DIABETICI MOETEN 'S NACHTS HET LICHT LATEN BRANDEN

De retina (netvlies) bekleedt het grootste deel van de binnenkant van de oogbol en bevat lichtgevoelige cellen: de kegeltjes en staafjes. Deze worden onder andere van zuurstof voorzien door een ragfijn netwerk van uiterst dunne bloedvaten. De problemen van diabeten ontstaan als er lekkage ontstaat in de wanden daarvan. Dat gebeurt bijna altijd ongemerkt, behalve wanneer het gevoeligste deel van het netvlies, de gele vlek, wordt aangetast.

Niettemin krijgen delen van het netvlies geen bloed en dus te weinig zuurstof. Ter compensatie worden dan nieuwe vaten aangelegd. Deze hebben echter tamelijk gammele wanden, waardoor grotere bloedingen kunnen ontstaan. Die kunnen uiteindelijk tot loslating van het netvlies leiden en dat zet het gezichtsvermogen op het spel. Doordat deze `diabetische retinopathie' zeer geleidelijk ontstaat, kan het meer dan tien jaar duren voordat de patiënt klachten krijgt. Om die vóór te blijven moeten mensen met suikerziekte regelmatig naar de oogarts. Die kan eventueel met een laser aangetaste en nieuwe vaten dichtbranden. Dat vertraagt de retinopathie doorgaans voldoende om blindheid te voorkomen.

Door de schade aan de vaten komen de lichtgevoelige cellen zuurstof tekort. Nu kunnen veel cellen wel enige tijd toe met weinig zuurstof, maar dit geldt niet voor de staafjes, de zintuigcellen die nodig zijn om in de schemering en het donker te kunnen zien. De staafjes hebben juist dan een extreem grote behoefte aan zuurstof. De onderzoekers lieten daarom zeven patiënten met ouderdomsdiabetes extra zuurstof inhaleren en maten in het donker de elektrische activiteit van de retinacellen. Deze ging bij de diabeten die zuurstof kregen duidelijk omhoog, ongeveer tot het niveau van gezonde proefpersonen zonder extra zuurstof. Een tekort aan zuurstof speelt de staafjes van diabeten dus duidelijk parten.

Nu is de zuurstofbehoefte van staafjes alleen in het donker verhoogd, overdag is die normaal, ook bij mensen die hun ogen dicht hebben. De oogleden laten overdag nog zoveel licht door dat zuurstofbehoefte van de staafjes zelfs bij gesloten ogen niet hoog is. De speculatieve conclusie van de onderzoekers luidt dan ook dat de zuurstofbehoefte van de retina en de kans op aantasting daarvan zal afnemen als diabeten het licht aanhouden als ze gaan slapen.