor het einde hadden de Italianen nog een riante voorsprong van 21 imps en met het laatste spel voor de boeg, waren dat er nog altijd tien. De finale, die over 128 handen ging, leverde fraai en soms sensationeel spelmateriaal op. Spel 86 deed veel stof opwaaien:

In Chess Today stond laatst een aardig interview met Sally Landau, de eerste vrouw van Michail Tal. Ze woont tegenwoordig in Antwerpen en sprak tijdens een bezoek aan Moskou met de Russische journalist Vladimir Anzikejev.

Taaitaai, speculaas, pepernoten, chocoladeletters, marsepein, toastje zalm, gevulde kalkoen, gemarineerde haas, reebiefstukjes, spruiten, gourmetten, visschotel, oliebollen, appelflappen, champagne. Een toepasselijk en troostrijk citaat bij een goed gevulde decembermaag: Ach, wat ben ik dik geworden, waar moet dat heen. Het zal wel van alle ellende op zee komen, ik weet het niet, in ieder geval groeit er nog een tweede buik bij, wat hoger dan de vorige. Dat zou niet zo erg zijn. Kennelijk is dat gewoon mijn noodlot, maar ergerlijk is dat al mijn reisgenoten als ze me 's morgens tegenkomen, steevast even met een vinger in de tweede buik van me prikken, alsof ze willen controleren of die wel echt is en geen kussen. De Russische schrijver Aleksandrovitsje Gontsjarov (1812-1891) verbleef lange tijd als secretaris van de admiraal op het fregat Pallas. Last van zeeziekte had hij niet. Last van eetlust, zo schreef hij in een brief aan vrienden, wel. Gontsjarov constateerde dat hij vanwege de zeelucht die een haast volmaakte vervanging van lichaamsbeweging bleek, eetlust had als een cadet op zondag. Vandaag het recept voor een bescheiden hapje, een spies met mosselen, dat bij een aperitief kan worden geserveerd. Leg 3 spiezen op wat slabladen en je hebt een voorgerecht. Nodig voor dit gerecht is een olio di oliva extra vergine all arancia, olijfolie waaraan de etherische olie die in de schil van sinaasappels zit is toegevoegd. Mocht deze olie onvindbaar blijken, voeg dan aan de ingrediëntenlijst enkele lepels vers geperst sinaasappelsap toe.

Cabaretier Rients Gratama stuurt zijn auto door het vlakke, Friese land. Boerenhoeven statig als kastelen trekken voorbij. In het weiland draven zwarte Friese raspaarden.

LEZEN

Bach: Cantatesvol. 14(3cd) (Antoine Marchand/Challenge CC 72214)

Javier Ruibal: Sahara (Riverboat TUGCD 1030, distr. Music&Words) De Spaanse zanger Javier Ruibal komt uit de Andalusische stad Cadiz en dat is op Sahara goed te horen.

Mark Lanegan Band: Here Comes That Weird Chill (BBQ 373cd) Als voorproefje van Mark Lanegans in februari te verschijnen solo-cd is er nu vast een ep met acht liedjes uit.

Niet enkel The Queens Of The Stone Age verwijderen zich steeds verder van de compositorische lamlendigheid van de stonerrock die rond 1997 in de woestijn van Californië in een mist van benzinedampen en weedwalmen werd ontdekt. Ook Nebula, het trio onder leiding van Eddie Glass, gooide de laatste jaren steeds vaker de knuppel in het hoenderhok. Op hun derde album, Atomic Ritual, is de transformatie compleet. Hoewel de onderlaag van zuigende gitaarriffs uit de school van The Stooges, Black Sabbath en Deep Purple nog altijd welgemeend knipoogt naar de oorsprong van de stoner, legt Nebula veel meer lyriek in zijn composities. Tempowisselingen, koortjes en net op tijd afgeknepen clichés zorgen ervoor dat het slome pathos van ouderwetse stoner nergens een kans meer krijgt. Nebula speelt fris van de lever, maar zonder oneerbiedige distinctiedrift. Per ongeluk of niet: ze slaan precies die brug tussen seventies hard rock en neogarage waar veel muziekmakelaartjes naar op zoek waren.

Met het hitsucces van Wayne Wonder en vooral Sean Paul is het Jamaicaanse dancehall-geluid afgelopen jaar pas goed doorgebroken. Of Elephant Man hen zal volgen is een open vraag, want zijn muziek is een stuk rauwer en zijn uiterlijk ook. Hij heeft iets van een tekenfilmfiguur met zijn gestileerd lijkende `lelijke' trekken, waarmee hij in de traditie staat van ooit relatief succesvolle landgenoten Yellowman en Shabba Ranks. Ook zijn muziek heeft af en toe cartooneske trekken, wat de verteerbaarheid weer ten goede komt.

Behalve het Internationaal Jaar van de Rijst is 2004 ook het Europees Jaar van de Opvoeding door Sport. Reden voor Pieter Steinz om het eerste deel van een cursus thematisch lezen te wijden aan sport in het algemeen en Stefan Zweigs `Schaaknovelle' in het bijzonder.

In `Carrotblanca' wordt de hoofdrol niet gespeeld door Humphrey Bogart, maar door Bugs Bunny, die wortels eet in plaats van sigaretten rookt, maar in cynisme niet voor hem onder doet. Zelfs zijn vertrouwde `What's up Doc?' klinkt extra knauwerig, of moeten we in dit geval zeggen kauwerig? Het was in de oude Warner Bros. Studio's een goede gewoonte om Looney Tunes-cartoons te maken van klassieke films, maar deze dateert pas uit 1995, ruim vijftig jaar na de klassieke film van Michael Curtiz dus. Met Tweety als Peter Lorre/Ugarte, Pepe le Pew als Claude Rains/kapitein Renault, Sylvester als Paul Henreid/Victor Laszlo, Daffy Duck als Sam achter de piano en kat Penelope als Ingrid Bergman. Ze komen allemaal samen in Ricks American `Café au lait' (zoals de oorspronkelijke titel van Casablanca `Everybody comes to Rick's' luidde) in het fictieve land Moronoco.

National Lampoon's `Christmas Vacation' was waarschijnlijk de meeste succesvolle uit een reeks melige komedies en filmparodieën met grapjas Chevy Chase in de hoofdrol, waarin het Amerikaanse familieleven ad absurdum voor lachpijn moest zorgen. Chase is Clark Griwold, een disfunctionele huisvader met goede bedoelingen, voor wie het leven in plaats van een rode loper een ellenlange bananenschil heeft neergelegd. Die is in de kersttijd nog extra glad door de aanwezigheid van kunstsneeuw en punch. Geen cliché blijft kortom gespaard.

Elke avond is het publiek weer anders, beweert Bruce Springsteen op dvd 2 van Live in Barcelona, de registratie van een concert dat hij en zijn E Street Band in oktober vorig jaar gaven. Aan de publieksreactie te oordelen was het een thuiswedstrijd: de zaal bood geen uitdaging voor The Boss. Dat is te horen en te zien – zelden zo'n verzameling clichés bij elkaar gehoord. Van zijn uitstekende post-11/9 cd The Rising worden hier 8 nummers uitgevoerd. Daarvan raakt alleen `Into The Fire' een emotionele snaar; een mooi nummer als `Mary's Place' daarentegen wordt hier tergend lang uitgemolken. Springsteens stem heeft nog niks aan rauwe kracht ingeboet, zo blijkt uit hier uitgevoerde onsterfelijk mooie nummers als `Darkness On The Edge Of Town' of `Born To Run', en de man lijkt nog steeds over te lopen van energie. Maar dat spontane met z'n drieën om een microfoon zingen ziet er net iets te gechoreografeerd uit. Dan valt de magie van een live-concert weg en komt over alles een valse gloed te hangen. Dan hoor je dat de vioolpartijen van Soozie Tyrrell behalve lelijk van klank ook nog eens beroerd zijn gearrangeerd. En dat `Waitin' On A Sunny Day' een wezenloos en uitsluitend voor positivo's aantrekkelijk lied kan zijn. En waarom wordt er toch steeds maar weer ingezoomd op drummer Max Weinberg? Omdat z'n haar zo uitstekend geföhnd is, waarschijnlijk.

Lange tijd geleden reed ik met drie vrienden twee Peugeot 504's van Rotterdam naar Ouagadougou. In de Sahara zouden we gaan genieten, maar op het Europese land karden we zo hard mogelijk door. Over slingerwegen in Andalusië scheurden we naar de boot die ons naar Marokko ging brengen. We kwamen terecht in een optocht van tot de nok toe volgepakte auto's – met touwen vastgesnoerde ijskasten op de daken – van voor hun winterreces huiswaartskerende gastarbeiders. Een eindeloze, drie rijen brede file aan de Marokkaanse grens. Er hing een gelatenheid in de nacht waarbij het leek alsof ik de enige was die wilde opschieten.

Joyce Roodnat wandelt door Nederland en de rest van de wereld. Deze week op Zuid-Beveland.

In Groningen slaapt Joep Habets als een Ommelander jonker.

Tracy Metz bezoekt `The Windy City' en kijkt voortdurend omhoog.

Na de `december: prop-je-gezellig-vol-maand' pleit Marjoleine Vos voor een matige tijd. Een rustige groentetijd.

Om te kunnen trouwen moet je een uittreksel uit het geboorteregister meebrengen. Ik wist indertijd niet dat je dat per post kunt laten opsturen, dus ik ging naar Utrecht om het persoonlijk op te halen. Ik ben geboren in de Emmakliniek, in het Wilhelminapark. Ik heb een vermoeden waar de kliniek stond, maar heb haar nooit gezien; ze is ooit afgebrand en vervolgens gesloopt.

Trek bouillon van botten, schenkels en runderpoulet met zo'n 4 liter water. (Hier kan ook gesmokkeld worden door bijv.

Vakantie! Op de buitenbaan van de Jaap Eden kunstijsbaan in Amsterdam wordt volop geschaatst. Chantal Keizer (foto's) en Willy Bakker (tekst) zien de spijkerbroek veranderen.

Ellen de Bruin zag dat fanatieke filmfans al meer dan veertig `fouten' hebben opgespoord in het derde en laatste deel van `The Lord of The Rings'.

Elke week in Leven &cetera een column uit het onafhankelijk online jongerenmagazine Spunk, dat een verband is aangegaan met NRC Handelsblad. Daarin alles over de levenstijl van 16-jarigen en ouder. Deze week de bekorte column van Jan Hoek (19).

Stille, grijze mist hangt boven de Ooijpolder bij Nijmegen. Vroeger werd hier `geticheld', dat wil zeggen: klei gewonnen. De putten die zo zijn ontstaan bieden schuilplaats aan een geheimzinnige watervogel die bokje (Lymnocryptes minimus) heet, de kleinste snip. Mijn voetstappen alarmeren hem en hij vliegt uit de dekking op, zwijgzaam en in rechte vlucht. Meteen valt hij weer neerwaarts, deze halve snip ofwel doverik, zelfs Gerrit genoemd en ook pink.

Sophie de Klerck (38) is fulltime voorlichter bij een internationaal bedrijf, moeder van Max (6) en Tom (3), woont samen met Mark (40) en vertelt over haar drukke leven.

Albert Verlinde raakt de kluts kwijt in een studiocomplex van de publieke omroep en weet opeens waar ons belastinggeld blijft.

Er zijn van die problemen waar je niet vaker dan eens per maand mee te maken moet krijgen, want dan is het echt tijd om er wat aan te doen. Bijvoorbeeld voor je overvolle klerenkast staan en niet weten wat je aan moet trekken. En daar dan eindeloos over zeuren. Of erger nog: in stilte lijden. Nieuwe kleding aanschaffen en die dan binnen een week weer, 's avonds, in discrete vuilniszakken naar de tweedehandsbak brengen – terwijl de buren je vanachter de gordijnen een geheimzinnig geluidloos drankprobleem toedichten, want de glasbak staat ernaast. Dan schreeuwt alles dat er iets moet gebeuren en dat gaat het best begin januari. Goed voornemen 2004: ervoor zorgen dat ik nooit meer niet weet wat ik aanmoet.

van NRC Handelsblad Alle boeken zijn op vertoon van onderstaande bon ook verkrijgbaar bij de boekhandel. Zie ook www.arc.al/ webshop en www.arc.nl/dvd.

