Het nieuws van 29 november 2002

De Engelse voetballer Alan Shearer van Newcastle United hangt een lange schorsing boven het hoofd. De disciplinaire commissie van de Europese voetbalbond UEFA is een onderzoek begonnen naar de elleboogstoot die Shearer woensdag Italiaan Fabio Cannavaro gaf tijdens de wedstrijd in de Champions League tegen Inter. De scheidsrechter zag het niet, zodat Shearer ongestraft bleef. Op televisie was de overtreding duidelijk te zien. De UEFA besloot Shearer daarom toch te vervolgen.

Net als de afgelopen dagen behoorde Buhrmann vanochtend tot de grote winnaars onder de Amsterdamse beursfondsen. Het handelshuis in kantoorartikelen heeft sinds het begin van deze week 20 procent aan waarde gewonnen. Rond het begin van de middag stond het aandeel Buhrmann na een koersstijging van bijna 5 procent op 4,72 euro.

De Europese voetbalbond UEFA heeft PSV een boete opgelegd naar aanleiding van de wedstrijden in de Champions League tegen Arsenal en Borussia Dortmund. De Eindhovense club moet in totaal bijna elfduizend euro betalen. PSV kreeg een geldstraf van ruim achtduizend euro wegens incorrect gedrag omdat in het duel met Arsenal aan vijf spelers een gele kaart werd uitgedeeld. Daarnaast moet PSV nog eens bijna drieduizend euro betalen omdat tijdens de ontmoeting met Borussia in het supportersvak vuurwerk werd afgestoken. De Duitse ploeg kreeg ook een boete van bijna elfduizend euro voor het niet naleven van de UEFA-reglementen.

Tennisster Miriam Oremans blijft beschikbaar voor het Nederlandse Fed-cupteam. Zij beëindigde eerder dit jaar haar professionele loopbaan maar heeft positief gereageerd op het verzoek van captain Tjerk Bogtstra om inzetbaar te blijven voor de landenwedstrijd. Bogtstra wil Oremans gebruiken in het dubbelspel. Ze krijgt eenzelfde rol als Paul Haarhuis in het Davis-Cupteam. Bogtstra rekent volgend jaar bij het toernooi in de Europese-Afrikaanse zone ook op Kristie Boogert. Zij gaat zich in januari proberen te kwalificeren voor de Australian Open en bepaalt daarna of ze haar loopbaan voortzet.

De tennisser Paul Henri Mathieu (20) maakt vandaag zijn debuut in het Franse Davis Cupteam. Hij opent de finale tegen Rusland en speelt tegen Marat Safin. Mathie kreeg van captain Guy Forget de voorkeur boven Arnaud Clement die kampt met een lichte polsblessure. Sebastian Grosjean is vrijdag de tweede enkelspeler voor Frankrijk. Hij treft Jevgeni Kafelnikov. Het Franse dubbel bestaat uit Nicolas Escudé en Fabrice Santoro. Zij nemen het zaterdag op tegen Safin en Kafelnikov.

De Amerikaanse Basketballer Michael Jordan heeft gisteren volgens de Washington Post aangekondigd dat dit seizoen zijn laatste is. Het zou dan de derde keer zijn dat hij afscheid neemt van de profliga NBA. Jordan, die in 1984 debuteerde in de NBA en uitgroeide tot een superster, wordt in februari 40 jaar. Hij wil als staflid bij de Washington Wizards blijven.

De enige speler van Liverpool die het zich gisteren niet kon veroorloven om op halve kracht te spelen was Jerzy Dudek. Het eerste duel in de derde ronde van het UEFA-Cuptoernooi tegen Vitesse gold voor de Poolse doelman als een examen waarbij geen fouten mochten worden gemaakt. Dudek hield zijn doel schoon en doorstond de test in het uitverkochte Gelredome met verve. De 29-jarige doelman vierde na de 1-0 overwinning zijn eigen feestje. ,,Ik hoop dat een mindere periode nu voorbij is'', sprak een opgeluchte Dudek na afloop. ,,Het is extra mooi dat het juist hier in Nederland eindelijk weer goed ging.''

Voetbalclub Ajax tekent bezwaar aan tegen de naheffing van 5,2 miljoen euro die de club van de Belastingdienst heeft ontvangen. Bijna twee weken geleden kreeg de club te horen dat Ajax over de transfers van Laudrup en Arveladze in 1997 nog belasting moet betalen.

Aan de oostgrens van Schiphol staan een paar grote hangars waarin de jumbo's 747 worden onderhouden. Uit de verte gezien lijken ze op lucifersdozen van het merk Zwaluw, het op één na grootste model met zijn klassieke verhoudingen. Zo ongeveer, hoewel veel kleiner, moet u zich het tijdelijk onderkomen van het Museum of Modern Art in Queens voorstellen. Een rust en een plezier voor het oog, en functioneler kan het niet. Beeldende kunst moet aan loodrechte wanden worden opgehangen. Koepeltjes, half-gotische overhellende daken, neofrutsel en hyperknutsel kunnen interessant zijn, maar de constructie is duur, er is groter kans op lekkage, er gaat oppervlak mee verloren en je kunt er geen functionele spijker in slaan. Het eerste doel van het museum is, zoveel mogelijk te laten zien, in een omgeving die niet van de kunst afleidt. Dat doel is in het MOMA QNS tegen de geringste kosten bereikt. En het publiek waardeert het. Dat het niet in Manhattan ligt maar in een betrekkelijk barre buurt, blijkt geen bezwaar te zijn, of misschien is het juist wel een attractie.

De Duitse minister van Milieu Jürgen Trittin heeft gisteren de drankenindustrie en supermarkten opgeroepen om hun strijd tegen de invoering van statiegeld op wegwerpverpakkingen te staken. Om het zwerfafval terug te dringen wil de Duitse regering per 1 januari ten minste 25 eurocent statiegeld op bijvoorbeeld blikjes bier, water en limonade invoeren. De levensmiddelenindustrie verloor gisteren een rechtszaak om de nieuwe regel te blokkeren.

Mozarts `La clemenza di Tito' werd lang beschouwd als zijn belangrijkste opera. Componist Manfred Trojahn schreef nieuwe recitatieven: `Als de recitatieven van Mozart zelf waren geweest, was ik er af gebleven'.

Architect Erick van Egeraat was dol op strak en wit. Maar op een dag zag hij dat er meer was in de wereld.

De joodse, Oostenrijkse schrijver Robert Menasse ontdekte op een schilderij van Rembrandt een naamgenoot en besloot een roman over hem te schrijven. ,,Ons leven is banaal geworden', zegt hij. ,,Dat is de vooruitgang.'

Met een paar rake klappen maakt Rob van der Linden duidelijk dat hij niet van eenvoudige verhaaltjes houdt. Op de tweede pagina van zijn debuut De hand, de kaars en de mot staat: `Heel lang – te lang – heb ik mijn moeder gezien als een prachtige, intrigerende, overweldigende maar parasitaire bloem op mijn vaders stam.' En even daaronder: `Heel lang – te lang – heb ik mijn vader gezien als iemand die er spoedig niet meer zou zijn [...] Alleen in dat doodgaan heeft geen van zijn kinderen hem nog kunnen overtreffen.'

Sinterklaas staat bijna op de stoep. In de zak zitten, behalve speelgoed en snoep, vast en zeker kinderboeken om (voor) te lezen op lange winteravonden. Uitgevers nemen dit jaar de kans te baat een aantal klassiekers, weggeweest sinds de jaren zeventig, opnieuw uit te brengen. Zo'n boek is Het huisje dat verhuisde van Virgina Lee Burton, een poëtisch geschreven Amerikaans prentenboek met fijnzinnige, Oost-Europees aandoende illustraties. Het Huisje, het hoofdpersonage, ziet de seizoenen komen en gaan, de generaties elkaar opvolgen en de tijden veranderen. Op een dag ziet het verbaasd `een wagen zonder paard ervoor'. En nog een en nog een. Gaandeweg raakt het Huisje ingesloten door andere huizen. De platen raken steeds voller, met miniscule mensjes, met trams en de metro, met flats. Er valt verbluffend veel te zien.

In een serie over vertaalde klassieken deze week `De sterren en meer' van William Somerset Maugham (vertaald door Frans van der Wiel. Atlas, 271 blz. € 20,–)

De telduivel, uit het gelijknamige boek van Hans Magnus Enzensberger (1997), heeft poezensnorren, een geitensik en borstelige wenkbrauwen. Hij is licht ontvlambaar, uiteraard, en hij is dan ook rood. Dieprood, warm rood, `Bernerrood'. Deze duivel is een creatie van de Duitse illustratrice Rotraut Susanne Berner. Zijn blik is hautain, maar heeft toch ook iets verbaasds, iets verheugds, alsof hij nog niet zo lang geleden ergens uit een ei is gekropen.

De Nederlandse hockeyvrouwen hebben vandaag bij het wereldkampioenschap in Perth hard uitgehaald tegen Ierland. Het werd 6-0 met vier doelpunten in tien minuten. Bij de rust was het nog maar 1-0. De ploeg leidt in Groep B en is nog zonder puntverlies.

Cedric Mims: De weg van lichaam & ziel. Paperback, Elmar 2000, van E26,95 voor E11,99. De Slegte

Ze waren allebei onderwijzer en allebei vestigden ze voorgoed hun naam als schrijver toen ze een kwajongen in het leven riepen. C.Joh. Kievit (1858-1931) zette de toon. Hij schiep in 1891 Dik Trom, de eerste figuur in de Nederlandse kinder- en jeugdliteratuur met `heldhaftige trekken' en tegelijk rebelse neigingen. Er verschenen zes delen over Dik Trom, waarvan het eerste, Uit het leven van Dik Trom na een moeizame start inmiddels 101 maal is herdrukt. Kievit kreeg veel navolgers, van wie de Rotterdammer Chr. van Abkoude (1880-1964) het bekendst werd. In 1914 brak hij door als schrijver met Pietje Bell, of De lotgevallen van een ondeugenden jongen. Van Abkoude schreef zeven vervolgdelen en publiceerde tussendoor, in 1922, een boek over een andere deugniet: Kruimeltje.

Turnster Verona van de Leur vertegenwoordigt Nederland komend weekeinde bij de finale van het toernooi om de wereldbeker in Stuttgart. De Waddinxveense turnster, bij de wereldkampioenschappen toestellen in Debrecen goed voor zilver op de vloer, heeft zich voor alle vier onderdelen gekwalificeerd. Zaterdag wordt geturnd op brug en vloer, zondag staan sprong en de balk op het programma.

De farmaceutische industrie zit in een crisis. De oplossing is duidelijk, zeiden deskundigen gisteren in Leiden. Minder bureaucratie, meer aandacht voor ziektes.

Nop Maas: Kleine bolsjewieken, de kleuterjaren van Karel en Gerard (van het) Reve. Paperback, L.J.Veen 1999, van E12,21 voor E3,50. De Slegte

Jarenlang was Sem Dresdens `De structuur van de biografie' een van de weinige Nederlandse boeken over de biografie. Na bijna een halve eeuw is het eindelijk herdrukt, maar de moderne generatie biografen heeft Dresdens theorie niet meer nodig.

Het genre is volwassen.

Elizabeth Norfolk (ed.): Miller's antiques price guide 2001. Gebonden, Octopus Publishing 2000, van E41,75 voor E15,95. Nayler & Co Den Haag

Duncan Steel: Marking time. The epic quest to invent the perfect calendar. Paperback, John Wiley 2000, van E17,95 voor E6,50. Scheltema Amsterdam. Donner Roterdam

Franco Cardini: Het jaar 1000. De wortels van onze beschaving. Gebonden, Davidsfonds 1997, van E61,75 voor E25,–. Steven Sterk Utrecht

Anthony Aveni: Nasca, eighth wonder of the world? Gebonden, British Museum 2000, van E31,10 voor E15,–. De Boekenmarkt Den Haag

Thomas Struth: Portraits. Gebonden, Schirmer/Mosel 1997, van E49,– voor E22,50. Roelants Nijmegen

Na de oorlog moesten vele kunstwerken, meegenomen door de Duitsers, terug naar de rechtmatige eigenaren. Die teruggave ging niet van harte. Een verlucht boek onthult nu de al eerder bekritiseerde kunstrestitutiepraktijk. En nog steeds wachten claimdossiers op onderzoek.

