Het nieuws van 23 november 2001

Veel hout wordt illegaal gekapt of niet verantwoord geoogst. Houtverkopers kunnen hun klanten niet garanderen dat hun producten deugen.

Jongeren zijn gek op de muziek van de Haagse rockgroep Kane, maar critici hebben hun twijfels. ,,Niemand hoeft van Kane te houden, maar ik vraag wel een beetje respect.''

Mattijs van der Port is cultureel antropoloog en kreeg van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie Centrum (WODC) opdracht `aard en omvang van het liquideren' in Nederland in de periode 1993-1997 in kaart te brengen. Hij vroeg rechercheurs wat zij onder een liquidatie verstaan, maar die bleken nauwelijks geïnteresseerd in een definitie: zij kijken naar de omstandigheden waarin een lijk wordt aangetroffen, bijvoorbeeld in het water met een hoofdschot. Criminologen – zo stelt de auteur vervolgens vast – kijken vooral naar het motief, pas als je dat kent kun je op een moord het label `liquidatie' plakken: het volgens plan ombrengen van een persoon om een positie in het criminele milieu te verkrijgen, te versterken of te handhaven.

Als gevolg van de uitbraak van mond- en klauwzeer in april dit jaar is het aantal vossen in Friesland ,,dramatisch'' gestegen. Door het jachtverbod tijdens de crisis kregen jagers niet de kans jonge vossen af te schieten.

Als het Amerika ernst is met de internationale strijd tegen het terrorisme, moet Osama bin Laden terecht staan voor een internationaal tribunaal, vindt Horst Fischer, hoogleraar humanitair oorlogsrecht.

In romans over de oorlog wordt het onschuldig perspectief van kinderen vaak gebruikt om de gruwelijkheid des te duidelijker voor het voetlicht te brengen. In Mick Jacksons tweede roman Five Boys is het eigenlijk andersom: de oorlog vormt de context die duidelijk maakt hoe wreed kinderen kunnen zijn. Nu weten we al uit het werk van W.F. Hermans dat kinderen allesbehalve onschuldig zijn, maar ook Jackson – met zijn debuutroman The Underground Man werd hij in 1997 genomineerd voor de Booker Prize – weet dat subtiel duidelijk te maken.

`Veteraan en hofnar van het kabinet' Jan Pronk neemt alvast afstand van `groen polderoverleg' en slaat zijn agenda na op buitenlandse tripjes.

In het Interview van Marc Chavannes met Wendy Doniger, die dit jaar de Huizingalezing zal houden, (CS 16-11-01) wordt de indruk gewekt dat Königsberg (de geboorteplaats van haar vader) een Poolse stad was die vervolgens eerst Duits en daarna Russisch werd. In werkelijkheid heeft Königsberg sinds haar stichting door de `Deutsche Orde' in 1255 altijd een Duits karakter gedragen, weldra als lid van de Hanze. In de 15de eeuw is de stad een tijdlang horig geweest aan de koning van Polen en in de 18de eeuw vijf jaar door Rusland bezet geweest, maar ook toen was ze even weinig Pools of Russisch als Amsterdam Spaans was toen Nederland horig was aan `de koning van Hispanje'. Ze verloor pas haar Duits karakter nadat aan het eind van de Tweede Wereldoorlog de meeste Duitsers uit Oost-Pruisen waren weggevlucht, verdreven of geliquideerd en het noordelijk deel van Oost-Pruisen Russisch was geworden. Königsberg werd toen als Kaliningrad een Russische marinebasis.

Dat zowel zijn vader (schrijver Paul) als zijn broer (programmamaker Louis) erg bekend zijn, daar kan Marcel Theroux niet mee zitten, zo legde hij onlangs uit aan de interviewer van Dublin Live. Desondanks speelt de jongere broer Vivian die succesvoller is, maar tegelijkertijd een grote etter, een belangrijke rol in Theroux' roman The Paperchase. Daar komt nog eens bij dat deze Vivian een tv-beroemdheid is terwijl de hoofdpersoon Damien March zelf achter de schermen bij de BBC werkt. Mocht hij al een grotere rol toebedeeld krijgen in een tv-productie dan zou dat de film `Damien March: The Low Points' zijn.

De Harry Potter-film was gisteren voor het eerst voor het gewone publiek te zien. Veel van de eerste bezoekers van de voorstelling van zes uur in een bioscoop aan het Buitenhof in Den Haag hadden de boeken niet gelezen. Ze hebben wel al tien dagen geleden kaartjes besteld en zijn nu de gelukkigen die de film op de eerste gewone draaidag kunnen zien. De film is de komende dagen uitverkocht.

Midden in het uitzicht van de heer D.L.J. Braakman uit Wassenaar staat pontificaal een zendmast van mobiele-telefoonaanbieder Dutchtone. De gemeente heeft voor het gevaarte geen bouwvergunning afgegeven en toch werd het, volgens Braakman, dinsdag razendsnel opgebouwd op de grond van een naast zijn huis gelegen camping.

De Noordelijke Alliantie heeft terrein gewonnen, de Verenigde Staten spreken van succes, maar waar is de man waar het hele conflict om begonnen is – Osama bin Laden, de hoofdverdachte van de terreuraanslagen in de VS?