Debatcursus Heeft u interesse in debatteren en wilt u werken aan uw eigen overtuigingskracht en vergaderkwaliteiten?

100 Gouden Belasting Tips Het lijkt allemaal gemakkelijker geworden om belastingaangifte te doen. Maar Adriaan Hiele en Marjan Langbroek denken daar heel anders over.

Vader en dochter Verbeek naar literaire workshop Op 12 december bezochten abonnees in de Rotterdamse boekhandel Donner de lezing van NRC redacteur Pieter Steinz.

DE WETENSCHAPSQUIZ bespreken zonder de wetenschapsquiz te hebben gezien, mag dat wel? Het moet maar. Het kan ook, want de vragen en antwoorden van de quiz zijn op internet gezet (www.nwo.nl onder Wetenschapsplein) en de antwoorden zijn aardig inhoudelijk.

Wageningse onderzoekers hebben bij het aardappelcystenaaltje, de veroorzaker van de gevreesde aardappelmoeheid, een bijzonder eiwit ontdekt (Nature, 1 jan). Het gaat om een expansine. Het aaltje gebruikt dit eiwit om de celwanden van de plant die hij binnendringt los te maken.

De koeriersdienst per paard was eeuwenlang op dezelfde manier georganiseerd. In estafettesysteem en met een gemiddelde snelheid van 14 tot 16 kilometer per uur.

De neurobiologische leerstelling dat neuronen in de hersenschors na aanleg van de hersenen nooit meer tot deling in staat zijn, staat op de tocht. Onderzoekers van de medische faculteit van New York University hebben vastgesteld dat als het gen Foxg1 bij de embryonale voorlopercellen van de hersenschors is uitgeschakeld, deze cellen zich ineens wel anders kunnen ontwikkelen. Belangrijk is dat de groei dus maar door één eiwit, van Foxg1, onderdrukt lijkt te worden, de groeipotentie van de hersencellen is niet principieel verloren.

De activiteit van de zon manifesteert zich onder meer door het aantal zonnevlekken. Het verloop van de zonne-activiteit vertoont een globale overeenkomst met dat van de gemiddelde temperatuur op aarde.

Enige tijd geleden was ik op bezoek bij de letterenfaculteit van een van onze instellingen voor wetenschappelijk onderwijs. Het gespreksonderwerp met enkele medewerkers kwam op de kwaliteit van de opleidingen. Al vlug bleken er twee kampen te ontstaan met in het ene de Preciezen die hechtten aan het wetenschappelijke karakter van de opleiding, en in het andere de Rekkelijken.

De wereld van de ondergrondse pijpleidingen wordt steeds complexer, maar een opleiding ontbrak. Reden om te beginnen met een cursus Master Pijpleidingingenieur.

De laatste alinea van het artikel van Leo Prick, `Bende van Drie' (W&O, 6 dec.), is beneden de maat. Kwalificaties als `het gemarginaliseerde, rancuneuze VVD-Kamerlid Clemens Cornielje' en `allemansvriend Ginjaar-Maas' horen niet thuis in een serieus artikel. En dat is dan voorzichtig gezegd.

Zuid-Koreaanse leerlingen moeten hard werken. Velen gaan zeven dagen per week tot 's avonds laat naar een duur bijlesinstituut. `Ze vallen voortdurend in slaap.'

Mensen die door een sneeuwlawine zijn bedolven, blijken te kunnen worden opgespoord met een vorm van radar die de grond binnendringt (ground-penetrating radar, GPR). Dat bleek bij twee niet-geplande praktijkproeven (Cold Regions Science and Technology, 5 jan).

Mensenogen kunnen zich razendsnel – binnen een seconde – aanpassen aan helder daglicht na bijvoorbeeld het verlaten van een donkere filmzaal en ook andersom bij bijvoorbeeld het binnenrijden van een donkere tunnel. Daarbij speelt een speciaal regeleiwitje in de lichtgevoelige staafjes van het oog een essentiële rol. Als dat niet goed werkt, passen de ogen zich veel trager aan, met alle gevolgen van dien, aldus wetenschappers uit Groningen en Harvard (Nature, 1 jan.).

Een chemische behandeling kan voorkomen dat nieuw opgegraven beelden van het beroemde keizerlijke terracotta leger, dat in 1974 in de Chinese stad Xi'an werd ontdekt, hun oorspronkelijke kleur verliezen. Tot nu toe was het onmogelijk de beelden in hun oorspronkelijke staat te conserveren. Bijna direct nadat de grond er omheen is verwijderd, schilfert de op het terracotta aangebrachte laklaag samen met de daarop aangebrachte verf af. Scheikundigen van de universiteit van München hebben nu een methode ontwikkeld om de buitenste lagen stevig vast te lijmen op de ondergrond (Angewandte Chemie, 27 november).

Pionier in het kunstmatig weefselherstel Clemens van Blitterswijk vertrekt binnenkort met zijn onderzoeksgroep van het bedrijf Isotis naar de Universiteit Twente. `Ik heb er heel veel zin in.'

Ik geef drukke collega's vaak het advies om in hun borstzakje vijf kaartjes te steken, vier met nee, één met ja. Elke keer dat ze gevraagd worden voor een commissie, een bijdrage, of een lezing, moeten ze overwegen het ja-kaartje uit te geven, waarmee ze hun kans verspelen op vier volgende uitnodigingen in te gaan. ``Je moet je ja-kaartje alleen geven als je denkt dat jij de beste bent die dit kan doen, of als je de klus echt heel leuk vindt, of als je geen nee kunt zeggen zonder jezelf te schaden'', zeg ik met een bezorgd gezicht.

Van de kinderen die jeugddiabetes krijgen heeft 80 procent dezelfde combinatie van vier genvarianten. Dat is het eerste resultaat van een nieuwe statistische methode om genvarianten op te sporen die in combinatie de gevoeligheid voor ziekten verhogen. De methode is ontwikkeld door twee Chinezen en drie Nederlanders van de universiteiten van Maastricht, Utrecht en Amsterdam (American Journal of Human Genetics, dec). Met hun eerste resultaat is de genetische achtergrond van jeugddiabetes een stuk inzichtelijker gemaakt.

Een beetje jammer dat in het artikel over de eerste vlucht van de gebroeder Wright (“Het pad naar Kitty Hawk’, W&O, 13 december) geen melding is gemaakt van Percy Pilcher.

Zweden is het enige Europese land waar minder dan 20% van de mannen rookt. Minder dan 1 op 5 komt verder alleen onder vrouwen voor. Zoals in Rusland waar nog geen 7% van de vrouwen rookt. De Russische mannen zijn ook recordhouder (64% rokers). We moeten tot halverwege de jaren zeventig teruggaan om dat percentage rokers nog onder Nederlandse mannen te vinden. De daling van het percentage rokers is in Nederland tien jaar geleden tot stilstand gekomen. De steeds grotere aandacht voor stoppen-met-roken in het afgelopen decennium heeft geen groot effect op de percentages rokers gehad.

Binnen de poolcirkel zijn resten van menselijke aanwezigheid gevonden, 30.000 jaar oud. Speeronderdelen lijken op die uit de veel jongere Clovis-cultuur in Amerika.

Agressie, depressie, wat is er aan te doen? De aanleg zit in het karakter, zegt Dick Swaab. En karakter is `per definitie van beton'. Maar Rudi van den Hoofdakker zegt dat depressies te behandelen zijn door praten. En Fernando Lopes da Silva denkt dat er uiteindelijk geen verschil is tussen het effect van woorden en van medicijnen.

Samantha Power onderzocht hoe de Amerikanen in de twintigste eeuw streden tegen genocide en maakt inzichtelijk hoe het buitenlands beleid van een supermacht als de Verenigde Staten tot stand komt. Over holocaustcultuur versus recessie, de moralist Bush en de zwakte van beleidsmakers: `De mensen die zich het meest druk maakten, verdwenen snel op de achtergrond, omdat ze niet dachten dat ze iets konden bereiken.'

Een `historische' uitbreiding met tien nieuwe lidstaten, het vlot trekken van het mislukte overleg over een Europese grondwet, de Europese verkiezingen, de kandidatuur van Turkije en Nederland als voorzitter – 2004 moet een cruciaal jaar worden voor Europa én voor Nederland. Twee Europa-routiniers, Frans Andriessen en Edmund Wellenstein, en een betrekkelijke nieuwkomer, VVD-staatssecretaris Atzo Nicolaï aan het woord over zes stellingen. `Als we doorgaan met de salamitactiek van terloopse besluitvorming, is dat de bijl aan de wortel van het vertrouwen van de mensen.'

Het artikel “Tbs-inrichtingen behandelen 13 procent van veroordeelden buiten de kliniek’ (Z, 13 december) ademt een sfeer van: ‘wanneer een onschuldig burgerslachtoffer het…

Toen het vorig jaar zo warm was en alle mensen naar de televisie keken om te zien hoe ontzettend warm het was, en hoe het nog verschrikkelijk veel warmer zou worden zodat alle records zouden sneuvelen, ging bij Francisco van Jole de televisie kapot. Twee toestellen, kort na elkaar. Die krengen kun je zelf niet repareren. Deskundige erbij. Die trok zijn bezorgdste gezicht. Acht weken zou het duren om de patiënten beter te maken. Een ogenblik later had Van Jole zijn besluit genomen: geen televisie meer! In de Volkskrant van 27 december doet hij meeslepend verslag van zijn eerste vijf maanden televisieloosheid. Samengevat: zijn ontdekkingsreis door een herwonnen bestaan.

Morgen beleeft het Amsterdamse theater Carré zijn laatste voorstelling voorafgaand aan een renovatie van tien maanden. Directeur Hein Jens (55) beschrijft de hectiek van de laatste weken voor sluiting. Over een zoektocht naar sponsoren, de geboorte van een nieuwe musical en een ontsnapte papegaai. `Durf jij ook je hoofd in de bek van een leeuw te stoppen, pa?'

Met zijn Race Resort Ascari in de bergen van het Spaanse Ronda hoopte de Nederlandse miljonair Klaas Zwart zijn droom te verwezenlijken. Inmiddels heeft de zorg over het aanpalende natuurpark zelfs de UNESCO gealarmeerd. De glitterwereld van James Bond versus de landelijke rust van Zuid-Spanje.

In Nederland staat nu een recordaantal van 100.000 huizen te koop. Verkopers en kopers wachten op elkaar en intussen daalt de vraagprijs en bedienen makelaars zich van trucs om hun koopwaar aan te prijzen. `Je moet rekening houden met je opdrachtgever. Dan zijn alle middelen geoorloofd.'

Ook in Groot-Brittannië woedt een integratiedebat. Voorlopige conclusie: het multiculturele beleid heeft de etnische scheidingen niet verminderd maar juist groter gemaakt. De Britten moeten nu opnieuw leren wat burgerschap betekent. Maar hoe moet dat als niemand weet wat de `Britse identiteit' is? Portret van Spitalfields, een bont Bengaals getto in Londen.

Een voorgestelde wijziging van de Amerikaanse boekhoudregels kan in het nieuwe jaar tot een golf van technologie- en farmaciefusies leiden.

De Amsterdamse beurs was een van de meest teleurstellende markten van 2003. Zou het dividendgerichte en dollargevoelige Damrak het in 2004 daarom juist beter kunnen doen dan de rest?

Maandelijks stort ik, als belegger met weinig kennis van zaken, een vast bedrag in een wereldwijd beleggingsfonds. Mijn hoofddoel is om in twintig tot dertig jaar een redelijk bedrag op te bouwen, zonder me regelmatig in de materie te hoeven verdiepen. Nu zit ik toch met vragen, want de prestaties verschillen nogal. Allereerst moet ik natuurlijk een keus maken voor de strategie die een beleggingsfonds volgt. Vervolgens moet ik me verdiepen in de zichtbare en verborgen kosten die worden berekend. Maar hoe kom ik meer te weten over de grondigheid en de kwaliteit van de beheerders achter deze fondsen?(M. C.)