Op het IDFA in Amsterdam zag ik de film Journeys with George van Alexandra Pelosi. Het is een amusant, maar nogal gemakzuchtig reisverslag van de presidentscampagne van George Bush in 2000. De regisseuse is, net als haar beroemde voorbeeld Michael Moore, het kokette middelpunt van haar eigen film een stijlvorm die gaat irriteren als hij weinig toevoegt.

Net als zwanen zingen popmusici hun opmerkelijkste lied kort voor hun dood. In een serie over de laatste, veel- betekenende nummers van te vroeg gestorven sterren vandaag `Looking For My Life' van George Harrison, die precies een jaar geleden aan kanker overleed.

Jackie Brown was Quentin Tarantino's derde film en sommige fans waren een beetje teleurgesteld. De nerveuze stijl van Reservoir Dogs was verruild voor een kalme uiteenzetting. De meedogenloze gangsters van Pulp Fiction hadden plaats gemaakt voor middelmatige krabbelaars. Het brute geweld van de vorige twee was hier vervangen door een ingenieuze plot.

Je moet er als politicus heel wat voor over hebben als je in Barend & Van Dorp wil verschijnen voor het bereiken van 20 procent marktaandeel en meer vrouwelijke dan mannelijke kijkers. Met de dag zakt het daar verder af in de modern-populistische schreeuwmentaliteit waar Nederland in het jaar 2002 zo befaamd om is geworden. Daar is één reden voor: Jan Mulder.

Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) is bang voor terreuraanslagen bij de Olympische Spelen. Het comité reserveert een bedrag van 192 miljoen euro om maximale veiligheid te garanderen. ,,We hebben zoveel geld nodig om ook een afgelasting van de Spelen te kunnen overleven.'' Dat zei voorzitter Jacques Rogge in Mexico Stad, gisteren bij de opening van de 114e sessie van de algemene vergadering. Door flinke besparingen beschikt het IOC over een reserve van 140 miljoen euro. ,,We hebben dus nog 52 miljoen nodig'', becijferde Rogge. Hij noemde terreur en doping als de grootste bedreigingen voor de Spelen.

Het Fotomuseum Den Haag, dochter van het Gemeentemuseum, is nog niet open, maar er ligt al wel een overzicht van anderhalve eeuw Nederlandse fotografiegeschiedenis op tafel. Een selectief overzicht met zo'n vierhonderd opnamen van 226 fotografen. Aan elk van hen is driekwart pagina tekst gewijd en ruim een pagina beeld. Of het nu om reclame of reportage gaat, om sport-, natuur- of nieuws-opnamen – er is gekozen voor zowel bekende als volstrekt onbekende makers.

`Wanneer ga je weer stofzuigen?' vraagt Rintje. ,,Stofzuigen?'' zegt mama.

De Amerikaanse luchtvaartmaatschappij United Airlines heeft een tegenslag te verwerken gekregen in het gevecht tegen faillissement. Het technisch personeel gaat niet akkoord met een loonsverlaging.

Voormalige havo-leerlingen die in de zogeheten Tweede Fase examen hebben gedaan, presteren beter in het hoger beroepsonderwijs dan leeftijdgenoten die niet aan de onderwijsvernieuwing hebben deelgenomen.

Het reisconcern MyTravel heeft deze week een doorstart gemaakt. De strijd die de Britse reisorganisatie met zijn banken moest voeren voor een verlenging van zijn krediet van 250 miljoen pond leidde ertoe dat de bekendmaking van zijn resultaten twee dagen vertraging opliep.

Voormalig atletiektrainer Horst-Dieter Hille uit de voormalige DDR is gisteren op 69-jarige leeftijd overleden. Zijn pupillen wonnen negentien gouden medailles op grote toernooien. Hij was aanvankelijk e een in de DDR aanvankelijk gerespecteerd trainer. Toen bij de Olympische Spelen van 1988 successen uitbleven werd hij door de atletiekbond op een zijspoor gezet.

Het aantal besmettingen met hiv, het virus dat aids veroorzaakt, is in de eerste zes maanden van dit jaar met 67 procent gestegen vergeleken met dezelfde periode in 2001.

Tientallen lezers van de kinderpagina willen graag dat er een Dobby Fanclub van de Kinderpagina komt. Zij stuurden kaarten en e-mails met DOBBY JA! (zie hieronder een keuze uit de briefjes).

De voorzitter van het Europese parlement, Patrick Cox, ontraadt Nederland een referendum te houden over uitbreiding van de Europese Unie. Hij heeft dat gisteren tijdens een kort bezoek aan Den Haag duidelijk aan premier Balkenende, zo blijkt uit een gesprek met deze krant.

De Prins van Oranje heeft tijdens de ledenvergadering van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) in Mexico-Stad zijn verbazing uitgesproken over de besluitvorming van zaken uit de Commissie Olympische Solidariteit die zo'n 200.000 euro aan sportieve ontwikkelingshulp verdeelt.

De NS mag de prijs van een treinkaartje volgend jaar zomer niet nog eens verhogen. Dat zal demissionair minister De Boer (Verkeer, LPF) de directie van het spoorbedrijf meedelen.

Gisterenochtend is in zijn woonplaats Haarlem tekstdichter Lennaert Nijgh overleden. Hij schreef zeer vele bekende teksten, onder meer voor zijn jeugdvriend Boudewijn de Groot, voor Liesbeth List en Ramses Shaffy.

EU-ministers van Landbouw hebben gisteren overeenstemming bereikt over verplichte etikettering van voedingsmiddelen en diervoeders die genetisch gemodificeerde organismen (gmo's) bevatten.

Elise Friedmann is per 1 december benoemd tot hoofdredacteur van het Nieuw Israelitisch Weekblad als opvolger van Carine Cassuto. Friedmann begon haar loopbaan bij het NIW in 1995 onder Tamarah Benima met bijdragen uit Londen en later vanuit Bern tijdens de nazigoud affaire.

Eurocommissaris Franz Fischler (Landbouw en Visserij) heeft volkomen terecht ingrijpende maatregelen voorgesteld om de vangst in de Europese Unie op kabeljauw en andere vissoorten te beperken. Een vangstmoratorium was het beste geweest, maar Fischler is realist genoeg om in te zien dat dit niet haalbaar is. Zijn plan om de vangsten met maximaal 80 procent terug te dringen is al omstreden genoeg. Vissers wier bestaan wordt bedreigd, en de EU-lidstaten met visserijbelangen zullen luidkeels reclameren. Vissers hebben machtige wapens, die in het verleden meermaals zijn ingezet om bezwaren tegen vlootsaneringen en quotaregelingen kracht bij te zetten. Havenblokkades kunnen veel geld kosten. Politici weten dat deze beroepsgroep (net als truckers en boeren) in staat is een land werkelijk te verlammen – met alle electorale gevolgen van dien. Fischlers plan verdient steun, maar zal op protest stuiten.

De mormoon Alan Sparhawk van het trio Low wil met zijn muziek in aanraking komen met het hogere.

In de artikelen Kredietlijn van MyTravel verlengd en TUI boekt acht procent winst (28 november, pagina 18) zijn de Nederlandse dochterondernemingen van de twee reisorganisaties verwisseld. MyTravel is eigenaar van Marysol en Sunair, TUI van Holland International en Arke.

Met de ontzuiling is ook het karakter van de media veranderd. Kranten en televisie zijn minder uitgesproken dan vroeger, ze lopen achter elkaar aan als er `nieuws' is en berichten daar op een vrijwel identieke manier over. Het is de hoogste tijd dat journalisten minder conformistisch opereren, meent Maarten Huygen.

Zelfmoord is de eerste doodsoorzaak onder jongeren in China, zo blijkt uit een onderzoek dat vandaag wordt gepubliceerd. Jaarlijks plegen ruim een kwart miljoen mensen zelfmoord. Onder de zelfmoordenaars bevinden zich veel plattelandsvrouwen.

Nederland zal dinsdag in de Europese raad voor ministers van Financiën (EcoFin) geen veto uitspreken over een akkoord over een aantal Europese belastingmaatregelen. Dat bleek gisteren tijdens een vergadering in de Tweede Kamer over de komende EcoFin.

Het bericht Centraal Joods Overleg eist 20 miljoen euro (28 novemver, pagina 11) meldt dat een groot deel van de tientallen voorwerpen uit geroofd joods bezit die na de oorlog zijn geveild tot de Mannheimer-collectie behoorde. Dit is niet juist. Een groot deel van de 4.000 geveilde voorwerpen behoorde tot deze collectie.

Germaine Groenier: Djodjo. Bert Bakker, 206 blz. €16,95

De Amerikaanse luchtvaartmaatschappij United Airlines heeft een tegenslag te verwerken gekregen in het gevecht tegen faillissement. Het technisch personeel gaat niet akkoord met een loonsverlaging.

Net als de afgelopen dagen behoorde Buhrmann vanochtend tot de grote winnaars onder de Amsterdamse beursfondsen. Het handelshuis in kantoorartikelen heeft sinds het begin van deze week 20 procent aan waarde gewonnen.

Als er iemand doodgaat, grijpen mensen vaak naar poëzie. In de bloemlezing `Het laatste gedicht' die deze week verschijnt, zijn gedichten over de dood bijeengebracht. Een voorpublicatie van de inleiding door Elsbeth Etty.

In de artikelen Defensie erkent alsnog ongelijk en Lange strijd om eerherstel Spijkers (28 november, pagina 7) wordt de bij een mijnexplosie omgekomen R. Ovaa militair genoemd. De munitietechnicus was burgerambtenaar bij Defensie.

Het Zwitserse bedrijf Novartis, producent van genees- en voedingsmiddelen, heeft de verkoop van een van zijn voedingsdivisies uitgesteld. Volgens het bedrijf waren de biedingen te laag. Het gaat om de divisie Health & Functional Foods, dat ontbijt- en sportdrankjes (onder andere Isostar) produceert. Vorig jaar had de divisie een omzet van 280 miljoen euro. Novartis wil zich volledig op de ontwikkeling van geneesmiddelen gaan richten.

Sluipenderwijs is de afgelopen jaren een van de kenmerken van het Nederlandse banenwonder verdwenen. Loonmatiging heette het recept en in één adem werd daar dan meestal aan toegevoegd dat Nederland een ,,verantwoordelijke vakbeweging'' kent. De realiteit is dat van een gematigde loonontwikkeling al geruime tijd geen sprake meer is. In de Miljoenennota van twee maanden geleden wordt geconstateerd dat de Nederlandse concurrentiepositie volgend jaar ten opzichte van 1997 met 10 procent zal zijn verslechterd ten opzichte van de euroconcurrenten. Dit heeft alles te maken met de hoge arbeidskosten.

Zelfmoord is de eerste doodsoorzaak onder jongeren in China, jaarlijks plegen ruim een kwart miljoen mensen zelfmoord, en meer dan twee miljoen mensen doen een poging daartoe.

Hanny Michaelis: Verst verleden. Jeugdherinneringen verteld aan Nop Maas, G.A. van Oorschot, 154 blz. €14,50

ACTUALITEITEN

2 Vandaag. Als Nederland niet stopt met het arresteren van moslims, volgen er aanslagen. Dat zegt de Londense sjeik Omar Bakri, een openlijk bewonderaar van Osama bin Laden. Onlangs vond in Londen een congres over islamitisch terrorisme plaats, waar ook de dreiging van aanslagen in Europa werd besproken. In 2 Vandaag een reportage. Ned.2, 17.30-18.45u.

Loes Wouterson: Begin. De Bezige Bij, 200 blz. €17,50

Een greep uit het eerste nummer: hoogleraar Bob Goudzwaard die het einde van de consumptiemaatschappij voorspelt en een een vergelijking tussen schilder Marc Chagall en tekenaar Rien Poortvliet.

Ismail Kadare: Het donkere jaar (Viti i mbrapshtë). Vert. Roel Schuyt, Van Gennep, 142 blz. €16,–

Altijd boe. Mozaïek, 72 blz. €14,90

Wat moeten stoute kinderen doen als ze voor straf in de zak van Sinterklaas mee moeten naar Spanje? Werken in de pepernootfabriek, cadeaus inpakken, het paard te eten geven, krijgen ze klimles, wonen ze bij Sint en Piet? Stuur je antwoord, geschreven of getekend, geplakt of geprint nog dit weekend op naar Redactie Kinderpagina, NRC Handelsblad, Herengracht 545-549, 1017 BW Amsterdam. Zet op de envelop duidelijk: Sintprijsvraag. Je mag ook e-mailen naar cs@nrc.nl. Maandag sluit deze Sintprijsvraag.