Meestal lees ik met plezier de recensies van A. Heumakers, maar niet diens bespreking van de vertaling van Schmitts klassieker Der Begriff des Politischen (Boeken, 9.11.01). Het feit dat deze klassieker nu terecht toegankelijk is in het Nederlands, acht ik nog geen reden voor Schmitts rehabilitatie. Heumakers noemt Schmitt de kroonjurist van de nazi's, maar dat blijft onderbelicht. Daarom een paar feiten: Schmitt gaf zijn juridische fiat aan Hitlers moordpartijen bij de zogenaamde Röhm-putsch van 1934; in 1936 riep hij op tot een zuivering van de bibliotheken van joodse invloeden; hij deed zijn best Hitlers `Grossraumgedachte' te legitimeren.

De Verenigde Naties hebben Amerika gevraagd per direct te stoppen met het droppen van voedselpakketten boven delen van Afghanistan. Zeker één persoon is omgekomen, en een onbekend aantal anderen zwaar gewond toen zij gele clusterbommen aanzagen voor de eveneens gele voedselpakketten.

Gerard Reve wordt ereburger van de Vlaamse gemeente Zulte, waar zijn woonplaats Machelen deel van uitmaakt. Dat heeft de gemeenteraad gisteren unaniem besloten. ,,Wij willen zijn grote schrijverschap eren'', zegt liberaal raadslid en initiatiefnemer André Denys. Reve wordt de derde ereburger van Zulte, nabij Gent.

Strijders van de Talibaan in Kunduz vechten voor hun leven om het laatste bastion van het streng islamitische regime in Noord-Afghanistan uit handen van de Noordelijke Alliantie te houden.

Op een zwak gestemde beurs, beloonden beleggers vanochtend de bedrijven die het mes dieper zetten in de eigen organisatie. KPN en Philips waren de grootste stijgers, Koninklijke Olie zorgde met een verlies voor de belangrijkste druk op de AEX-index. De graadmeter van het Damrak noteerde rond het middaguur 0,7 procent lager op 502 punten.

Letland is een markteconomie die voldoet aan de politieke criteria voor toetreding, die kan bogen op macro-economische stabiliteit en die veel vooruitgang heeft geboekt op weg naar toetreding tot de Europese Unie. Maar het moet nog veel doen om het openbaar bestuur te hervormen en corruptie te bestrijden. Dat is, kort samengevat, het oordeel dat de Europese Commissie vorige week velde over de Letse vorderingen.

Martin Amis' autobiografie Experience (Vintage, f 32,50) draait vooral om een bepaalde moeilijke periode in zijn leven. Het verslag ervan is springerig en associatief opgeschreven, zodat de lezer de indruk krijgt het schrijfproces mee te maken. Maar helaas, `Wat op zoveel bladzijdes nogal pijnlijk lijkt te ontbreken, is, uh, ervaring,' aldus Bas Heijne, die eigenlijk alleen overtuigd is door de passages waarin de dood van vader Kingsley wordt beschreven: dat deel `is zo goed dat je je afvraagt hoe Amis met de rest heeft kunnen leven' (14.07.00).

Ruim 40 miljoen gulden ontvangen de publieke omroepen van staatssecretaris Rick van der Ploeg voor de stimulering van de internet-activiteiten.

De nieuwe topman van KPN test de grenzen van politiek correcte loonmatiging. Hij levert salaris in, maar is ook een ongekroonde optiekoning die miljoenen guldens kan winnen.

Wat kan een huishouden allemaal doen met ruim 600 gulden? Een nieuwe fiets voor de jongste dochter aanschaffen. Drie maal grootschalig naar de Albert Heijn. Een jaarabonnement nemen op een landelijke avondkrant naar keuze, plus de Donald Duck. Winterjassen kopen, of de schoolboeken voor een brugklasser. De kapotte combimagnetron vervangen, een half jaar Pampers aanschaffen voor de peuter. Een maand zakgeld voor de au pair, veertig uur een zwartwerkster in huis. Een goede nieuwe stofzuiger voor de zwartwerkster. De maandelijkse nettorente op een hypotheek van een kwart miljoen, of een half jaar de telefoonrekening betalen.

Bankanalist in Japan is een gevaarlijk beroep. Wie zich kritisch uitlaat over het bankwezen loopt het risico met de dood te worden bedreigd. De waarheid over de Japanse banken blijft daardoor verborgen.

KPN schrapt in de komende jaren nog eens 1.300 banen. Deze extra reductie gebeurt zonder nieuwe gedwongen ontslagen. Dit blijkt uit het gisteren uitgegeven prospectus naar aanleiding van de deze week aangekondigde aandelenuitgifte.

Op `zwarte' scholen worden regelmatig meisjes lastiggevallen, homo's bedreigd. Dus organiseert Amsterdam maar een discussieavond. `Hoe een vrouw zwanger wordt en wat je ertegen kunt doen.'

In cafés is minder drank verkocht in de periode van juli tot oktober. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vandaag bekendmaakte. De gehele horeca kende met 1,5 procent de laagste omzetgroei in zes jaar. Hotels zagen een achteruitgang van bijna 3 procent. Bij restaurants, café's en cafetaria's steeg de omzet wel iets maar dat kwam door de hogere prijzen voor consumpties.