Ik beleg om na mijn pensionering over vier tot zes jaar wat geld te hebben voor extra uitgaven. Daartoe beleg ik voornamelijk in obligaties en wereldwijd opererende beleggingsfondsen. Nu verschijnen er in de pers regelmatig berichten over het gevaar van een nog veel lagere dollarkoers dan de huidige, in het geval niet-Amerikaanse financiers zich terugtrekken uit de Amerikaanse economie. Moet ik mij zorgen maken?(D. B.)

Mijn vader bezat een negende van een erfenis: een paar huizen. Hij had vijf kinderen, dus voor mij eenvijfde van een negende. Mijn beide ouders stierven in 1965. Ik trouwde in 1970 zonder contract of overeenkomst met een vrouw die al twee kinderen had. Ik scheidde tien jaar later in Curaçao. Het scheidingsconvenant heb ik weggegooid, maar er stond absoluut niets in over deze erfenis; nooit aan gedacht. Mijn ex stierf in 1996. Dit jaar kwam de notaris met de vraag wat de naam van de twee ex-stiefkinderen is, omdat de helft van de erfenis aan hen behoort. Is dit correct?(J. van der W.)

Onlangs kreeg ik het aanbod om op papier directeur te worden van een particulier thuiszorgbureau. Daar had ik in eerste instantie wel oren naar, want ik ben al enige tijd afgekeurd en wil weer aan het werk. Ik vertelde dit aan mijn man, met wie ik op huwelijkse voorwaarden ben getrouwd. Die waarschuwde mij voor de gevolgen. Wanneer dat bedrijf failliet gaat, zet ik mijn huis en zijn zaak op het spel. Mijn partner heeft een eigen zaak en ik een eigen huis met hypotheekschuld. Hij meent dat wanneer mijn bedrijf misloopt, hij ook verantwoordelijk gesteld kan worden, terwijl ik denk dat in de huwelijkse voorwaarden is geregeld dat hij gevrijwaard blijft wanneer ik schulden maak. Overigens is de mevrouw die dit voorstel deed met haar ex-collega in een rechtszaak verwikkeld – reden waarom zij een particulier thuiszorgkantoor wil starten met een directeur op papier. Zij zegt dat ik manager word en geen eindverantwoordelijkheid draag, maar wel directeur op papier ben. Wat zijn de risico's? Mijn partner noemt mij een stroman of katvanger die de risico's loopt en vindt dat ik het niet moet doen.(P. de S.)

Wie eind vorig jaar een eigen woning (hoofdverblijf) kocht of verkocht, of dat dit jaar doet, krijgt wanneer hij de rente van zijn eigenwoningschuld wil aftrekken van zijn belastbare inkomen te maken met de wettelijke Bijleenregeling, die sinds 1 januari van kracht is. Toegegeven, dit is geen smakelijke kost vlak na de feestdagen, maar bijna iedereen die verhuist, krijgt ermee te maken. Dus enige basiskennis komt goed van pas.

Sinds de invoering van het nieuwe belastingstelsel zijn vakantiehuizen in Nederland duurder geworden. De fiscus verdient stevig aan de rendementsheffing, mede doordat de prijzen van onroerend goed fors zijn gestegen. Zijn er oplossingen om de fiscale druk van het tweede huis te verlichten?

De Russische minister van Financiën, Alexei Kudrin, zegt dat Russen het enorm voordelig zouden moeten vinden om dit jaar een deel van hun spaargelden in roebels te houden, in plaats van al hun vertrouwen op buitenlandse munten te zetten zoals de Amerikaanse dollar en de euro. ,,Tot zover blijkt dat spaargelden in roebels financieel voordelig zijn, zelfs meer dan de dollar en de euro'', zei de minister op de televisie. Rusland is na de VS de grooste economie in dollars. Veel Russen vertrouwen op de dollar. De roebel is instabiel sinds de Sovjet-Unie ineenstortte.

Bedrijven zullen in 2004 meer mensen aan gaan nemen na een jaar waarin bestedingen van huishoudens de economie meer opdreven dan investeringen door het bedrijfsleven. Dat zegt een groep van 54 economisten in The Wall Street Journal. De groep denkt dat het werkloosheidscijfer tot 5,5 procent kan dalen in november. Volgens de krant kan de daling van het werkloosheidscijfer leiden tot 1,5 miljoen nieuwe banen.

De inkomsten van Litouwen uit privatisering zijn in 2003 bijna verdriedubbeld, ten opzichte van een jaar eerder. De Baltische staat ontving 910,4 miljoen litas (289,6 miljoen euro) uit privatisering in 2003, een stijging van 260 procent met de 348,7 miljoen litas in 2002. In 2001 bedroeg het inkomen uit privatiseringen 131 miljoen litas. De grootste inkomsten uit privatiseringen kwam afgelopen jaar van de verkoop van het 77 procentsbelang in het energiebedrijf Vakaru Skirstomieji Tinklai. Dat leverde 539,8 miljoen litas op. Op 1 mei treedt Litouwen toe tot de EU.

De automobielindustrie zal in 2004 hogere winsten behalen dan in het afgelopen jaar. Het zal echter nog tot 2006 duren eer de bedrijfstak er bedrijfseconomisch weer helemaal bovenop is. Dit zeggen 100 topbestuurders van de automobielsector volgens een onderzoek van accountantskantoor KPMG. 53 procent van de ondervraagden denkt dat Amerikaanse autoproducten marktaandeel in zullen leveren, terwijl 80 procent denkt dat Aziatische autoproducenten juist marktaandeel zullen winnen. Vogens KPMG is het optimisme dat uit het onderzoek blijkt `het grootste in jaren'.

Onder druk van een zwakke economie en politieke spanningen is de Nederlander niet erg positief over wat het nieuwe jaar gaat brengen. Nog geen kwart van de Nederlanders gelooft dat 2004 beter wordt dan het afgelopen jaar. Ruim eenderde is pessimistisch over 2004. Bijna vier op de tien Nederlanders denkt dat 2004 economisch nog zwaarder gaat worden dan 2003. Een overgrote meerderheid denkt dat de werkeloosheid in hogere of lichtere mate zal doorgroeien. Dit blijkt uit het jaarlijkse eindejaarsonderzoek van bureau Gallup waarvoor wereldwijd 65.000 mensen in zestig landen zijn ondervraagd.

De verkoop van nieuwe personenauto's in Frankrijk is in 2003 met 6,3 procent afgenomen tot 2,01 miljoen stuks. Het was het tweede jaar op rij met een neergaande lijn. In 2002 werden er 2,15 miljoen wagens verkocht en in 2001 meer dan 2,25 miljoen. Uit gisteren gepubliceerde cijfers van de vereniging van Franse autofabrikanten (CCFA) blijkt dat de populariteit van dieselauto's bleef groeien. Verder kwam het marktaandeel van Franse merken voor het eerst in drie jaar onder 60 procent. Het zakte van 60,6 procent in 2002 tot 59,6 procent in 2003.

De Franse regering heeft officieel het groene licht gekregen om het nationale telefoonbedrijf France Telecom te privatiseren. Analisten voorspellen dat dit geen eenvoudige zaak zal worden. Een nieuwe wet die op 1 januari is ingegaan, staat toe dat de regering haar belang kan verminderen tot beneden de 50 procent. Het aandeel in France Telecom bedraagt nu 54,5 procent, waarvan de waarde 30 miljard euro is. Maar hoe en wanneer de Franse staat haar belang verlaagt, is niet bekend.

JÉCÉ

EEN ECONOMISCH goed 2004. Dat moet lukken met al die beste wensen. Behalve die van krantenbezorgers nu ook van de glazenwassers die nimmer door uw ruiten blikten. Van pizzakoeriers die nooit met een doos aan de voordeur stonden. En van de bezorgers van ongewenst drukwerk die op verzoek van een sticker uw brievenbus voorbij gingen en voor dat betoonde respect hun beloning opeisten.

WH Smith, de grootste boekverkoper van Groot-Brittannië, heeft gisteren een winstwaarschuwing afgegeven. Verder maakte WH Smith bekend dat de directeur van de Britse winkelketen per direct opstapt.

Het marketingconcept Living Tomorrow is opgezet door de twee Belgen Frank Beliën (een voormalig architect) en Peter Bongers (een voormalig accountmanager).

Vandaag opent in Amsterdam een huis van de toekomst zijn deuren. Maar het Belgische concept is meer dan een vermakelijke en vernuftige proeftuin van nieuwe producten.

De industriële productie in Europa en de Verenigde Staten trekt aan. Dat blijkt uit een aantal graadmeters van de industrie die gisteren zijn gepubliceerd. De beurzen reageerden overwegend positief.

Herry Kwekkeboom verkocht het recept, de productie-en distributierechten van zijn kroket en het gebruik van zijn naam in 1993 aan Van Dijk Food Products in Lopik.

Arnold van Dobben, van de Van Dobbenkroket, is sinds oktober ook eigenaar van de Kwekkeboomkroket. Maar of hij er echt blij mee is? Herry Kwekkeboom zegt dat het hem he-le-maal niets kan schelen. Hij probeert nu groot te worden in saucijzenbroodjes.

Met bijna een op de drie grote transporten van vuurwerk die de Inspectie van Verkeer en Waterstaat (IVW) de afgelopen maanden heeft gecontroleerd, was iets mis. Dat heeft de instantie gisteren bekendgemaakt. In november en december bekeek de inspectie tachtig transporten. In tien gevallen is proces-verbaal opgemaakt. De rest van de transporten mocht (met een waarschuwing op zak) verder, nadat de gebreken waren verholpen.

Ongeveer honderd Amsterdamse schoonmaaksters en kamermeisjes van het schoonmaakbedrijf EW Dienstengroep krijgen minder salaris dan het wettelijke minimumloon. Dat zegt FNV Bondgenoten. Het gaat om personeel van verschillende hotels in Amsterdam, onder andere het Marriott. Zij zouden minder uren betaald krijgen dan zij in werkelijkheid werken. De vakbond eist een onderzoek van de Arbeidsinspectie naar de onderbetaling. EW Dienstengroep ontkent.

Het gezamenlijke gasbedrijf van de oliemaatschappijen Shell en Exxon in Duitsland, BEB, heeft vorig jaar 5 procent meer gas verkocht dan in 2002. De gasverkopen waren met 191 miljard kilowattuur het hoogste in dertig jaar. ,,De koude winter van 2003 heeft de omzet opgestuwd'', aldus een woordvoerder. BEB is de tweede grootste gasmaatschappij van Duitsland, na Ruhrgas.

Van Pelt Vlees neemt voor een onbekend bedrag het failliete Verba Vlees in Scherpenzeel over. Van de 125 werknemers kunnen er 75 mee naar de nieuwe eigenaar. Dat is gisteren bekendgemaakt. Van Pelt verkoopt vooral voorverpakt vlees. De nieuwe combinatie levert schaalvoordelen op door samen in te kopen. Verba was vooral sterk in het verpakken en leveren van vlees voor supermarkten. Deze activiteiten worden samengevoegd met Van Pelt, waar vlees wordt uitgebeend, verpakt en geleverd aan supermarkten.

De Belgische chartermaatschappij Sobelair vraagt vrijwel zeker maandag uitstel van betaling aan. Het noodlijdende bedrijf, dat ooit behoorde tot de failliete nationale luchtvaartmaatschappij van België Sabena, heeft nog altijd niet de nodige 10 miljoen euro aan nieuw kapitaal gevonden om te kunnen overleven. Zowel de Vlaamse commerciële omroep VTM als het radionieuws van de publieke zender VRT meldden gisteravond dat Sobelair afstevent op een surseance. Daarbij zouden alle 450 werknemers worden ontslagen.

De industriële productie in Europa en de Verenigde Staten trekt aan. Dat blijkt uit een aantal graadmeters van de industrie die gisteren zijn gepubliceerd. De beurzen reageerden overwegend positief.

President-directeur Gerlach Cerfontaine van Schiphol heeft vorig jaar geweigerd om minister van Economische Zaken te worden. D66 had hem daarvoor gevraagd. Dat zegt hij vandaag in een interview met het Algemeen Dagblad. Hij zag van het aanbod af vanwege zijn pensioenopbouw. Ook zegt Cerfontaine afgelopen zomer te hebben overwogen af te treden als baas van Schiphol.