Anthony Pagden: Van mensen en wereldrijken. De Europese migratie, ontdekkingsreizen en veroveringen van de Griekse Oudheid tot heden. De Bezige Bij, 239 blz. E18,90

Edward O. Wilson: De toekomst van het leven. Byblos, 264 blz. E19,90

Demissionair minister Remkes (Binnenlandse Zaken, VVD) heeft gisteren in de Kamer vérgaande voorstellen ontvouwd voor een direct gekozen burgemeester, die zelf wethouders benoemt.

Israël heeft Duitsland verzocht om de levering van pantservoertuigen voor troepentransport en niet om pantservoertuigen die speciaal zijn uitgerust voor het opsporen en onschadelijk maken van ABC-wapens. Bondskanselier Schröder had de levering van deze ABC-pantsers deze week toegezegd, maar nadere bestudering van de materieel-aanvraag leerde dat het Israël ging om een ander voertuig. Het voertuig voor troepentransport geldt als offensief materieel; daarom zal de Duitse regering het niet leveren. Duitsland levert Israël wel luchtafweerraketten van het type Patriot.

De beveiliging van politici die meedoen aan de komende verkiezingscampagne wordt aanzienlijk opgevoerd. Niet alleen ministers, fractievoorzitters en de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, ook lijsttrekkers van partijen die nog niet in het parlement vertegenwoordigd zijn, zullen extra bescherming krijgen.

Het Paradise Hotel in Mombasa smeult nog, na de anti-Israëlische aanslag van gisteren. Het terrein is overgenomen door veiligheidsdiensten uit Israël.

De Belgische politie heeft gisteravond Dyab Abu Jahjah, de leider van de Arabisch-Europese Liga (AEL), in zijn woonplaats Antwerpen aangehouden. De arrestatie kwam enkele uren nadat de Belgische premier Guy Verhofstadt in het parlement had gezegd dat politie en justitie ,,binnen enkele dagen of uren'' tot actie zouden overgaan.

Zwangere vrouwen die hun ongeboren kind op het Downsyndroom of een andere chromosomale afwijking willen laten testen worden op het ogenblik ongelijk behandeld. Sommige artsen weigeren de test aan vrouwen jonger dan 36 jaar, de voorlichting laat hier en daar te wensen over, de kwaliteit van de uitvoering wordt niet gecontroleerd en de zorgverzekeraars betalen het ene ziekenhuis wel en het andere niet voor de test.

De Rotterdamse rechtbank heeft Feyenoord-voorzitter Jorien van den Herik vanmiddag vrijgesproken van belastingfraude. Tegen Van den Herik was een jaar gevangenisstraf geëist, waarvan zes maanden voorwaardelijk. Hij werd beschuldigd van belastingfraude en valsheid in geschrifte, waardoor de club loonbelasting kon ontduiken. Tegen Feyenoord was een boete van 1,1 miljoen euro geëist. Ook Feyenoord is vrijgesproken.

Eindelijk ligt er een sociaal akkoord. Maar, wordt het ook uitgevoerd? Bovendien is voor het grootste sociaal-economische probleem nog geen oplossing gevonden: de WAO.

De kindercardioloog die vorige week dinsdag werd aangehouden naar aanleiding van de dood van een baby in het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht, is gisteren vrijgelaten. Dat heeft het openbaar ministerie (OM) in Utrecht bekendgemaakt. De rechter-commissaris zag geen reden om in te gaan op de wens van het OM om de man nog langer op verdenking van doodslag in hechtenis te houden. De cardioloog, die niet meer in het WKZ werkt, voerde vorig jaar maart een fatale dotterbehandeling uit, waarbij de zeven maanden oude baby Charlotte Floor om het leven kwam. Vorige week bleek uit een onafhankelijk rapportage dat de operatie omgeven was met ernstige misstanden.

Het Openbaar Ministerie (OM) wil de zaak tegen de vermeende leidinggevende mensensmokkelaar `Sister P.' met vijftien smokkeltransporten uitbreiden.

De nieuwste film van Roman Polanski, `The Pianist', gaat over een joodse pianist in het getto van Warschau. Polanski zelf verbleef in het getto van Krakau. `Vroeger kon ik daaraan denken en erom lachen.'

Tijdens de verhoren van de parlementaire enquête naar Srebrenica beweerden oud-bewindslieden en ex-parlementariërs vrijwel eensgezind dat het zogeheten veilige gebied Srebrenica niet had hoeven te vallen, als er luchtsteun was verleend. Zij voelden zich naar eigen zeggen in de steek gelaten door de VN en de NAVO en door landen als de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Met de kennis van nu zouden zij toen anders hebben gehandeld. Wat zij echter niet kunnen verklaren is waarom andere landen niet datzelfde vertrouwen hadden in 1993, het jaar waarin Dutchbat werd uitgezonden.

Het aantal besmettingen met hiv, het virus dat aids veroorzaakt, is in de eerste zes maanden van dit jaar met 67 procent gestegen vergeleken met dezelfde periode in 2001. Ook het aantal mensen met andere seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA) loopt op.

Geen misverstand, zei oud-premier Wim Kok, Nederland is niet schuldig aan de dood van Bosnische moslims bij Srebrenica. En we hadden het drama ook niet kunnen voorkomen. Gisteren sloot de parlementaire enquêtecommissie haar verhoren af.

Gjalt Zondergeld: Geen duimbreed? De Vrije Universiteit tijdens de Duitse bezetting. Meinema, 295 blz. E18,–

De Israëlische premier Ariel Sharon heeft gisteren zijn uitdager in de strijd om het leiderschap van de Likudpartij, Benjamin Netanyahu, zoals verwacht met ruime voorsprong verslagen. Wegens de dood van negen Israëliërs eerder op de dag bij aanslagen in Kenia en Israël zelf, vroeg Sharon zijn aanhangers zijn zege niet zingend te vieren.

Gaat het nu wel of niet goed met de vrouwenemancipatie in Nederland? Hoe moest het beeld dat in de Emancipatiemonitor 2002 werd geschetst worden beoordeeld? De kranten kwamen er vorige week niet helemaal uit. Enerzijds leek de emancipatie `op schema te liggen': meisjes presteren beter in het onderwijs dan jongens, meer dan de helft van de vrouwen heeft betaald werk en mannen zijn flink hun best gaan doen in het huishouden. Tel je zegeningen, tel ze een voor een, zouden we vroeger bij ons thuis hebben gezegd. Maar de kranten signaleerden vooral ook punten van zorg. Slechts 38 procent van de vrouwen is `economisch zelfstandig', de rest verdient een inkomen beneden bijstandsniveau. Vrouwen stellen veel te hoge eisen aan de reinheid van huis en haard en besteden daar bijgevolg ook veel te veel tijd aan. En de opvattingen van vrouwen, maar vooral van mannen, over de meest verkieslijke taakverdeling in het huishouden, over buitenshuis werkende moeders, en over de opvang van jonge kinderen in een kinderdagverblijf lijken van lieverlee weer iets conservatiever te worden.

Ruim eenderde van de Amsterdammers (36 procent) heeft het afgelopen jaar te maken gehad met een vorm van agressie of geweld. De helft van de Amsterdamse bevolking zegt in de afgelopen twaalf maanden getuige te zijn geweest van agressief gedrag of geweld op straat. Dat blijkt uit een onderzoek van de gemeente. Uit het onderzoek blijkt verder dat bijna de helft van de mensen die getuige waren van geweld of agressie op straat, geen actie heeft ondernomen en doorliep of doorreed. In 12 procent van de gevallen werd de politie of het alarmnummer 112 gebeld. 15 procent van de ondervraagden bleef staan kijken naar wat zich afspeelde terwijl 1 procent fysiek tussenbeide is gekomen. Het bureau onderzoek en statistiek van de gemeente ondervroeg voor de enquête 2.700 Amsterdammers van 16 jaar en ouder.

Premier Balkenende heeft de media gisteren gewaarschuwd voor `versoaping' van de politiek. ,,Hordes camera's in Akersloot voor driehonderd lege stoelen en de presentatie van Ratelband als kandidaat-lijsttrekker van Leefbaar Nederland heeft niet met politiek te maken, maar met amusement'', aldus Balkenende tijdens een bijeenkomst van het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren in Den Haag.

De afgelopen twee weken debatteerden Hans Beerekamp en Cees van Ede over de kwaliteit van de Nederlandse documentaire. Volgens cineast Pieter Fleury lijdt de documentaire onder het op zeker spelen van televisiemakers.

Programma's over dieren op de televisie kennen verschillende genres: shockumentaries, disastertainment of gewoon David Attenborough.

Bij het interview van Elsbeth Etty met Han Voskuil is een klassefoto afgedrukt waarop Han Voskuil is afgebeeld. Het onderschrift van deze foto is echter niet geheel juist. Daar ik van 1941-1945 een klasgenoot van Voskuil was, weet ik dat het hier niet gaat om de vierde maar om de vijfde klas gymnasium en dan nog alleen om de bèta-leerlingen, de alfa-leerlingen staan op een andere foto. Bovendien is de foto niet in 1942 maar in april 1944 gemaakt.

Willem Frederik Hermans (1921-1995) was in Nederland volgens velen de grootste van De Grote Drie, maar in het buitenland was hij vrijwel onbekend. En dat is opmerkelijk voor een schrijver van zijn statuur, die bovendien zijn talen sprak en jaren in het buitenland heeft gewoond. Misschien komt het doordat zijn werk `zo Nederlands' is (Mulisch), misschien ook doordat hij bij leven niet meer heeft kunnen profiteren van de internationale belangstelling voor Nederlandse literatuur sinds de Frankfurter Buchmesse van 1993.

Dit is een foto van mijn hockeyteam, GMHC JE5. We hebben nog niet zoveel wedstrijden gewonnen, maar het gaat steeds beter (dat vinden de coaches Sytze en Sjoerd). Gisteren speelden we 1-1 gelijk tegen Pijnacker. We hebben gewoon het leukste team van Nederland!

Elke zwarte voetballer op een Nederlands veld was vroeger een sensatie. Presentator Tom Egbers van Studio Sport kwam tot tweemaal toe in een boek terug op het leven van de Zuid-Afrikaan Steve Mokone. In de film over De Zwarte Meteoor wordt de rol van Mokone vervuld door landgenoot Darius Dhlomo, die in de jaren vijftig naar Nederland kwam en ook een publiekstrekker was. Dhlomo verdiende zijn geld tot grote schrik van zijn coaches niet alleen met voetbal, maar was tevens profbokser. Het schaatsen heeft Dhlomo weer geleerd van de legendarische voetballer Abe Lenstra. In streekkrant De Wessaner stond deze maand een artikel over Louis E. Davidson, die in 1918 vanuit Zuid-Afrika naar Nederland kwam.

De Bosnische Serviër Mitar Vasiljevic is vanmorgen door het Joegoslavië-tribunaal veroordeeld tot twintig jaar cel wegens moord en etnische vervolging. De rechters achtten bewezen dat hij heeft meegedaan aan het doodschieten van vijf moslims in het Oost-Bosnische Višegrad in juni 1992.

Defensieobjecten worden sinds twee weken extra zwaar beveiligd. Dat heeft een woordvoerder van het ministerie van Defensie bevestigd. De extra beveiligingsmaatregelen gelden ook in de Nederland omringende landen. Ze zouden zijn ingesteld op initiatief van de NAVO, melden verschillende bronnen. De NAVO zelf wil hier niet op ingaan. Op de marinebasis in Den Helder worden onder andere verscherpte toegangscontroles gehouden. Het aantal controles is opgeschroefd en bij belangrijke gebouwen zijn parkeerverboden ingesteld, meldt een woordvoerder van de marine. Het personeel is gevraagd extra alert te zijn. Op het complex van de Koninklijke Militaire Academie in Breda hangen briefjes met waarschuwingen waarin een verband wordt gelegd met de dreiging van al-Qaeda, het terreurnetwerk van Osama bin Laden.