Het openbaar ministerie (OM) trekt het hoger beroep in de belangrijkste rechtszaak van de beursfraude-affaire in Nederland, beter bekend als `Operatie Clickfonds', in.

Het gedwongen vertrek van Karel Aalbers als voorzitter van de voetbalclub Vitesse had in januari 2000 het begin moeten worden van een normale sponsorrelatie met het energiebedrijf Nuon. Het werd het begin van aanhoudend rumoer: bedreigingen, onderzoeken door accountants en het Openbaar Ministerie, supportersrellen, gekochte getuigenissen en schertsfiguren die opduiken met nieuwe suikerooms en rumoerige persconferenties.

De Thaise baht past perfect in de euroautomaat en is veel goedkoper dan de euro. Potentiële fraudeurs kunnen hun hart ophalen op een exotische vakantie, of zich met een goed verhaal tot de Thaise ambassade wenden. Ze moeten er wel wat voor doen.

Maastricht heeft twee kandidaten voor de post van burgemeester. Over de PvdA-gegadigde, K.Dittrich, worden nu klachten geuit, ook tegenover de minister van Binnenlandse Zaken.

Supermarktconcern Laurus is gisteren door de president van de rechtbank in Den Bosch veroordeeld tot boetes van in totaal 6,5 miljoen gulden aan twee concurrenten. Het gaat om de familiebedrijven Komart en Gekoma, die beiden een aantal supermarkten hebben onder de naam Komart. Laurus was bezig om al zijn winkels te verbouwen tot Konmar en daar hadden de familieketens tegen geprotesteerd omdat er naamsverwarring zou ontstaan bij de consument. Toen Laurus in augustus noodgedwongen afzag van de formule Konmar, wilde het concern niet meer de financiële schikking nakomen. Volgens de rechter moet dat alsnog.

Het zou de minste Coen-brothers-film zijn, de slechtst lopende ook, en hun eerste big-budget-productie. Kortom: een artistieke en commerciële flop. Maar nog afgezien van het feit dat zelfs een mindere Coen-brothers-film meer waard is dan menig andere film, is het ook helemaal niet waar.

Philips zal meer bezuinigen op zijn vaste kosten dan de 300 miljoen euro (660 miljoen gulden) die onlangs is aangekondigd. Dat heeft bestuursvoorzitter G. Kleisterlee in een brief aan het personeel laten weten. De saneringsoperatie bij het elektronicabedrijf loopt sneller en soepeler dan verwacht. Bij voortzetting van het huidige kostenreductieprogramma zullen de besparingen daardoor hoger uitvallen. Op het Damrak behoorde Philips vanmorgen tot een van de grote winnaars.

Het lesprogramma van het studiehuis, de bovenbouw van havo en vwo, moet verlicht worden. Vakken of delen ervan moeten worden geschrapt om iets te doen aan het overladen lesprogramma. Bovendien moet actie worden ondernomen tegen het `armoedig' lesgeven.

Het verschil in levensstandaard tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie is de afgelopen jaren toegenomen, vooral als gevolg van achterblijvende innovatie en trage introductie van informatie- en communicatietechnologie (ICT).

Wetenschappelijke belangstelling is synoniem aan bloeddorst, tenminste in de ogen van veel televisiemakers. Pas als het bloed in het rond spat, gaan massa's mensen kijken. En ik moet bekennen dat ook ik mijn ogen niet kan afhouden van een tijger die een schuwe antilope bespringt en vervolgens met zijn brullende collega's aan stukken trekt en opeet, terwijl het bloed uit de bekken druipt. Als het maar om dieren gaat en niet om mensen. Ik ben soort-chauvinist. Ook dierenseks hoort tot de toppers, eerst de gevechten en vervolgens de triomf van het overwinnende mannetje. Zo leren wij de natuur kennen. Bio-porno.

,,Bent u jóóds?'' De medewerker van de advertentieafdeling van het Nieuw Israelietisch Weekblad zegt het op bijna samenzweerderige toon. Ja, hij wil best een recensie-exemplaar van `zijn' vernieuwde weekblad toesturen. ,,Maar een joodse recensent is mooi meegenomen.''

Elk land zijn eigen voetbaldrama's. Italië heeft nog steeds problemen met het verwerken van de nederlaag tegen Noord-Korea tijdens het wereldkampioenschap van 1966. In Nederland is men inmiddels vergeten dat Luxemburg in 1940 in de Kuip met 5-4 won van Oranje, maar daarvoor zijn genoeg frustraties in de plaats gekomen. Veel mensen in Engeland zullen deze week terugdenken aan die rampzalige 26ste november in 1953, toen Hongarije met 6-3 won van de thuisploeg. Nog nooit had Engeland op eigen bodem verloren van een landenteam van het Europese continent.

In haar bespreking van Heinrich Bölls `Briefe aus dem Krieg' (Boeken, 2.11.01) suggereert Anneriek de Jong dat Böll `een meester was in het simuleren. Vreemde ziekten overvielen hem, de ``wolhymnische koorts'' bijvoorbeeld [...].' De wolhynische koorts (niet: `wolhymnische' koorts), door luizen overgedragen, was een van de meest voorkomende infectieziekten in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog (in het westen `trench fever' genaamd). Ook in de Tweede Wereldoorlog kwam deze ziekte voor aan het Oostfront. Dit is bepaald geen simulantenziekte.