Apothekers verzetten zich tegen de komst van concurrenten, zoals drogist Etos. Maar het is tijd voor een omslag, zegt hun voorzitter Martin Favié.

Het Italiaanse zuivelconcern Parmalat heeft 8 miljard euro zoek gemaakt in `een van de grootste en meest schaamteloze bedrijfsfraudes in de geschiedenis'.

Cocktailparty's laat Morris Tabaksblat deze dagen zoveel mogelijk aan zich voorbijgaan. Hij kan geen bitterbal in zijn mond steken of er komt een corporate executive officer of iemand uit een vergelijkbare inkomenscategorie zich beklagen over zijn salaris of het aantal commissariaten dat de commissie Tabaksblat aan banden gaat leggen. De voorzitter van de commissie Tabaksblat begint daar een beetje genoeg van te krijgen, verklaarde hij vorige week in een interview.

De Amerikaanse overheid heeft gisteren laten weten te overwegen boeren te betalen om ziek of mank vee te laten testen op gekkekoeienziekte (BSE) in een poging de maatregelen tegen de ziekte te versterken.

Zeven Zuid-Aziatische landen hebben gisteren de procedures afgesproken waaronder zij een vrijhandelszone gaan vormen. Vanaf 2006 kunnen de eerste tariefmuren worden afgebroken.

Terwijl we wachten op de eerste Nederlander die op straat wordt doodgeslagen omdat hij geen normen en waarden gehad zou hebben, tikt er ook nog die andere tijdbom, steeds een beetje luider: de multiculturele samenleving. Dat er binnenkort ongelukken gaan gebeuren, heel erge ongelukken, daar dreigen inmiddels alle partijen mee. Het lijkt alsof ze er stiekem op hopen, alsof ze al vooraf verliefd zijn geworden op de onvermijdelijke catastrofe.

Na jaren van ballingschap in Canada keert de Iraakse Yanar Mohammed terug naar Bagdad. In onderstaande brief aan de BBC legt ze uit waarom.

Kinderen moeten zoveel mogelijk gelijk zijn in het basisonderwijs, zegt psychologe Rita Kohnstamm tegen Elsbeth Etty. Het verplicht stellen van schooluniformen is goed voor kinderen, ouders en leerkrachten én voor de integratie van allochtonen.

Dat het Amsterdamse Floradorp op Nieuwjaarsnacht betrekkelijk rustig bleef, is te danken aan het optreden van de politie. Vorig jaar liep een kerstboomverbranding daar uit de hand toen in het hoog oplaaiende vuur ook twee gestolen auto's werden opgestookt. Reden genoeg dit jaar de bewoners niet ,,gewoon hun gang te laten gaan'', zoals ze zelf wensten.

Zonder een museum voor moderne kunst wordt Amsterdam een gat, meent Maarten Huygen.

Wie niet in Nederland geboren is, blijft altijd een buitenlander die zijn mond moet houden over toenemend racisme, onderwijsbezuinigingen of de koningin. Dan wordt er gezegd: ,,Ga maar terug naar je eigen land.''

Het is te hopen dat Wineke Smid, in de laatste fase van haar studie klinische psychologie nog een paar boeken openslaat en haar conclusies niet blijft baseren op de vaders uit…

Vrouwen hebben juridisch veel macht als het gaat om hun verhouding tot man en kinderen. Te veel, meende de juriste Dorien Pessers onlangs in deze bijlage. 150 deelnemers aan het webcongres reageerden op de voorgelegde stelling.

Het debat over normen en waarden leidt tot niets. Bovendien is het een overbodig debat: het heeft geen zin om over waarden te discussiëren. Normen, die zijn belangrijk in het sociale verkeer. Het debat moet gaan over hoe we die handhaven.

Goed nieuws voor degenen die in augustus naar Athene vliegen teneinde zich te laven aan de Olympische Spelen: zij komen aan op het vliegveld Elefthérios Venizélos dat onlangs door een Brits onderzoeksbureau is uitgeroepen tot het beste van het beste. Geweldige service, prima infrastructuur en de samenwerking tussen luchtvaartmaatschappijen is zo harmonieus dat in geval van bijvoorbeeld overboekingen voor passagiers snel een oplossing kan worden gevonden. Eenmaal buiten ziet de wereld er heel anders uit. Met nog zeven maanden te gaan, kan de organisatie van de Olympische Spelen (Athoc) financiële verplichtingen aan de bouwers van accommodaties niet nakomen, terwijl de regering volgens het Griekse persbureau ANA bijdragen voor bouwprojecten voorlopig heeft bevroren. Nog meer leed: op sommige sportlocaties moet het werk nog beginnen, zoals de renovatie van het Harilou-stadion, dat straks dienst moet doen als trainingsplek voor de voetbalteams. En ten overvloede hebben geldschieters beslag gelegd op twee cruiseschepen die in augustus dienst moeten doen als `hotel'. Volgens de Griekse media kan de Grieks-Cypriotische eigenaar de aflossing van een krediet van 250 miljoen dollar niet nakomen. Het vinden van een slaapplaats wordt zo nog moeilijker, want hotels zijn al volgeboekt. Passagiers die op het puike vliegveld landen doen er, als ze nog geen onderdak hebben, goed aan daar te blijven.

Voor veel sporters staat 2004 in het teken van de Olympische Spelen, die van 13 tot en met 29 augustus in Athene worden gehouden. Wat zijn de verwachtingen?

Winterstop op televisie, winterstop in het hart, winterstop in het rumoer van verafgoding en gebakken luchtterrorisme. Voor we het weten is tederheid weer in de meerderheid. Niet het legioen, Dione de Graaf neemt het over, met haar vinnige oogjes, haar warme weelde, haar onderhuidse verweesdheid. De winterstop brengt stilte in de wereld. Meer stilte dan crooners van Stille Nacht, Heilige Nacht.

Zonder boegbeeld Arie van de Bunt (34) begint de Nederlandse waterpoloploeg eind deze maand aan het olympisch kwalificatietoernooi. Na veertien jaar en 350 interlands voelt de doelman van AZ&PC niets meer voor een rol in de marge. ,,De zwembond heeft nooit durven investeren.''

Trinko Keen is op de wereldranglijst een plaats gezakt. Nederlands hoogst geklasseerde tafeltennisser gaat het olympische jaar in als de nummer 31. Ook Danny Heister moest terrein prijsgeven. Hij bezet nu de 43ste positie.

De Poolse spits Andrzej Niedzielan heeft gistermiddag een contract getekend dat hem voor 2,5 jaar aan NEC bindt. De Nijmeegse voetbalclub bereikte al eerder overeenstemming met de aanvaller en diens club Groclin Dyskobolia. Gisteren werd Niedzielan medisch goedgekeurd, waarna hij definitief kon worden ingelijfd.

De Duitse club VfB Stuttgart voetbalt op 24 januari een vriendschappelijke wedstrijd tegen het Iraanse Esteghlal Teheran. De opbrengsten van het duel dat in Reutlingen wordt afgewerkt, komen ten goede aan de slachtoffers van de aardbeving in Iran, waarbij tenminste 30.000 doden vielen.

Bart Wellens heeft gisteren in Surhuisterveen zijn achttiende seizoenzege behaald in het veldrijden. In de cross, meetellend in de Topcompetitie versloeg de Belg in de sprint zijn landgenoot Mario de Clercq. De Nederlander Richard Groenendaal, vorig weekeinde nog tweede in Koksijde achter Wellens, kwam als derde over de finish.

Stijn Vreven (30) mag alweer weg bij de Duitse voetbalclub FC Kaiserslautern. De Belgische verdediger vertrok vorig seizoen bij FC Utrecht, maar wist nooit een basisplaats af te dwingen bij de club uit de Bundesliga. Waarschijnlijk verhuist Vreven op huurbasis naar West Ham United, de Engelse First Division-club waar hij maandag een proeftraining zal afwerken.

Pro Volleybal wil de banden met de internationale volleybalfederatie FIVB aanhalen en verbeteren. Een delegatie van de opvolger van het failliete Top Volleybal Nederland reist in februari naar Lausanne om de plannen voor 2004 toe te lichten. ,,We willen dan duidelijk maken dat we er alles aan willen doen om Nederland terug te brengen naar de wereldtop'', zei directeur Hans Hein gisteren. Mede door financiële problemen heeft Nederland de afgelopen jaren aan aanzien verloren. Zo kregen de mannen, olympisch kampioen in 1996, geen uitnodiging voor de World League van dit jaar.

Hidetoshi Nakata maakt het seizoen in Italië af bij Bologna. Parma heeft de 26-jarige aanvoerder van het Japanse voetbalelftal voor zes maanden uitgeleend. Nakata heeft een verschil van mening met trainer Césare Prandelli. Parma, dat na het schandaal rond hoofdsponsor Parmalat grote financiële moeilijkheden vreest, wilde wel meewerken. Volgens het Italiaanse persbureau ANSA bespaart de club daardoor ongeveer 900.000 euro. Parma nam Nakata in juli 2001 voor 26 miljoen dollar over van AS Roma en stelde de Japanner tot zijn ongenoegen voornamelijk op als verdedigende middenvelder. Fabien Barthez is met onmiddellijke ingang speelgerechtigd voor Olympique Marseille. Manchester United leent de Franse nationale doelman tot het einde van het seizoen uit.

Hoe gevaarlijk is hockey? Hanneke van de Voort (38) raakte onlangs zwaar gewond en sloeg alarm bij de bond. ,,Men onderschat de gevaren.''

Vader Jan en zoon Gerard de Rooy, favorieten voor de eindzege in de woestijnrally Le Dakar, mochten gisteren noodgedwongen genieten van een vrije dag. De vrachtwagenchauffeurs hoefden in de tweede etappe niet in actie te komen, omdat het parcours onbegaanbaar bleek door een gecrashte wagen. Door de regen was het landgoed van château Montplaisir bij Narbonne bovendien veranderd in een modderpoel.

De Nederlandse volleyballers hebben ook de vierde en laatste oefenwedstrijd tegen Rusland verloren. In Apeldoorn ging de ploeg van bondscoach Bert Goedkoop gisteravond met 3-1 onderuit. Nederland, dat komende week in Leizig het olympisch kwalificatietoernooi (OKT) moet winnen om naar Athene te mogen, won nog wel de eerste set: 25-23. Daarna waren de Russen net even sterker: 23-25, 23-25 en 19-25. Goedkoop begon gisteren met Jeroen Trommel in de basisopstelling. In de tweede set werd deze linkshandige buitenaanvaller vervangen door routinier Guido Görtzen, normaal een vaste keus als passer-loper naast aanvoerder Reinder Nummerdor. Nederland begint het OKT overmorgen tegen Finland. De andere groepsduels zijn tegen Spanje en Frankrijk, dat met Rusland favoriet is voor het olympische ticket.

Angelo Frigoni, bondscoach van de Nederlandse volleybalsters, beschikt bij het OS-kwalificatietoernooi over één spelverdeelster. ,,Iets onverwachts kan tot bijzondere prestaties leiden.''

De Nederlandse tekenaar Marcel van Eeden houdt momenteel in Spanje zijn tot dusver grootste tentoonstelling van tekeningen. De expositie opende vorige week. In het museum voor moderne kunsten van de Galicische hoofdstad Santiago de Compostela (Centro Galego de Arte Contemporánea) zijn in totaal zijn 471 tekeningen te zien. Van Eedens potloodtekeningen, een reconstructie van afbeeldingen en foto's van voor zijn geboortejaar 1965, zullen daarna te zien zijn in het Institut Néerlandais in Parijs. Tot en met 29 februari in het CGAC, dagelijks van 11.00 tot 20.00 uur, 's maandags gesloten. Van Eeden heeft een website waarop hij dagelijks nieuw werk plaatst: www.marcelvaneeden.nl.

,,In Swarte's hoofd moet een wonderlijke uitdragerij zitten die hij met een kinderlijk intuïtie naar believen kan aanspreken'', schreef deze krant op 4 januari 1989 naar aanleiding van Het Tapijt, een speelgoedvoorstelling naar de beroemde tapisserie van Bayeux. Gisteren, precies 15 jaar later, heeft theatermaker Rieks Swarte zijn nieuwjaarspremière van eertijds in gewijzigde vorm hernomen.