Nu aids behandelbaar is, neemt het aantal seropositieven toe. Mensen laten zich vaker testen op hiv, om geen condoom te hoeven gebruiken. Een avond in Checkpoint.

Het debuut van Audioslave verrast weinig, gezien de historie van de band. De band bestaat uit de bassist, drummer en gitarist van Rage Against The Machine. Zanger Zack De la Rocha werd vervangen door Chris Cornell, van de opgeheven grungegroep Soundgarden. Ook bij Audioslave klinkt de invloed van de legendarische Britse hardrockers Led Zeppelin weer luid en duidelijk door. Dat hoeft geen bezwaar te zijn, want die invalshoek wordt in de meeste nummers gloedvol vormgegeven. De funkrock van Rage Against The Machine is vrijwel verdwenen, maar het verleden speelt nog wel op in het gitaarwerk van Tom Morello. Soms verzandt zijn spectaculaire spel in een doorzichtige trukendoos, maar als hij zijn snarenwringsels in dienst stelt van het nummer is het resultaat zeer genietbaar. De grootste winst is dat de eendimensionale politieke boodschap, die Zack De La Rocha er met een voorhamer in probeerde te rammen, vervangen is door een persoonlijker visie die een heel wat langere houdbaarheid heeft.

Een akkoord over de grondwet heeft gisteren de omvorming van de Joegoslavische federatie in een unie van Servië en Montenegro dichterbij gebracht.

De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) wil boetes kunnen opleggen aan zorginstellingen die zich niet houden aan de in 1996 ingevoerde Kwaliteitswet. Het merendeel van de zorginstellingen heeft geen goed kwaliteitssysteem en de verplichte jaarverslagen geven geen inzicht in de kwaliteit van de verleende zorg. Dat zei hoofdinspecteur H. Kingma vandaag bij de presentatie van een nota over de kwaliteitsborging in de zorgsector. Hij wil de inspectie meer gezag geven. ,,Tot nu toe heeft de inspectie het altijd moeten hebben van overtuiging. Maar dat is een bot instrument geworden'', aldus Kingma.

De problemen met jongeren in treinen op de Zoetermeerlijn zijn zo groot, dat preventief fouilleren mogelijk moet worden. Dat liet burgemeester L. van Leeuwen van Zoetermeer vrijdagochtend weten. Van Leeuwen vraagt toestemming aan de gemeenteraad om per 1 januari de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) te veranderen. Veel reizigers voelen zich 's avonds onveilig in de treinen van en naar Zoetermeer, veelal door overlast van jongeren. Ook worden er volgens de gemeente wapens gebruikt op de stadslijn.

Een speciale rechtbank in Indonesië heeft vandaag een hoge militair vrijgesproken van een aandeel in het bloedbad dat in 1999 aan de onafhankelijkheid van Oost-Timor voorafging. Luitenant-kolonel Endar Priyanto is de zevende Indonesische commandant die is vrijgepleit door de rechtbank. Volgens mensenrechtengroeperingen zijn de processen een schijnvertoning. Tot dusver zijn slechts twee mensen veroordeeld, onder wie deze week oud-militieleider Eurico Guterres. Het geweld kostte in 1999 bijna tweeduizend Oost-Timorezen het leven.

De regering van Wit-Rusland heeft een schoolklas verboden in te gaan op een Tsjechische uitnodiging om in december voor een vakantie naar Tsjechië te komen: de kinderen zouden te veel schooldagen missen. De maatregel heeft wellicht te maken met de recente weigering van tsjechië om president Loekasjenko naar de NAVO-top in Praag te laten gaan.

De nieuwe president van de Servische Republiek in Bosnië, Dragan Cavic, is voor de handhaving van de verdeling van Bosnië in twee aparte entiteiten. Die verdeling garandeert – zei hij gisteren – de stabiliteit van Bosnië. In de moslim-Kroatische federatie wordt vaak gepleit voor een Bosnische eenheidsstaat. Cavic werd gisteren gekozen door het in oktober gekozen parlement van de Servische Republiek, waarin de Servische Democratische Partij SDS (de partij van de als oorlogsmisdadiger gezochte Radovan Karadzic) met 26 van de 83 zetels de grootste fractie heeft. SDS-leider Dragan Kalinic, vroeger een naaste medewerker van Karadzic, werd gisteren voorzitter van het parlement. Ook Dragan Cavic (44) is lid van de SDS. Hij moet binnen twee weken een premier aanwijzen.

Bij de vertaling van de poëzie van Kavafis die Hans Warren samen met Mario Molengraaf heeft gemaakt, werkt het wonderwel. De vertalers weten precies die precieuze, breekbare melancholie te ademen die opgeurt uit het Griekse origineel. Het is het parfum van de buitenstaander met heimwee, die naast het leven leeft in lang vervlogen tijden aan het begin van de vorige eeuw in de marge van de wereld, in Alexandrië, een stad die in al haar afzichtelijkheid geen herinnering oproept aan de parel van de zee die zij ooit was. Het is de geur van tapijten, opium en plakkerig pluche in verborgen en angstig stilgezwegen huizen van laag allooi waar het verdriet van de verboden passies wordt gezocht en het aroma dat opstijgt van een vergeelde foto van een Egyptische jongen die ooit de liefde van je leven was. Het is het parfum van de pijn om eeuwen te laat te zijn geboren en van het besef dat je ook daar, in de Oudheid, buitenstaander geweest zou zijn die is gedoemd machteloos het leven te laten verglijden.

Vlucht IZ582 van de Israëlische chartermaatschappij Arkia Airlines was gistermorgen kort na acht uur nog maar net opgestegen van het vliegveld van Mombasa, voor een vijf en een half uur durende vlucht naar Tel Aviv, toen zich een kleine schok voordeed.

Minister Remkes van Binnenlandse Zaken is niet van plan zijn veiligheidsbeleid op te schorten vanwege de demissionaire status van het kabinet. ,,Voor goed veiligheidsbeleid is de tijd toch al aan de korte kant.''

Het vertrouwen in de economische ontwikkeling in de twaalf eurolanden is in november gedaald. De vertrouwensindicator voor de eurozone van de Europese Commissie daalde van 98,8 in oktober tot 98,6 in november. Op financiële markten werd rekening gehouden met een daling tot 98,7. In de vijftien lidstaten van de Europese Unie daalde de vertrouwensindex eveneens, van 99,2 in oktober tot 99,1 in november. De totale index wordt samengesteld op basis van een reeks eerder in de individuele lidstaten gepubliceerde vertrouwensindicatoren.

Onze Taal: Taalkalender 2003. Genootschap Onze Taal, €13,49

De gisterochtend in zijn woonplaats Haarlem overleden tekstdichter Lennaert Nijgh wilde leven en dromen als `een vlinder'. Een van zijn mooiste teksten, geschreven voor zijn jeugdvriend Boudewijn de Groot, heet Verdronken vlinder (1966). Er zit een prachtige omkering in deze tekst. Op het moment dat de dichter een vlinder ziet verdrinken, beseft hij dat hij zelf een vitale kracht bezit. Nijgh dicht: ,,Ik heb niet langer hinder van een verdronken vlinder.''

EU-ministers van Landbouw hebben gisteren overeenstemming bereikt over verplichte etikettering van voedingsmiddelen en diervoeders die genetisch gemodificeerde organismen (gmo's) bevatten.

Ankje moest altijd werken

Ingeklemd tussen Israël en Irak wacht Jordanië op wat komen gaat. De overheid kiest voor Amerika, het volk lijdt mee met de Arabische broeders.

Rintje staat elke vrijdag in de krant. Nou niet elke vrijdag, maar dan is hij ziek. En dan staat hij opeens niet in de krant. En ik was nog wel jarig. Dus dan is het helemaal niet leuk.

De Duitse kardinaal Karl Ratzinger is gekozen tot nieuwe deken van het college van kardinalen. Daarmee is hij na paus Johannes Paulus II de officieuze tweede man in het Vaticaan. De invloedrijke Duitser, hoofd van de congregatie voor de geloofsleer, volgt kardinaal Bernardin Gantin (80) uit Benin op, die zijn oude dag in zijn geboorteland gaat slijten. De kardinaal-deken is de enige prelaat die op elk gewenst moment contact met de paus kan opnemen. Verder zit hij, na het overlijden van de paus, het conclaaf voor waarin een nieuwe paus wordt gekozen en stelt hem daarna aan de wereld voor met de woorden `habemus papam' (we hebben een paus).

Er was eens een konijn die leefde in het bods met heeeeel veel andere konijnen. Die woonden heel dicht bij een boom en die speelden elke dag met elkaar. Op een dag gebeurde er iets. Er kwam een wolf en een vos. Die waren uitgehongerd en ze zagen die lekkere malse konijnen en ze renden en renden. Je snapt wel dat de konijnen zich een ongeluk schrokken. De konijnen renden allemaal naar hun hol, maar een konijn werd gepakt door een vos. De wolf wilde ook wel een stukje konijn, maar de vos zei: jij krijgt lekker niets van mij, jij moet zelf een konijn vangen. Maar de wolf zei: die van jou is veel lekkerder. Maar intussen waren de konijnen heel verdrietig geworden. Maar een moeder konijn kreeg kleintjes en het gebeurde weer van voor af aan.

De epidemie van het phocine distemper virus onder zeehonden in de Waddenzee is voorbij. In Nederland zijn in totaal 2.244 dieren aangespoeld, 73 daarvan leven nog. Waarschijnlijk is de helft van de ongeveer 6.500 zeehonden in de Nederlandse wateren omgekomen, zo schreef minister Veerman (Natuur) aan de Tweede Kamer. In totaal zijn minstens 21.720 zeehonden aan het virus gestorven.

De consumentenprijzen zijn in de twaalf eurolanden volgens voorlopige cijfers in november gestegen met 2,2 procent ten opzichte van de overeenkomstige maand een jaar eerder, na een stijging van 2,3 procent in oktober. Op financiële markten werd rekening gehouden met een toename van 2,3 procent op jaarbasis. In 2001 steeg de inflatie in de eurozone gemiddeld met 2,7 procent, na in 2000 met 2,4 procent te zijn toegenomen. De voor seizoensinvloeden gecorrigeerde cijfers zijn vandaag bekendgemaakt door het Europese bureau voor de statistiek, Eurostat.

Jerusalem Post

[...] Het afvuren van raketten op een verkeersvliegtuig, zoals terroristen zonder succes in Kenia deden, is niet alleen een aanval op Israëliërs, het is een aanval op de bewegingsvrijheid van de mensheid.

Spinoza: Ethica. Vertaald en ingeleid door Henri Krop. Prometheus/Bert Bakker, 628 blz. E41,95

Voor onderzoek naar preventie van ziekten moet meer geld worden uitgetrokken. Het huidige budget met stijgen tot ten minste 40 miljoen euro per jaar. Daarvoor pleitte deze week een meerderheid van CDA, VVD, LPF, PvdA en kleine christelijke partijen in de Tweede Kamer bij de behandeling van de begroting van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Bovendien moet de organisatie ZonMW, die namens het ministerie de gelden voor preventieonderzoek verdeelt, zo snel mogelijk de opdracht krijgen het tweede onderzoeksprogramma Preventie te beginnen.

In 1583 vestigde de uit Mechelen afkomstige haringkoopman Johan van der Veken (1549-1616) zich met zijn Antwerpse echtgenote in Rotterdam. De economische mogelijkheden van de stad zullen zijn keuze hebben bepaald. Haringvisserij en handel waren in de zestiende eeuw de pijlers van de Rotterdamse economie. Religieuze motieven zoals zovele ondernemers, kooplieden, ambachtslieden en kunstenaars uit de Zuidelijke Nederlanden die hadden kan Van der Veken niet hebben gehad: hij kwam als katholiek terecht in een overwegend calvinistische samenleving. Net als veel andere rijke immigranten kozen zijn vijf dochters allen een huwelijkspartner uit de eigen groep. Huwelijk en handelsbelang gingen hier hand in hand: vader Van der Veken kreeg op deze manier toegang tot een internationaal netwerk van kooplieden die tot de Antwerpse handelselite behoorden en zich na 1580 in de belangrijkste handelscentra in Europa hadden gevestigd.

Nederland verandert en de vogelstand verandert mee. Omdat er meer huizen met tuinen zijn gebouwd, zijn er nu meer merels dan huismussen. Maïsteelt veroorzaakte een uittocht van patrijs en veldleeuwerik op het platteland.