Tussen alle tegenvallers door kan elektronicaconcern Philips nu eens een meevaller melden. De Amerikaanse olieconcerns Conoco en Phillips gaan fuseren. En de nieuwe combinatie gaat ConocoPhillips heten. So what, zou je zeggen. Maar Philipstopman Gerard Kleisterlee zal een gat in de lucht hebben gesprongen.

Siemens Nederland is het afgelopen jaar opgeklommen tot de tweede leverancier van mobiele telefoons in Nederland. Het bedrijf verwacht deze plaats, achter het Finse Nokia, vast te kunnen houden, maar ziet wel flinke daling van de Nederlandse gsm-markt in 2002. De Nederlandse afdeling van het Duitse concern veroverde zijn marktaandeel van ruim 20 procent onder meer door de levering van 500.000 telefoons voor een actie van Telfort en de Postbank. De winst steeg in het 30 september afgesloten boekjaar met 44 procent tot 66 miljoen euro (145 miljoen gulden) bij een omzetgroei met 10 procent tot 1,45 miljard euro.

Vandaag buigt het Turkse parlement zich achter gesloten deuren over de verdeling van Cyprus. De kwestie geldt als een tijdbom.

De Russische schaatser Dimitri Sjepel verschijnt dit weekeinde in Den Haag opnieuw niet aan de start van de wereldbekerwedstrijd schaatsen. De Europees kampioen heeft bij de internationale schaatsunie (ISU) nog steeds niet kunnen aantonen dat zijn bloedwaarden van nature hoog zijn. ,,Zijn startverbod, om gezondheidsredenen, blijft daarom gehandhaafd'', verklaarde Harm Kuipers, lid van de medische commissie van de ISU.

Swiss Re, de grootste herverzekeraar ter wereld na Münchner Rück, moet mogelijk het equivalent van 70 procent van zijn winst over 2000 uitkeren voor claims die te maken hebben met de terreuraanslagen in de Verenigde Staten op 11 september. Dat zei topman Peter Forstmoser vandaag tijdens een conferentie in Peking. ,,De aandeelhouders zijn er niet blij mee'', zei Forstmoster, zonder te specificeren of het gaat om het nettoresultaat of de winst vóór belasting. Swiss Re, de belangrijkste herverzekeraar van het World Trade Center in New York dat door de aanslagen verwoest werd, behaalde vorig jaar een winst vóór belasting van 3,66 miljard Zwitserse franc (5,5 miljard gulden) en een nettowinst van 2,97 miljard franc. Verzekeraars verwachten gezamelijk claims voor circa 40 miljard dollar door de ramp.

Buitenlandse historici hebben weinig belangstelling voor de Nederlandse geschiedenis. Horst Lademacher wèl. Hij schreef doorwrochte artikelen over het territorium dat de Benelux en Noordwest-Duitsland omvat.

ING Canada gaat nauw samenwerken met Zurich North America Canada op het gebied van verzekeringen. De overeenkomst behelst onder meer de overname van een Zurich-onderdeel door ING. De Nederlandse bank/verzekeraar verwacht dat hierdoor haar premie-inkomsten naar schatting met ruim 700 miljoen gulden stijgen. Dat heeft ING gisteren bekendgemaakt. De samenwerking heeft betrekking op de verzekeringsmarkt voor onroerend goed en ongevallen. De partners stellen hun producten aan elkaars tussenpersonen ter beschikking. De belangrijkste reden voor de samenwerking is volgens ING het behoud van beider marktpositie. Met een marktaandeel 12 procent is ING een van de grootste verzekeraars in Canada.

De Japanse regering past de immigratiewetten aan om kwaadwillende voetbalsupporters tijdens het WK van volgend jaar te kunnen weren. De wetswijzigingen, waarmee het Lagerhuis gisteren akkoord ging, worden waarschijnlijk in maart van kracht. Volgens de wet kan aan supporters die wegens gewelddadig gedrag zijn veroordeeld of uit een ander land zijn gezet tijdens voetbalkampioenschappen de toegang tot Japan worden ontzegd. De wet is ook van toepassing op betogers die zich bij internationale conferenties of andere bijeenkomsten gewelddadig hebben gedragen. Daardoor kunnen bijvoorbeeld deelnemers aan de rellen tijdens de top van de G8 in juli in Genua geen wedstrijden in Japan bezoeken.

Bank/verzekeraar ING laat in België de waaier aan merknamen vallen. Opvallendst is het verdwijnen van de in België zeer bekende naam Banque Bruxelles Lambert (BBL). De directie durft het niet aan om BBL in een keer te schrappen. Twee jaar lang blijven BBL en ING naast elkaar bestaan, zo heeft ING gisteren in Brussel gemeld. Met BBL verdwijnt de laatste `oude' bankennaam in België.

Het wankelende biotechnologiebedrijf Pharming is in gesprek met enkele investeerders over een participatie in het bedrijf, dat probeert een doorstart te maken. Pharming wil ook een aandelenemissie doen, waarmee ongeveer 30 miljoen euro moet worden binnengehaald.