Is Cucumber Lodge nu een dans- of een luisterplaat? Zelfs na tien keer beluisteren kom je er niet uit. Het debuutalbum van Briskey – het muzikale alias van de 34-jarige ex-popjournalist en concertpromotor Gert Keunen – is een hoogst ritmische plaat, daar niet van. Maar de dansbare vierkwarts housebeat wordt bijna permanent verstopt onder een berg latin-ritmes, een springerig walsje of ratelende breakbeats.

,,In 1980 wordt de laatste Nederlandse cent geslagen'', staat er naast de afbeelding van de stokstoel die Bruno Ninaber van Eijben 23 jaar geleden ontwierp. Zo zijn alle voorwerpen uit de tentoonstelling True Life in de catalogus voorzien van een begeleidend tekstje. We komen te weten dat Piet Zwart zijn vurenhouten linnenkast maakte in het jaar – 1917 – waarin zeep vervangen werd door synthetisch wasmiddel. En in 1920, het bouwjaar van de Curver-afvalbak `Foetsie', kwamen de eerste aluminium bierblikjes op de markt. De feitjes in de catalogus trekken de gebruiksvoorwerpen het echte leven in en geven ze een referentiekader buiten het verstilde designuniversum. En dat is precies wat Ineke Hans heeft beoogd met haar herinrichting van de stijlkamers van het Haags Gemeentemuseum.

Vlaamse popgroep Mintzkov laat op de debuut-cd een melodieus en introvert evenwicht horen tussen gitaren en samples: ,,Belgen luisteren anders.''

Nieuwe films uit Hollywood gaan komend jaar vaak over oude oorlogen. Met Floris doet ook Nederland mee aan die trend.

De overheidsuitgaven waren vorig jaar de kurk waarop de economie dreef. Dit jaar krijgt de consument de rol van aanjager. Maar heeft die er wel zin in?

De leiders van de Verenigde Staten en Rusland, Bush en Poetin, hopen dit jaar in de verkiezingen hun presidentschap te verlengen. Beiden staan er goed voor.

Tussen het EK voetbal en de Olympische Spelen zal zich in de Tour de France het duel van 2004 afspelen: het gevecht tussen Lance Armstrong en uitdager Jan Ullrich.

Na de vele conflicten van afgelopen jaar wacht de Europese Unie, met Ierland en Nederland als opvolgende voorzitters, een bijzonder lastig jaar.

Diep gewortelde etnische conflicten, onenigheid over de machtsverhoudingen en traditioneel wantrouwen zijn er de oorzaak van dat de constitutionele loya jirga van Afghanistan, de grote vergadering van vijfhonderd etnische vertegenwoordigers over het opstellen van een nieuwe Afghaanse grondwet, dreigt uit te lopen op een mislukking.

Noord-Korea heeft een groep Amerikaanse deskundigen toestemming gegeven om volgende week de kerncentrale Yongbyon te bezoeken. Dat meldt de Amerikaanse krant USA Today. Het bericht werd gisteren bevestigd door een woordvoerder van het Zuid-Koreaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

In haar teksten komt ze vaak naar voren als vrijgevochten en zelfbewuste vrouw, die mannen probleemloos aankan. In de machocultuur die Polen in wezen is, kunnen zulke teksten troost bieden.

Wat beweegt de zelfmoordterrorist? Godsdienst, maar ook persoonlijke wraak en gekrenkte trots. Ja, ook niet-gelovigen plegen zelfmoordacties.

Mullah Krekar, leider van de Iraaks-Koerdische Ansar al-Islam-beweging, is gistermiddag in Oslo opnieuw gearresteerd. De Noorse justitie zou nieuwe aanwijzingen hebben dat hij betrokken is bij aanslagen. Ansar al-Islam wordt door de VS in verband gebracht met het terreurnetwerk Al-Qaeda en zelfmoordaanslagen, maar bewijzen zijn nooit geleverd. Krekar werd al eerder opgepakt, maar door een Noors gerechtshof op vrije voeten gesteld wegens gebrek aan bewijs. Hij ontkent dat Ansar-al islam banden met Al-Qaeda heeft.

De Britse vliegtuigmaatschappij British Airways heeft gisteren opnieuw vier vluchten geannuleerd op aanwijzing van de Britse regering wegens een vermeende terreurdreiging.

De mens is waarschijnlijk al minstens 1,2 miljoen jaar onbehaard. De zwarte huidskleur is in dezelfde tijd ontstaan.

Bewoners van volksbuurten in de Chinese steden moeten wijken: gemeenten hebben grootste plannen. De compensatie is vaak onvoldoende.

Iran heeft de Verenigde Staten laten weten op dit moment geen behoefte te hebben aan de komst van een Amerikaanse humanitaire delegatie. Dat heeft het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken gisteren gezegd. ,,We hebben van de Iraniërs gehoord dat gegeven de huidige situatie in Bam en alles wat daar op dit moment gebeurt, het de voorkeur heeft zo'n bezoek op te schorten'', aldus een woordvoerder. Met de missie wilden de Amerikanen uiting geven aan hun ,,medeleven met het Iraanse volk''. Door de aardbeving van vorige week vrijdag kwamen in het gebied rond de zuidoostelijke Iraanse stad Bam naar schatting 40.000 mensen om het leven.

Iraakse moslims hebben woedend gereageerd op een Amerikaanse inval in een moskee in de Iraakse hoofdstad Bagdad. De Amerikanen vonden een grote hoeveelheid wapens en explosieven gevonden en arresteerden 32 mensen. In de moskee lagen onder meer drie pakken TNT, acht zelfgemaakte granaten, uitrustiging om bommen te maken en twee zakken kruit. Volgens de Amerikanen werd het gebouw gebruikt voor ,,terroristische activiteiten''. De gelovigen menen dat hun gebedshuis is bezoedeld.

In de Noord-Iraakse oliestad Kirkuk hebben de Amerikanen voor onbepaalde tijd een avondklok ingesteld. De avondklok is bedoeld om het geweld tussen de Koerden, Turkmenen en Arabieren te stoppen en de rust in de stad te herstellen, aldus politiechef Tourhane Youssef. Als gevolg van de etnische rivaliteit zijn de afgelopen weken in Kirkuk al zeker zes mensen om het leven gekomen.

Dertig Bulgaarse militairen weigeren om naar Irak af te reizen, wegens de aanslag die vorige maand vijf Bulgaarse militairen het leven kostte. De soldaten hebben ,,onder druk van hun familieleden'' afgezegd, zo maakte generaal Nikola Kolwe gisteren bekend. Deelname aan de missie was vrijwillig. De weigeraars moeten wel de kosten van hun opleiding en medische onderzoeken terugbetalen, zo vertelde de legerleider aan de Bulgaarse radio. Over de hoogte van dat bedrag liet hij zich niet uit. De komende weken vertrekken 480 Bulgaren voor een half jaar naar Irak om hun collega's af te losssen. Die zijn daar sinds augustus gestationeerd.

De voorzitter van de Europese Commissie, Romano Prodi, heeft in Italië een politieke rel ontketend door in een interview met de krant La Repubblica de Italiaanse premier Berlusconi aan te vallen. Prodi, binnenlands politiek tegenstander van Berlusconi, zegt dat Italië tijdens het voorzitterschap van de Europese Unie, dat enkele dagen geleden afliep, zijn traditionele rol als pleitbezorger van Europese integratie is kwijtgeraakt. Berlusconi zou hebben gefaald. Aanhangers van Berlusconi menen dat Prodi zijn Europese positie misbruikt om zijn binnenlandse positie te versterken.

China gaat bij wijze van proef voor het eerst lessen in seksuele voorlichting geven op een aantal scholen. Dit meldden de staatsmedia gisteren. De proef begint in de steden Peking en Shanghai met meisjes van twaalf jaar en ouder. De proef is ingegeven door het groeiend aantal tienerzwangerschappen en de problemen die daardoor ontstaan. Zo doodde onlangs een 15-jarig meisje per ongeluk haar baby in een poging het bestaan van het jongetje geheim te houden.

Een experiment met een dronken presentator en beschonken cameramannen, gasten en publiek in het Belgische praatprogramma `De Laatste Show' heeft tot kritiek van geheelonthouders en hulpverleners geleid. De Vereniging voor Alcohol- en andere Drugsproblemen (VAD) zegt dat jaren van preventiewerk in een klap zijn vernietigd. ,,Om eens te kijken wat er gebeurt'' zette iedereen het dinsdag voor en tijdens het programma op een drinken. Alleen een eindredacteur, die de montage moest doen, bleef nuchter. De publieke zender VRT had met de uitzending mensen willen waarschuwen voor overmatig alcoholgebruik.

De Spaanse regering wil dat de Europese Unie 1,3 miljard euro, dertig procent van de kosten, meebetaalt aan de omstreden wateroverheveling uit de rivier de Ebro naar gebieden met een watertekort.

De winnaar van de Georgische verkiezingen morgen is al bekend. Alleen een te lage opkomst kan de winst van Saakasjvili nog dwarsbomen.

Op de tweehonderdste verjaardag van de republiek Haïti, het eerste land dat zich losworstelde van blanke overheersing, is het eergisteren op verscheidene plaatsen tot ongeregeldheden gekomen.

De Amerikaanse komeetverkenner Stardust is gisteravond heelhuids door de uitgestrekte wolk van gas en stof rond komeet Wild 2 gevlogen. Dit geslaagde experiment vergroot de kennis over het zonnestelsel.

Het treinverkeer naar en van Enschede is gisteravond enige tijd stilgelegd in verband met een bommelding. Dat heeft ProRail laten weten. Het station werd ontruimd, maar er werd niets gevonden. Het treinverkeer lag vanaf ongeveer zeven uur gisteravond bijna drie kwartier stil. De melding kwam binnen bij de politie, die meteen alarm sloeg en tot actie overging. Volgens een woordvoerder van de politie meldde de anonieme beller dat er om 19.11 uur een bom zou afgaan in het station. Uiteindelijk gebeurde er niets.

De Stopshop, een organisatie die rokers begeleidt op de moeilijke weg naar een rookvrij leven, beleeft deze weken een piek in de belangstelling. De organisatie begeleidt de komende tijd in het noorden van het land honderden rokers die van hun tabaksverslaving af willen. Dit maakte de Stopshop Noord-Nederland in Groningen gisteren bekend. Vooral vanwege de invoering van de nieuwe tabakswet, die sinds 1 januari verplichte rookvrije werkplekken afdwingt, melden zich vele bedrijfsgroepen aan.

De politie heeft met de aanhouding van tien minderjarige verdachten in Rotterdam twaalf zaken opgelost, waaronder enkele straatroven en auto-inbraken. Dat heeft een woordvoerder van de politie gisteren bekendgemaakt. Vijf straatroven en twee auto-inbraken zijn volledig bekend door de verdachten die in leeftijd van 11 tot 13 jaar variëren. Zij kwamen regelmatig samen in een buurthuis aan de Dordtsestraatweg waar ook een van de verdachten werkzaam is. De minderjarigen gebruikten veel geweld bij de berovingen, die grotendeels werden gepleegd in het Zuiderpark en directe omgeving daarvan.

Ongeveer honderd bejaarden in zorgcentrum Bonifatiushuis in Sneek kunnen een week lang niet douchen vanwege een legionellabesmetting. De ongevaarlijke legionellavariant is geconstateerd tijdens een jaarlijkse test, aldus locatiemanager M. Boekhout gisteren. Bewoners kunnen hooguit een lichte griep oplopen van de niet-agressieve legionellebacterie. Ze worden voorlopig gewassen aan de wastafel. Het water uit deze kraan en dat van het aanrecht is gewoon drinkbaar. De bacterie komt pas tevoorschijn bij verneveling van water, zoals dat bij douchen het geval is.

Het arbeidsverleden van Nederlandse rechters moet openbaar worden gemaakt, zegt voorzitter Van Delden van de Raad voor de Rechtspraak vandaag in Trouw. Deze week werd bekend dat twee rechters die betrokken waren bij de schadezaak van slachtoffers in de Enschedese vuurwerkramp, vroeger bij het ministerie van Vrom werkten. Gebruikelijk is nu dat alleen nevenfuncties van rechters gepubliceerd worden.

