Het nieuws van 4 april 2003

De Braziliaanse voetbalclub Flamengo moet van de rechter zijn vroegere spits Romario vier miljoen euro betalen. Flamengo kreeg de boete omdat het zonder diens toestemming beelden van Romario had gebruikt voor een reclamecampagne. Het geschil was in 1998 voor Romario (37) aanleiding te vertrekken bij de club.

Ahold en zijn Portugese partner Jerónimo Martins hebben jarenlang de omzet en de operationele winst van hun gezamenlijke dochteronderneming dubbelgeteld. Hoewel Ahold slechts 49 procent van de aandelen bezit, en de Portugezen 51 procent, namen zij allebei omzet en winst volledig in hun boeken op.

De 'export'-ambulance brengt dode journalisten vanuit Noord-Irak naar buurland Iran. Gisteren maakte het lichaam van BBC-cameraman Kaveh Golestan de tocht naar zijn thuisland.

The White Stripes zijn rockmuzikanten die zich hebben laten inspireren door De Stijl, de kunststroming die streefde naar het elementaire. Meer dan zang, gitaar en drums heeft het Detroitse duo dan ook niet nodig.

De Verenigde Staten en Europa zijn het erover eens dat de Verenigde Naties een sterke rol moeten spelen bij de wederopbouw van naoorlogs Irak, maar ze verschillen van mening over de omvang van die rol. Dit bleek gisteren in Brussel tijdens een beraad van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Powell, met zijn collega's van de Europese Unie en de NAVO.

Vanuit mijn tv-sofa kan ik de risico's van oorlogsverslaggeving niet wegen. Ik vrees dat niemand anders dat kan, ook verslaggevers niet of de hoofdredacteuren die hen laten gaan. Als iemand het allemaal van tevoren kon weten, zouden verzekeraars hem steenrijk maken. Oorlog is gevaarlijk en zolang er oorlog is, zullen verslaggevers sneuvelen, net als soldaten. Dus je verlaat je op het oordeel van de mensen die dat soort werk doen. De rijke landen hebben veel rijke media, dus er trekken er honderden mee in de traditie van Xenophon, embedded bij de Griekse troepen die streden tegen de Perzen, Herodotus, Churchill (Boerenoorlog). Als ze terugkomen, vertellen ze verhalen waar je van schrikt. Was het wel verantwoord geweest?

Vanavond kunnen we kiezen waardoor we ons de stuipen op het lijf willen laten jagen: door bovennatuurlijke of doordeweekse horror. En wie stalen zenuwen heeft, kan allebei krijgen, eerst The Blair Witch Project, dan Festen.

Van groot-ayatollah Sistani mogen de Iraakse shi'ieten neutraal blijven. Daarmee bewees hij de VS een dienst.

Het proces tegen Volkert van der G. biedt in alle opzichten een trieste aanblik. Het begint er al mee als de verdachte 's ochtends om half zeven wordt binnengereden en duidelijk hoorbaar wordt uitgejouwd. Wat zijn dat voor mensen die op dat vroege uur paraat staan om nog een scheldwoord te kunnen roepen? Later op de dag was er een vrouw in een bontjas, die protesteerde in naam van de gerechtigheid en de nertsfokkers. Maar de hele tijd waren er Jut en Jul Fortuyn, de twee broers van Pim. Zij beleefden hun moment of fame. Ze genoten zichtbaar van hun rol als broer, van hun rol als – spreek dit deftig uit – benadeelde partij. Vooral de jongste zat er stralend bij. Het woord `levenslang' klonk uit hun monden als een lekkernij.

Vorige week vroeg ik naar Luddev-gedichten in sms-taal.

Deh-Ta Hsiung: De Chinese keuken. Gebonden, Bosch & Keuning 1999, van €32,90 voor €9,50. Steven Sterk Utrecht

Door de financiële malaise in het profvoetbal verliezen veel spelers hun baan. NEC-speler Danny Hesp: ,,Zonder nieuwe club moet ik zes stappen terug doen.''

Lesley Chamberlain: Nietzsche in Turijn. Paperback, Atlas 2000, van €22,64 voor €8,90. Steven Sterk Utrecht

Paul Auster: Hand to mouth. A chronicle of early failure. Paperback, Henry Holt 1997, van €17,31 voor €6,–. Het Martyrium Amsterdam

`Er lijkt een algemeen patroon in de meeste levens te zijn, namelijk dat er niets gebeurt, en niets gebeurt, en dan gebeurt plotseling alles,' aldus Fay Weldon (1931) in de inleiding van haar autobiografie Auto da Fay. Dat gegeven lijkt de schrijfster, die meer dan twintig romans op haar naam heeft staan en vooral bekendheid verwierf met de komische satire The Life and Loves of a She-Devil (1983), ook toegepast te hebben op haar autobiografie.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een hotel in Bagdad aangewezen dat dienst kan doen als tijdelijke ambassade na afloop van de oorlog. President Bush heeft in zijn voorgestelde oorlogsbudget van vorige week twintig miljoen dollar uitgetrokken voor het tijdelijke onderkomen. Het ministerie heeft niet gezegd om welk hotel het gaat. De voormalige Amerikaanse ambassade in Bagdad voldoet niet langer aan de huidige veiligheidseisen, aldus de Amerikaanse onderminister Richard Armitage.

Gabrielle Falkiner: Paper. Gebonden, Watson-Guptill 1999, van €22,70 voor €5,50. De Boekenmarkt Den Haag

Erik Brouwer: Literatuur met een doel. Schrijvers over voetbal. Paperback, Veen 2000, van €15,84 voor €4,99. De Slegte

Ellen Pasman, advocaat, laat in de inleiding van het boek dat ze over Willem Oltmans' proces tegen de Nederlandse staat schreef, meteen al zien waar ze goed in is. Droge humor. Ze noemt de politici – Zijlstra, De Quay – die zich afvroegen of het wel klopte wat minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns hun zei over de militaire steun die Amerikanen hem hadden toegezegd als er oorlog met Indonesië zou komen om Nieuw-Guinea. Dat leek heel alert van Zijlstra en De Quay, want die toezegging was er natuurlijk niet. Maar Zijlstra en De Quay, schrijft Ellen Pasman, stelden zich die vraag pas in hun memoires. En die verschenen dertig jaar later.

Jon Latimer: Deception in war. Gebonden, John Murray 2001, van €40,90 voor €12,50. De Boekenmarkt Den Haag (070-3658226)

Vrouwen in Irak met literaire ambities moeten van goeden huize komen. Er is geen inkt, geen drukpers en waarom zouden vrouwen eigenlijk schrijven? Velen werken in ballingschap, net als Afghanen die proberen de muren naar de buitenwereld te slechten.

Het valt niet meer zo op, maar Willem Brakman was een literaire laatbloeier. In het jaar waarin hij voor zijn debuut Een winterreis de Van der Hoogtprijs 1962 won, werd hij veertig. Inmiddels is Brakman tweemaal zo oud en heeft hij een oeuvre van meer dan vijftig boeken op zijn naam. Bij zoveel regelmaat ga je onwillekeurig een zekere sleetsheid verwachten, maar de eerste regels van het vorige maand verschenen De gifmenger levereren toch wat je de ultieme Brakman-ervaring kunt noemen: wat is die man toch goed! Enkele pagina's later volgt een ander, even onvermijdelijk Brakman-gevoel, een bedremmeld: ik snap het niet meer zo goed.

Een goede titel bedenken is heel moeilijk. Voor een bundel van columns en artikelen is het nog moeilijker, zeker als er geen sprake is van een overkoepelend thema. De bundel van Marieke Henselmans heet Droomkinderen! en in combinatie met de ondertitel Leven met geluk en andere problemen zet dat de lezer op het verkeerde been. Je denkt dat het over kinderen in de moderne tijd zal gaan, en die figureren ook wel hier en daar, maar niet als hoofdthema. Waarom `Droomkinderen', een van de zwakkere stukjes, toch gepromoveerd werd tot titel van het hele boek is dan ook een raadsel.

In de serie moderne klassieken deze week `De drie musketiers' van Alexandre Dumas (vertaald door W. Scheltens. Athenaeum - Polak & Van Gennep, 720 blz., 14,95 euro, 34,95 euro, gebonden.)

Waarom liep het in Vietnam zo beroerd af, en welke lessen kunnen we daaruit trekken? In zijn nieuwe bundel Ending the Vietnam War heeft Henry Kissinger, veiligheidsadviseur van Nixon en tijdens de laatste fase van de oorlog minister van buitenlandse zaken, passages samengebracht uit zijn eerder gepubliceerde diplomatieke memoires. De bedoeling van de bundel is `voor nieuwe generaties' een beeld te geven van de pogingen de Verenigde Staten `met eer', zoals Richard Nixon het zei, uit het moeras van Vietnam te trekken. Dat lukte niet: twee jaar nadat Kissinger en zijn communistische tegenpool Le Duc Tho in Parijs een wapenstilstand hadden bereikt, openden de Noord-Vietnamezen hun laatste, beslissende offensief tegen het Zuiden, dat moeiteloos in hun handen viel. Het Amerikaanse parlement had militaire steun aan het Zuiden inmiddels afgesneden.

Karina Meeuwse: Het huis van Han. Honderd jaar Chinese geschiedenis in Nederland. Paperback, Bruna 2000, van €13,60 voor €4,99. De Slegte

Een driedimensionale film die je heel Nederland laat zien, voelen en zelfs ruiken – dat is het idee achter Holland Experience. Maar deze toeristenattractie is ook een slimme demonstratie van de Hollandse koopmansgeest.

Amerikaanse troepen hebben het grootste deel van de luchthaven van Bagdad veroverd, na zware gevechten waarbij volgens Amerikaanse zegslieden honderden Iraakse doden zijn gevallen.

De Nederlandse Opera bewijst met het aantrekken van Ingo Metzmacher als chef-dirigent opnieuw zijn groeiende internationale status, door intendant Hans de Roo gefundeerd in de jaren '70 en '80. Na de opening van het Amsterdamse Muziektheater in 1986 is die consequent uitgebouwd door Pierre Audi, integer ambitieus artistiek leider en veelzijdig regisseur. De Nederlandse Opera is origineel en verrassend, brengt voortdurend zelf georganiseerde wereldpremières, heeft een constant hoog kwaliteitsniveau en is voorbeeldig in zijn langetermijnprojecten rond componisten als Mozart, Wagner en Berlioz.

Het zal wel door de oorlog komen dat deze feestelijkheid geen aandacht in de wereldpers heeft gekregen. Op dinsdag 1 april had zich in de Hammerstein Ballroom aan de 34ste straat west een klein gezelschap verzameld, voor een apparaat dat op het eerste gezicht iets weg had van een guillotine zonder mes. In plaats daarvan bevond zich tussen de geleiders een plankier dat aan een touw kon worden opgehesen. Ook zo leek het nog een gevaarlijke machine. Een in negentiende-eeuwse herendracht geklede acteur met aangeplakte baard ging op het plankier staan en werd opgehesen; wel een meter. Terwijl hij zich nog verder van de begane grond verwijderde, riep hij plotseling: ,,Thomas, snij het touw door!'' Zijn assistent gehoorzaamde. Het plankier met de acteur viel nog geen twee decimeter. Toen hadden ijzeren klauwtjes zich al vastgegrepen in de geleiders. De vallende beweging was gestopt.

Poesjkin-vertaler Hans Boland leerde Rusland pas echt kennen tijdens zijn verblijf in de verafgelegen stad Vologda. Volgende week krijgt hij de Aleida Schotprijs.

Op de designbeurs Salone di Mobile in Milaan presenteren veertig kunstenaars souvenirs uit Holland. Delfts blauw en tegeltjes blijken nog steeds populair.

In Parijs wordt volgende week de verzameling kunst en persoonlijke documenten geveild van de surrealistische schrijver André Breton. De Franse overheid heeft geen belangstelling.

De Amerikaanse snowboarder Chad Otterstrom (26) is door het Amerikaanse antidopingbureau voor het leven geschorst. Hij werd bij wedstrijden in Colorado voor de tweede keer op dopegebruik betrapt. In zijn urine werd een aan cocaïne verwante stof aangetroffen die wordt voorgeschreven bij concentratiestoornissen. De Amerikaanse Tara Zwink werd bij dezelfde wedstrijden betrapt op het gebruik van marihuana en is voor twee jaar geschorst.