8.00 uur: Hollandse hernia, Kaapverdische kuchen, Rotterdams eczeem, Braziliaanse depressie, Kralingse vitaminedeficiëntie, Bosnische burn-out, Crooswijkse kortademigheid, Chinese schaafwonden.

Welgemoed begaf mijn zoon van zeventien zich met zijn CJP (Cultureel Jongeren Paspoort) naar de kassa's van de IDFA om kaartjes te bestellen voor het festival. Hij had tien documentaires uitgekozen, dus korting zou meer dan welkom zijn. Maar dat viel bitter tegen. Hij was stomverbaasd toen hij ontdekte dat de korting die de IDFA verstrekt aan houders van het CJP alleen geldt voor films die overdag draaien, tot 17 uur. Dat niet alleen: deze korting bestaat eruit dat de tweede film die je op dezelfde dag ziet, gratis is. Welke CJP-houder (het CJP geldt voor jongeren van 13 tot 27 jaar) kan overdag films gaan bekijken? De organisatie van de IDFA heeft duidelijk haar uiterste best gedaan om te voorkomen dat er aan jongeren korting verstrekt hoeft te worden.

Voormalige havo-leerlingen die in de zogeheten Tweede Fase examen hebben gedaan, presteren beter in het hoger beroepsonderwijs dan leeftijdgenoten die niet aan de onderwijsvernieuwing hebben deelgenomen.

De Keniase autoriteiten hebben in totaal twaalf mensen voor verhoor aangehouden in verband met de aanslag van gisteren op een Israëlisch hotel in Mombasa en een gelijktijdige raketaanval op een Israëlisch vliegtuig dat net op het vliegveld van Mombasa was opgestegen.

De voorzitter van het Europese parlement, Patrick Cox, hoopt dat het in Nederland niet komt tot een referendum over uitbreiding van de Europese Unie. Hij heeft dat standpunt gisteren tijdens een kort bezoek aan Den Haag overgebracht aan premier Balkenende, zo blijkt uit een gesprek met deze krant.

Nederlandse gemeenten willen ambtenaren gaan inzetten om de snelheid te controleren in zones waar niet harder dan dertig kilometer per uur mag worden gereden. Politie en justitie doen te weinig om snelheidsovertredingen in deze gebieden aan te pakken, aldus een woordvoerster van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) gisteren.

Eenzaam maar consequent trotseert de Duitse bondskanselier, Gerhard Schröder, de Amerikanen in de kwestie-Irak.

Wat de doodstraf barbaars maakt, is niet de behoefte aan vergelding of de roep om wraak. Wat de doodstraf barbaars maakt, is het van staatswege bevredigen van die behoefte.

Een Kroatische rechtbank heeft gisteren bepaald dat de vroegere Kroatische stafchef, generaal Janko Bobetko (83) te ziek is om terecht te staan. Een proces zou hem fataal kunnen worden, aldus de rechtbank op basis van een medisch onderzoek. Daarom, aldus de rechtbank, is het ,,niet mogelijk gevolg te geven aan de eis [van het Joegoslavië-tribunaal] om hem te arresteren en uit te leveren''. Het tribunaal heeft Bobetko beschuldigd van oorlogsmisdaden jegens Kroatische Serviërs.

Regina van Berkel heeft een lange weg afgelegd sinds zij in 1982 haar professionele dansopleiding begon. Via studie aan de Rotterdamse Dansakademie, een arrangement bij Jazzex, een verblijf in New York en medewerking aan een project van Jan Fabre belandde zij bij het gezelschap van William Forsythe in Frankfurt. Daar ontwikkelde zij haar danstalenten en kwamen haar choreografische ambities naar voren. Het Haagse Holland Dance Festival gaf haar zowel in 1998 als in 2001 gelegenheid de choreografische kant van haar talent te tonen en dat leverde direct de Zilveren Dansprijs van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties op.

Een aan Rembrandt toegeschreven schilderij dat onlangs in Canada werd verkocht voor bijna 12 miljoen euro blijkt niet echt te zijn. Volgens experts in Berlijn moet het portret van een oude bebaarde man toegeschreven aan een leerling van Rembrandt. Het schilderij dat was gekocht door een Argentijn, is teruggenomen door de oorspronkelijke eigenaar. In 1951 was het doek door een Argentijnse expert als een echte Rembrandt bestempeld, maar in de afgelopen 25 jaar zijn 800 `Rembrandts' door een team van kunstexperts ontmaskerd als het werk van leerlingen.

In 1992 en 1997 leidde Nikolaus Harnoncourt het Koninklijk Concertgebouw in zeer radicale Schubert-cycli, die oude ideeën over de symfonieën niet zozeer omwoelden of oppoetsten als wel vermorzelden. Onder Harnoncourt klonk de Unvollendete opeens niet meer spannend of meeslepend, maar hogelijk dramatisch en bijna pijnlijk persoonlijk.

Aan welke criteria een toegepast kunstenaar moet voldoen om lid te worden van Brug Boutade is volstrekt onduidelijk. Het ledenbestand van het Groningse collectief herbergt alle denkbare disciplines van decorbouw tot beeldhouwen en van webdesign tot interieurinrichting. Een gezamelijke signatuur ontbreekt evenals een ideologie. De scheiding tussen autonoom werk en toegepast ontwerp tovert de organisatie weg met het begrip `functionele kunst'. Een olieverfschilderij en een stoel hebben allebei een functie en vallen dus in dezelfde categorie. Ja denk je dan, en ze kunnen ook allebei rood zijn of gemaakt door mannen die Henk heten.

Een originele muziekopname van de Jamaicaanse zanger Bob Marley komt volgende maand bij een Newyorks veilinghuis onder de hamer. Het bandje is eigendom van de muzikant Jimmy Norman die de opname maakte van een jam session van hem en de toen nog onbekende Marley. Op de tape speelt Marley gitaar en speelt Norman piano. Marley's vrouw Rita, and Normans vrouw Dorothy, zingen op de achtergrond. De richtprijs van de tape is gesteld op 15.000 dollar.

Klinisch psycholoog prof.dr. Wim Wolters heeft naar aanleiding van zijn rapport over Rochelle, het zusje van het meisje van Nulde, een waarschuwing gekregen van het college van toezicht van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Het college vindt dat Wolters ,,ernstig tekortgeschoten is in het onderzoek dat hem door de Raad voor de Kinderbescherming was opgedragen''.

`Mon cher Jacques, rust za... gòdverrdegòd!' Op 30 augustus 1972 werd de Telegraafcolumnist Jacques Gans, 65 jaar oud geworden, op Zorgvlied uitgeluid met een luidkeelse vloek. Ceremoniemeester Carel Briels werd bij het heffen van het glas op de overledene door een wesp gestoken. Zo wil het verhaal. Net als de voltrekking van Gans' tweede huwelijk in 1951, toen de dichter J.C. Bloem zo dronken was dat hij twee verkeerde bruidsparen feliciteerde, draaide de begrafenis uit op een alcoholische happening.

Het atelier van Cora Roorda van Eijsinga, een van de zestig kunstenaars die zich dit weekeinde presenteren op de Amsterdamse Rijksakademie, heeft veel weg van een knusse woonkamer. Een rood opgloeiende nephaard, een synthetisch schapenvachtje, twee stoeltjes uit de jaren vijftig en zelfs een schaaltje kattenbrokjes. Waarschijnlijk hoort alles, ook het voer, bij het kunstwerk, maar zeker weten doe je het niet.

Het stond op een van de laatste bladzijden van het 475 pagina's tellende wetsvoorstel voor de totstandkoming van het Amerikaanse ministerie van Staatsveiligheid. Een amendement van twee alinea's waarin de makers van vaccins, zoals het bedrijf Eli Lilly & Co., worden beschermd tegen juridische vervolging door families van autistische kinderen. Die zijn van mening dat hun kinderen autistisch zijn geworden door de vaccins van het bedrijf.

In de Verenigde Staten gaan vandaag honderd miljoen mensen winkelen, morgen doet Nederland zijn sinterklaasinkopen. Op deze dagen houdt een netwerk van organisaties de internationale `niet-winkeldag'.

De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft gisteren ten onrechte fietsenfabrikant Larcom Life Cycles ervan beschuldigd betrokken te zijn geweest bij een onwettig ,,systeem van uitwisseling van concurrentiegevoelige informatie''. Dat heeft de karteltoezichthouder vanochtend bekendgemaakt. Larcom heeft eind vorig jaar het merk Union overgenomen. De NMa zegt nu wel ,,aanwijzingen'' te hebben dat Union bij het informatiesysteem betrokken was, maar Larcom niet. Volgens de fietsenfabrikanten, waaronder Gazelle en Giant, betreft het systeem slechts regulier marktonderzoek.

Nederlandse bedrijven hebben in vijf jaar voor meer dan 100 miljard dollar aan Amerikaanse acquisities gepleegd. Alleen al de huidige AEX-fondsen hebben sinds december 1997 voor 99 miljard dollar aan overnames uitgegeven.

De NS mag de prijs van een treinkaartje volgend jaar zomer niet nog eens verhogen. Dat zal demissionair minister De Boer (Verkeer, LPF) de directie van het spoorbedrijf meedelen.

De stoffelijke resten van Alexandre Dumas, schrijver van De Drie Musketiers en vele andere populaire romans, worden zaterdag bijgeplaatst in het Pantheon in Parijs. Bewoners van Villers-Cotterets, de geboorteplaats van Dumas en waar hij begraven was, waren aanvankelijk fel tegen de herbegrafenis gekant, omdat Dumas in zijn memoires had geschreven daar te willen worden begraven. De stoffelijke resten zijn opnieuw gekist en zullen onder escorte van musketiers naar Parijs worden vervoerd.

Het omstreden tarief voor bellen van een vast naar een mobiel telefoontoestel gaat voorlopig niet omlaag. De rechter in Rotterdam heeft telecomtoezichthouder Opta, die opdracht tot de verlaging had gegeven, vanochtend teruggefloten.

Vandaag is het laatste deel van Johan Rudolf Thorbeckes verzamelde brieven gepresenteerd in de Eerste Kamer, een instituut dat hij het liefst had laten verdwijnen. Hiermee is het eindelijk mogelijk geworden om het `systeem-Thorbecke' te reconstrueren. Thorbecke voerde in de laatste jaren van zijn leven een scherpe strijd tegen de `nieuwe politiek'.

Wanneer het Papoeanationalisme gevierd wordt, is het onrustig in de provincie. De bevolking ligt wakker van `gemaskerde mannen'.

De Europese minsters van Financiën mogen alleen bij unanimiteit afwijken van voorstellen van de Europese Commissie om landen te straffen voor hun begrotingsbeleid.

Is het een Duits probleem of een Nederlandse verworvenheid? Vast staat dat Nederlandse staatsschuld op de financiële markten de laatste weken steeds aantrekkelijker wordt gevonden. Dat is te zien aan de effectieve rente op overheidsobligaties. Vanaf een looptijd van rond de twee jaar ligt de Nederlandse rente nu vrijwel helemaal onder de Duitse. En de Duitse staatsschuld is hét ijkpunt op de markten.

Een topambtenaar van de Europese Commissie is in opspraak geraakt na diens overstap naar computergigant Microsoft. Tegen dit bedrijf loopt een EU-onderzoek naar het mogelijk afschermen van de markt. De ambtenaar werkte als deskundige op het gebied van informatietechnologie mee aan dit onderzoek van Europees commissaris Monti (concurrentiebeleid). Volgens de Europese Commissie heeft de ex-medewerker in zijn nieuwe baan echter niets te maken met de zaak tegen Microsoft.

De EU wil de visserijlanden zeer strenge quota opleggen. Doel is de bescherming van de Noordzee-kabeljauw die op uitsterven staat. Ook Nederland, dat vrijwel niet op kabeljauw vist, moet zwaar bloeden. Is dat niet overdreven?

Na het overlijden van Boudewijn Büch stond in Het Parool een rouwadvertentie die me aan het denken zette. De drieregelige tekst was cursief gedrukt als bij een gedicht:

Zweden houdt in september volgend jaar een referendum over de invoering van de euro, de munteenheid die nu in twaalf van de vijftien lidstaten van de Europese Unie wordt gehanteerd. Dat hebben de Zweedse partijleiders vandaag bekendgemaakt. De beslissing komt een dag nadat een opiniepeiling aantoonde dat de steun van de Zweedse bevolking voor de invoering van de euro afneemt. Van de ondervraagden stemde 43 procent vóór de euro, tegen 45 procent in oktober. De tegenstanders stegen van 39 naar 43 procent; 14 procent had geen mening.