De Japanse bank Mizuho Holdings gaat de komende jaren nog eens 2.600 banen schrappen om kostenbesparingen te bespoedigen. Het aantal komt bovenop de eerder aangekondigde 7.400. Dat meldde de Japanse tv-zender NHK vandaag. In maart dit jaar had de bank ruim 32,500 personeelsleden. Bij Mizuho was niemand bereikbaar voor commentaar. Vandaag is een feestdag in Japan. Mizuho, een combinatie van Dai-Ichi Kangyo Bank, Fuiji Bank en Industrial Bank of Japan, zou ook van plan zijn 185 filialen in Japan te sluiten, 32 meer dan eerder verwacht.

Vrijwel alle werknemers van de Belgische posterijen hebben vandaag in Wallonië het werk neergelegd, uit protest tegen plannen om drie van de vijf sorteercentra te sluiten. Er is vrijwel geen postbestelling mogelijk in het Franstalige landsdeel. Maandag wordt de staking voortgezet in Brussel en volgende week vrijdag is Vlaanderen aan de beurt.

Van de zes genomineerde schrijvers voor de AKO-prijs 2001 is er één, Willem G. van Maanen, financieel niets wijzer geworden van het evenement. De tweeduizend euro vergoeding die bestemd was voor alle genomineerden ging aan Van Maanens neus voorbij omdat hij, net als winnaar Jeroen Brouwers, niet aanwezig was bij de prijsuitreiking in de Rode Hoed in Amsterdam. Van Maanen, die in Spanje woont, werd vervangen door zijn uitgever Wim Hazeu.

Jong zijn in Rotterdam. Het klinkt als een braaf onderwerp, maar fotograaf Carel van Hees liet het swingen. Zijn boek Play, met cd, is een uitnodiging om associaties de vrije loop te laten.

De Britse premier Tony Blair heeft vandaag een nieuwe hint gegeven dat hij tot de euro wil toetreden met een krachtige aanval op de anti-Europese sentimenten van zijn land.

Houtbedrijven in Nederland blijven zwijgzaam over de herkomst van hun producten. Tachtig procent laat er vrijwel niets over los. Dit blijkt uit een onderzoek dat het Wereld Natuur Fonds (WNF) heeft laten uitvoeren. Het WNF nam 150 ondernemingen onder de loep en vroeg ze om informatie over het hout dat ze leveren. In ruim driekwart van de gevallen bleef de informatie uit. De bedrijven konden niet aannemelijk maken dat het hout afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen. Volgens Arnold van Kreveld, bosmedewerker van het WNF, houdt het overgrote deel van de houtondernemingen er een `conservatieve' werkwijze op na. ,,Ze zijn in de eerste plaats geïnteresseerd in de prijs en houden zich minder bezig met de vraag of ze verantwoord bezig zijn.'' Het onderzoek concludeert dat ondernemingen proberen de consument op het verkeerde been te zetten door de indruk te wekken dat het ,,wel goed zit'' met hun hout. Ze schermen met rekbare termen als milieuvriendelijk en duurzaam. Het WNF pleit voor het label van de zogeheten Forest Stewardship Council.

De circa 700.000 consumenten die groene stroom afnemen, betalen samen 135 miljoen gulden teveel voor hun groene stroom. Dat is het gevolg van afspraken tussen Economische Zaken en de Europese Commissie

Auteur Charlotte Mutsaers staat pal voor haar uitgeverij, J.M. Meulenhoff, die sinds het vertrek van uitgeefster Tilly Hermans in negatief daglicht is komen te staan. Om een tegengeluid te laten horen stapte Mutsaers vorige week naar het vaktijdschrift Boekblad, waarin ze aankondigde haar uitgeverij `uit volle overtuiging' trouw te blijven.

De leider van de Schotse Labour-partij, Jack McConnell, is gisteren gekozen tot eerste minister van Schotland.

Unilever probeert met `maaltijdvervangers' een nieuwe markt aan te boren. Doelgroep: mensen met overgewicht. Deskundigen hebben hun twijfels.

Meer dan 40 procent van de Europese bedrijven is de afgelopen twee jaar slachtoffer geweest van fraude. Dat blijkt uit een onderzoek van het accountants- en advieskantoor PriceWaterhouseCoopers bij 3.400 grote bedrijven, in de commerciële en de non-profitsector. Ruim 60 procent van de fraude wordt gepleegd door de werknemers van het bedrijf. Bij de grootste bedrijven (meer dan 5.000 werknemers) zijn er tientallen miljoenen guldens per jaar mee gemoeid. Fraude komt vooral voor bij banken en financiële instellingen. Daarna volgen farmaceutische bedrijven en de IT-sector. Bij farmaceutische bedrijven gaat het vooral om bedrijfsspionage.

Vee- en vleesconcern Dumeco heeft een lening van ongeveer 100 miljoen gulden afgesloten bij enkele banken. Dumeco heeft het geld nodig om het geslonken eigen vermogen te verhogen na overname van varkensslachterij Sturko Meat. Volgens directielid L. Sala is daarmee financiering door de voercoöperaties van de baan. ,,De boeren waren bang dat ze straks voer moesten afnemen van de financiers.''

