Courtney Love wil `Love Law' introduceren

De officiële opheffing van Hole, enkele weken geleden, was geen verrassing. De groep rond zangeres/gitarist/songschrijver Courtney Love had sinds Celebrity Skin (1998) geen plaat meer gemaakt, en kwam alleen nog in het nieuws met berichten over ruzies en personeelswisselingen. Toch beweert Courtney Love dat interne problemen niet de oorzaak waren van de teloorgang van haar band. Vooral platenmaatschappij Universal Music zou schuldig zijn. Courtney Love verwijt Universal desinteresse en gebrek aan promotie van Hole's laatst verschenen cd, waardoor die nooit het succes werd dat men had verwacht.

Courtney Love is daarom een proces begonnen tegen Universal Music, waarvan de hoorzitting morgen begint in Californië. De uitkomst van deze rechtszaak zal bepalend zijn voor de gang van zaken in de muziekindustrie. Want Love bestrijdt het recht van een platenmaatschappij om een muzikant langer dan zeven jaar aan zich te binden. Dat was het struikelblok: toen Celebrity Skin flopte, gaf Love haar platenmaatschappij de schuld en zwoer dat ze nooit meer een cd voor Universal zou opnemen. Universal spande onmiddelijk een proces tegen haar aan, wegens het mislopen van de vijf cd's die Love volgens het platencontract nog verplicht was voor de maatschappij te maken.

Maar Courtney Love zou Courtney Love niet zijn als ze niet had gereageerd met een `countersuit'. ,,Waarom niet', zei Love (37) – behalve zangeres en actrice ook weduwe en erfgenaam van Nirvana-zanger Kurt Cobain – in een interview. ,,Natuurlijk kan ik die platenmaatschappij ook gewoon kopen. Maar ik vind het leuker om te procederen. Al is het tot mijn laatste snik.'

De platenindustrie is de enige bedrijfstak in Californië, waar de meeste platenmaatschappijen zijn gevestigd, die mensen langer dan zeven jaar aan zich kan binden. In iedere andere beroepsgroep is een contract na zeven jaar opnieuw te bespreken. Het probleem bij platencontracten is dat ze doorgaans worden gesloten voor een bepaald aantal cd's, en niet voor een bepaald aantal jaren.

Er wordt bijvoorbeeld afgesproken dat een artiest vijf cd's zal maken. Vroeger maakte een popmuzikant nog wel één lp per jaar. Maar dat is veranderd. Niet alleen door de invoering van de cd, waar tweemaal zoveel muziek op gaat, maar ook door de weloverwogen marketing die tegenwoordig aan een release voorafgaat.

Zo kan het gebeuren dat een muzikant na zeven jaar nog maar twee of drie van de vijf cd's heeft uitgebracht. Intussen kunnen mensen met wie een muzikant een goede relatie had, zijn overgeplaatst, of is de hele maatschappij in andere handen overgegaan. Dat laatste was het geval bij Hole: Love had oorspronkelijk haar contract gesloten met David Geffen, van Geffen Records. Geffen stond bekend als iemand die talent koesterde en groot maakte. Hij had gewerkt met `alternatieve' bands als The Stone Roses, Beck en Nirvana. Maar na een serie overnames en fusies is Geffen inmiddels opgegaan in het immense Vivendi Universal en heeft het bedrijf andere prioriteiten. Hole werd ondergebracht bij het sublabel Interscope Records, waar ze volgens Love slechts interesse hebben in hits en niet in `career-artists' die een langere adem nodig hebben.

Dat de platenindustrie als enige het recht heeft haar werknemers voor onbepaalde tijd aan zich te verplichten, is het gevolg van een wetswijziging uit 1987. Toen was de muziekindustrie-lobby erin geslaagd een speciale uitzondering te worden op de California Labor Code, Section 2855, die stelt dat geen enkel werkend mens langer dan zeven jaar gebonden kan zijn. Ook artiesten als Prince en George Michael hebben zich al eerder aan deze kwestie gebrand. Maar toen zij midden jaren negentig hun geschillen met respectievelijk Warner Music en Sony uitvochten, stonden ze er alleen voor.

Dat is nu anders. De laatste paar jaar hebben Amerikaanse muzikanten stappen genomen om zich te verenigen. Onder leiding van coryfeeën als Don Henley (bekend van The Eagles) en Sheryl Crow is bijvoorbeeld de RAC opgericht, de Recording Artists Coalition, de eerste vakbond voor popmuzikanten, die tegenwicht moet gaan bieden aan de machtige RIAA (Recording Industry Association of America). De RAC, waarvan ook Madonna en Alanis Morissette lid zijn, schopt graag tegen de schenen van de muziekindustrie. Bijvoorbeeld door een benefietconcert te organiseren met optredens van Beck, Alanis Morissette en No Doubt, op de avond voor hèt jaarlijkse muziekindustriefeestje, de uitreiking van de Grammy Awards, de belangrijkste Amerikaanse muziekprijzen.

De RAC strijdt behalve tegen de zevenjaars-clausule ook tegen andere misstanden. Zo is er een geschil over de copyrights. Die rechten behoorden doorgaans voor vijfendertig jaar aan de platenmaaschappij, daarna aan de artiesten zelf. Maar sinds 1999 is er een paragraaf in de copyrights-wet die het de platenmaatschappijen mogelijk maakt zich de rechten voor maar liefst 95 jaar toe te eigenen. Ze doen dat door middel van de `work for hire'-clausule. Ze noemen een cd dan een `work for hire' en maken daarmee zichzelf tot `auteur' en `eigenaar' van het copyright. Er wordt geen contract meer getekend waarin deze clausule niet is opgenomen. Beginnende artiesten durven geen weerstand te bieden aan de machtige platenindustrie. Daardoor, aldus Don Henley, kan de artiest zijn copyrights niet eens meer nalaten aan zijn kinderen en kleinkinderen.

En dat terwijl de kosten die de maatschappij heeft gemaakt allang zijn terugverdiend. Dat is te vergelijken met een bank die, nadat je de hypotheek hebt afbetaald, alsnog je huis in beslag neemt. De manier waarop Courtney Love de muziekindustrie nu tart, heeft een precedent in de filmhistorie. Actrice Olivia de Havilland won vijftig jaar geleden haar zaak tegen de studio van Warner Brothers die haar niet uit een contract wilde vrijlaten. Dankzij De Havilland bestaat er nu de `Havilland Wet', waardoor acteurs na zeven jaar hun werkrelatie kunnen verbreken. Als Love haar zaak wint, zal dat ongetwijfeld ook resulteren in een wet: de `Love-Law'.