Kleine bedrijven zonder werknemers in de WAO betalen te veel premie voor deze verzekering. Volgens de rechter moet de uitvoerder van de WAO, het UWV, de bedrijven minder premie berekenen dan de onderneming met mensen in de WAO. Dat verklaarde een woordvoerder van het UWV gisteren. De rechter vindt namelijk dat de regel die ervoor zorgde dat kleine bedrijven met arbeidsongeschikte werknemers meer premie moesten betalen, verkeerd is afgeschaft.

De Gereformeerde Bond binnen de Nederlandse Hervormde Kerk wijst de actie van dertig hervormde gemeenten af die in verband met de kerkfusie naar de rechter stappen. In een gisteren uitgegeven verklaring zegt de bond dat met de fusie de vrijheid van het Woord Gods en de vrijheid van de dienst aan God niet in het geding zijn. De dertig gemeenten, die principiële bezwaren hebben tegen de fusie van de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken en de Lutherse Kerk, willen een verklaring van de rechter dat zij het recht hebben zelf te beslissen om niet toe te treden tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).

De politiekorpsen in Rotterdam en Amsterdam hebben bekendgemaakt dat hun stad veiliger is geworden. Is dat zo?

Rotterdam is veiliger geworden, zegt korpschef Meijboom. Zeker op het Centraal Station. Maar de zero tolerance-aanpak heeft een keerzijde: de dealers zijn uitgeweken.

De Antillen NV, een op Curaçao gevestigde dochteronderneming van Koninklijke Wegenbouw Stevin (KWS), gaat in hoger beroep tegen het vonnis dat de rechter oplegde voor het vervalsen van haar administratie en het betalen van steekpenningen aan Curaçaose politici.

Het openbaar ministerie van Amsterdam heeft mede namens de Amsterdamse politie zijn excuses aangeboden aan iemand wiens beeltenis door de politie in de publiciteit is gebracht. Dat zegt de advocaat van de man, mr. G.Hamer.

In het parlementaire jaar 2002-2003 is het aantal ministeriële regelingen ten opzichte van het voorgaande jaar voornamelijk door toedoen van de vogelpest met ongeveer 10 procent gestegen. Het aantal wetten nam daarentegen met ongeveer 28 procent af.

Staatssecretaris A. Nicolaï van Europese Zaken vindt de gang van zaken rond de kandidatuur van Turkije voor de Europese Unie ,,onverteerbaar''. Hij zei dat in een rondetafelgesprek over Nederland en Europa.

Onveilige gasinstallaties in huis zijn de belangrijkste oorzaak van koolstofmonoxidevergiftiging. De installaties worden nauwelijks gecontroleerd. ,,Het gevaarlijke is dat je er niets van merkt''.

De omstreden bouw van vierhonderd dure koopwoningen in de vogelrijke Bullepolder bij Leeuwarden heeft opnieuw vertraging opgelopen. De rechtbank Leeuwarden bepaalde, na een klacht van Milieudefensie, dat de gemeente ten onrechte geen onderzoek heeft laten doen naar de gevolgen van de bouw voor de smient (`fluiteend').

De zeehavenpolitie vindt minder drugs in de Rotterdamse haven. Mijden smokkelaars de haven of kan de politie ze gewoon niet vinden?

De prijs van een treinkaartje wordt later dit jaar zeer waarschijnlijk nog een keer verhoogd. De vervoerbewijzen zijn vanaf 1 januari al gemiddeld 4 procent duurder geworden. De kans is groot dat de treinkaartjes later dit jaar nog eens 2,075 procent in prijs zullen stijgen.

Om het oostelijk deel van het Groene Hart groen te houden is de aanleg van de zweeftrein naar het noorden van het land noodzakelijk. Dat zei de commissaris van de koningin in Utrecht, mr. B. Staal, gisteren in zijn nieuwjaarstoespraak.

De directie van het Rotterdamse sportpaleis Ahoy' heeft zijn aandelen aangeboden aan een Fins bedrijf dat eveneens plannen heeft om grootschalig te investeren in een soortgelijke accomodatie in Amsterdam.

Televisiekijkers schakelen steeds vaker over naar de programma's van de commerciële omroepen. Het marktaandeel van de Publieke Omroep, dat de laatste jaren al gestaag is gekrompen, daalde het afgelopen jaar verder, van 35,9 procent naar 34,4 procent.

Weersverwachting voor vandaag: wolkenvelden en perioden met zon. Minima tot -8 graden, maxima net onder nul. Zwakke tot matige zuidoostenwind.

Zeven Zuid-Aziatische landen hebben gisteren de procedures afgesproken waaronder zij vanaf 2006 een vrijhandelszone gaan vormen. Dit zijn de ministers van Buitenlandse Zaken van India, Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka, Nepal, Bhutan en de Maldiven gisteren overeengekomen in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad.

Mullah Krekar, leider van de Iraaks-Koerdische Ansar al-Islam-beweging, is gistermiddag in Oslo opnieuw gearresteerd. De Noorse justitie zou nieuwe aanwijzingen hebben dat hij betrokken is bij aanslagen.

De directie van het Rotterdamse sportpaleis Ahoy' heeft zijn aandelen aangeboden aan een Fins bedrijf dat eveneens plannen heeft om te investeren in een soortgelijk project in Amsterdam.

De Britse vliegtuigmaatschappij British Airways heeft gisteren opnieuw vier vluchten geannuleerd op aanwijzing van de Britse regering wegens een vermeende terreurdreiging.

De Amerikaanse komeetverkenner Stardust is gisteravond heelhuids door de uitgestrekte wolk van gas en stof rond komeet Wild 2 gevlogen. Dit geslaagde experiment vergroot de kennis over het zonnestelsel.

De prijs van een treinkaartje wordt later dit jaar zeer waarschijnlijk met 2,075 procent verhoogd. Een woordvoerder van de NS heeft dit bevestigd. De vervoersbewijzen zijn vanaf 1 januari al gemiddeld 4 procent duurder geworden. De NS mogen de prijzen twee keer per jaar verhogen als een bepaalde punctualiteit is bereikt.

Een 43-jarige Nederlandse militair is op oudejaarsdag in Irak aangehouden omdat hij ervan wordt verdacht een Irakees te hebben doodgeschoten. De man is overgevlogen naar Soesterberg, waar hij in verzekering is gesteld. Dit heeft persofficier van justitie M. de Weert van het openbaar ministerie in Arnhem gisteravond bevestigd. Op de Irakees werd vorige week zaterdag het vuur geopend, toen Nederlandse militairen optraden tegen een plundering door Irakezen in het zuiden van Irak. Daar is het Nederlandse mariniersbataljon Quick Reaction Force gelegerd als onderdeel van de stabilisatiemacht SFIR.

Terwijl de muziekindustrie uit alle macht probeert de verspreiding van muziek via internet een halt toe te roepen, hebben veel muzikanten mp3 als bondgenoot omarmd. Mp3 is een bestandstype dat muziek tot zeer kleine bestandjes comprimeert zonder dat de kwaliteit merkbaar achteruit gaat.

Het Nederlandse advocatenkantoor Nauta Dutilh is vertegenwoordigd in de directie van drie Nederlandse Parmalat-dochters, samen met onder anderen Luciano Del Soldato. Deze voormalig financieel bestuurder van Parmalat is afgelopen woensdag door de Italiaanse autoriteiten gearresteerd. Hij wordt door justitie verdacht van betrokkenheid bij de miljardenfraude bij het Italiaanse zuivelconcern.

Pagina 23

NVM-makelaars en huizenverkopers manipuleren met te koop staande huizen, door ze een paar dagen van de markt te halen en daarna als nieuw aan te prijzen. De afgelopen drie maanden is dat over heel Nederland verspreid meer dan 2.700 keer gebeurd.

In een reactie op het artikel van Dirk van Delft (`Sikkel-zandduinen wandelen dwars door elkaar heen', W&O, 13 dec.) stelt J.F. Entrop in W&O van 20 december terecht dat sikkelduinen ook in Nederland te vinden zijn. De beschrijving die de briefschrijver vervolgens geeft slaat echter niet op sikkelduinen, maar op schaduw-duinen, die in de `wind-schaduw' van obstakels kunnen ontstaan.

Jammer dat het hoofdartikel van 19 december in het kader van de aanpak van illegaal dierenactivisme een onjuist beeld schetst van de situatie waarin landbouwdieren in het algemeen zich bevinden en nertsen in het bijzonder. In het stuk wordt de vraag opgeworpen waarom de nertsenfokkerij nu juist doelwit is, want ,,de nertsen worden `ruimer' gehuisvest dan kippen en varkens''.

Een beetje jammer dat in het artikel over de eerste vlucht van de gebroeder Wright (`Het pad naar Kitty Hawk', W&O, 13 december) geen melding is gemaakt van Percy Pilcher. Ook hij pioneerde met vliegen, nog vóór de gebroeders Wright. De BBC heeft in de serie Horizon een programma aan hem gewijd. De inhoud van het programma is na te lezen op internet: www.bbc.co.uk/horizon. Pilcher stierf ten gevolge van een ongeval tijdens een proefvlucht, anders zou hij waarschijnlijk de eerste geweest zijn die gevlogen heeft.

Vincent Icke heeft natuurlijk gelijk dat 2 seconden afstand houden zoals de borden langs de snelwegen adviseren de automobilist niet echt helpen (`Schaamscherm' W&O, 20 dec.). Maar fout is de formule voor de remweg (die niet gelijk is aan de te bewaren tussenruimte) x=2vt. Dit moet zijn x=0.5vt: het oppervlak van een rechthoekige driehoek met zijden v en t.

Alexandre Louis Honoré Lebreton Deschapelles (1780-1847), die aan het begin van de negentiende eeuw door velen als de sterkste schaker ter wereld werd beschouwd, had een avontuurlijk leven.

Ik heb `2 seconden afstand' ook nooit een slimme slogan gevonden. In Duitsland voert men al jarenlang actie tegen bumperkleven met de betere slogan: `Halber Tacho.' Zie b.v. http://www.fahrprofi.de/main/verkehr/sonst/sonst4.html. Daar staat onder meer: `2-Sekunden-Regel=Halber Tacho (gefahrene Geschwindigkeit/2 = Abstand in Metern)'

Wetenschapsjournalist Rinze Benedictus merkt in NRC Handelsblad van 29 december op dat Gandalfs ruiterij het had moeten verliezen van de Uruk-hai met hun pieken. Hun superieure techniek heeft immers ook in ons verleden een einde gemaakt aan de dominantie van de zware cavalerie op het slagveld.

Vincent Icke gebruikt in `Schaamscherm' (W&O, 20 dec.) ca. 370 woorden en formules om uit te leggen dat `2 seconden afstand houden' in de praktijk heel moeilijk is, maar het is het zeer eenvoudig: Kijk naar de auto voor je. Als deze een bepaald punt (bord, km-paaltje) passeert, begin je te tellen: `eenentwintig, tweeëntwintig'. Ben je na die uitgetelde twee seconden het gekozen punt gepasseerd, dan zit je te dicht op je voorligger.

Hans Timmermans, rector van de SG Spieringshoek in Schiedam, legt in een ingezonden brief (Z, 13 december) nog eens uit waarom leerlingen op zijn school geen hoofddoekjes mogen dragen: ,,Kinderen van alle godsdiensten en gezindten zijn welkom'', zegt hij. ,,Respect voor elkaar is het bindend element, maar respect voor elkaar krijgt geen plaats als kleding nadrukkelijk een uiting wordt van de eigen identiteit'', vervolgt hij.

De waarschuwing `Twee seconden afstand' is gericht aan iedereen die tot twee kan tellen. Er hoeven geen afstanden berekend of geschat te worden. Afstand schatten op een verkeersweg is lastig, niet iedereen `ziet' dat 80 meter de lengte van 10 huiskamers is. Overigens, boven de 100 km/uur wordt 2 seconden veel te krap.