Bankverzekeraar ING is de komende drie jaar hoofdsponsor van de marathon van Amsterdam. Het bedrijf volgt Delta Lloyd op, dat vorig jaar met de sponsoring stopte. ING neemt ongeveer eenderde van het een miljoen euro kostende evenement voor zijn rekening. Het budget voor het aantrekken van toplopers wordt verhoogd van 350.000 tot 450.00 euro. De marathon is op 19 oktober.

De Britse politicoloog John Gray opent in zijn nieuwe boek de aanval op de mens: die is ook maar een dier. Krasse taal, maar vergeleken met de brave redelijkheid van het conventionele humanisme van de meeste filosofen, is zijn werk een verademing, zeker in de Maand van de Filosofie.

De Franse schrijver Michel Quint is geobsedeerd door de rol die het verleden in ons leven speelt. Deze week verschijnt de vertaling van zijn nieuwe roman.,,We moeten het verleden eerst verteren, dan pas kun je verder.'

Met een inzamelingsactie hoopt de judobond extra geld op te halen voor de olympische voorbereiding. ,,Het verdient niet de schoonheidsprijs.''

Bij de vertrouwensmensen van sportkoepel NOC*NSF zijn vorig jaar 59 meldingen van vermeende seksuele intimidatie binnengekomen. Daarvan zijn er uiteindelijk 48 door het bureau in behandeling genomen, zo maakte de koepel gisteren bekend. Daarmee is het aantal behandelde klachten terug op het niveau van 1999, het tweede jaar in het bestaan van het bureau. In 2000 en 2001 handelde het uiteindelijk 33 en 29 meldingen af. De klachten in 2002 zijn afkomstig uit 19 takken van sport. Twee op de drie meldingen komen van vrouwen, van wie de helft jonger dan 15 jaar is. De aard van de gemelde intimidatie loopt uiteen van niet-functionele aanrakingen als knuffelen en kussen tot aanranding en verkrachting. De vermoedelijke daders zijn bijna altijd trainer, coach of leider.

Beleggers op het Damrak namen vanmorgen vooral hun winst, nadat gisteren en eergisteren de AEX-index forse stijgingen had geboekt. Tegen het middaguur noteerde de toonaangevende index van hoofdfondsen van Beursplein 5 daardoor 1,1 procent lager op 265 punten.

Spelers van de Nederlandse rugbyploeg die afgelopen week hebben deelgenomen aan het Sevens-toernooi in Hongkong zijn tien dagen niet speelgerechtigd. Dit maakte de voorzitter van de Nederlandse rugbybond (NRB), Ab Ekels, gisteren bekend.

De Amerikaanse beurstoezichthouder SEC heeft Amerikaanse leveranciers van Ahold-dochter US Foodservice om informatie gevraagd. In het onderzoek naar de boekhoudfraude heeft de SEC onder meer Sara Lee, ConAgra, Heinz, General Mills en Kraft Foods benaderd om gegevens over hun leveranties aan US Foodservice.

Onlangs drukte ik in deze rubriek een Engels rouwgedicht af. Wat ik niet had verwacht, gebeurde: er kwam een golf van reacties op te veel om allemaal afzonderlijk te beantwoorden. Veel mensen bleken het gedicht op een of andere manier te kennen en bogen zich met mij over de vraag wie de maker kon zijn. Ik laat het gedicht hier nog een keer volgen.

Jean Desmet was vooral zakenman, maar zonder een beetje show ging het niet. Hij zat nu eenmaal in een branche die van bluf aan elkaar hing. Toen hij honderd jaar geleden met een bioscooptent langs de kermissen reisde, riep hij zichzelf uit tot l'Empereur du Bioscope – omdat de gebroeders Mullens, zijn voornaamste concurrenten, bekend stonden als les Rois des Bioscopes. En in januari 1914, toen hij in de Rotterdamse Cinema Royal Les trois Mousquetaires draaide, huurde hij drie mannen in die als musketiers verkleed op paarden door de binnenstad reden. Dat heeft Joop van den Ende hem nog niet nagedaan.

Verzekeraar Achmea heeft vorig jaar zwaar geleden onder de val van de aandelenmarkten. Het concern, eigenaar van onder meer Centraal Beheer, maakte over 2002 een verlies bekend van 668 miljoen euro, terwijl er over 2001 nog een winst van 538 miljoen euro werd geboekt.

Tafeltennisser Trinko Keen heeft vanmorgen de achtste finales bereikt van de Europese kampioenschappen. Hij was met 4-0 te sterk voor de Belg Bratanov. In de volgende ronde stuit Keen op de winnaar van het duel tussen de als vierde geplaatste Wit-Rus Samsonov en de Tsjech Korbel. De andere Nederlandse deelnemers in het enkelspel zijn uitgeschakeld. In het dubbelspel bereikte Keen met Danny Heister de achtste finale. Ze wonnen van de Spanjaarden Machado en He Zhi Wen met 3-1.

Het Amerikaanse Goodyear, de grootste autobandenproducent ter wereld, heeft vorig jaar een verlies geleden van 1,1 miljard dollar (ruim een miljard euro) – het grootste in de geschiedenis van het bandenbedrijf. Het verlies werd veroorzaakt door een buitengewone last van 1,1 miljard dollar die Goodyear heeft genomen voor een fiscale naheffing. In 2001 verloor Goodyear nog 203 miljoen dollar. De omzet daalde vorig jaar van 14,15 tot 13,85 milard dollar. Goodyear heeft 92.000 mensen in dienst, die vorig jaar 214 miljoen banden maakten.

Het Europees Hof van Justitie heeft gisteren een klacht van Philips over de overname van Moulinex voor een groot deel van de hand gegewezen. De Europese Commissie gaf vorig jaar toestemming voor de overname van het failliete Moulinex door de groep SEB. De Commissie verbond een voorwaarde aan de overname: SEB, bekend van merken als Tefal en Rowenta, moest in negen landen de merknaam Moulinex overdoen aan een concurrent. Het Hof vindt dat voldoende om te waarborgen dat er genoeg concurrentie overblijft. Op één punt geeft het Hof Philips gelijk: de voorwaarde mag niet beperkt blijven tot negen landen, maar moet overal gelden.

Bouw- en techniekconcern TBI heeft over 2002 een nettowinst geboekt van 37 miljoen euro. Dat is ongeveer evenveel als het jaar daarvoor. De omzet van TBI steeg wel, met 4,3 procent tot 1,73 miljard euro. TBI is een conglomeraat van 122 bedrijven en telt 10.700 werknemers. Het bedrijf meldde gisteren in een toelichting op de jaarcijfers dat het grootste deel van de omzet werd binnengehaald door de bouwpoot: 934 miljoen euro. Eind 2002 bedroeg de waarde van de orderportefeuille 1,5 miljard euro tegen 1,2 miljard een jaar eerder.

Doelman Sander Boschker ging niet in op een nieuwe aanbieding van FC Twente. Vijftig procent minder vond hij te gortig. ,,Ik zie mezelf weer op de steiger staan.''

Frankrijk verlaagt volgend jaar zeker de belastingen. Dit heeft premier Raffarin gisteren voor de televisie verklaard. ,,Niet alleen omdat het is toegezegd, maar ook omdat het goed is voor Frankrijk'', zei Raffarin. Deze week was twijfel gerezen over het doorgaan van de eerder aangekondigde lastenverlichting, nadat minister Mer (Economische Zaken) had gezet dat een belastingverlaging ,,niet noodzakelijkerwijs wordt gevolgd door een toename van de consumptie''.

Vastgoedbelegger Amvest heeft het afgelopen jaar afgesloten met een totaal beleggingsresultaat van 112 miljoen euro. Dat is 10 procent lager dan een jaar ervoor. Amvest ontving in 2002 13 miljoen euro aan huur en de rest van het resultaat was te danken aan de waardestijging van de vastgoedportefeuille, zo heeft het bedrijf gisteren bekendgemaakt. Amvest profiteerde van de krapte op de markt voor huurwoningen, waardoor het directe rendement kon stijgen van 4,1 naar 4,4 procent. Amvest verwacht dat de huizen tussen de 100.000 en 200.000 euro in prijs blijven stijgen.

De Verenigde Staten willen een voormalige bestuurder van energieconcern Koninklijke Shell Groep de leiding geven over de Iraakse olie-industrie na de oorlog. Dit heeft de Amerikaanse krant The Washington Post gemeld.

Het ministerie van Sociale Zaken heeft van 213 bedrijven een verzoek gekregen om een aanvraagformulier voor arbeidstijdverkorting op te sturen. Oorzaak is de oorlog in Irak, waardoor veel bedrijven tijdelijk minder werk hebben. Een woordvoerster van het ministerie van Sociale Zaken liet gisteren weten dat inmiddels 25 aanvragen, voor in totaal 1018 werknemers, zijn ontvangen. ,,Dat zijn overwegend reisorganisaties'', aldus de woordvoerster.

Onder het motto `niets aan de hand' houdt China gegevens over de economische gevolgen van de longziekte SARS angstvallig geheim.

Tobias en Rintje zijn op weg naar school. ,,Wat ben je stil'', zegt Tobias.

De plannen van demissionair minister Van der Hoeven (Onderwijs) om de bovenbouw van havo en vwo te verlichten zijn schadelijk voor het bèta-onderwijs. Dat vindt de Onderwijsraad.

De kans is groot dat de Amerikaanse huizenmarkt na twee jaren van ongekende prijsstijgingen de komende tijd ineenstort. Dit schrijft het Internationale Monetaire Fonds (IMF) in een studie over de economie van de Verenigde Staten, die gisteren is verschenen. Het IMF geeft daarin aan dat bij een luchtbel in de huizenmarkt de kans 40 procent is dat de prijzen scherp zullen dalen. In eerdere periodes van economische neergang, zoals de jaren 1981-1982 en 1991-1992, raakte de huizenmarkt ook in het slop.

Vrachtwagenchauffeurs hebben vanmorgen de toegang bij twee kantoren van werkgeversvereniging Transport en Logistiek Nederland (TLN) geblokkeerd. Volgens FNV Bondgenoten overtreedt TLN de CAO doordat het de wachturen van truckers niet uitbetaalt. De protesten van vanmorgen zijn volgens FNV het startsein voor meer acties volgende week.

Het overleg van de Amerikaanse minister Powell met Europese bondgenoten was gisteren niet zomaar een simpele lijmpoging. Powell had Europa nodig om een VN-rol in Irak thuis te verkopen.

Het Amerikaanse Congres heeft in grote eenheid ingestemd met het voorlopige oorlogsbudget voor de komende zes maanden van 74,7 miljard dollar. Daar had de Amerikaanse president George Bush vorige week om gevraagd. De bulk van dat bedrag, 62,6 miljard dollar, is bestemd voor het Amerikaanse ministerie van Defensie. De rest van het geld zal worden besteed aan de versterking van de Amerikaanse binnenlandse veiligheid. De Senaat stemde unaniem in met het voorstel, het Huis stemde in met 414 tegen twaalf stemmen. Het voorstel, waarover nog een definitieve stemming moet komen, zal vrijwel zeker worden ondertekend door president Bush.

De publicatie van Underworld zette Don DeLillo in 1997 op de wereldkaart van de literatuur. Daarvoor was hij een publieksschuwe schrijver die verbeten werkte aan een oeuvre waarin de geheime zenuwen van Amerika werden blootgelegd. Een geëngageerd schrijver, ja, maar toch ook een schrijver die zich liet leiden door artistieke motieven en inspiratie. Het lezen van een krantenbericht bleek genoeg om het schrijven van het meesterlijke Underworld in gang te zetten. Tegenwoordig werkt DeLillo met pr-machines, is hij niet bij interviewers weg te slaan, en presenteert hij zijn nieuwe boeken bij voorkeur in een theatrale setting. De verzuchting dat hij `niet zo van die dingen houdt' valt natuurlijk nog wel regelmatig uit zijn mond op te tekenen, want DeLillo is er ook achter gekomen dat een imago slechts een kwestie is van consequent volgehouden openbare uitspraken. Dat hij zijn trouwe lezers na Underworld trakteerde op een onverteerbare mislukking over Tijd, Taal en Ruimte, The Body Artist, deed dan ook veel meer afbreuk aan zijn reputatie. Met zijn nieuwe roman, Cosmopolis, zal hij wederom vele trouwe lezers wegjagen.

