`Ze waren verbaasd dat ik niet meteen toehapte'

Bijna vier eeuwen nadat de eerste Nederlandse emigranten in 1623 er een `batterij' kanonnen plaatsten, begint een Nederlandse tuinontwerper aan de renovatie van the Battery, onderdeel van Battery Park (NY). In juli ontving Piet Oudolf een fax van Warrie Price, presidente van de The Battery Conservancy in New York. Of hij interesse had om mee te werken aan de herinrichting van het Battery Park, een project waar zo'n 60 miljoen dollar mee gemoeid is en dat grotendeels wordt gefinancierd door particulieren. ,,Ik hapte niet meteen toe, en daar werd verbaasd op gereageerd'', zegt Oudolf. ,,Het is een belangrijke opdracht.'' Begin september bracht hij een bezoek aan New York en in het vliegtuig terug had hij het contract op zak.

Oudolf: ,,Het park wordt gefaseerd aangelegd en ik verwacht er zeker vijf jaar werk aan te hebben. Volgend voorjaar begin ik met de aanplant van de promenade, het gedeelte langs het water waar de veerboten naar Ellis Island aanleggen.''

Battery Park ligt aan New York Harbour op het zuidelijkste deel van Manhattan en heeft een oppervlakte van tien hectare. Jaarlijks komen er zo'n vier miljoen bezoekers. Het nu tamelijk verwaarloosde park, met gietijzeren hekjes en kale grasvelden, gaat volledig op de schop. Landschapsarchitecten Saratoga Associates doen de hard landscaping, zoals de aanleg van fietspaden en het inpassen van een ondergronds metrostation. Zij leveren de technische tekeningen en Oudolf maakt het masterplan voor de beplanting. Binnenkort vertrekt hij weer naar de Verenigde Staten om kwekerijen te bezoeken.

Oudolf: ,,Ik heb in mijn leven meermalen voor de keuze gestaan of ik mensen in dienst zou nemen om grote opdrachten te kunnen uitvoeren. Maar ik ben op mijn vrijheid gesteld. Ik zeg nu dus alleen ja als ik kan samenwerken met een geschikte partner ter plekke.''

Sinds een jaar of vijf geniet de tuinontwerper meer bekendheid in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië dan in eigen land. ,,In Engeland word ik soms op straat herkend en op onze kwekerij in Hummelo krijgen we regelmatig bussen Engelse tuinliefhebbers over de vloer.'' Die bekendheid in het buitenland is niet zo vreemd. In 2000 won Piet Oudolf de Best Garden Award op de Chelsea Flower Show met zijn tuin Evolution, en dit jaar verscheen hij enkele malen in tv-programma's van de BBC. ,,De Engelsen zijn hartstochtelijke liefhebbers van planten, tuinen en tuinieren, het hoort tot hun erfgoed''.

Het boek Nieuwe bloemen, nieuwe tuinen dat hij in 1997 samen met tuinontwerpers Henk Gerritsen en Michael King schreef, vormde het begin van een nieuwe stroming in de tuinarchitectuur, waarin natuurlijke en harmonieuze beplanting centraal stonden. Oudolf is bezeten van vaste planten en hij experimenteert al twintig jaar met nieuwe soorten en variëteiten op de kwekerij in Hummelo.

Op het computerscherm in zijn werkkamer komen afbeeldingen voorbij van zijn `droomtuinen'. Goudkleurige sluiers van bloeiend gras die lijken te zweven boven dieppaarse bloemen. Donkergroene strakke zuilen van geschoren taxus en cirkels van buxus brengen structuur in het geheel. Terwijl Piet Oudolf de afbeeldingen toelicht, zet echtgenote Anja de lunch neer. In het dagelijks leven runt zij de kwekerij, beantwoordt vragen van bezoekers en onderhoudt contacten met de buitenwereld.

Oudolf: ,,Anja neemt mij alles uit handen waar ik geen tijd voor heb, of waar ik niet zo goed in ben.'' Minder goed is hij bijvoorbeeld in het contact met al te opdringerige bezoekers. Dat blijkt wanneer tijdens een rondleiding door zijn kwekerij ineens een vrouw uit de struiken te voorschijn schiet voor een advies. Oudolf is zichtbaar geërgerd en fronst de wenkbrauwen, maar ontsnappen is onmogelijk en snel beantwoordt hij haar vragen.

De vertalingen van zijn boeken Droomplanten, Meer Droomplanten en Ontwerpen met planten, hebben zeker bijgedragen aan de internationale erkenning van zijn eigenzinnige manier van `ontwerpen met planten' die de Nieuwe Europese Tuinstijl wordt genoemd. Oudolf begon twintig jaar geleden in Haarlem met het ontwerpen van particuliere tuinen in Nederland, maar nu krijgt hij vooral opdrachten voor openbare parken in het buitenland. In de Zweedse stad Enköping heeft hij het Drömparken aangelegd en in Engeland werkt hij aan de herinrichting van een tuin bij Hampton Court.

Zijn meest gewaagde missie is de opdracht voor twee nieuwe 150 meter lange plantenborders op een heuvel in het Engelse Wisley Park, die in 2003 klaar moeten zjn. Een karwei in het hol van de leeuw, want Wisley is de thuisbasis van The Royal Horticulture Society die volgend jaar een eeuw bestaat. Oudolf: ,,De Engelsen zijn erg chauvinistisch op tuingebied.'' Naar verluidt schreef de Engelse criticus Fergus Garret over deze opdracht: ,,Het wordt of Oudolfs beste creatie of zijn grootste mislukking.'' Oudolf is te bescheiden om te zeggen dat hij Nederland is ontgroeid, maar wil hij wel erkennen dat hij buiten ons land een nieuwe tuinstijl in gang heeft gezet. ,,Dat had ik drie jaar geleden niet durven zeggen.''