Werknemers van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) in Genève protesteren sinds begin deze week tegen de te hoge werkdruk. Ze maken geen extra uren meer, om zo de lidstaten te laten voelen dat ze te veel arbeid moeten verrichten om de organisatie draaiende te houden. Inmiddels stapelen de dossiers zich op, zo gaven diplomaten en personeelsleden gisteren toe. Het protest is een reactie op de weigering van de grootste WTO-lidstaten om extra geld beschikbaar te stellen. Directeur Supachai Panitchpakdi heeft tevergeefs gepleit voor twaalf nieuwe arbeidsplaatsen en een loonsverhoging van 8 procent. Bij de WTO werken 550 mensen., die een begroting van 143 miljoen Zwitserse franc (97 miljoen euro) moeten verdelen.

Nederlandse bedrijven acquireerden de afgelopen jaren voor miljarden in de VS. Maar nu de economie krimpt, is de koopwoede voorbij. Kans om de balans op te maken. Waarom wil iedereen naar de VS?

De provincie Friesland vindt dat de taken van de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) deels geprivatiseerd moeten worden. Daarvoor heeft zij een discussienota over de toekomst van de NOM opgesteld. De NOM is een overheidsbedrijf waarin het ministerie van Economische Zaken en de drie noordelijke provincies samenwerken aan versterking van de economie in Friesland, Groningen en Drenthe. Zij ondersteunt onder andere nieuwe bedrijven door het geven van subsidies en leningen. Vooral de taak als leningverstrekker kan ook aan gewone banken worden overgelaten, meent Friesland.

De grote verwachtingen in de jaren negentig over de ontwikkeling van de kabelsector zijn niet waargemaakt. Zo is er van de telefonie via de kabel nauwelijks iets terechtgekomen. Dat zei voorzitter J. Arnbak van telecomtoezichthouder Opta gisteren op een congres in Amsterdam. De kabelsector had oorspronkelijk het primaat bij het aanbieden van breedbandig internet. Volgens Arnbak is dat inmiddels uitgehold door breedband internettoegang via het vaste telefoonnet (xDSL). Arnbak vindt dat het kabinet met een samenhangende visie moet komen over de gewenste ontwikkeling van de kabelsector.

Pim Fortuyn zag zichzelf niet alleen als premier, maar als een moderne messias. Een nauwgezette reconstructie maakt duidelijk hoe alles in de nieuwe politiek om hem draaide en stuk ging aan amateurisme.

De ombouw van de bestaande weg (N50) van Den Bosch naar Oss tot autosnelweg A59 is sneller klaar en kost minder geld. Dat is te danken aan een publiek private samenwerking (PPS) die de provincie is aangegaan met een consortium van wegenbouwers, bestaande uit BAM, NBM, Boskalis en Fluor Daniel. Dat heeft de provincie deze week bekendgemaakt. Brabant is de eerste provincie die een snelweg door een PPS realiseert.

De VVD wil na de komende verkiezingen opnieuw 500 miljoen euro extra investeren in veiligheid. Dat blijkt het uit het `verkiezingsplan' voor de Kamerverkiezingen van 22 januari dat lijsttrekker Zalm vanmiddag heeft gepresenteerd.

Na de nieuwste bestuurscrisis in de IJsselmeerziekenhuizen in Emmeloord en Lelystad kondigde de Inspectie voor de Gezondheidszorg gisteren een opnamestop af. De crisis komt voort uit een mislukte fusie, een probleem dat ook elders voorkomt.

Bij Deutsche Telekom verdwijnen drie topbestuurders omdat de nieuwe bestuursvoorzitter, Kai-Uwe Ricke, een andere bestuursstructuur wenst. Ricke wil meer verantwoordelijkheid geven aan de directeuren van de vier belangrijkste divisies, T-Mobile, T-Com, T-Systems en T-Online.

Het grootste paramilitaire leger van Colombia heeft vandaag een eenzijdig bestand afgekondigd. In een brief aan president Álvaro Uribe schrijft Carlos Castaño, het hoofd van het verboden leger, dat de ,,historische beslissing'' gepast is omdat ,,eindelijk een regering aan de macht is [...] die het vermogen en de politieke wil heeft [...] het land en het volk te verdedigen.'' Sinds de jaren tachtig heeft Colombia te maken met paramilitaire groepen die vechten tegen linkse rebellen van de FARC, maar die ook de boerenbevolking terroriseren.

`De verzamelaar op reis' luidt de passende ondertitel van Steeds verder weg, het laatstverschenen boek van Boudewijn Büch. De reizen van deze schrijver en televisiemaker, die afgelopen zaterdag overleed, stonden altijd in dienst van zijn verzamelingen, in het bijzonder van zijn bibliotheek, de Bibliotheca Didina et Pinguina. Een grote honger naar feitenkennis leek de motor van zijn speurtochten te zijn. In een van de verhalen in Steeds verder weg schrijft hij over zijn onderzoek naar zijn geliefde Johann Wolfgang von Goethe: `Het had allemaal nauwelijks zin, maar ik was van de straat en deed anderen er geen kwaad mee. Als ik Goethe op mijn eigen, quasi-letterkundige manier nareis, vinden mensen met een oprecht literair gemoed dat belachelijk.'

Easyjet kondigde deze week een enorme winststijging aan op een moment dat voorzitter van de succesvolle luchtvaartonderneming Stelios Haji-Ioannou afscheid nam. Ray Webster (56), CEO, over de status van de grootste budgetmaatschappij in Europa.

CAO-coördinator Henk van der Kolk van de vakcentrale FNV is gisteren gekozen tot voorzitter van de vakbond Bondgenoten. De enige kandidaat voor de post algemeen secretaris, Bondgenoten-bestuurder Leo Vlek bij bankverzekeraar ING werd echter weggestemd door het parlement van de grootste FNV-vakbond.

Wat voor verdere kwaliteiten hij verder nog heeft, lef kan John Updike moeilijk ontzegd worden. Of misschien is lef wel een te gemakkelijk woord voor wat je beter een deel hybris en een deel tomeloosheid kan noemen, van iemand die in opperste bewondering over een van zijn lievelingsschilders schreef dat `he, Jan Vermeer, could paint anything'. Kan hij, John Updike, ook over alles schrijven? Hoewel zijn talenten het best tot hun recht komen in het schrijven over Amerika's suburbia en haar bewoners, heeft Updike zich ook vaak op radicaal verschillend terrein begeven. Dat leverde zowel pijnlijke (Brazil) als boeiende (The Coup) mislukkingen op.

Nutreco neemt de Tilburgse producent van diervoerders Selko over. Dat heeft de producent van zalm, vlees en veevoer vandaag bekendgemaakt. Selko produceert anti-microbiële middelen die als alternatief kunnen dienen voor antibiotica. De toepassing van antibiotica in diervoer wordt steeds meer beperkt. Selko heeft een jaaromzet van 10 miljoen euro en telt 47 werknemers. Met de aankoop verwacht Nutreco zijn positie in Azië, Latijns-Amerika en het Midden-Oosten te versterken.

Bouwer Heijmans neemt het Britse Leadbitter over voor een onbekend bedrag. Het Britse bedrijf heeft drie vestigingen in het zuiden van Engeland. Leadbitter denkt in 2003 een omzet te halen van 160 miljoen euro. Het bedrijf is vooral actief in publieke sectoren zoals sociale woningbouw, scholen, gezondheidszorg en recreatie. Heijmans verwacht voor volgend jaar een positief effect van 11 eurocent op de winst per aandeel.

Aan de grenzen tussen fictie en non-fictie heeft Henk van Woerden zich nooit veel gelegen laten liggen. Meteen al bij zijn opmerkelijke debuut, Moenie kyk nie uit 1993, maakte hij duidelijk dat het verhaal van het uiteenvallende emigrantengezin Barkman zijn eigen geschiedenis was. ,,Het is volledig autobiografisch,' zei hij in een interview met deze krant. ,,Het was alleen een kwestie van vormgeven.' Hetzelfde geldt voor de twee andere delen van wat wel Van Woerdens Zuid-Afrikaanse trilogie wordt genoemd. In de reisroman Tikoes (1996) heette de ikfiguur `Thys', zonder dat zijn biografie zich onderscheidde van die van Van Woerden; in de mooie reportageroman Een mond vol glas (1998) verbond Van Woerden onder zijn eigen naam de geschiedenis van de moordenaar van de apartheidspionier Hendrik Verwoerd met zijn persoonlijke ervaringen in het Zuid-Afrika van de jaren vijftig tot nu.

Nederland zal dinsdag in de Europese raad voor ministers van Financiën (EcoFin) geen veto uitspreken over een akkoord over een aantal Europese belastingmaatregelen.

De Belgische vakbonden zijn gisteren akkoord gegaan met de reorganisatie van Laurus België, de Belgische tak van de supermarktconcern. Er worden twee distributiecentra gesloten en 14 winkels afgestoten. Daarbij gaan 180 banen verloren. Laurus heeft 77 eigen winkels in België en 350 franchisenemers. Bovendien levert het concern aan tweehonderd kleine winkeliers. Bij Laurus België werken 2.700 mensen.

Jacques Chirac, president van Frankrijk, viert vandaag zijn verjaardag. Zonder poespas wordt hij zeventig en behoort daarmee tot de oudere politiek leiders van Europa.

Oliemaatschappij Petroplus heeft in het derde kwartaal opnieuw een verlies geboekt. Het bedrijf, onder meer bekend van de Tango-tankstations, ondervindt veel last van de lage marges op de raffinage.

Het Franse farmacieconcern Aventis wil een deel van zijn aandelen in chemiebedrijf Rhodia verkopen. Aventis heeft nu nog een belang van 25 procent. Met de opbrengst wil Aventis voor 1 miljard dollar aan eigen converteerbare obligaties terugkopen. Volgens insiders geeft deze aankondiging aan dat de verkoop van het Rhodia-belang dichtbij is. Het Nederlandse chemiebedrijf DSM heeft eerder belangstelling getoond voor Rhodia, maar de onderhandelingen liepen dood.

Clubs in het betaalde voetbal die in financiële problemen verkeren moeten onder streng toezicht komen te staan. De nationale voetbalbond KNVB wil daartoe de clubs in drie categoriën gaan indelen waarbij de financiële en organisatorische `gezondheid' criteria zijn en er voor elk van de groepen een andere vorm van toezicht geldt.

Staatssecretaris Odink (Visserij) heeft gisteren de voorstellen van de Europese Commissie voor vangstbeperking van schol en tong afgewezen. Volgens Odink worden Nederlandse beroepsvissers ,,onevenredig zwaar'' getroffen. Eurocommissaris Fischler (Landbouw, Visserij) wil de vangst van schol en tong in de EU volgend jaar met respectievelijk 40 en 30 procent beperken om de kabeljauw te beschermen, die vaak bijvangst is van de beide platvissoorten.

Te midden van de karrenvrachten navelstaarderige, historische en thrillerachtige romans lijkt zich momenteel in Italië zowaar weer een literatuur af te tekenen waarvan het uitgangspunt een actueel maatschappelijk fenomeen is. Auteurs als Carmine Abate, Giuseppe Ferrandino en Diego De Silva, allen afkomstig uit Zuid-Italië, lopen voorop in deze nieuwe ontwikkeling. Terwijl Abate zich hoofdzakelijk richt op de moeilijke positie van de Albanese vluchtelingen die zich in de vijftiende eeuw in Zuid-Italië vestigden, betonen Ferrandino en De Silva zich vooral geïnteresseerd in de onderkant van de Napolitaanse samenleving en de rol die de camorra daarbij speelt. Opvallend is overigens dat je noch bij Ferrandino noch bij De Silva de naam van die stad of van die misdaadorganisatie zwart op wit aantreft.

De Duitse drankenproducent Brau und Brunnen neemt Rostocker Brauerei over van het Belgische Interbrew. Met de overname van de brouwerij in het Oost-Duitse Rostock wil het Duitse bedrijf zijn positie in de voormalige DDR versterken. Het overnamebedrag is niet bekendgemaakt. Rostocker Brauerei produceert onder meer Rostocker Pils, Freibeuter Starkbier en Roter Oktober.