Toyota's Avensis is de eerste auto van een Japanse fabrikant die geheel in Europa is ontwikkeld. Het ontstond in Toyota's technisch centrum in België, waar ruim tweehonderd mensen er drie jaar aan werkten.

Elk automerk biedt wel een versie met open dak aan, variërend van transparante dakpanelen tot gecompliceerde constructies waarbij het dak geheel of gedeeltelijk open kan.

Banken zijn bijzondere bedrijven. Dat vinden de bankiers, omdat zij met de financiering van en betalingen tussen bedrijven en consumenten een slagader van de economie vormen. Dat vindt de overheid, die op geen enkele sector al zo lang zo streng toezicht houdt als op de bankensector één bank die valt kan het hele financiële systeem doen instorten. Dat vinden ook revolutionairen, die bankiers van oudsher zien als de koks in de keuken van het kapitalisme.

De prijsharmonisatie die de Europese commissie nastreeft, heeft nog geen merkbaar resultaat opgeleverd. Volgens een recent rapport van de Europese Unie zijn de autoprijzen in het algemeen met 0,5 procent gedaald, maar in meer dan eenvijfde van de gevallen lopen ze meer dan 20 procent uiteen. Het extreemste voorbeeld is de Fiat Seicento, die in Engeland 59,5 procent duurder is dan in Spanje.

De voormalige bestuursvoorzitter van het Franse mediaconcern Vivendi Universal, Jean-Marie Messier, is verder in het nauw gebracht door de onthulling dat hij vorig jaar voor miljoenen euro aan aandelen heeft verzilverd. Volgens de Financial Times leverde de verkoop tussen de 5 miljoen en 14 miljoen euro op.

Wat hebben Volkert van der G. en premier Balkenende gemeen? Dat ze beiden in een gepantserde auto worden vervoerd. In onzekere tijden floreert de verkoop van limousines met pantserglas en kogelwerend plaatstaal. Portret van een nichemarkt waar discretie een groot goed is.

Bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) gaan nog eens honderdvijftig banen verloren. Dit heeft de NAM gisteren gemeld. Eerder werd al bekend dat er bij het bedrijf in de periode tot eind 2004 circa vierhonderd banen verdwijnen. De NAM denkt vooralsnog de personeelsinkrimping te kunnen realiseren met natuurlijk verloop en vervroegde uittreding. Mede-eigenaar Shell wil de exploratie en productie van olie en gas in Europa onder een centrale organisatie brengen.

De loonsverhoging van werknemers op Schiphol is dit jaar voor een deel afhankelijk van het aantal passagiers dat de luchthaven aandoet. Schiphol heeft dit met de vakbonden Abvakabo FNV en CNV Publieke Zaak afgesproken in een nieuwe CAO voor de ongeveer 1.800 medewerkers van de luchthaven. De medewerkers krijgen in elk geval deze maand een loonsverhoging van 2 procent. Afhankelijk van hoe de passagiersaantallen zich ontwikkelen, komt daar in oktober 0,5 procent meer loon bovenop.

Het Duitse chemie- en farmaciebedrijf Bayer is niet aansprakelijk voor de problemen die een vrouw gekregen zou hebben na het nemen van een cholesterolverlagend medicijn. Dit heeft een rechtbank in Jackson, in de Amerikaanse staat Mississippi, gisteren bepaald. De vrouw had een schadevergoeding van 50.000 dollar geëist omdat zij spierpijn zou hebben gekregen van Baycol. Bayer haalde het middel in 2001 van de markt, nadat 52 Baycol-gebruikers de dood hadden gevonden. De rechtzaak in Mississippi is de tweede waarin het tot een uitspraak is gekomen. In de eerste zaak, vorige maand in Texas, werd Bayer ook al niet-aansprakelijk bevonden.

Vakbonden balen. Banen verdwijnen sneller dan de bonussen van sommige topmanagers stijgen. Het loonmatigingskoor galmt Jan Modaal uit volle borst toe en de informateurs hebben 4,4 miljard euro bezuinigingen door loonmatiging ingeboekt om de begroting in 2007 sluitend te maken. FNV-baas De Waal is razend. Wat valt straks nog over CAO's te onderhandelen?

De Europese Centrale Bank (ECB) heeft gisteren de deur open gehouden voor verdere renteverlagingen. President Duisenberg van de ECB gaf een signaal langer te zullen aanblijven als daarom wordt verzocht.

Voormalig Philips-topman Cor Boonstra zal volgende week niet bij de behandeling van zijn strafzaak aanwezig zijn. Dat heeft zijn advocaat J. Italianer vanochtend bevestigd. Boonstra wordt onder meer verdacht van handel met voorkennis in aandelen-Endemol.

Pekka Herlin, die gedurende bijna een halve eeuw de Finse liftenbouwer Kone uitbouwde tot een wereldspeler, is vandaag na een lang ziekbed overleden. Herlin, die vanaf 1987 president-commissaris was, is 70 jaar geworden. Dit heeft Kone vanmorgen gemeld. Herlin kwam in 1954 in het bestuur en werd in 1964 bestuursvoorzitter – een fuctie die hij tot en met 1986 vervulde. Onder hem werd Kone een van de grootste liftenbouwers ter wereld, met 29.000 werknemers die jaarlijks 20.000 liften afleveren.

Echte alleseters eten van alles. Dus ook afval. Beren zijn zulke alleseters. Zelfs ijsberen.

De dieselmotor heeft last van ochtendhumeur. Maar verder is de nieuwste model Saab uit de hogere middenklasse comfortabel, decent en ook nog begeerlijk. Verras uw collega's, familie en buren, neem `m in Trabantgrijs.

Al bij zijn aantreden wilde topman Kees van Lede van Akzo Nobel `iets doen' met de farmatak. Het lukte niet. `Maar als Organon wil meespelen in de farmawereld moet er iets gebeuren.' Een afscheidsinterview.

De Twentsche Bank, een rechtsvoorganger van ABN Amro, heeft zich tijdens de Tweede Wereldoorlog `jood-onvriendelijk' opgesteld. Een andere voorganger van ABN Amro, de Amsterdamsche Bank, heeft zich juist judenfreundlich gedragen.

De Canadese vliegtuig- en treinenbouwer Bombardier heeft gisteren een ingrijpend reddingsplan gepresenteerd dat het bedrijf in staat moet stellen de crisis in de internationale luchtvaartindustrie te doorstaan, zonder ten onder te gaan aan een hoge schuld.

Het Amsterdamse gerechtshof heeft vanochtend de straffen verlicht die de rechtbank had gegeven in een groot aantal Clickfondszaken, de fraudezaak tegen Amsterdamse beurshandelaren.

De Nederlandse economie is gekrompen in het vierde kwartaal van vorig jaar. Dat blijkt uit een revisie van het oorspronkelijk gepubliceerde groeicijfer, die vanmorgen door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is gepubliceerd. Op kwartaalbasis kromp het bruto binnenlands product (bbp) in het laatste kwartaal met 0,1 procent, tegen een eerder gerapporteerde lichte groei van 0,1 procent.

Ahold maakte jarenlang goede sier met de volledige omzet en operationele winst van een Portugese supermarktketen. Dubbeltellen in de detailhandel.

De personages van schilder Ronald Versloot leven in een mysterieuze wereld. Op Going home (2002) bijvoorbeeld, zien we een donkere gestalte met gebogen schouders een stad uitlopen, terwijl een vrouw met een bos bloemen in haar hand hem nakijkt. Op In the woods (2003) staat een groepje schimmen in een dicht en donker woud. En op Nothing between us (2003) sleept een vrouw een kale dennenboom het beeld uit. Desolate figuren, zoekende zielen, overduidelijk misplaatst in de wereld waarin de schilder ze heeft neergezet.

De Duitse dirigent Christian Thielemann (44), nu muzikaal leider van de Deutsche Oper in Berlijn, is na een jaar onderhandelen vanaf de zomer van 2004 benoemd tot chef-dirigent van het Philharmonisch Orkest van München.

Nederlandse steden zijn niet dicht bebouwd. Zo leven binnen de ringweg van Amsterdam zo'n 400.000 mensen, terwijl op eenzelfde oppervlak in het centrum van Parijs zo'n twee miljoen mensen wonen. De Rijksoverheid verplicht grote steden als Amsterdam en Utrecht tot het bouwen van duizenden woningen binnen de stadsgrenzen in de komende jaren. Dit stelt bijvoorbeeld Amsterdam voor zulke problemen dat een wethouder er al bijna over struikelde. Toch is het op het eerste gezicht niet zo moeilijk om aan de opgave te voldoen. Als de duizenden woningen die de komende jaren in de Amsterdamse oude wijken en westelijke tuinsteden plaatsmaken voor nieuwbouw die net zo hoog en dicht is als in Parijs, is het probleem ruimschoots opgelost. Dit geldt nog sterker voor Utrecht, want daar is de bebouwing nog een of twee etages lager dan in Amsterdam.

Amsterdam mist voor muziek en sport wat Rotterdam al decennia heeft: Ahoy'. Alles gebeurt altijd daar: het ABN Amro-tennistournooi, de Idols-concerten, de finale van het Nederlandse Songfestival, optredens van Bruce Springsteen, Pavarotti, Prince, Paul Simon, Bob Dylan, Robbie Williams, Elton John, Roxy Music. In Ahoy' waren de grootschalige operavoorstellingen van producent Peter Kroone en Lee Towers werd er geridderd na zijn zoveelste Gala of the Year.

De Britse architect David Chipperfield heeft de prijsvraag gewonnen voor een nieuwe galerie in Berlijn. Zijn vier verdiepingen hoge zandstenen gebouw zal verrijzen op een stuk grond tegenover het Museum Eiland, dat op dit ogenblik een ingrijpende restauratie ondergaat. Chipperfield werkt momenteel al in Berlijn aan de restauratie van het Neues Museum.

Het boek Tanja Grotter en de Magische Contrabas van de Russische auteur Dimitri Jemets mag in Nederland niet verschijnen. Voor een parodie is het boek niet grappig of contrasterend genoeg, aldus de rechter.

Beleggers op het Damrak namen vanmorgen vooral hun winst nadat gisteren en eergisteren de AEX-index forse stijgingen had geboekt. Tegen het middaguur noteerde de toonaangevende index van hoofdfondsen van Beursplein 5 daardoor 1,1 procent lager op 265 punten.

De wierde van Groningse Ezinge Groningen heeft de status van beschermd archeologisch monument gekregen. Staatssecretaris Van Leeuwen (Cultuur) heeft de eeuwenoude terp daarvoor aangewezen. Dit moet de heuvel ook op lange termijn behoeden voor schade die door landbouw of bouwplannen kan ontstaan. De heuvel ligt in Middag-Humsterland, een gebied dat mogelijk wordt voorgedragen voor een plek op de werelderfgoedlijst van Unesco.

Nederlandse ministers krijgen geen gepantserde dienstauto, zoals na de moord op Pim Fortuyn het plan was. In plaats daarvan worden de dienstauto's van bewindslieden uitgerust met slagvast glas. Dat zegt manager J. de Vries van DaimlerChrysler Nederland, de importeur van onder meer Mercedes.

Privatiseringen in Servië verlopen uiterst moeizaam; ook premier Djinjdic verhielp dat niet. Na de moord op de premier zijn stakingen uit den boze, tot groot ongenoegen van de vakbonden.

De Ivorianen likken na zes maanden oorlog hun wonden. Maar stellingname tijdens het conflict wordt niet snel vergeten. De oorlog is voorbij, maar er is nog geen vrede.

Toen president Bush sr. in België werd aangeklaagd op basis van de omstreden genocidewet, was voor minister Louis Michel de maat vol.