Het kersverse baggerconcern Ballast Ham Dredging heeft zijn eerste order binnen. Het gaat om een bedrag van 30 miljoen euro (66 miljoen gulden) voor de aanleg van een havengebied in Qatar. Ballast Ham Dredging bestaat officieel sinds ruim een week. In mei bereikten de `moeders' Ballast Nedam en HBG al een akkoord over het samenvoegen van hun baggeractiviteiten. Een lange juridische procedure tegen de plannen, aangespannen door aandeelhouders, gooide echter roet in het eten. Die zagen meer geld en toekomst in de opsplitsing van HBG in een bouw- en een te verkopen baggerpoot.

Markt- en opinieonderzoeksbureau Emis heeft een winstwaarschuwing gegeven voor heel 2001. Het resultaat zal in 2001 lager uitkomen dan in 2000. Dat meldt bestuursvoorzitter R. Meijer in het nog te verschijnen nummer van Beursplein 5. De woordvoerder van het bedrijf kon het bericht nog niet bevestigen. Half augustus ging Emis nog uit van een bedrijfsresultaat in dezelfde orde van grootte als dat van 2000. Verder meldde Meijer dat Emis gaat samenwerken met SNT. Het callcenter-bedrijf heeft een belang van circa 20 procent in de marktonderzoeker.

Notoire winkeldieven moeten met het hoofd op posters in de supermarkten komen. Dat vindt het merendeel van de ondernemers en bedrijfsleiders. Dit blijkt uit een enquête die het weekblad Distrifood heeft gehouden onder supermarktmanagers.

Rusland vermindert zijn olieproductie en -export met 50.000 vaten per dag. Dit heeft de Russische regering vanmorgen bekendgemaakt. Gisteren ging Noorwegen al akkoord met een productievermindering.

Feyenoord-coach Bert van Marwijk voelde zich niet aangesproken door de genadeloze kritiek die vroegere idool Johan Cruijff deze week uitte op de tactische beperkingen van de Nederlandse voetbaltrainers. Desondanks pleitte hij gisteravond na de benauwde 1-0 zege van zijn veredelde B-elftal op het Duitse SC Freiburg voor een nationale discussie over de teloorgang van het Nederlandse voetbal. ,,We moeten goed luisteren naar de kritiek van Cruijff en Van Hanegem'', stelde Van Marwijk. ,,Laten zij maar aangeven hoe we het niveau kunnen verbeteren. Dit is het juiste moment om ons te bezinnen op de toekomst en daar moeten we vooral de jeugdtrainers bij betrekken.''

Alitalia laat nog eens 900 banen verdwijnen door vacatures niet op te vullen. Eerder had Alitalia aangekondigd 2.500 banen te schrappen. De extra sanering maakt deel uit van een anticrisisplan waarover gisteren overeenstemming werd bereikt. De maatschappij zegt dat het succes afhangt van een bedrag van ruim 1,2 miljard euro (2,6 miljard) dat Alitalia in de eerste helft van het komende jaar wil ophalen. Al het personeel in de Italiaanse luchtvaart heeft aangekondigd op 3 december een volle dag te staken, tenzij de regering de industrie steunt.

Een voormalig medewerker van de Universiteit Maastricht, C. van der Hucht, heeft bij minister De Vries (Binnenlandse Zaken) melding gemaakt van fraude met studentenaantallen, onder verantwoordelijkheid van K. Dittrich, nu voorzitter van het college van bestuur van de universiteit.

Documentairemaakster Kim Longinotto laat moeizame vrouwenlevens zien zonder commentaar. ,,Je mag het allemaal zelf uitdokteren.'' Op het Idfa-festival is haar documentaire `Runaway' te zien.

De Ierse voordelige vliegmaatschappij Ryanair zal binnenkort vanuit Frankfurt gaan opereren. Bedoeling is om de concurrentie aan te gaan met Lufthansa, die volgens directievoorzitter Michael O'Leary de sterkste maatschappij is in Europa. Vanaf februari zal de maatschappij dertig vluchten per dag uitvoeren vanuit vliegveld Frankfurt Hahn. De maatschappij, die net als Easyjet profiteert van de malaise bij de grote vliegmaatschappijen, vliegt nu al vanuit Charleroi in België.

Het noodlijdende Britse warenhuis Marks & Spencer heeft zijn Amerikaanse dochter Brooks Brothers verkocht voor 225 miljoen dollar (562 miljoen gulden). Brooks heeft 155 winkels in Amerika en vele verkooppunten in Japan. De private firma Firm Retail Brand Alliance heeft het gekocht. Marks & Spencer betaalde, volgens ingewijden, 12 jaar geleden meer dan drie keer zo veel voor Brooks Brothers.

,,We zaten al langer te piekeren hoe we meer bezoekers naar Rotterdam konden lokken. De meeste kunstliefhebbers ziten nu eenmaal niet hier, maar in Amsterdam.'' Emmo Grofsmid van MK Expositieruimte vindt het prettig in Rotterdam. De stad heeft `lucht' en iedereen kan er doen wat hij interessant vindt, zonder zich bekneld te voelen door het `incrowd-gevoel, dat ons-kent-ons sfeertje' dat het hoofdstedelijke kunstklimaat kenmerkt. Maar een galerie moet ook verkopen, en Amsterdam heeft meer potentiële kunstkopers in huis.