O wat een feestIk zit hier te trekkenaan mijn sigaarIk blaas een cirkel enik kom bijna klaarDe mens is met weinig tevredenEen broodje met kaasEen glas rode wijnO wat een feestom mens te zijnEen tango, een rumbaeen mambo desnoodsHij die kan dansenontsnapt aan de doodIk zit hier te trekkenaan mijn sigaarIk blaas een vierkanten ik kom klaarDe mens is met weinig tevredendoek

Wind striemt langs m'n wangen, sneeuw die in mijn ogen waait doet venijnig zeer, als zand. Ik heb moeite met het zicht op deze gure nieuwsjaarsdag.

Onlangs was het weer zover. Toen er een noordwestelijke wind van 6 à 7 Beaufort opstak, begon de enorme `panfluit' die zich op de Hoftoren in Den Haag (Ministerie van OC&W) bevindt wederom een tien uur durend snerpende `fluitsonate' ten gehore te brengen; soms met korte dan weer met langere tussenpozen.

Eigenlijk had Gandalf met zijn ruiterij de slag bij de Hoornburg moeten verliezen tegen de met Uruk-hai bewapende lansen, zo betoogt Rinze Benedictus. Peter Jackson doet met zijn verfilming van `The Lord of the Rings', hiermee de krijgsgeschiedenis groot onrecht.

Het hoofdartikel `Vis op het menu' (NRC Handelsblad, 24 december) meldt: ,,De hele visserijsector in de EU is er door jarenlang handjeklap met de Brusselse politici in geslaagd van de Noordzee een knekelplaats-in-wording te maken.''

Het is te hopen dat Wineke Smid, in de laatste fase van haar studie klinische psychologie nog een paar boeken openslaat en haar conclusies niet blijft baseren op de vaders uit haar omgeving die zo `genieten' van hun kinderen. In reactie op het stuk van Dorien Pessers (Opinie & Debat, 20 december) stelt zij dat er ,,geen enkele aanwijzing is dat kinderen in alternatieve levensvormen ongelukkiger zijn of worden dan kinderen uit traditionele gezinnen''.

ACTUALITEITENBuitenhof. De oud-ministers Hans Dijkstal en Klaas de Vries gaan in debat met drie pas benoemde hoogleraren politieke- en moderne vaderlandse geschiedenis Remieg Aerts, James Kennedy en Henk te Velde. Ned.3, 12.07-13.00u.

Oscar Garschagen schreef over de Rambo Jood: `Onbegrepen, onbemind en verguisd: joden over het nieuwe antisemitisme'. (Z, 6 december) De door hem genoemde Israëlische professor Kimmerling zegt terecht dat de Israëlische minister Sharansky het antisemitisme-spook oproept voor manipulatieve doeleinden.

Rokers waren ordelievende mensen, gewend de wetten te gehoorzamen. De tabaksbestrijding was een koud kunstje. (Willem Frederik Hermans in De laatste roker, 1990)

Op de AP-foto van afgelopen week haalt een brandweerman de deken van een elandskalf dat warm is gehouden nadat het, achtervolgd door loslopende honden, kort voor kerst verstrikt was geraakt in de oever van een rivier nabij Klippan in het zuiden van Zweden. De redactie heeft de volgende inzendingen geselecteerd:

In het dansprogramma Beauties brengt Introdans een nieuwe ballet van Française Maryse Delente, Doorn...Roosje?, en een herneming van Jorna Uotinens Ballet Pathétique.

Toneelgroep de Appel speelt in het eigen theater te Scheveningen de theatermarathon Tantalus van John Barton. Regisseur/ verteller Aus Greidanus laat gedurende elf uur alle oud-Griekse mythes rond de Trojaanse Oorlog de revue passeren.

Uiteraard zal ambassadeur Margalit het hek om Israël verdedigen. Daar is hij ambassadeur voor. Maar los van alle argumenten springt één feit eruit: Dat hek maakt van Israël één groot getto. Niets kan duidelijker symboliseren dat Israël, gemeten aan zijn eigen doelstellingen, is mislukt. Israël had een veilige plek voor joden moeten worden, maar is nu zo ongeveer de meest onveilige plek. Dit als gevolg van het feit dat Israël een verlate Europese volksplanting is, vergelijkbaar met Amerika, Zuid-Afrika en Australië, en met niet veel consideratie meer met de oorspronkelijke bevolking.

WH Smith is een natuurlijke bliksemafleider voor angsten van de afgelopen weken over een beroerde kerstomzet in de Britse warenhuizen. De gehavende detaillist in boeken en kantoorbenodigdheden had tenslotte al een stortvloed aan winstwaarschuwingen laten horen vóórdat het jongste teleurstellende nieuws over de feestdagen bekend werd gemaakt. Niettemin is het weinig positief voor de sector als geheel dat het sombere berichten regent nog vóór de kerstversiering is opgeborgen – zoals hier gebeurde.

Het artikel `Tbs-inrichtingen behandelen 13 procent van veroordeelden buiten de kliniek' (Z, 13 december) ademt een sfeer van: `wanneer een onschuldig burgerslachtoffer het loodje legt omdat hij zo dom was om uit zijn flat te komen toen er een tbs'er langskwam, is dat een ingecalculeerd risico.' Met andere woorden: de maatschappij heeft deze mensen voortgebracht en daarom stoppen we ze weer terug de maatschappij in en mochten er slachtoffers vallen, dan kunnen wij daar als tbs-kliniek ook niets aan doen.

De goed gemotiveerde waarschuwing van Nausicaa Marbe tegen de voorgenomen uitbreiding van de Europese Unie is mij uit het hart gegrepen.

Voor een afspraak in het centrum van Rotterdam zet ik mijn fiets aan een paal met een kettingslot. Als ik terugkom, kan ik het sleuteltje van het ringslot niet meer vinden. Ik zou het toch niet in het slot hebben laten zitten? Ik keer mijn zakken binnenstebuiten en mijn tas ondersteboven.

Høk & Swing is de 31ste cd van de Achterhoekse rockgroep Normaal van Bennie Jolink, die zes jaar geleden zijn afscheid aankondigde.

De Spaanse zanger Javier Ruibal komt uit de Andalusische stad Cadiz en dat is op Sahara goed te horen. Toch is hij geen typische streekartiest, want naast invloeden van flamenco en Noord-Afrikaanse muziek verwerkt Ruibal in zijn grotestadsmix ook Braziliaanse samba, New Yorkse salsa en Californische popmuziek. Een vreemde eend in deze smakelijk ratatouille is `La Flor de Estambul' met alleen pianobegeleiding, dat Ruibal schreef op muziek van Erik Satie.

Als voorproefje van Mark Lanegans in februari te verschijnen solo-cd is er nu vast een ep met acht liedjes uit. Er is nogal wat veranderd in Lanegans muzikale opvattingen. De voormalige zanger van grunge-band The Screaming Trees en huidige zanger van rockband Queens Of The Stone Age maakte eerder al solo-cd's. Maar de singer/songwriter met zijn klagelijke overpeinzingen is nu verleden tijd. Op Here Comes That Weird Chill klinkt Lanegan eerder als een maniak, type Jack Nicholson in The Shining.

Het is goed om na het `Uren, dagen, maanden jaren vliegen als een schaduw heen' het nieuwe jaar te beginnen met het luisteren naar Bach, de alfa en de omega in de klassieke muziek. Hij vatte in zijn muziek samen wat hem voorafging en hij legde een fundament voor wat na hem zou volgen. Bach was de componist op het punt waar oud en nieuw in elkaar overgaan. Hij was zich zeer bewust van het verschijnsel tijd, van de tijdelijkheid van het aardse leven dat we zullen verlaten, van de oneindigheid van het eeuwige leven in de hemel, als we die zullen binnentreden.

In culturen met een meer collectivistische inslag, zoals de Japanse of de Indiaanse, worden kleine kinderen niet gedwongen om zich aan de regels te houden. Integendeel, ze hebben veel meer vrijheid dan in individualistische culturen zoals de Europese of de Amerikaanse. Dit blijkt uit een onderzoek naar gezinnen met kleine kinderen in Guatamala (Indiaanse Maya-cultuur) en in de Verenigde Staten (Salt Lake City), beschreven in Developmental Psychology, september.

Nausicaa Marbe schetst een apocalyptisch toekomstbeeld dat bewaarheid kan worden wanneer de voormalige communistische landen van Midden- en Oost-Europa zullen toetreden tot de Europese Unie (Opinie & Debat, 27 december). Zij spreekt het vermoeden uit dat het besluit tot uitbreiding van de EU in Brussel in een ,,vlaag van verstandsverduistering'' is genomen, hoewel ook dronkenschap niet uitgesloten moet worden. Wie het niet met haar eens is, wordt bij voorbaat weggezet als naïef, gevaarlijk en dom.

In de International Central Gospel Church, gehuisvest in de gymzaal van een oude school aan de rand van de Haagse Schilderswijk, loopt deze zondag de preek juist ten einde. 'So when we dance for God, we dance from the heart', schalt reverend Alfred Asamoah. 'From the heart! Dancing is no obligation. God wishes that we want to dance for Him. Amen.'

Sinds de terreuraanslagen van 11 september zijn de verhoudingen tussen de VS en Noord-Korea gespannen. Bush doopte Irak, Iran en Noord-Korea tot de 'As van het Kwaad'.Fotojournalist Justin Jin bezocht de grensstreek tussen China en Noord-Korea en sprak met Koreanen en Chinezen die in Korea hebben gewoond. Ze leven in angst en schuwen elk contact.Het wemelt in de grensstreek van de Chinese militairen en Chinese en Noord-Koreaanse geheime agenten.

Na de onopgeloste moord op Marianne Vaatstra waren vreemdelingen in de noordelijke Friese Wouden niet langer welkom. Het asielzoekerscentrum in Kollum ging dicht. Maar tot opluchting van de autoriteiten blijkt er nu sympathie te bestaan voor een Zwaagwesteinder boer die met een illegale Nigeriaanse wil trouwen. Ze hebben twee kinderen, toch moet Esther Uhunamure het land verlaten. Een Hollandse zedenschets.

ACTUALITEITENTwee vandaag. Portret van de Chinees-Nederlandse zakenman Yang Bin en een reconstructie van het megalomane zakenimperium dat hij opbouwde en verspeelde. Yang Bin werd in 2003 veroordeeld tot 18 jaar cel in China. Verder een reportage over Nederlandse baggeraars voor de kust van Dubai. Ned.2, 18.22-19.05u.Knevel op zaterdag. Interview met minister Donner (justitie), die o.m. pleit voor grotere rol van de kerk in het publieke domein. Verder bezoekt de Ajax-voetballer Steven Pienaar de beruchte gangsterwijk Westbury in Johannesburg, Zuid-Afrika, waar hij is opgegroeid. Ned.1, 20.28-20.55u.Nova. Onder meer een reportage uit de deelstaat Kashmir waar de bevolking onafhankelijk wil zijn en in opstand komt tegen overheersing door India of Pakistan. Ned.3, 22.18-22.50u.

Deze zomer veroordeelde een Indonesische rechtbank de terrorist Amrozi bin Nurhasyim ter dood. Hij is verantwoordelijk voor de bomaanslagen in twee discotheken, waarbij 202 mensen het leven lieten. Bij het voorlezen van het vonnis balde hij lachend zijn vuist. Is dit het nieuwe beeld van Indonesië, het grootste moslimland ter wereld?Correspondent Dirk Vlasblom over dorpse traditionalisten, stedelijke modernisten en het radicale moslimnetwerk Jema'ah Islamiyah. 'De vermeende islamisering is goeddeels gezichtsbedrog.'

De Junior Kamer van Amsterdam staat open voor moderne netwerkende jongeren. Vanavond breekt men zich het hoofd over Koninginnedag. 'Doen we binnenkort een pré-après-skiborrel?'

In deel 4 van de serie Italiaanse klassieken op dvd deze maand Rocco e i suoi fratelli van Luchino Visconti. De film is opgebouwd als een tragedie. De onbedorven Rocco laat zijn Nadia vallen om een absurde ereschuld.