,,Kennelijk zijn we niet welkom.'' Frederick Lam van de organisatie voor handelsbevordering uit Hongkong is woedend. De Zwitserse autoriteiten besloten op de internationale beurs voor horloges en juwelen, met 2.167 deelnemers de grootste in zijn soort, standhouders uit China, Hongkong, Vietnam en Singapore niet toe te laten, uit vrees voor de longziekte SARS. Het Hongkong-paviljoen is met 317 standhouders na dat van Zwitserland het grootste van de beurs.

Het westen moet ophouden voorwaarden te verbinden aan samenwerking met Servië. Het moet integendeel zijn eigen verplichtingen jegens Servië nakomen.

Bij een aanslag op een bus met bouwvakkers zijn gisteren in Tsjetsjenië acht doden en dertig gewonden gevallen, onder wie tien zwaargewonden.

Trouw zijn maar toch een beetje stout is spannender dan afgemeten conformisme. Dat bewijst Plays the Music of Lee Konitz van het kwartet Sound-Lee! Op papier is dit een tribute-band, maar de vrijheden die men zich op deze cd permitteert zijn groot. Zo doet altsaxofonist Jorrit Dijkstra geen moeite toon en flegma van Konitz te imiteren en speelt Guus Janssen breder dan de pianisten uit de school van Konitz' leermeester Lennie Tristano, inclusief deze roemruchte maestro zelf.

CDA en PvdA willen ruim 19 miljard euro bezuinigen. Keren de tijden van Lubbers III terug?

Het Maas Lyceum, een middelbare privé-school in Rotterdam, is failliet. Sinds dinsdag is de school formeel onder curatele gesteld.

Alles moest beter dan op gewone scholen, vond de oprichter van het peperdure Maas Lyceum. Na nog geen jaar is de eerste middelbare privé-school voor alle leeftijden failliet.

De plannen van demissionair minister Van der Hoeven (Onderwijs) om de bovenbouw van het havo en vwo, de zogeheten tweede fase, te verlichten zijn schadelijk voor het niveau van het bèta-onderwijs.

Toneel hoeft niet kostbaar te zijn. Neem een paar goede acteurs, geef ze een sterke tekst, regisseer ze met fantasie, en voilà: het wondertje kan geschieden. Zo'n wondertje is Brittannis. Uit het blauwe licht van een kaal toneelhuis duiken de negen spelers op. Een verteller stelt hun rollen aan ons voor en zo zijn we meteen bij de kern: de machtsstrijd aan het hof van keizer Nero.

Amsterdam stelt het afscheid van oud-Stedelijk directeur Rudi Fuchs tot nader order uit in verband met een onderzoek naar zijn integriteit. Wat er aan vooraf ging.

Het kweken van embryo's voor wetenschappelijk onderzoek moet verboden blijven. In de kabinetsformatie moet worden afgesproken dat geen gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid in de Embryowet om het kweken van embryo's voor de wetenschap (therapeutisch klonen) toe te staan.

Hoe dringt `Irak' Nederland binnen? Michael Bloemendal probeert het leven in Beth Shalom normaal te houden.

Jacques Zwart, de zanger van de groep Het die in 1965 een hit had met het nummer Ik heb geen zin om op te staan, is dinsdag op 57-jarige leeftijd overleden tijdens een vakantie op Ibiza. Sinds de jaren zeventig werkte hij als producer onder meer met Ben Cramer, Corry Konings, Oscar Harris en Doris D & the Pins. De groep Het, uitgedost in op-art-stijl, was een creatie van producer Bob Bouber, die ook de meeste nummers schreef. Ik heb geen zin om op te staan kwam in het nieuws toen de politie uit vrees voor provo-relletjes een eind maakte aan de presentatie in een groot ledikant op de Dam in Amsterdam. De tweede hit was Kejje nagaan. Zwart was nadien ook zanger bij de minder succesvolle groepen Amsterdam en Think Tank. De laatste jaren leidde hij het bedrijf Selekt CD, dat via internet cd's aanbiedt die door de kopers worden samengesteld.

De Europese Centrale Bank (ECB) heeft gisteren de deur opengehouden voor verdere renteverlagingen. President Duisenberg van de ECB gaf een signaal langer te zullen aanblijven als hem dat wordt verzocht.

In het artikel `Dit is het moment' schrijft Janneke Wesseling afgelopen vrijdag dat Jaap Guldemond dit jaar verantwoordelijk is voor de Nederlandse inzending voor de Biënnale van Venetië. Dit is niet correct. Zijn collega Rein Wolfs is door de Mondriaan Stichting aangesteld om de Nederlandse presentatie te maken, zoals u zelf ook al eerder hebt gepubliceerd. Guldemond deed dat namelijk twee jaar geleden al.

Ik wil niets afdoen aan de stellingen van Janneke Wesseling, maar de ondertitel van haar tekst, `Het moet anders in de Nederlandse musea', deugt niet. Het artikel gaat niet over de Nederlandse musea, maar over de Nederlandse KUNSTmusea. Die omvatten slechts vijf procent van de Nederlandse musea, maar krijgen altijd omgekeerd evenredig veel aandacht in de media. Het concept `kunstmuseum' is geen synoniem van museum, en moet zeker niet in de kop van een artikel gebruikt worden.

In het Cultureel Supplement van 21 maart doet Bianca Stigter verslag over de Azteken-tentoonstelling in Londen. Zij vergat te melden dat het dieet van de Azteken, voornamelijk bestaand uit maïs en bonen, zowel aan de koolhydraat- als aan de eiwitbehoefte kan voldoen. De beschrijving in het boek van Bernal Diaz del Castillo doet vermoeden dat niet het eiwittekort maar de offering zelf het hoofddoel was. In hoofdstuk 152 beschrijft hij hoe de gevangen genomen Spaanse soldaten op de offersteen werden gelegd en het nog kloppende hart uit de romp werd gesneden om het aan de goden te offeren. Vervolgens werd het lichaam van het altaar naar beneden gegooid waar armen en benen van de romp werden gesneden om geconsumeerd te worden. De rest van het lichaam werd aan de wilde dieren gegeven.

Ad van Denderen fotografeerde voor zijn boek `Go No Go' illegale immigranten langs de grenzen van Europa. ,,Bij de Kanaaltunnel zeiden ze dat ze alleen teruggaan in een body bag.'

Het openbaar ministerie heeft beroep aangetekend tegen het vonnis in de zaak van de Haagse verpleegkundige Lucia de B. De rechtbank legde De B. op 24 maart levenslang op voor vier moorden op ziekenhuispatiënten en drie pogingen daartoe. Het OM erkent dat het geen hogere straf kan nastreven dan levenslang, maar vindt dat De B. voor alle dertien tenlastegelegde moorden en vijf moordpogingen moet worden veroordeeld. De advocaat van De B. had direct na de uitspraak al laten weten in hoger beroep te gaan.

Van de houtexport uit noord-west Rusland is 35 procent illegaal gekapt. Dat stelt het Wereld Natuur Fonds in een rapport. Nederland is de op vijf na grootste afnemer van hout uit deze regio. Elk jaar importeert Nederland ruim 470.000 kubieke meter hout uit de bossen van noord-west Rusland. Deze bossen zijn nog vrijwel in oorspronkelijke staat. Volgens het rapport zorgt het illegaal kappen van bomen voor een groot verlies in biodiversiteit.

Alles is helder en duidelijk op de dag dat Daniel Savage en zijn vrouw hun nieuwe huis kopen. Het ligt in een landelijke buitenwijk, weg van de stedelijke jungle, het weer is schitterend, en Savage is net, als eerste kleurling, tot rechter benoemd. Bovendien heeft hij besloten de rest van zijn leven door te brengen als eerbiedwaardig ambtsdrager, vader en echtgenoot; met zijn manische rokkenjagerij is het afgelopen. `The time of metamorphoses is over,' schrijft de rechter 's avonds in zijn dagboek. `I have become myself.'

De presentatrice zegt dat de Iraakse autoriteiten één van de correspondenten van Al-Jazira ,,hebben verboden zijn werk voort te zetten'' en een ander hebben opgedragen Irak te verlaten. In reactie op dit ,,verrassende en unfaire'' besluit heeft de zender besloten ,,de activiteiten van al zijn correspondenten in Irak te staken''. Deze aankondiging wordt regelmatig, zonder verder commentaar, aan het begin van het nieuwsoverzicht herhaald. Niemand zegt waarvan de journalisten Dyar al-Omari en Tayssir Allouni precies worden beschuldigd, en evenmin waarom het Iraakse regime en de meestbekeken nieuwszender van de Arabische wereld met elkaar overhoop liggen. Niet één vraag wordt hierover gesteld aan de Iraakse minister van Informatie, wiens persconferentie dagelijks integraal wordt uitgezonden.

Janneke Wesseling predikt in haar artikel over de nieuwe museumdirecteuren (Cultureel Supplement, 28 maart) voor passie, visie en betrokkenheid, maar komt aan met een kandidatenlijst van louter ambtenaren. Museumland is gehuld in een diepe crisis en de oplossing moet uit de koker komen van een groep met één gemeenschappelijk kenmerk: een studie kunstgeschiedenis.

Drie Brabantse jongens leren elkaar eind jaren veertig kennen in de eerste klas van de lagere school en blijven gedurende hun jeugd en puberteit met elkaar bevriend. Provincialen zijn het, katholiek opgevoede jochies die het voortdurend over `ons ma' en `ons pa' hebben en die we in de nieuwe roman van Max Niematz Tweemaal Flip & een borsalino volgen tot het onvermijdelijke moment dat vermeend of echt verraad de vriendschap opblaast. Wie verraadt wie en waarom? Over vragen als deze ging het ook al in zijn vorige boeken, de verhalenbundel Twee vreemden in een bootje (1995) en de romans Eilandvrees (1998) en Op de leegte (1999).

Het kan niet anders of de grotemensenwereld moet in de ogen van een kind vaak ondoorgrondelijk zijn. Wat doen volwassenen de hele dag? Raadselachtige wezens zijn het, die zich vreemder gedragen naarmate de omstandigheden extremer zijn, zoals in oorlogstijd. Vanaf het moment dat de zesjarige Ronny op 10 mei 1940 de eerste bommenwerpers hoort overvliegen verandert er veel in zijn leven dat hij niet begrijpt. Ook die eerste oorlogsdag is anders dan hij had verwacht: `Héél in de verte klinken donderslagen, verder gaat alles zijn gewone gangetje. Waarom rent er niemand weg? Waarom zie je geen soldaten met geweren? Er is toch oorlog?'

Toen de onenigheid over de invloed van de kredietzeepbel op de markten begon te weg te ebben, was daar opeens de oorlog; en toen de discussies over de financiële gevolgen van de aanval op Irak begonnen te verflauwen, was daar opeens het dodelijke virus SARS. In termen van een bijdrage aan de wijsheid van beleggers was het debat over SARS tot nu toe echter marginaal. Dat lijkt ook te gelden voor de gevolgen voor de wereldmarkten.

Juridische procedures dreigen een snelle verkoop van Aholds bezittingen in Zuid-Amerika in de weg te staan. Via een zogeheten gerechtelijk gebod kan het afstoten van supermarkten in Argentinië (Disco), Paraguay en Uruguay (Santa Isabel) ernstige vertraging ondervinden.

Beelden hebben de werkelijkheid verdrongen, zeggen Franse filosofen. Susan Sontag gelooft daar niets van. Ze drukken ons niet met de neus op de feiten, maar op de noodzaak om een standpunt te bepalen.

Hoe moet het verder met de sociaal-democratie, nu de middenklasse zich liever overgeeft aan populisme of behoudzucht? Antwoorden uit het tijdperk van de zware industrie.

De films van Larry Clark gaan over mooie, jonge mensen die de gruwelijkste dingen doen. Dat Amerika niet zo'n prettig land is, is zijn schuld niet.

Leif Ove Andsnes realiseert onverschrokken zijn talrijke concerten, wereldwijd en non-stop. Zondag is hij in Amsterdam, in het Concertgebouw.

André de V., de 35-jarige Enschedeër die wegens brandstichting bij S.E. Fireworks is veroordeeld tot vijftien jaar cel, mag van zijn advocaat niets meer zeggen over zijn vermeende betrokkenheid bij de vuurwerkramp. In het hoger beroep voor het gerechtshof in Arnhem beriep De V. zich tijdens zijn verhoor op zijn zwijgrecht.

