GEMANIPULEERDE BACTERIËN VOORKOMEN TANDBEDERF BIJ RATTEN

Antilichamen zijn dierlijke eiwitten die zich specifiek binden aan één bepaald ander eiwit. Al langer proberen onderzoekers schadelijke bacteriën in de mondholte en ook in het maagdarmkanaal te bestrijden met antilichamen die binden aan de hechtingseiwitten waarmee de indringer zich vasthecht in het slijmvlies. De antilichamen schermen de hechtingseiwitten af, zodat de schadelijke bacterie gemakkelijk wegspoelt. In de mondholte worden antilichamen echter snel worden afgebroken. Melkzuurbacteriën die dankzij ingebrachte stukjes DNA de gewenste antilichamen aanmaken blijken beter te werken. Melkzuurbacteriën behoren tot de natuurlijke bewoners van de mond en het maagdarmkanaal, ze nestelen zich in dezelfde richeltjes en hoekjes waar ook de indringer zich ophoudt, en hun nageslacht maakt opnieuw die antilichamen aan.

De onderzoekers gaven ratten die ze hadden geïnfecteerd met S. mutans twee weken lang om de dag de speciale melkzuurbacteriën. Tot een week na de behandeling waren de bacteriën actief. De ratten hadden substantieel minder S. mutans en ook minder gaatjes dan hun niet behandelde soortgenoten. Dit ondanks het feit dat de gemanipuleerde melkzuurbacteriën tien keer minder kolonies vormden dan een zelfde hoeveelheid `gewone' melkzuurbacteriën.

Een commentaar in het julinummer van Nature Biotechnology toont zich optimistisch over een dergelijke bacterie tegen gaatjes. Melkzuurbacteriën krijgen we dagelijks binnen in een bakje yoghurt kunnen er wel een miljard zitten dus het zijn veilige bacteriën, aldus het persbericht. Maar dr. Hans van Noort die vanuit TNO Preventie en Gezondheid in Leiden bij het onderzoek is betrokken, ziet ze hier in Nederland voorlopig niet op de markt komen. Genetisch gemodificeerde bacteriën tegen zo'n betrekkelijk onschuldige aandoening als gaatjes roept bij mensen te veel vragen op, denkt hij. En daarbij is er ook een praktisch bezwaar: S. mutans zou wellicht snel resistent tegen de antilichamen worden. Op korte termijn verwacht hij wel de komst van antilichaamproducerende melkzuurbacteriën tegen ernstige infecties, zoals de ziekte van Crohn waarbij de schadelijke bacterie zich in het maagdarmkanaal bevindt. Zelf hoopt hij in oktober met een bedrijf te starten dat zulke melkzuurbacteriën gaat produceren voor medische doeleinden.