Bij de foto uit circa 1942 die het artikel `De genadeloze jacht' – over de Nederlandse premiejagers op joden – illustreerde (Boeken, 15.11.02), is wél het desbetreffende fotoboek (`De Illegale camera 1940-1945') maar niet de fotograaf vermeld. Dat is Frits J. Rotgans, wiens nalatenschap wordt beheerd door het Nederlands Foto Archief in Rotterdam.

France Telecom verwacht dat de komende drie jaar circa 20.000 werknemers met pensioen gaan. Het Franse telecombedrijf ontkende ten stelligste dat het van plan zou zijn 45.000 banen te schrappen, zoals de Franse krant Le Figaro gisteren schreef. Sinds 1996 heeft het Franse staatsbedrijf een vervroegd uittredingsplan op vrijwillige basis. Dat plan zal samen met het natuurlijke verloop ,,leiden tot een reductie van het personeelsbestand met ongeveer 20.000 man in Frankrijk de komende drie jaar'', aldus France Telecom gistermiddag.

De beste zet bij guur weer is dampende stamppot met spek en worst op tafel. Om eens een andere draai te geven aan stamppot rauwe andijvie, gebruikte ik andere bittere groente, liet spek en worst achterwege en kruidde de stamppot met de verrukkelijke köfte die ik kocht bij een nieuw ontdekte Turkse slager. Deze jongeman kruidt zijn ovale `hamburgertjes' uitzinnig lekker, maakt ze niet groter dan de muis van een kleine hand en legt ze bij aanschaf liefdevol naast elkaar in een plastic bakje, zodat ze onderweg naar huis niet pletten.

Felix Thijssen: Charlotte. Luitingh-Sijthoff, 256 blz. €13,50

Na een heel jaar lang spaghetti en pizza en aardbeienijs is het tijd om iets te eten wat je nog nooit hebt gegeten. Het is niet eng of gek. Het is eigenlijk helemaal niet zo vreemd en het heet kibbeh.

Sixt, de grootste autoverhuurder in Duitsland, heeft zijn winst voor belastingen in het afgelopen kwartaal met 18 procent opgevoerd tot ruim 15 miljoen euro, vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. De omzet daalde met 4,1 procent naar 467 miljoen euro. Het bedrijf heeft zijn autovloot verkleind om in te spelen de dalende vraag naar huurauto's. Voor volgend jaar verwacht het bedrijf een winst (voor belastingen) van 10 procent. De omzet zal naar verwachting 5 procent stijgen.

Na tien jaar ploeteren is de belofte van de `information-superhighway' niet ingelost. En bij AOL Time Warner doet iedereen weer wat-ie voor de overname deed.

Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg heeft gisteren de Griekse ex-koning Konstantijn II een schadevergoeding van 13,2 miljoen euro (4,6 miljard drachmen) toegekend wegens onteigening van grond in Griekenland.

Wat wil jij later voor man?

Als werknemers bij de omroep Teleac waren wij enigszins verbaasd toen wij het artikel lazen van dr. Hartmann (NRC Handelsblad, 23 november).

Gisteravond werden de nominaties voor de drie prijzen op het IDFA bekend. Een van de mooiste, `Tishe!', gaat over bijna niets.

Je kunt alles van de PvdA zeggen, maar niet dat ze niet aan introspectie doet. Na de verkiezingen van 15 mei verschenen er verscheidene afleveringen van het maandblad Socialisme en Democratie onder de titel `Na de dreun'. Met de dreun werd natuurlijk de nederlaag bedoeld die de partij bij die verkiezingen had geleden, haar in de Tweede Kamer bijna halverend en tot vierde, in plaats van eerste, partij reducerend.

. De Tweede Kamer wil dat er een nieuw, uitgebreider onderzoek komt naar de 37 islamitische scholen in Nederland. Volgens de Kamer is het rapport van de Onderwijsinspectie onvolledig.

De Cubaanse zanger Polo Montañez is dindag op 47-jarige leeftijd overleden in een ziekenhuis in Havana. Hij was op 20 november ernstig gewond geraakt bij een auto-ongeluk en lag sindsdien in coma. Montañez brak twee jaar geleden plotseling wereldwijd door met zijn album Guajiro Natural (`Boer van nature'). Zijn directe volksliedjes over het harde leven op het Cubaanse platteland sloegen aan in Zuid-Amerika en later ook in Europa. In Nederland trad hij verschillende malen op.

Franz Schubert schreef in een brief aan zijn ouders ooit ,,zich niet tot devotie te willen forceren''. In het zeer katholieke Wenen van rond 1825 was dat een gepeperde uitspraak. Schubert componeerde niettemin wel een handvol missen, maar het vroeg gecomponeerde gros daarvan ontstond voor een speciale gelegenheid en niet uit een persoonlijke religieuze drive.

Het Nederlands Foto Instituut (NFI), het Nederlands Fotoarchief (Nfa) en het Nationaal Fotorestauratie Atelier (NfrA) gaan definitief fuseren tot het Nederlands Fotomuseum. Het nieuwe fotomuseum zal eind 2004 worden geopend in Las Palmas op de Kop van Zuid in Rotterdam.

Rwanda en Oeganda hebben hun troepen de laatste maanden teruggetrokken uit Oost-Congo. Het strijdtoneel in Congo wordt alleen maar ingewikkelder.

Vanavond gaat `Stuk' in première, het derde soloprogramma van cabaretière Sanne Wallis de Vries. `Mijn wereldbeeld hoeft niet belangwekkend of wáár te zijn, het moet optredenswaardig zijn.'

Tussen 1995 en 2001 is er mogelijk één kind in Nederland aan de gevolgen van een vaccinatie overleden. Het kind leed aan een aangeboren hartafwijking. Dat schrijft een commissie van de Gezondheidsraad in een vandaag verschenen rapport over de bijwerkingen van kindervaccinaties.

De Amerikaanse groep Backstreet Boys heeft haar platenmaatschappij Zomba voor de rechter gedaagd. De groep eist 75 miljoen dollar omdat Zomba de nieuwe, vierde cd van de groep te laat uitbrengt. Dat zou komen doordat Zomba het te druk had met onderhandelingen over overname door de Duitse mediagigant Bertelsmann. Die overname werd gisteren een feit. Bertelsmann betaalt 2,74 miljard dollar voor de platenmaatschappij. De Backstreet Boys lopen door het niet uitbrengen van de cd de opbrengsten daarvan en die van een lucratieve tournee mis. Volgens Florent Luycks, marketing director van Zomba Nederland, had de cd van de Backstreet Boys inderdaad afgelopen april klaar moeten zijn, maar is de groep die verplichting zelf niet nagekomen. ,,De precieze reden daarvoor is nu inzet van de rechtszaak'', aldus Luycks. De Backstreet Boys, een vijfkoppige `boyband', had in Europa hits met liedjes als As Long As You Love Me en I'll Never Break Your Heart. De groep was de afgelopen jaren verstrikt in rechtszaken met haar manager. Volgens Luycks was de populariteit in Nederland de laatste tijd wat minder, al werden al hun cd's hier goud.

Noord-Koreanen in China zijn in de ogen van de Verenigde Naties officieel geen vluchteling. Daardoor wordt hun situatie nog slechter.

Producent van bakkerij-ingrediënten en snoepwaren CSM heeft in het afgelopen boekjaar 200 miljoen euro minder omgezet dan in het jaar daarvoor. Door afslanking van de actviteiten steeg de winst.

Boudewijn zou het wat overdreven hebben gevonden, zegt Rob Adams, dat hij, Rob, vrij heeft genomen en helemaal uit Nijmegen is gekomen om afscheid te nemen van iemand die hij nooit heeft ontmoet. Maar hij wilde het toch. Als blijk van respect voor de schrijver, verzamelaar en reiziger van wie hij al vijftien jaar fan is. ,,Ik had op de middelbare school een hekel gekregen aan lezen omdat dat verplicht moest voor de lijst. Door de boeken van Büch ben ik weer gaan lezen.'' Hij gaat de rest van de dag in antiquarische boekhandels neuzen.

Hoever is Ajax verwijderd van de Europese top? De uitslag (1-1) van het Champions-Leagueduel tussen de Nederlandse kampioen en de Spaanse titelhouder op een zwoele herfstavond in het stadion Mestalla van Valencia gaf een verkeerde voorstelling van zaken. Het spelbeeld daarentegen niet. Ajax voerde tegen deze gerenommeerde tegenstander een groot deel van de wedstrijd voor het eigen doel een loopgravenoorlog. Er tekende zich een mirakel af, toen Ibrahimovic de Amsterdamse ploeg in de 88ste minuut tegen de verhouding in op voorsprong bracht. Maar uitblinker Angulo zorgde in de tweede minuut van de extra tijd voor enige gerechtigheid.

Telecombedrijf Dutchtone gaat onder druk van het consumentenprogramma Radar op internet instructies plaatsen over het weren van ongewenste SMS-berichten. Het is het eerste telecombedrijf in Nederland dat zo'n stap neemt.

Zelden wordt er zo hard door een concert heen gepraat, en vervolgens toch zo hard geklapt, als gisteravond tijdens het optreden van Meshell N'degeOcello in een uitverkocht Paradiso. Het was een merkwaardig staaltje publieke appreciatie; men was blijkbaar naar Paradiso gekomen om luidruchtig bij te kletsen onder begeleiding van ieders favoriete, politiek correcte, androgyne funk-zangeres. Het leek bovendien alsof N'degeOcello met de situatie instemde. Anders had ze het zaal-geluid wel wat harder laten zetten.

Het regeringsleger in Ivoorkust heeft gisteren de aanval geopend op de rebellen, die al sinds half september de helft van het land bezet houden. Daarmee komt het bestand tussen de partijen onder grote druk.

Bergdølmo stond in de tweede helft aan de grond genageld, toen hij de bal met zijn handen had opgepakt in het strafschopgebied nadat zijn ploeggenoot Trabelsi een overtreding buiten het strafschopgebied op Baraja had gemaakt. ,,Ik hoorde een fluitje. Dat kwam echter van de tribune en niet van de scheidsrechter'', vertelde de Noor naderhand in de catacomben van het stadion. De Franse arbiter Veissièrehad mededogen met de verdediger van Ajax. Hij legde de bal tot grote woede van de Valencia-spelers buiten het zestienmetergebied.

Dirigent Hans Vonk (60) heeft gistermiddag een lunchconcert door het Rotterdams Philharmonisch Orkest afgebroken omdat hij niet verder kon dirigeren. Vonk leidt aan een zeldzame aandoening van het centraal zenuwstelsel, die hem voor het eerst trof in 1989 en leidt tot ernstige verzwakking van de spieren. Eerder dit seizoen annuleerde Vonk een serie concerten bij het Concertgebouworkest. Het Radio Symfonie Orkest, waar hij is benoemd tot chef-dirigent per september 2003, dirigeerde Vonk wél, zittend en met een assistent voor het omslaan van de partituur. Die werkwijze hanteerde hij ook in Rotterdam. Orkestdirecteur Rob Overman: ,,De concerten van vorige week verliepen ondanks die beperkingen uitstekend. Dat het gisteren opeens misging, was een gevolg van oververmoeidheid na een lange repetitie voorafgaand aan het lunchconcert.'' De concerten van vanavond en morgenavond zal Hans Vonk gewoon zelf dirigeren.

Het Rotterdamse energiebedrijf Eneco heeft de strijd rond de Utrechtse rivaal Remu gewonnen. Eneco versloeg concurrenten Nuon en Delta met een hoger bod dat volgens ingewijden zo'n 1,5 miljard euro hoog was.

De wedstrijdlicentie van Breda Basketball is ingetrokken. Dat heeft de Federatie Eredivisie Basketbalclubs (FEB) gisteren besloten. De noodlijdende eredivisieclub kon niet voor het afgesproken tijdstip een reddingsplan indienen. Het besluit betekent dat Breda Basketball met onmiddellijke ingang uit de competitie is genomen.

Feyenoord moet aan de Europese voetbalbond UEFA een boete van 2.000 euro betalen. De Rotterdamse club kreeg deze straf, omdat supporters rond de laatste groepswedstrijd tegen Newcastle United voor de Champions League vuurwerk afstaken.