De Italiaanse wielerlegende Gino Bartali blijkt ook een verzetsheld te zijn geweest. De befaamde renner hielp tijdens de Tweede Wereldoorlog de deportatie van ongeveer achthonderd joden te voorkomen.

Axa Stenman wordt op 15 april van de beurs gehaald. Het bedrijf dat fietsaccessoires en bouwproducten produceert, maakte gisteren bekend dat het openbare bod van 15 euro per aandeel van Havana Holding gestand is gedaan.

Lange tijd ben ik in het bezit geweest van een dobbelspel met pasfotootjes van alle bekende politici uit het tijdperk-Joop den Uyl. Nu spelen we een virtueel spel met de koppen van `kandidaat'-museumdirecteuren nadat er drie zetels vacant zijn. Hoewel Den Uyl een feministe aan zijn zijde had, heeft hij niet bereikt dat er veel vrouwen op de speelkaartjes verschenen. Dat is nu, bij dit virtuele spel wel anders. Wesseling portretteert drie vrouwen tegenover twee heren. Deze verhouding verbaast niet, want er zijn veel geschikte vrouwen op de markt. Het garandeert helaas niet dat vrouwen inderdaad op belangrijke posten in de kunstwereld terechtkomen. Het is niet populair om de sekse in het spel te brengen. Niet onder mannen, maar evenmin onder vrouwen. Het getuigt dan ook van moed dat Wesseling dit gevoelige punt aan de orde stelt in haar artikel.

Naasten van slachtoffers van verkeersongelukken, medische fouten of geweldsmisdrijven moeten meer dan 10.000 euro aan smartengeld kunnen krijgen. Bovendien moeten veel meer mensen voor de regeling in aanmerking komen en niet slechts partners, ouders en kinderen. Dat heeft de ANWB vandaag aan de Tweede Kamer geschreven.

In Hongkong zijn de afgelopen dagen meer dan tien gezondheidswerkers van het United Christian Hospital besmet geraakt met SARS. Het aantal besmettingen is wereldwijd nu de 2.300 gepasseerd, 80 mensen zijn overleden aan de longziekte.

De politieke situatie was ernstig, toen de Staten van Gelderland in augustus 1780 bijeenkwamen te Zutphen. In de stadjes Elburg en Hattem waren de patriottten aan de macht gekomen. Daarmee leek deze democratische omwenteling zich vanuit Overijssel, Utrecht en Holland ook over het nogal behoudende Gelre uit te breiden. Ogenblikkelijk zonden de Staten troepen die de stadjes bezetten en de oude regenten in hun rechten herstelden. De derde en belangrijkste stad op de noordelijke Veluwe, Harderwijk, vreesde eenzelfde lot. Het was niet alleen de vestigingsplaats van de Gelderse Akademie, maar had ook geregelde communicatie met het liberale Holland; de ontvankelijkheid voor Patriotse ideeën was dan ook relatief groot.

OORLOG IN IRAK

Twee vandaag. De laatste ontwikkelingen van het front in Irak. Ned.2, 17.35-18.43u.

Netwerk. Onder meer aandacht voor het gegeven dat het niet de eerste keer is dat de Britten ten strijde trekken tegen Iraakse troepen. In 1920 kwam de Iraakse bevolking in opstand tegen de toenmalige Britse overheersing waarbij 10.000 Irakezen gedood werden. Ned.1, 20.23-20.55u.

Nova. Aandacht voor de opmars van de Amerikanen in Irak en een reportage over hoe Koerden in Nederland de oorlog beleven. Verder het laatste nieuws over de vogelpest. Ned.3, 22.20-23.15u.

Barend & Van Dorp. Onder anderen VVD-leider Gerrit Zalm, cabaretière Eva Schuurman en beelden uit Bagdad. RTL4, 22.30-23.30u.

[...] De Frankfurter Allgemeine bericht dat de Duitse ambassadeur bij de VN, Gunter Pleuger, op 21 februari aan zijn ministerie van Buitenlandse Zaken schreef dat de Verenigde Staten na de blokkade van hun VN-oorlogsresolutie en hun besluit alleen te gaan vechten later `weer berouwvol bij de raad zouden aankloppen' om hulp bij de wederopbouw van Irak.

[...]De Arabieren zijn nu in de stemming om het slechtste van de VS te geloven. De haat en verbittering zijn zover opgelopen dat het niet als een verrassing komt dat tal van de Arabische vrijwilligers die op weg zijn naar Bagdad over zelfmoordaanslagen praten. Volgens de Irakezen zijn er nu vierduizend van in hun land. Dat aantal is waarschijnlijk overdreven, maar het lijdt geen twijfel dat er zelfmoordaanslagen in de maak zijn.

De Franse premier Jean-Pierre Raffarin heeft gisteravond in tv-interview de oorlog in Irak veroordeeld en de Verenigde Staten verweten een ,,drievoudige vergissing'' te hebben gemaakt, op het ,,morele, politieke en strategische'' vlak. Het was voor het eerst sinds het uitbreken van de oorlog, die Frankrijk steeds heeft geprobeerd te voorkomen, dat de premier erover sprak.

Goede titel. Bloedtest. Het suggereert tegelijkertijd de kille analyse in een medisch laboratorium en het warmbloedige van alles wat bloederig is, zoals liefde, moord, ontmaagding en zelfverminking. De dichter die zijn bundel Bloedtest noemt, wekt de verwachting dat hij een buis in zijn eigen ader zal steken en in objectieve zelfanalyse de bloedgroep van zijn illusies en begeerten zal bepalen. Het heeft iets moderns, deze combinatie van lichaamssappen en compromisloze objectiviteit. Het ironisch-neo-sixties-design van de omslag versterkt deze indruk, tezamen met het ontwerp van het binnenwerk: een klein, strak, scheefloos lettertje en nauwelijks marges aan de bovenkant en de rechterkant van de pagina. Ongeschoren auteursfoto als van een ondanks alles nog lang niet verlopen rockstar. En dan zit er ook nog een heuse cd bij, Küsskrott!!! van het gezelschap Dichters Dansen Niet, waarop een zestiental gedichten verhiphopt wordt. Op de achterflap karakteriseert ene `Menno Wichman' de dichter als `de enig ware dubbelganger van deze tijd'. Alles aan deze bundel schreeuwt: `Cool! Hip! Eigentijds!' Het is dan ook de nieuwe bundel van Serge van Duijnhoven, een voorman van de nieuwe generatie podiumdichters, die op papier naam heeft gemaakt met bundels als Copycat, Eindhalte Fatoomstad en Obiit in orbit.

Toen de 32-jarige Iraakse jurist Mohammed vorige week een bezoek bracht aan het ziekenhuis van Nassiriya, werd zijn aandacht getrokken door een groepje Iraakse veiligheidsagenten. Mohammed kwam daar regelmatig, zijn vrouw was er verpleegster, maar zoveel activiteit had hij nog nooit gezien.

Andrew Motion, de Britse poet laureate of `nationale dichter', twijfelt niet langer over de oorlog in Irak. In zijn gedicht Causa Belli zette hij in januari nog vraagtekens bij de motieven voor een eventuele oorlog – ,,verkiezingen, Empire, olie en Pap'' (een verwijzing naar Bush senior). In Regime Change, dat hij gisteren voor de radio voorlas, veroordeelde hij de oorlog ondubbelzinnig.

Helmut Walser Smith: Het verhaal van de slager. Moord en antisemitisme in Duitsland, 1900. Vertaald door Tinke Davids. Ambo, 288 blz. €22,90

Testosteron is oorlog. Voor niet de minste feministen gold destijds de waarheid dat de bron van agressieve oorlogsdrift in dit hormoon ligt. Maar oorlogvoering is een zo ingewikkeld en collectief fenomeen dat ze niet licht te herleiden valt tot een in de individuele psyche verankerd instinct of drift. De eigenlijke gewelddaden in gevechten en veldslagen zijn maar een deel van de oorlog. Het voornaamste deel is de voorbereiding: militaire training, wapenproductie, strategieën ontwikkelen en aanvoerlijnen opbouwen. Het is niet aannemelijk dat er een instinct bestaat dat een man ertoe zou brengen zijn woonplaats te verlaten, zijn haar kort te knippen, en schouder aan schouder met zijn medemensen urenlange exercities te ondergaan.

Geert Warnar: Ruusbroec. Literatuur en mystiek in de veertiende eeuw. Athenaeum – Polak & Van Gennep, 398 blz. €34,95

Richard Sennett: Respect. In een tijd van sociale ongelijkheid. Byblos, 288 blz. €19,90

Yann Martel: Het leven van Pi (Life of Pi). Vert. Gerda Baardman en Tjadine Stheeman, Bert Bakker, 318 blz. €17,95

Leo Akveld e.a.: In het kielzog. Maritiem historische studies. De Bataafsche Leeuw, 560 blz. €24,95

Bij een aanslag op een bus met bouwvakkers zijn gisteren in Tsjetsjenië acht doden en dertig gewonden gevallen, onder wie tien zwaargewonden.

NRC Handelsblad is voor zijn berichtgeving over de oorlog in Irak afhankelijk van een leger van buitenlandse journalisten. De selectie die de krant uit al die berichten maakt is afstandelijk. De nadruk ligt op militaire en politieke ontwikkelingen, niet op slachtoffers.

René Appel: Doorgeschoten. Bert Bakker, 298 blz. €16,95

Oom Kees en tante Carla speelden al heel lang de mythe van het ideale huwelijk; misschien was het wel echt. Nu had Carla een dood been en wist niet meer wat tien minuten geleden gebeurd was, maar hoe ze Kees had ontmoet, wist ze nog precies.

David Grossman: De uitvinder van geheimen (Sefer Hadikdoek hapmini). Vert. Hilde Pach, Cossee, 448 blz. €22,90

C.O. Jellema: Stemtest. Querido, 40 blz. €14,95

Het Amsterdamse gerechtshof heeft vanochtend eerdere straffen in een groot aantal Clickfondszaken verlicht. Wel bleven de veroordelingen in stand. Er werd geen onvoorwaardelijke celstraf gegeven.

Wie is mijn vijand...?

De oorlog wil dat ik mijn vijand haat.

In Hongkong zijn meer dan tien gezondheidswerkers van het United Christian Hospital besmet geraakt met SARS.

WAT KUNNEN de Verenigde Naties, de NAVO en de Europese Unie in de Irak-zaak nog betekenen na het falen van deze instituties op een beslissend moment in hun geschiedenis? Ze zijn door Washington uit elkaar gespeeld, of hebben dat zelf gedaan, en zijn mede door hun verdeeldheid geen partij in het belangrijkste conflict van deze tijd. De boodschap gisteren in Brussel was: niet omkijken; doorgaan en al doende de wonden proberen te helen. De ministers van Buitenlandse Zaken van de EU- en NAVO-landen spraken nadrukkelijk niet over alles wat hen op dit moment scheidt. De transatlantische kloof leek even niet te bestaan. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Powell, kwam uitleggen, luisteren en consulteren. NAVO-baas Lord Robertson signaleerde verdeeldheid in het verleden, maar groeiende consensus over de toekomst. Het ergste, zei hij, is voorbij. Balsemende woorden voor een verscheurde wereld.

De Raad voor Transportveiligheid ziet voorlopig af van een onderzoek naar de treinbotsing in Roermond op 20 maart. De raad heeft geen geld. Het is het tweede onderzoek dat door geldgebrek niet doorgaat. Bij de botsing in Limburg vielen een dode en zeven zwaargewonden. Een goederen- en een reizigerstrein botsten even voor het middaguur op een wissel frontaal op elkaar. Het dodelijke slachtoffer was de machinist. Raadsvoorzitter P. van Vollenhoven schreef op 13 maart een open brief aan minister De Boer (Verkeer en Waterstaat). Daarin maakte hij gewag van de financiële problemen en vroeg hij om een financiële injectie van 800.000 euro. ,,Als we geld hadden gehad, dan waren we al bezig geweest met een onderzoek naar de botsing in Roermond'', zegt een woordvoerder van de raad.