De nationale vliegmaatschappij van Finland, Finnair, heeft in het derde kwartaal van dit jaar een verlies geleden van 8,2 miljoen euro (18 miljoen gulden). Volgens de maatschappij kom het door de afname in het aantal vliegpassagiers sinds de aanslagen op 11 september. Een jaar geleden maakte finnair in hetzelfde kwartaal nog winst van 32 miljoen euro (70 miljoen gulden).

De explosieve lading die gisterochtend vijf Palestijnse kinderen in de Gazastrook doodde, was er door het Israëlische leger geplaatst tegen Palestijnse strijders.

Staatssecretaris Van der Ploeg (Cultuur) vindt dat musea duidelijk moeten vermelden welke kunstwerken als gevolg van de Tweede Wereldoorlog terechtkwamen in het Nederlands openbaar kunstbezit.

,,Shall I compare thee to a summer's day?'' Een beetje breaker of `vette' gangster krijgt een lachstuip bij het horen van Shakespeares toneelpoëzie uit Romeo en Julia, maar als `nigga' Rodney Mason het zegt, vertedert het de zaal vol pubers. De Amerikaanse choreograaf en regisseur Rennie Harris combineert in Rome & Jewels hoge en lage cultuur, door het oude Engels van Shakespeare te verbinden aan hiphop (dj-ing en breakdance).

De Ghanees Tony Yeboah en de Duitse club Hamburger SV gaan aan het einde van dit jaar uit elkaar. Dit seizoen speelde Yeboah slechts vijf duels. De speler werd eerder dit jaar veroordeeld tot het betalen van een geldboete wegens belastingontduiking.

In het artikel Duizendjarige bestseller (in de krant van donderdag 22 november, pagina 30) staat dat Dirk Jorritsma bij de opening van de Omar Khayyâm-tentoonstelling in de Universiteitsbibliotheek Leiden een miniboekje met vertalingen uitdeelde. Dit is onjuist. Jorritsma is afgelopen zomer overleden.

In het bericht Morris-prijzen uitgereikt, maar niet voor dans (in de krant van woensdag 14 november, pagina 11) wordt choreograaf Toer van Schayk genoemd als een van de twee voorgedragen kandidaten, die om procedurele redenen werden afgewezen. Het blijkt echter te gaan om Krysztov Pastor (1956). Net zo min als Van Schayk behoort Pastor tot de categorie `jong talent' waarvoor de Philip Morris-prijs is bedoeld.

In het bericht Zwolle wil geld terug van Wärtsilä (in de krant van woensdag 21 november, pagina 17) staat dat ,,rijk, provincie en gemeenten zo'n 40 miljoen gulden hebben gestoken'' in de verbetering van de infrastructuur. Dat had moeten zijn: 14 miljoen.

Leiden heeft MBC van de kabel gehaald. In meer regio's is de Egyptische zender niet meer te ontvangen. Ik mis de weemoedige vrijdagavondconcerten van Abd el Walim Hafiz, jaren vijftig-beau garçon. Nu het ramadan is, voel ik het gemis extra. Vanuit Mekka zendt MBC de vijf dagelijkse gebedsdiensten uit. Vooral naar het avondgebed keek ik graag.

Zeker duizend Ethiopische soldaten zijn vanmiddag de semi-autonome Somalische provincie Puntland ingetrokken om een staatsgreep door de voormalige president kolonel Abdullahi Yussuf bij te staan. Yussuf zou vanochtend de huidige president, Jama Ali Jama, hebben afgezet. Jama, die nog geen week geleden door stamhoofden werd gekozen, is waarschijnlijk gevlucht. Puntland was tot dusver het enige gebied in het verder stuurloze Somalië dat gevrijwaard was van grootschalige strijd sinds het uitbreken van de burgeroorlog in 1990.

Slobodan Miloševic is officieel aangeklaagd wegens genocide in Bosnië. Dit heeft een woordvoerder van het Joegoslavië-tribunaal vanmiddag laten weten. De misdaden in Bosnië waarvan Miloševic wordt beschuldigd zijn gepleegd in de periode van 1992 tot 1995.

Máxima Zorreguieta blijft zeker voorlopig nog katholiek. Volgens de Rijksvoorlichtingsdienst oriënteert ze zich nog steeds op het protestantisme, maar moet dat niet worden gezien als voorbereiding op een eventuele overgang naar het protestantse geloof.

ACTUALITEITEN

2 Vandaag. Reportage over gemeenten die varkenshouders de hand boven het hoofd houden. Volgens de stichting Wakker Dier verstrekken gemeenten in groten getale vergunningen zonder dat aan de vereiste (milieu)regels is voldaan. Ned.2, 17.35-18.43u.

Nova. Aandacht voor Zonen van Suriname, een IDFA-documentaire over de decembermoorden in 1982 waarbij 15 vooraanstaande Surinamers werden omgebracht. In december zal de film op de Nederlandse televisie worden uitgezonden. Verder de oud-oprichters van D66 (Hans van Mierlo), het Algemeen Ouderen Verbond (Jet Nijpels) en de CD (Hans Janmaat) over de kansen van de nieuwe partij Leefbaar Nederland. Ned.3, 22.30-22.57u.