Het Gouden Wiel voor de best presterende wielrenner van het seizoen wordt dit jaar uitgereikt aan de Italiaan Mario Cipollini, winnaar van de klassieker Milaan-Sanremo en het wereldkampioenschap op de weg. De sprinter kreeg in een stemming onder wielerverslaggevers de meeste punten. Tweede in het klassement was viervoudig Tourwinnaar Lance Armstrong.

Hoogspringer Javier Sotomayor heeft toegegeven, dat hij doping heeft gebruikt. De Cubaan, houder van het wereldrecord met 2,45 meter, heeft besloten zijn loopbaan te beëindigen. Die ontboezeming deed hij bij de aankondiging van zijn afscheid. Sotomayor is tweemaal betrapt. In 1999 kreeg hij twee jaar schorsing. Het tweede jaar kwam toen te vervallen. In 2001 ging Sotomayor opnieuw in de fout. Bij een dopingtest na een wedstrijd op Tenerife stelden de controleurs het gebruik van nandrolon vast.

De lelieteelt in de provincie Drenthe bedreigt het Drentse landschap, is in strijd met het provinciaal beleid van duurzame landbouw en wegens de grote milieubelasting niet acceptabel bij kwetsbare natuurgebieden. Dit stelt de Milieufederatie Drenthe in zijn gisteren gepresenteerde nota `Land van de reizende bol'.

Volgende week wordt hoogstwaarschijnlijk een wet aangenomen die het voor werknemers mogelijk maakt hun werktijden veel meer te variëren.

ABN Amro brengt zijn Nederlandse verzekeringsactiviteiten onder in een nieuw bedrijf. De bank richt samen met Delta Lloyd een joint venture op, waarin het verzekeringsconcern een aandeel krijgt van 51 procent. Delta Lloyd betaalt ten minste 262,5 miljoen euro voor het belang.

De Amerikaanse regering heeft de afgelopen week een aantal voorstellen ingediend om strenge milieuwetgeving te versoepelen.

Het schip van de Nederlandse diplomatie vaart iets te veel zonder kompas maar op zicht, en de agenda van de dag lijkt vaak het gedrag te bepalen, meent Rik Coolsaet.

De Braziliaan Luiz Felipe Scolari wordt de nieuwe bondscoach van Portugal. Hij leidde het Braziliaanse elftal deze zomer naar de wereldtitel. Scolari heeft een contract getekend tot en met het Europees kampioenschap van 2004 in Portugal.

Met drie doelpunten heeft de Franse stervoetballer Henry gisteravond Arsenal aan drie punten geholpen in groep B van de Champions League. De Engelse kampioen won in de poule van Ajax met 3-1 bij AS Roma, dat al na vier minuten op voorsprong kwam door een treffer van de Italiaan Cassano. Na zes minuten maakte Henry zijn eerste doelpunt van de avond. In de tweede helft scoorde hij nog twee keer, waarvan een keer op fraaie wijze uit een vrije trap. De donkere aanvaller van Arsenal heeft dit seizoen zes keer gescoord in het Europese bekertoernooi.

De grootste herverzekeraarer ter wereld, Münchener Rück, heeft over zijn derde kwartaal van dit jaareen nettoverlies geboekt van 859 miljoen euro. Het concern moest fors afschrijven op de waarde van zijn aandelenvermogen. Een jaar eerder was er een verlies van 1,2 miljard euro. Dat was vooral te wijten aan claims die verband hielden met 11 september. Analisten gingen gemiddeld uit van een verlies van 1,1 miljard euro in het derde kwartaal van 2002. Münchener Rück verwacht dat de nettowinst over het hele jaar boven de 250 miljoen euro van 2001 zal uitkomen.

ACTUALITEITEN

2 Vandaag. Vandaag begint de rechtszaak tegen de elf Chinese verdachten in de Dover-zaak, de zogenoemde Slangenkoppen, die geleid zouden worden door `Sister P.', de hoofdverdachte. In 2 Vandaag komen een van de verdachten en enkele gesmokkelde Chinezen aan het woord. Verder aandacht voor de parlementaire enquête-Srebrenica. Ned.2, 17.30-18.45u.

Netwerk. Een reportage over de sms-markt. Telefoonrekeningen van mobieltjes lopen op door dure sms-berichten. Ook aandacht voor de Srebrenica-enquête. Ned.1, 20.30-21.05u.

Nova. In de parlementaire enquête-Srebrenica worden vandaag de oud-ministers Van Mierlo (Buitenlandse Zaken) en Voorhoeve (Defensie) gehoord, alsmede oud-premier Kok. Verder een reportage over een nieuw boek over het leven van prinses Juliana. Ned.3, 22.30-22.55u.

Onder de codenaam `Eclips' werkte vermogensbeheerder Veer Palthe Voûte uit Gouda, dochter van Dresdner Bank, in 1999 aan een ongeëvenaarde deal: het uit de markt halen van beleggingsfondsen met een waarde van zo'n 13 miljard euro. De deal slaagde, maar krijgt een pijnlijke nasleep: justitie vermoedt misbruik van voorkennis

Het Duitse telecombedrijf Mobilcom heeft door afschrijvingen op investeringen in de mobiele telefonie in het derde kwartaal een miljardenverlies geleden. Het verlies bedroeg netto 2,8 miljard euro, zo maakte het bedrijf vandaag bekend. Vorig kwartaal was dit al 135,7 miljoen euro. De omzet kwam uit op 519 miljoen euro. Mobilcom stak miljarden in de vergunning voor een UMTS-netwerk voor geavanceerde mobiele telefonie. In totaal bedragen de afschrijvingen 9,9 miljard euro. Daarvan neemt France Telecom, dat voor 28 procent eigenaar is van Mobilcom, 7,1 miljard voor zijn rekening, aldus het Duitse bedrijf.

De vakcentrales FNV en CNV hebben bij het ministerie van Economische zaken een klacht ingediend tegen zeven reisbureaus die vakanties organiseren naar Birma (Myanmar). De vakbonden menen dat de reisorganisaties in strijd handelen met het beleid van de Nederlandse regering en de Europese Unie door in Birma te werken. In het Aziatische land is al sinds 1962 een militaire junta aan de macht.

Komt er nu wel of niet een versoepeling van het Stabiliteitspact? De voorzitter van de Europese Commissie wekte de indruk van wel, maar in het plan over budgetbeleid is er weinig van terug te vinden.

Siemens overweegt meer dan 1.140 banen te schrappen bij de productie van gasturbines. Dat heeft een woordvoerder van het Duitse technologieconglomeraat gisteren bevestigd tegenover het persbureau Dow Jones.

Een vastgelopen computer? Of geen tijd om de hond uit te laten? Neem contact op met uw plaatselijke ruilnetwerk. Misschien zijn uw problemen voor een paar Piepers of Kaaskoppen op te lossen.

Het blijft slecht gesteld met de communicatie tussen Laurus en de belegger. Bij een onderzoek van bureau Rematch kreeg het kwakkelende supermarktconcern een rapportcijfer van 2,5, tegen een 3,8 in 2001. Van de mensen die zich bij middelgrote beursfondsen met de communicatie met de geldschieters bezighouden, werd Laurus-bestuurder O. van der Straaten als slechtste bestempeld. Van de middelgrote fondsen op de beurs in Amsterdam gaat ingenieursbureau Fugro het beste om met de belegger. Het MidKap-fonds kreeg als rapportcijfer een 7,1.

Drs. R. Jansen volgt voorlopig vanaf januari volgend jaar mr. A. Kist op als directeur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit NMa. Kist wordt per diezelfde datum voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Leiden. Jansen neemt de functie waar totdat de vacature van directeur-generaal is vervuld. Hij is nu nog directeur Concurrentietoezicht binnen de NMa.

Enron en McKinsey. Het verband? Het gerenommeerde advieskantoor is de architect geweest achter de ombouw van Enron tot een gewiekste energiehandelaar. Enron is failliet en trok één van de vijf grootste accountantsfirma's ter wereld, Arthur Andersen, mee in zijn val. Maar bij McKinsey praten ze liever niet over deze voormalige topklant. De Britse zakenkrant Financial Times bleef beleefd aan de deur kloppen van het adviesbureau om eens te praten over de ondergang van Enron. Maar herhaaldelijke verzoeken bleven ongehonoreerd. Tot voor kort.

De huishoudens in Nederland hebben in het derde kwartaal 1,1 procent meer uitgegeven aan voedsel, drank en andere zaken. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vandaag heeft gepubliceerd. Het CBS stelt ook vast dat consumenten de afgelopen maanden steeds meer hebben besteed, maar die toename is stabiel. Nederlanders gaven vooral meer uit aan voedings- en genotmiddelen. De toename van 1,8 procent in die categorie was, vergeleken met dezelfde periode vorig jaar, de hoogste in volumegroei sinds de eerste drie maanden van 2001.

Hotels

Van eenvoudige slaaplaats tot bestemming op zich: hotels spreken tot de verbeelding en de nieuwste hotels ontpoppen zich tot ware speeltuinen voor de zakenman/vrouw, design-afficionados en escapisten. Reizigers kunnen zich verlustigen aan New Hotels for Global Nomads, in het Cooper-Hewitt National Design Museum. Deze expositie aan de hand van modellen, fotoos, meubels, video- en computerbeelden en zes speciaal voor deze expositie vervaardigde installaties een inzicht in de ontwikkeling van hotels in de laatste twee eeuwen, en ook hedendaagse al dan niet gerealiseerde fantasieprojecten in de wereld.

New Hotels for Global Nomads. In het Cooper-Hewitt Museum, 2 East 91st Street bij Fifth Avenue. T/m 2 mrt. Inl 001-212-8498400.

Emile Ratelband heeft gisteravond bij de start van zijn spreekbeurtoffensief om lijsttrekker te worden van Leefbaar Nederland de huidige fractievoorzitter Fred Teeven bestempeld als ,,een leugenaar''.

De verkoop van software voor spelcomputers is in de eerste helft van dit jaar met 70 procent gestegen. Nederlandse consumenten gaven in totaal 46 miljoen euro uit aan de software voor spelcomputers als PlayStation 2 en Xbox. Een jaar eerder was dat nog 27 miljoen euro. Dat bleek gisteren uit onderzoek van Blauw Research. Het Rotterdamse bureau baseert zijn tweejaarlijkse onderzoek op omzetgegevens van winkelketens als Dixons, Dynabyte, Free Record Shop, Bart Smit en Vroom & Dreesmann. Daarnaast zijn negenhonderd consumenten ondervraagd. De totale omzet (CD-roms en software) nam met 30 procent toe tot 92 miljoen euro.

Van de week stierf een gele parkiet onder mijn handen. Het vogeltje van de oude mevrouw Smit zong al een week niet. Het was oud en had waarschijnlijk op de tocht gestaan.

Journalist Peter van Trigt maakt een keuze uit zijn collectie ansichtkaarten met Sinterklaas- voorstellingen. Vandaag Sint en Piet als motorverkoper.

Travestieten tref je in het Nederlandse nachtleven bijna niet meer aan. Na talkshows als Lief & Leed en de Van den Ende-productie Travestieshow was de drag queen avantgarde-af. Hoe de situatie in Duitsland is komt niet ter sprake in de documentaire uit 2001, Tunten lügen nicht, van de overigens mannelijke filmer Rosa von Praunheim. `Tunten' betekent `flikkers'. ,,We zijn geen mannen en ook geen travestieten, maar iets ertussenin'', verklaart een van de hoofdpersonen. Von Praunheim volgt vier personen die sinds medio jaren tachtig optreden in vrouwenkleren. Hij maakt al dertig jaar dergelijke films en documentaires en is daardoor, schrijft hij op zijn website, ,,een van de meest gehate homo's van Duitsland''.

Crédit Agricole, de op een na grootste bank van Frankrijk, heeft in het derde kwartaal 30 procent minder winst geboekt dan een jaar eerder. De nettowinst zakte van 206 miljoen euro naar 145 miljoen. Analisten rekenden gemiddeld op een winst van 246 miljoen euro. Vooral koersdalingen op de beurs speelden de bank parten. Crédit Agricole maakte bekend de strijd met de grootste Franse bank, BNP Paribas, nog niet te hebben opgegeven. Beide concerns azen op de kleinere rivaal Crédit Lyonnais.