De oorlog in Irak begon donderdag 20 maart rond 03.45 uur Nederlandse tijd met een luchtaanval op Bagdad. Een half uur later sprak de Amerikaanse president Bush: ,,We zullen vrijheid brengen.'' Donderdagavond rond 19.00 uur trokken de eerste Amerikaanse troepen Irak binnen.

Het boek Tanja Grotter en de Magische Contrabas van de Rus Dimitri Jemets mag in Nederland niet verschijnen.

Spelers van de Nederlandse rugbyploeg die afgelopen week hebben deelgenomen aan het Sevens-toernooi in Hongkong zijn tien dagen niet speelgerechtigd.

Spaanse oppositieleiders maken zich schuldig aan ,,totalitair gedrag zoals sinds de nazi-periode nergens meer te zien was''.

Een medische verslaggever van het Amerikaanse televisienetwerk CNN die `ingekwartierd' is bij een eenheid van Amerikaanse legerartsen in Irak, heeft een hersenoperatie uitgevoerd op een gewond Iraaks jongetje. Sanjay Gupta, journalist en neurochirurg, werd onverwachts deel van zijn eigen reportage toen hij als enige gespecialiseerd genoeg bleek een hersenoperatie uit te voeren. Het tweejarige jongetje, dat zwaargewond raakte nadat het voertuig waarin hij zat even buiten Bagdad door Amerikaanse militairen onder vuur werd genomen, overleefde de operatie niet. De twee volwassenen met wie hij samen onderweg was, kwamen ter plekke om het leven.

De clusterbom heeft een slechte reputatie. De lading lijkt op tennisballen, en mist vaak haar doel.

Twee Russische generaals b.d. adviseerden tot de dag voor de Amerikaans-Britse aanval het Iraakse leger. Dat meldt vandaag de Russische internetkrant Gazeta.ru. ,,We waren niet in Bagdad om koffie te drinken'', zegt een van de generaals.

Een van de leiders van de Russische moslims, groot-moefti Talgat Tadzjoeddin, heeft een jihad – heilige oorlog – tegen de VS uitgeroepen, wegens de oorlog in Irak. Tadzjoeddin leidt in Basjkirië een van de twee grote Russische moslimorganisaties. De andere, veel grotere organisatie, die in Moskou is gevestigd, wil van een jihad tegen de VS niets weten: die is ,,volstrekt nutteloos'', aldus een woordvoerder. Het Russische ministerie van Justitie liet weten dat een jihad is toegestaan als ,,demonstratie van morele en materiële steun aan medemoslims'', maar dat elke poging wapens te kopen en naar Irak te sturen strafbaar is. In Rusland wonen twintig miljoen moslims.

Nassiriya is sinds kort in handen van de Britten en de Amerikanen, maar het is er verre van veilig. De stad wordt geplunderd - door de lokale bevolking zelf. Niemand die hun wat kan maken.

Bij een kalkoenbedrijf in het Limburgse Ospel, bij Weert, is vanochtend vogelpest geconstateerd. Het ministerie van Landbouw spreekt van ,,een ernstige verdenking''. Een zogeheten ,,snelle test'' is positief gebleken. Wanneer het inderdaad vogelpest betreft, betekent dit dat de ziekte het hart van de Nederlandse pluimveehouderij heeft bereikt. Een woordvoerder van de landbouworganisatie LTO zegt: ,,Dit is de meest dramatische ontwikkeling waarvoor werd gevreesd.'' Over ruimingen rond Ospel en andere maatregelen beslist demissionair minister Veerman vanavond.

Vroeger ging alles harder. De realiteit van de geschiedenis van het volksspel klootschieten gaat verder dan we nu kunnen verzinnen. Complete steden bestreden elkaar op leven en dood. Het is smullen met het in 1944 gepubliceerde boek `De herleving van het Nederlandsche Volksspel', van D.J. van der Ven. Tot vandaag zijn de resten van een volkomen ontaarde wedstrijd uit 1747 te bewonderen in een beschaafd stadhuis.

PvdA-leider Bos is er niet in geslaagd begrip te winnen van FNV-voorman De Waal voor de plannen van CDA en PvdA om ruim 19 miljard euro te bezuinigen. De Waal toonde zich vanmorgen na een gesprek met Bos ,,erger dan teleurgesteld'' in de PvdA. Volgens De Waal, die eerder deze week zei dat de PvdA er ,,ingetuind'' is, hebben PvdA en CDA in de formatie afspraken gemaakt die de economische groei ,,wurgt'' en laat Bos zich ,,meeslepen'' met de ,,obsessie'' van CDA-leider Balkenende om in 2007 een begrotingsevenwicht te bereiken.

De lichamen van drie mensen die dinsdag bij een explosie op het DSM-terrein in Geleen omkwamen zijn gisteravond geborgen. Dat heeft DSM bekendgemaakt. Een woordvoerder van het chemieconcern zei in een toelichting dat de bovenkant van de oven, waarin de lichamen lagen, eerst moest worden vrijgemaakt om berging mogelijk te maken. De technische recherche en de brandweer hebben bijstand verleend. De stoffelijke overschotten zijn naar het Academisch Ziekenhuis in Maastricht gebracht, waar sectie wordt verricht om de identiteit van de doden met zekerheid vast te stellen.

In geuren en kleuren. Schrijvers over bloemen. Gianotten, 238 blz. €19,90

De uitlevering van zes in Duitsland wonende Nederlandse oorlogsmisdadigers is juridisch gezien nagenoeg kansloos. De zes hebben na hun vlucht de Duitse nationaliteit verkregen en de Duitse rechter zal daarom hun uitlevering zeker tegenhouden.

Het jaarlijkse festijn van de paarswitte velden van krokussen op het Lange Voorhout in Den Haag is al voorbij. Het speenkruid zorgt nu voor een vrolijke gele noot en het groot hoefblad steekt langs de snelwegen zijn purperen parasols omhoog. Een tuin vol blauwe viooltjes. En het groen aan de bomen begint te botten. Kortom, tijd voor een groene lentesoep. Voor zomaar tussendoor of voor het diner of de brunch met Pasen. De zalmblokjes kunnen vervangen worden door Hollandse garnalen. Of u kunt stukjes ei (mimosa) over de soep strooien. De soep laat zich natuurlijk ook in andere jaargetijden goed smaken. In de zomer kan hij koud worden opgediend.

De buitenlandse investeringen in Zuid-Korea zijn in het eerste kwartaal met 48 procent gedaald in vergelijking met dezelfde periode in 2002. Dit heeft de Zuid-Koreaanse regering vandaag bekendgemaakt. De Koreanen wijten de terugval niet rechtstreeks aan Noord-Korea, waarmee problemen zijn gerezen sinds dat land zijn nucleaire programma heeft hervat. Wel kondigde Zuid-Korea een publiciteitscampagne aan om het buitenalnd ervan te overtuigen dat het meevalt met de Noord-Koreaanse crisis.

Wat eet een danseres? Elke dag kaas. Krijgt ze lange benen van. Om hoger te springen. Ook veel spaghetti en macaroni. Om een mooie rechte rug te krijgen. En venkel, dat is die groente die op een luchtballon lijkt. Daar ga je van zweven.

Een lid van het Amerikaanse Congres heeft voorgesteld de import van marmeren grafzerken uit Frankrijk die zijn bestemd voor de graven van Amerikaanse oorlogsslachtoffers stop te zetten. Volgens de Republikein Scott McInnis is het gebruik van de Franse zerken ongepast. ,,De Fransen hebben er alles gedaan om de [Amerikaanse] troepen te ondermijnen. Van hun opofferingsgezindheid profiteren [de Fransen].'' McInnis noemt het een ,,belediging'' voor de Amerikaanse militairen en familieleden wanneer zij hun doden bij een grafsteen van Franse makelij moeten gedenken.

De Republikeinse Garde heet een elitekorps te zijn. Hoe elitair precies?

In de straten van de steden waar SARS heerst, vooral Hongkong en Singapore, lopen mensen met mondkapjes. Virologen vinden dat over het algemeen onzin. Op neushoogte boven de straat zweeft geen virus, en al helemaal niet het virus dat SARS veroorzaakt.

De Cubaanse openbare aanklager heeft levenslang geëist tegen zeker tien van de 78 dissidenten die de afgelopen weken in Cuba zijn gearresteerd. De dissidenten, onder wie journalisten, leiders van oppositiepartijen en bibliothecarissen, worden beschuldigd van samenzwering met als doel het communistische regime van president Fidel Castro omver te werpen.

Een 1-aprilgrap van de krant de Ware Tijd heeft in Suriname voor grote beroering gezorgd. De krant kopte dinsdag `Iraakse krijgsgevangenen tijdelijk naar Suriname'. Zowel lezers als politici als journalisten trapten in de grap, zo meldt de krant vandaag. Nadrukkelijk schrijft de hoofdredactie dat ,,president Venetiaan geen toestemming heeft gegeven voor het opvangen van krijgsgevangenen. De VS hebben daartoe ook geen verzoek gedaan. Nog minder zijn er bij Zanderij militairen van United States Southern Command (USSouthcom) neergestreken die samen met manschappen van het Nationale Leger een gevangenenkamp zouden hebben ingericht.''

Aanvankelijk viel de man met het hondje me nauwelijks op. Hij kwam in mijn straatbeeld voor zoals de lantaarnpaal op de hoek. Er was niets bijzonders aan hem te zien. Hij was een keurige, goed geklede man van een jaar of zestig, klein, grijs en altijd in het gezelschap van dat iele, witte hondje.

Bij het ministerie van Defensie zullen al dit jaar 600 staffuncties verdwijnen. Dit heeft staatssecretaris Van der Knaap vandaag in een brief aan de Kamer laten weten. De maatregel maakt deel uit van eerder aangekondigde bezuinigingsplannen, op grond waarvan de komende vier jaar 4.800 banen worden geschrapt. Door de bezuinigingen snel te realiseren hoopt Defensie te voorkomen dat in een later stadium nóg meer dan de geplande 4.800 banen weg moeten. Een complicatie voor het ministerie, dat jarenlang met personeelstekorten kampte, is dat het onlangs veel mensen heeft geworven. Daardoor zit het nu met een tekort van 70 miljoen euro.

Gezonde ouderen moeten, ongeacht hun financiële situatie, ook in de toekomst kunnen meeverhuizen naar een verzorgingstehuis als hun hulpbehoevende partner daar wordt opgenomen.

Vooral de dure mossel heeft vorig jaar de verkoop van vis, schaaldieren en schelpdieren fors gedrukt. De gestegen prijzen hebben er wel voor gezorgd dat Nederlanders meer geld hebben besteed aan vis. Maar het aantal verkochte kilo's is gedaald. In 2002 zijn 3 procent minder mossels verkocht dan een jaar eerder. ,,Mossels zijn echt een volumeproduct. Als mensen mossels eten rekenen ze een kilo per persoon. Dat we tegelijk 20 procent meer garnalen hebben verkocht, weegt niet op tegen de achteruitgang van de mossel. Garnalen gaan meestal per ons'', aldus directeur T. Sintnicolaas van het Nederlands Visbureau gisteren.

Hoe dringt `Irak' Nederland binnen? Over het voorrecht een Exxon-kind te zijn.

Minister Jaap de Hoop Scheffer (Buitenlandse Zaken) is er gisteren in Moldavië niet in geslaagd een doorbraak in het conflict tussen Moldavië en het rebellenrepubliekje Transnistrië te bewerkstelligen: de Moldavische president Vladimir Voronin kreeg geen toestemming naar de Transnistrische hoofdstad Tiraspol te reizen voor de voetbalwedstrijd Moldavië-Nederland en voor overleg met Smirnov en bemiddelaar De Hoop Scheffer.

Drie van de vier leerlingen die met gezichtssluier hun opleiding op het Regionaal Opleidingen Centrum van Amsterdam wilden volgen komen nu weer ongesluierd naar school. Dat heeft een woordvoerder van het ROC bevestigd. Eén meisje weigert haar sluier af te doen en is met haar opleiding gestopt.