Hoofdredacteur F. Jensma verdedigt zich tegen aantijgingen, als zou NRC Handelsblad de `medische ethiek' geschonden hebben door foto's van Saddam Hussein af te drukken waarop deze aan medisch onderzoek wordt onderworpen (Opinie & Debat, 20 december). Hij doet dit met een beroep op ,,te verwachten [...] gunstige effecten'' van ,,publicatie van op zichzelf onrechtvaardige beelden''. Twee pagina`s verderop ondervraagt hij op uiterst tendentieuze wijze de Israëlische ambassadeur over het afscheidingshek, de beschermingsmaatregel van de Israëlische overheid tegen zelfmoordaanslagen. Hier toont hij zich opeens uiterst principieel: ,,Maar dan nog heeft Israël niet wettelijk het recht om zomaar een hek neer te zetten'', ,,is het moreel wel in de haak om Palestijnen te duperen?'', ,,het land waarop het hek wordt gebouwd, behoort toch aan iemand toe?''.

Vroeger kocht je een cd. Tegenwoordig zet je de pc aan en de muziek stroomt gratis binnen. Dat had de elektrotechnicus Karlheinz Brandenburg niet gedacht toen hij mp3 uitvond. De muziekindustrie achtervolgt de mp3-gebruikers, maar heel wat muzikanten verwelkomen het gratis downloaden. 'Van de verkoop van cd's moet je het toch niet hebben.'

In een Pools dorp is de burgemeester zelf ook boer, een ploeteraar als al zijn collega's, op vijfde klas-grond, met een oud paard, want een tractor kan hij niet betalen. En bij de jagersvereniging in de stad mag hij niet, want ze willen daar geen boeren. En als het licht uitvalt, klimt de burgemeester, gadegeslagen door de andere boeren van het dorp, zelf op een ladder naar het enige elektriciteitskastje van het dorp, verbreekt het heilige zegel, en repareert wat er kapot is.

Nederlanders eten 42 miljoen rookworsten per jaar. Worstenwedstrijden bloeien als nooit tevoren.

In haar artikel over de uitbreiding der Europese Unie maakt Nausicaa Marbe het wel erg bont. Afgaande op de strekking van haar betoog wacht ons na 1 mei 2004 enkel rampspoed en ellende. Niemand zal ontkennen dat de toetreding van tien nieuwe lidstaten voor problemen zal zorgen, maar het is ridicuul al deze landen op één hoop te vegen als zijnde corrupt, antisemitisch en hopeloos gefrustreerd. Helaas duiken ook in West-Europese landen als Italië en Nederland met regelmaat verhalen op over corruptie (bouwfraude), om over het salonfähige antisemitisme maar helemaal te zwijgen.

Het artikel `Crimineel kan oefenen bij schietclubs' (NRC Handelsblad, 24 december), heeft een tendens van een bedenkelijke schietsport en een rommeltje bij de verenigingen.

Een tijdje terug sprak ik de Engelse fotograaf Simon Wheatley, die in Nederland werkt.

Margriet Oostveen heeft een indrukwekkend verhelderend stuk geschreven over mensen met tbs. Tragisch vind ik de laatste zin van Frank: ,,De mensen zullen ons eerder wegjagen, verwacht ik, dan dat ze gewoon een beetje op ons letten.''

Door de globalisering wordt ons oordeelsvermogen voortdurend overvraagd, zegt de Duitse essayist en biograaf Rüdiger Safranski. Irak, Afghanistan, het aids-probleem in Zuid-Afrika hoe kan een mens zich over al die zaken een mening vormen? Een oplossing is er niet, zegt Safranski. 'Eenvoudig gezegd, gaat het erom op een intelligente manier te leven in een wereld die niet te bevatten is.'

We waren gewaarschuwd: het zou een diner-met-jaarwisseling worden. Maar toen om elf seconden voor twaalf, terwijl wij ons eerste voorgerecht net op hadden, de dj de inmiddels zeer luidruchtige gesprekken overstemde door hardop af te tellen, keek iedereen dan ook lichtelijk verbaasd: ,,Wat? Zo laat alweer?''

Afgelopen jaar is het aantal kilometers file op autosnelwegen met 5,7 procent toegenomen vergeleken met 2002. Dat blijkt uit gegevens van de Verkeersinformatiedienst (VID) te Amsterdam. Van de 8.760 uren die 2003 telde, stond er gedurende 4.495 uur in Nederland ergens wel een file. De gemiddelde filelengte was vier kilometer.

Bondskanselier Gerhard Schröder zal dit jaar de herdenking van D-day in Normandië bijwonen. Schröder is daarmee de eerste kanselier die voor de herdenking van de landing van de geallieerden aan de Franse kust in juni 1944 is uitgenodigd. Zijn voorganger Helmut Kohl was tien jaar geleden gepikeerd dat hij voor de vijftigste verjaardag van D-day werd gepasseerd.

De overgang van het oude naar het nieuwe jaar is volgens de politie op enkele relletjes en branden na over het algemeen rustig verlopen. Bij het afsteken van vuurwerk viel één dode, een 39-jarige man uit Katwijk.

2003 was het jaar van de Balkenendisering. Dit jaar zal nog sterker worden terug- gegrepen naar oude waarden en normen, voorspelt Max Pam. Vijf trends voor 2004.

Katten lusten vlees, en vlees ligt in de koelkast. Die moet dus open. Maar hoe gaat de deur weer dicht?

RECEPT Het is weer voorbij — Kerstmis en de jaarwisseling —en, ook voor ude beste wensen. Ik wil toch even terugblikken.

Voor de televisie had u deze jaarwisseling niet thuis hoeven blijven. In de laatste uurtjes zou het heil van Nederland 3 moeten komen, maar de VARA stelde consequent teleur door blind te vertrouwen op eigen kleinkunstcoryfeeën. Paul de Leeuw houdt helemaal niet van Oud en Nieuw, zegt hij, dus was de extra aflevering van PaPaul futloos. Aansluitend zagen we opnieuw zijn pianist Cor Bakker, nu als begeleider en tegenspeler van Karin Bloemen in De diva & de divan, een in tweeën geknipte concertregistratie. Het cabaret van Kopspijkers, dat tegen de klok van twaalf uur voltallig afscheid nam met champagne en oliebollen, heb ik wel eens geïnspireerder gezien dan in deze zwanenzang. De illustere deelnemers aan het spelletje in Kopspijkers, onder wie Wouter Bos en Erica Terpstra, hadden de al eerder gebruikte filmpjes kennelijk nog niet gezien. Maar de grootste teleurstelling was de oudejaarsconference van Lebbis & Jansen.

Allemaal ontmoetten ze elkaar eind jaren zeventig, begin jaren tachtig regelmatig in het kantoor van kwaliteitsproducent Alain Sarde aan de Parijse Champs-Élysées: de Franse regisseurs Tavernier, Granier-Deferre, Resnais, Blier, Téchiné, Godard, Heynemann en niet vergeten de grote Claude Sautet. Er stonden altijd wel een paar fijne flessen rood op hun moment te wachten, de rokers waren nog in de meerderheid en het woord `film' resoneerde er veelvuldig in geanimeerde gesprekken. Onder de filmmakers die chez Sarde regelmatig hun vakbroeders groetten, was ook Alain Corneau. Sarde produceerde in 1981 Corneaus sterke misdaadfilm Le choix des armes, nadat de gediplomeerde editor uit de Noord-Franse streek Loiret met Police Python .357 (1976), La menace (1977) en Série noire (1979) al drie bepaald niet misselijke thrillers had gemaakt. Zestiger Corneau is nog volop actief en zijn films zijn nog even weldadig classicistisch als vijfentwintig jaar geleden. Hoewel hij soms uitstapjes maakt naar de komedie, blijft de naar noir neigende thriller het genre waarin hij uitblinkt. De veranderende smaak van het publiek voor kwaliteitscinema bepaalde echter dat eerder apocriefe drama's als de Pascal Guignard-romanverfilming Tous les matins du monde en Nocturne indien het in belangstelling en/of lof steeds wonnen van de `polars' in Corneaus oeuvre. Nocturne indien (1989), een adaptatie van de uiterst fijnzinnige roman van de Italiaanse Pessoa-vereerder Antonio Tabucchi, is een van de onontdekte Franse filmjuwelen uit de late jaren tachtig. Wereldwijd succes plus een boel Césars oogstte Corneau met het in de zeventiende eeuw spelende kostuumdrama Tous les matins du monde, waarin de oude musicus-componist Marais (Gérard Depardieu) terugkijkt op een leven van gemiste kansen. In flashbacks zien we wat de eens buitengewoon talentvolle Marais allemaal had kunnen zijn, als hij maar niet voor status en welstand had gekozen. Depardieus zoon Guillaume speelt de jonge Marais en dat geeft een extra dimensie aan het drama. De muziek in deze tijdloze Corneau-ballade is onder meer van Jean de Sainte-Colombe, de teruggetrokken componist bij wie wonderkind Marais in de leer gaat. Een uitstekende ouverture van het Canvas-televisiejaar.

Niet alleen staat Frank Kermode (Sir Frank) informeel bekend als de meest belezen literaire criticus van zijn generatie, hij is behalve oud-docent aan de universiteiten van Londen en Cambridge en aan Harvard ook doctor honoris causa van de Universiteit van Amsterdam. Nu er een selectie gepubliceerd is uit zijn essays en artikelen van de afgelopen halve eeuw mag de Nederlandse lezer daar wel even met respect kennis van nemen.

Deze zomer werd in Bergen het eerste deel uit de Bergen-reeks gepresenteerd: Mijn tweede huid. De geschiedenis van A. Roland Holst en zijn huis, door Jan van der Vegt. De smaakvol uitgegeven reeks is een initiatief van het Bert Schierbeekfonds en uitgeverij 521. In deze serie verschijnen kleine essays die op enigerlei wijze verband houden met het huis Nesdijk 7 te Bergen, waar Roland Holst 44 jaar woonde. Sinds mei 2002 stelt het Bert Schierbeekfonds schrijvers en dichters in staat in dat huis in `betrekkelijke ballingschap' te werken aan hun oeuvre. Een van de legaten voor het fonds kwam van Barend Rijdes (1910-1975), vergeten schrijver, en docent Oude Talen aan het Kennemer Lyceum te Overveen.

Hoe reist de gemiddelde Amerikaan door eigen land? In een camper natuurlijk, met daarin volgens de Nederlandse leraar geschiedenis Marco Baars `minimaal' een afwasmachine, magnetron, airconditioning, elektrische blikopener, zonnebank, zonwering, schotelantenne en ingebouwde barbecue die plaats biedt aan (alweer: `minimaal') veertig hamburgers. `Het mag deze moderne toeristen aan niets ontbreken', analyseert Beers in Go West, een reisverslag van de Oost- naar de Westkust van de Verenigde Staten. Zo hoef je volgens hem als toerist je hoofd niet meer buiten je reiswagen te steken, terwijl je toch kampeert.

`U bent van harte uitgenodigd om de aarde te zien draaien, morgen van drie tot vijf in de Hal van de Meridiaan van het Observatorium.' Zo liet Jean Bernard Léon Foucault op 2 februari 1851 heel wetenschappelijk Parijs weten dat hij een baanbrekende ontdekking had gedaan. Hij had ontdekt dat het vlak waarin de later naar hem genoemde slinger beweegt, roteert – alsof de aarde er onderdoor draait. In al zijn eenvoud was het een briljant experiment, maar hoewel de Parijzenaars hem van de ene op de andere dag op handen droegen, was het Franse wetenschappelijke establishment niet direct van zijn kwaliteiten overtuigd. De voornaamste reden daarvoor was dat Foucault (1819-1868) niet over de juiste papieren beschikte: hij had geen wetenschappelijke opleiding en was feitelijk niet meer dan een instrumentenmaker. Toch had hij al een paar belangrijke wetenschappelijke successen op zijn naam. Zo wist hij de lichtsnelheid te bepalen en de belichting van de optische microscoop te verbeteren.

Michael Lynch (ed.): The Oxford Companion to Scottish History. Gebonden, Oxford University Press 2001, van euro 48,– voor euro 20,–. De Boekenmarkt Den Haag (070–3658226; www.de-boekenmarkt.nl)De naslagwerken van Oxford University Press behoeven nauwelijks aanbeveling. Ruim 180 deskundigen leverden een bijdrage aan dit boek, waarin de bloedige geschiedenis van Schotland is opgedeeld in een paar honderd, alfabetisch gerangschikte artikelen. Besluit met een index en een forse bibliografie.