De Turks-Cyprische leider Rauf Denktas heeft de Grieks-Cyprioten gisteren nieuwe voorstellen gedaan om de impasse op het sinds 1974 gedeelde eiland te doorbreken. Ze voorzien onder meer in territoriale concessies aan Grieks-Cyprus. Denktas zal de voorstellen binnenkort bespreken tijdens overleg in Belgrado met de onlangs gekozen Grieks-Cyprische president Tassos Papadopoulos. Denktas' initiatief komt aan de vooravond van Cyprus' toetreding tot de EU, waarbij zonder politieke regeling isolement voor Turks-Cyprus dreigt.

Bouwondernemer Dik Wessels vierde gisteren zijn 57ste verjaardag. Het grootste cadeau geeft hij zichzelf: voor bijna 600 miljoen euro koopt hij het beursgenoteerde Volker Wessels Stevin terug. Portret van een zakenman voor wie alles begint en eindigt in zijn dierbare Twente.

Mirko Šarovic, co-president van Bosnië, is gisteren afgetreden nadat zijn naam was gevallen in twee schandalen: hij was verantwoordelijk voor illegale wapenverkopen aan Irak en hij was verantwoordelijk voor illegale spionagepraktijken van de inlichtingendienst van het leger van de Servische Republiek in Bosnië. Šarovic, een Bosnische Serviër, deelde het presidentschap van

De gewaagde bevrijdingsoperatie door Amerikaanse commando's van de 19-jarige soldaat Jessica Lynch uit Iraakse handen, was rechtstreeks te zien op de televisieschermen van het Central Command in Doha. Generaal Tommy Franks, commandant van de coalitietroepen in Irak, zag samen met andere hoge militairen in Doha via een directe verbinding met de camera's van de Amerikaanse commando's op de grond in Nassiriya hoe Lynch uit het ziekenhuis in de belegerde stad werd bevrijd.

CDA en PvdA willen de wetten voor ziekte en arbeidsongeschiktheid in fasen hervormen. Vanaf volgend jaar zouden werkgevers zieke werknemers niet meer één maar twee jaar moeten doorbetalen. In 2006 is er een nieuwe WAO voorzien voor volledig arbeidsongeschikten en een waarschijnlijk private regeling voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten.

Edwin Starr, die gisteren in zijn huis bij het Engelse Nottingham overleed aan een hartaanval, was een bevlogen artiest met een stem van graniet. Zijn bekendste hit War (,,What is it good for?'') uit 1970 blijft relevant en werd gisteren nog in Paradiso gespeeld door rapgroep The Roots. Met The Temptations en Marvin Gaye behoorde Starr tot de artiesten van het Tamla Motown-label die begin jaren zeventig uit het keurslijf van Motowns consumptiepop braken en die hun maatschappelijk protest in hun muziek lieten doorklinken.

Onder de naam Platform Sport en Media wordt gewerkt aan plannen voor een of meerdere sportkanalen. Sport op televisie moet hierbij gedeeltelijk achter de decoder verdwijnen. Op initiatief van producent John de Mol en het marketingbureau Pro Sport zijn sinds eind oktober vijftien partijen met de plannen bezig. Andere partijen zijn de televisieconcerns NOS, HMG en SBS, de betaalzender Canal+ en de voetbalclubs Ajax, PSV en Feyenoord en de voetbalbond KNVB.

Ahold trekt zich volledig terug uit Zuid-Amerika. Het supermarktconcern, sinds 1996 aanwezig op dit continent, wil met de opbrengst van de ruim vijfhonderd supermarkten zijn schulden verminderen.

Een simulator van Formule I races. Volgens ontwerper Robert Hoevers is het een gat in de markt. Binnenkort levert hij een prototype af voor buitenlandse klanten.

De leider van de islamitische beweging Ansar alIslam, mullah Krekar, is gisteren door een Noors gerechtshof op vrije voeten gesteld. Krekar, die een Noorse vluchtelingenstatus heeft, werd onlangs opgepakt op verdenking van terroristische activiteiten. Maar daar zijn volgens het hof onvoldoende bewijzen voor. Krekar zat enkele maanden in Nederland vast voordat hij naar Oslo werd uitgezet. Noorwegen zei eerder dat Krekar het land uit moest omdat hij een gevaar voor de openbare orde zou zijn. Of dat na de uitspraak van het hof alsnog gaat gebeuren, is volgens zijn raadsman onduidelijk.

De Vrije Universiteit in Amsterdam wil twee stafleden psychologie ontslaan wegens integriteitsproblemen. Advocaten van beide partijen zijn in gesprek over een vertrekregeling.

Baggerbedrijf Ballast Ham Dredging (BHD) heeft een opdracht verworven voor landaanwinning in Dubai. De waarde van het contract is 40 miljoen euro. De klus vergt een jaar, zo maakte Ballast gisteren bekend.

Eén ding is zeker: zodra de oorlog in Irak is afgelopen zullen uitgeverijen en congresorganisatoren zich storten op het verhaal van Tommy Franks, de Amerikaanse bevelhebber in de woestijn. Tweeduizend dollar entreegeld voor een uurtje leiderschapstraining van deze en andere topmilitairen heet doodnormaal in de post-Irak wereld en er komt vast nog een drankje na. Ook managementjargon wordt verrijkt met nieuwe kreten. `Friendly fired' voor ontslag met wederzijdse instemming, `erin hameren' voor een beslissing doordrukken en `Republikeinse garde' voor stafdirecteuren die hun bestuurders effectief afschermen.

Je hoefde niet bang te zijn, o Kader. Mijn ouders en ooms en tantes hadden het, als ze over de bevrijding spraken, nooit over democratie. Ze hadden het over sigaretten. Op het woord Canadees volgde onmiddellijk een Engelse merknaam. Chief Wip, Three Castles, North State. Elke binnenrollende tank betekende nieuw rookgenot. De gespreide V en het rollen van een saffie, dat waren de gebaren van de bevrijding. Als kind had ik nog lang het idee dat oorlog een kwestie was van vloeitjes en tabak.

De resultaten van Samas zijn in de tweede helft van het op 31 maart geëindigde boekjaar negatief geweest. Hierdoor maakt de kantoorinrichter ook over het hele boekjaar 2002/2003 verlies, zo maakte het bedrijf gisteren bekend. Samas maakte in 2001/2002 nog een winst van 19,5 miljoen euro. Samas heeft 3.100 medewerkers en een omzet van meer dan een half miljard euro.

De patiënt die maandag is opgenomen in het UMC St Radboud in Nijmegen heeft geen SARS, maar een gewone luchtweginfectie. Dat heeft het ziekenhuis vandaag bekendgemaakt. De patiënt was na terugkeer uit het Verre Oosten voor de zekerheid opgenomen.

Het openbaar ministerie had de zaak rond levering van onzuivere glycerine door het bedrijf Bos aan Haïti niet met een schikking moeten afdoen, vindt het Haagse gerechtshof.

Op de financiële markten bleven beleggers vanmorgen optimistisch gestemd over de mogelijkheid van een snelle afwikkeling van de oorlog in Irak. Op het Damrak noteerde de AEX-index, graadmeter van 25 hoofdfondsen, daardoor ruim 1,73 procent hoger op 269,7 punten.

In een tijd waarin rock vooral bestaat uit hip geklede eendagsvliegen, is het genre van de progressive metal zo'n beetje de anti-muziek bij uitstek. Het trefwoord is dan ook niet `Idols', maar `kwaliteit'.

Bierbrouwer Heineken gaat zijn bier verkopen in een aluminium flesje van 0,33 liter. De fles komt te koop in honderdvijftig trendy disco's, clubs en strandtenten. Vorig jaar was het biertje al bij wijze van proef te krijgen in een strandtent in Bloemendaal. ,,Dat sloeg enorm aan'', zei een woordvoerster van Heineken Nederland. Het aluminium krijgt een speciale laag die smaakverlies moet voorkomen. Volgens Heineken past de fles binnen de afspraken over verpakkingen die de industrie en de overheid met elkaar hebben gemaakt.

Winkels voor het ziekenhuis waar in Singapore SARS-patiënten worden verzorgd, zien hun klandizie verdwijnen. ,,Hoe dichter bij de uitgang, hoe minder te doen.''

Een Iraanse cameraman voor het Britse televisienetwerk BBC is gisteren in Noord-Irak gedood toen hij op een mijn stapte. De 52-jarige Kaveh Golestan, die als freelancer al langere tijd werkzaam was voor de BBC, werd na aankomst in Kifri gedood toen hij uit zijn auto stapte en meteen op de mijn liep.

De overheid zou met een opkoopregeling moeten komen om `bloederige' toestanden bij de opfokleghennen op te kunnen lossen, vindt de Kamer. Maar de minister mag niet van Brussel.

De Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie (KNGU) moet op last van de rechter de turnsters Patricia Lasomer (15) en Evi Neijssen (16) toevoegen aan de nationale seniorenselectie. De twee meisjes van de vereniging Patrick uit het Limburgse Echt, die deel uitmaakten van de nationale juniorenselectie, wonnen gisteren een kort geding dat was aangespannen bij de rechtbank in Zutphen.

De Rotterdamse danceclub Now&Wow; heeft de gesprekken met de Van Nelle Ontwerpfabriek definitief afgebroken. De club, die sinds eind vorig jaar geen locatie meer heeft, concentreert zich nu op een voormalige graansilo in Rotterdam-Zuid. De gesprekken tussen Now&Wow; en de Ontwerpfabriek, gevestigd in de voormalige Van Nelle-fabriek, liepen al eerder spaak. De rechter bepaalde dat de partijen opnieuw om de tafel moesten. De Ontwerpfabriek handhaaft de bezwaren met betrekking tot geluidsoverlast en het tekort aan parkeerplaatsen. Artistiek leider Ted Langenbach is onlangs uitgeroepen tot nacht-minister-president van Nederland door zijn collega-clubeigenaren.

UPC is landelijk een grootschalig intern onderzoek begonnen naar gesjoemel met modems. Het telecombedrijf vermoedt dat er ,,enkele duizenden'' illegale internetaansluitingen op zijn kabelnetwerk bestaan.

Gisteren maakte de gemeente Amsterdam bekend dat het afscheidsfeest van Rudi Fuchs, oud-directeur van het Stedelijk Museum, dat plaats zou hebben op 26 april, tot nader order is uitgesteld.

De Kredietbank Luxembourg (KBL), onderdeel van het Belgische Almanij, moet vijf voormalige cliënten ieder een schadeloosstelling betalen van 25.000 euro. Dat oordeel velde het Luxemburgse Hof van Beroep gisteren na tot de conclusie te zijn gekomen dat de bank zich niet aan het Luxemburgse bankgeheim heeft gehouden.

Isabel Hoving heeft woensdag de Gouden Zoen 2003 gekregen voor haar jeugdboek De gevleugelde kat. De Gouden Zoen is de prijs voor het beste jeugdboek voor jongeren van twaalf tot zestien jaar. Aan de prijs is een bedrag van 1.300 euro en een oorkonde verbonden. De gevleugelde kat is het debuut van Hoving als schrijfster. De Engelstalige vertaalrechten van het werk zijn voor een recordbedrag van 100.000 euro verkocht. Dat meldde de stichting Collectieve Propaganda voor het Nederlandse Boek (CPNB). Jongeren tussen de twaalf en zestien jaar kozen zelf als beste jeugdboek Paniek van Carry Slee. Aan die verkiezing deden ongeveer 5.000 jonge lezers mee.

Het jeugdelftal van de Belgische voetbalclub SK Lommel speelt zaterdag in de competitie toch niet tegen AA Gent. Waarnemend voorzitter Dirk Vanden Boer besloot dit gisteren na overleg met de Belgische voetbalbond. Daarbij bleek dat het reddingsplan waar Vanden Boer mee bezig was niet haalbaar lijkt. De failliete club kan al geen gewoon eerste elftal meer opstellen. AA Gent boekt zaterdag een 5-0 overwinning. De bond beslist volgende week of Lommel de competitie mag uitspelen. Mag dat niet, dan zullen alle gespeelde wedstrijden van de club worden geschrapt wat ingrijpende gevolgen heeft voor de stand in de competitie.

Burgemeester en wethouders van Waalwijk zijn bereid de in financiële problemen verkerende voetbalclub RKC Waalwijk 2,5 miljoen euro te lenen. Voorwaarde is dat de club voldoet aan de eisen die de gemeente stelt, zoals een nauwkeurig verslag van de financiële stand van zaken en het vragen – aan de gemeente – van toestemming voor het doen van uitgaven. Waalwijk wil ook dat de sponsors vijf jaar lang garant staan voor de exploitatieverliezen van de club. De gemeenteraad bespreekt het voorstel eind april. Als het wordt goedgekeurd krijgt de club ook nog eens 1,5 miljoen euro van sponsors. Het bestuur van RKC beraadt zich nog over het voorstel. De gemeente legde in februari al beslag op de televisiegelden omdat nog 60.000 euro aan stadionhuur moest worden betaald.

Het nieuwe museum bij de Zuidas van Amsterdam moet zich richten op vormgeving. Dit stelt Reyn van der Lugt in een notitie in opdracht van het Projectbureau Zuidas. Volgens Van der Lugt, hoofd presentatie van het Nederlands Architectuurinstituut, ontbeert vormgeving als kunstdiscipline een nationaal instituut, collectie of archief.

Ahold zet alle winkels in Argentinië, Brazilië, Peru en Paraguay in de etalage. `Het voortbestaan als concern is twijfelachtig geworden'.

CAO's niet algemeen verbindend verklaren, ofwel een CAO niet verplicht opleggen aan een hele bedrijfstak, is voor het kabinet niet het goede middel om loonmatiging af te dwingen. Het kan zelfs averechts werken, schrijft M.F.P. Rojer, werkzaam bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, in het economenvakblad ESB.

Zelfoverschatting of onderschatting? In elk geval maakte het Nederlands elftal zich bijna belachelijk. Een stel hardwerkende voetballers uit Moldavië met veel fysieke kracht en overlevingsdrang kon 84 minuten niet op achterstand worden gezet. Tot Mark van Bommel met een gelukkig schot, dat door de benen van een tegenstander iets van richting werd veranderd, een schande voorkwam.

Jean-Michel Houpline was de afgelopen drie weken als menselijk schild in Bagdad. ,,Als pacifist te midden van al dat geweld heb je helemaal geen overzicht meer.''

Bank en verzekeraar ING heeft een belang van 5 procent opgebouwd in chemieconcern DSM. Dat blijkt uit gegevens van beurstoezichthouder AFM. Het belang is op 21 maart ontstaan. ING heeft verder zijn belang in supermarktconcern Laurus verkleind van 12 procent tot 9,92 procent. Aandeelhouders zijn verplicht grote belangen in beursgenoteerde ondernemingen te melden bij de AFM. De ondergrens is 5 procent. Overschrijding van grenzen van onder meer 10, 25 en 50 procent moet ook worden gemeld.

Gepantserde eenheden van de Amerikaanse 3de Infanteriedivisie zijn vanmiddag – onder bescherming van zwaar artillerie- en mortiervuur – tot op tien kilometer van de zuidelijke rand van Bagdad gekomen.

Er branden weer oliebronnen in de Golfregio. De blussers van het Amerikaanse Boots & Coots zaten al een maand te wachten in Koeweit en waren snel ter plaatse. `They light them, we fight them.'

Het aantal faillissementen onder bedrijven in de Europese Unie (EU) is vorig jaar met 9 procent toegenomen tot 167.000, hetzelfde niveau als in 1997. Dit blijkt uit een studie die het bedrijfsinformatiebureau Dun & Bradstreet (D&B) gisteren heeft gepubliceerd. Tussen 1993 en 2000 is het aantal faillissementen steeds gedaald (van 192.000 tot 148.000). Het is pas weer toegenomen in 2001 (154.000). Vorig jaar is de situatie vooral verslechterd in Duitsland, Nederland en Portugal, in iets mindere mate in Groot-Brittannië en een beetje in Frankrijk.

Da Vinci en muziek De Italiaanse schilder Leonardo da Vinci (1452-1519) was niet alleen een begenadigd schilder, beeldhouwer, architect en uitvinder van ingenieuze machines, hij ontwierp ook muziekinstrumenten. Aan deze muzikale kant van Leonardo wijdt de Nationale Bibliotheek in Madrid een tentoonstelling die de komende vijf jaar nog over de wereld zal reizen. Da Vinci ontwierp uiteenlopende toets- snaar- en slaginstrumenten, waarvan de ontwerpen bewaard zijn gebleven. Hedendaagse instrumentmakers hebben aan de hand van deze ontwerptekeningen reconstructies van de instrumenten gemaakt. Deze zijn op de tentoonstelling te zien, samen met de ontwerpen.

Biblioteca Nacional, Paseo de Recoletos, 20, Madrid. T/m 17 april. ma-vr 10-21u, zo 10-14u. 0034 915807800/ www.bne.es.

Tenorsaxofonist Dick de Graaf heeft een tweede leven dat in het teken staat van de muziekculturele grensoverschreiding. In 1999 nam hij in Mali het beeldschone album Djigui: les Sofas de Bamako op.

DE REORGANISATIES bij de KLM komen niet onverwachts, maar wel laat. Ze zijn tekenend voor de slechte gang van zaken bij de luchtvaartondernemingen, die na de aanslagen van 11 september 2001 in een staat van voortdurende crisis verkeren. Een aantal bedrijven heeft het niet gered (Swissair en Sabena bijvoorbeeld) of greep de gelegenheid aan om te saneren en/of te fuseren – twee effectieve manieren om in moeilijke tijden het hoofd boven water te houden. De KLM deed het een noch het ander. Nu kan het bedrijf slechts rigoureus het mes in het personeelsbestand zetten. De onzekerheid over de oorlog in Irak en het verminderde aantal vluchten naar het Verre Oosten door de longziekte SARS dwingen dat acuut af. Het zou niet verbazen als de KLM binnenkort met nieuws over een fusie of een andere vorm van samenwerking komt. Eerdere fusiepogingen, met British Airways en Alitalia, ketsten af, maar de tijd is er niet naar om `solo' verder te vliegen. Schaalvergroting betekent in de luchtvaart kostenbesparingen.

De aandelenkoersen zijn vanmorgen in Europa over de hele linie gestegen, nadat gisteren op Wall Street de Dow-Jonesindex 2,7 procent hoger sloot uit optimisme over het verloop van de oorlog in Irak.

MOETEN SCHADECLAIMS van gehandicapten wegens hun geboorte na een medische fout onmogelijk worden gemaakt? In de Tweede Kamer gaan stemmen op voor een wettelijk verbod naar aanleiding van de uitspraak van het gerechtshof Den Haag in de zaak-Kelly. In Frankrijk is vorig jaar zo'n wet in werking getreden. Dat was een nogal overhaaste reactie op een uitspraak van de Franse Hoge Raad en stuitte op heftig protest van patiëntenverenigingen.

Het afscheidsfeest van Rudi Fuchs, oud-directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam, is tot nader order uitgesteld. Het uitstel houdt verband met een onderzoek naar de manier waarop vijf kunstwerken van Karel Appel naar Nederland werden gebracht.

Stichting Gironingen, de organisator van de start van de Giro d'Italia in mei 2002 in Groningen, kan alsnog het grootste deel van haar schuld van 113.000 euro betalen. De stichting kwam in de problemen toen de Nederlandse Wielrenunie subsidie die was toegezegd introk. Het ministerie van VWS, sportkoepel NOC*NSF en de wielrenunie hebben nu samen 85.000 euro gestort. Gironingen verwacht dat de schuldeisers het resterende bedrag zullen kwijtschelden.

Monet, Slevogt, Beckmann...

Het Suermondt-Ludwig-Museum in Aken ontdekte een Noordduitse privécollectie met meesterwerken van Claude Monet, Max Liebermann, Lovis Corinth, Max Slevogt, Ernst Barlach, Lyonel Feininger en Max Beckmann. De meeste doeken uit de collectie brengen een hommage aan het landschap. Slevogt schilderde zijn geboortestreek in de Pfalts, Corinth was weg van de kleuren van de Walchensee en Liebermann kreeg maar niet genoeg van het vastleggen van zijn tuin aan de Wannsee. Beckmann legde het strandleven aan de Noordzee vast.

T/m 15 juni in het Suermondt-Ludwig-Museum, Wilhelmstr. 18, Aken. Di-zo 12-18u, wo 12-21u. 00-492414798027.

Malevich Volgende maand opent in het Guggenheim Museum een tentoonstelling die bij voorbaat controversieel is, al zullen weinig bezoekers zich er iets van aantrekken: die verheugen zich werken van Kasimir Malevich te zien, die nooit eerder in het Westen getoond werden. Deze `nieuw ontdekte schilderijen zijn afkomstig uit de collectie van de befaamde Russische avant-garde criticus en verzamelaar, Nikolai Khardzhiev, die zich op 90-jarige leeftijd, in 1993, in Amsterdam vestigde waar hij drie jaar later overleed. Rondom zijn collectie en nalatenschap spelen zich intriges af, die materiaal kunnen zijn voor een spannende thriller.

Vanaf 13 mei in het Guggenheim Museum, Fifth Avenue bij 89th Street. Inl 001-212-423300.

De oorlog in Irak begon donderdag 20 maart rond 03.45 uur Nederlandse tijd met een luchtaanval op Bagdad. Een half uur later sprak de Amerikaanse president Bush: ,,We zullen vrijheid brengen.'' Donderdagavond rond 19.00 uur trokken de eerste Amerikaanse troepen Irak binnen.

THEATER

De Koe Vijfdaagse

Vlaamse theatergroep Cie. de Koe staat vijf dagen lang in de Brakke Grond te Amsterdam om eigen repertoire te spelen. Nieuw zijn Squirrels van David Mamet, waarin een oude en een nieuwe schrijver elkaar ontmoeten en Humus, waarin De Koe de stof toont waaruit de groep voorstellingen weeft. Oscar van Woensel schreef Drop Dead Money, waarin vier acteurs zich in reclameteksten uitdrukken. Als gouwe ouwe wordt My Dinner with André van Wallace Shawn gespeeld.

8-12 april in De Brakke Grond, Nes, Amsterdam. Inl 020-6227860 of www.nestheaters.nl

De Duitse bondskanselier Gerhard Schröder heeft gisteren een pleidooi gehouden voor een daadkrachtig Europees buitenlands beleid, geflankeerd door een nauwere samenwerking op defensiegebied en een verhoging van de militaire slagkracht.

De Wilde Eend

Regisseur Gerardjan Rijnders heeft al een paar jaar een vrolijke bui. Zijn wereldbeeld is onverminderd pessimistisch, maar hij dient het tegenwoordig op een luchtige, niets-aan-de hand-manier op, wat het cynisme alleen maar vergroot. Met een uitgelezen cast brengt hij Ibsens naturalistische noodlotsdrama De wilde eend (1884) in een wervelende, energieke stijl, waarbij de zwaar aangezette personages - met nepbuiken en fopneuzen - vooral komisch zijn; op het kluchtige af. Rijnders heeft het stuk drastisch ingekort en gestroomlijnd. Maar Ibsen geeft, mede door zijn zwaar aangezette symbolisme, nog steeds meer dan genoeg hints om te snappen waar het naar toe gaat.

De tragedie richt zich op de vraag of de mens liever in de geruststellende leugen vertoeft of dat hij de waarheid onder ogen moet komen. Een redelijk gelukkig gezin stort zich in het ongeluk nadat de idealistische koopmanszoon het gezinshoofd op de waarheid heeft gewezen. De spelers strijden op briljante, verbale wijze met elkaar. De rol van waarheidsjager vertolkt Pierre Bokma in schitterende stijl. Hij wil goed doen en zaait dood en verderf. Met zuivere, treffende gebaren toont Marieke Heebink, als de moeder, de wanhoop van de stille armoede. Hajo Bruins is de logge, goedaardige nietsnut van een vader. Inl 020-5237800 of www.toneelgroepamsterdam.nl

3 april Gouda, Schouwburg. 4 april Delft, Theater De Veste. 5 april Den Haag, Koninklijke Schouwburg. 8-9 april Utrecht, Stadsschouwburg. 10 april Arnhem, Schouwburg.