De minister van Staat trok zijn das recht en liet, zittend op de achterbank van de limousine, het Vlaamse land aan zich voorbij gaan. Nog onlangs was de minister van Staat teruggekeerd uit Argentinië, waar hij een lastig karwei had opgeknapt, maar dit keer had hij geen idee of hij zijn missie tot een goed einde kon brengen. Intussen draaide de limousine het erf op van een eenvoudige boerderij. Het portier werd door de chauffeur geopend en met onzekere tred liep de minister van Staat naar de boerderij. Hij belde aan. Het duurde even. Toen deed iemand open die de minister herkende als Joop.

Documentairefilms zijn op veel verschillende manieren te rubriceren: korte of lange documentaires (met ingang van dit jaar het onderscheid tussen de twee competities van het International Documentary Filmfestival Amsterdam), gepresenteerd op film of op video (tot vorig jaar het criterium), gemaakt voor televisie of voor de bioscoop, in de eerste plaats entertainment of meer belerend.

Sinds vandaag hebben mannen en vrouwen gelijke rechten in Turkije. Dat wil zeggen dat bijvoorbeeld bij een scheiding man en vrouw de goederen eerlijk verdelen. Tot nogtoe stonden eigendommen op naam van de man. Mensenrechten zijn nog altijd een heikel punt in het land dat zich op de scheidslijn tussen Europa en Azië bevindt. Meer over de rechten van de mens in Turkije op www.amnesty.nl onder `Turkije'.

Rusland moet op cruciale terreinen medezeggenschap krijgen in de besluitvorming van de NAVO en mogelijk ook een vetorecht. Dit heeft NAVO-secretaris-generaal Robertson gisteren en vandaag gezegd tijdens een bezoek aan Rusland.

Nog drie weken en dan is-ie in de bioscoop: Minoes. Dat is de film over de kat Minoes, die een vrouw wordt. Gebaseerd op het gelijknamige boek van Annie M.G. Schmidt.

De argumenten van Financiën om deel te nemen aan de nieuwe KPN-emissie zijn ondeugdelijk. Het is ongewenst, ook voor de belastingbetaler, dat de staat met handen en voeten aan dit bedrijf blijft verbonden,menen Roel Beetsma en Frank de Jong.

Aart Staartjes wachtte twintig keer Sinterklaas op bij zijn aankomst in Nederland. Afgelopen zaterdag, toen de boot aankwam in Maastricht, stond Staartjes ook weer klaar met zijn microfoon en een warme pet op. Maar voor hem was dit de laatste keer. Volgend jaar staat iemand anders op de kade. Aart Staartjes (63) vertelt hoe het was om al die jaren Sinterklaas te ontvangen.

Pottergekte door film

DE POTTERGEKTE IS begonnen. Dat komt door de Potterfilm. In Zeist is afgelopen woensdag een speciale voor-voorstelling van de Harry Potter-film gehouden, waar ook de mensen die de Nederlandse stemmen voor de Potterfilm gedaan hebben bij waren. En kinderen in tovenaarskleding, zoals op de foto te zien is. Onze speciale Potterhoekje-verslaggeefster Famke Houthoff was er bij, en we krijgen volgende week exclusieve interviews van de Nederlandse Potter-stemmen. Gisteravond ging de Potterfilm in Nederland echt in première.

Italiaanse voetballers die in Engeland spelen, zijn door hun vakbond opgeroepen de staking van de Engelse spelers te steunen. ,,We hebben met de vakbond gesproken en zijn het met hen eens'', zegt Stefano Sartori, lid van de Italiaanse vakbond AIC. De Engelse vakbond PFA heeft voor begin december een staking aangekondigd, omdat de Premier League weigert een hoger bedrag uit de televisierechten aan de bond te betalen.

`Eén keer ja is genoeg' vindt een deputaatschap, een officiële onderzoeksgroep, van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt). Voor de tweede keer trouwen voor de kerk moet volgens hen niet mogen. En een echtscheiding of hertrouwen past niet bij ,,de stijl van het koninkrijk van Jezus Christus''. Maar volgens dominee Joost Smit van de Opstandingskerk in Brunssum (Limburg), lid van het deputaatschap, gebeurt dat in de gereformeerd-vrijgemaakte praktijk toch veel. ,,Want soms is het gewoon beter als een echtpaar uit elkaar gaat'', zo redeneert hij.

NAVO-secretaris-generaal Lord Robertson heeft, op bezoek in Moskou, een schokgolf veroorzaakt. Rusland moet eenzelfde status krijgen als NAVO's 19 lidstaten bij het ontwerpen en uitvoeren van beleid. Dat houdt in, vervolgde Robertson, dat Rusland het recht van veto zou krijgen over bepaalde bondgenootschappelijke beslissingen. Volgens de secretaris-generaal heeft dit plan de steun van president Bush, premier Blair en andere regeringsleiders binnen de alliantie. Blair zelf had vorige week al een voorzet gegeven met zijn voorstel een nieuw lichaam op te richten met Rusland als volwaardig lid naast de 19 lidstaten, maar in dat idee was nog geen plaats voor een Russisch vetorecht.

Vier bewoners van de Zeeheldenbuurt in Leeuwarden zijn gisteren veroordeeld tot celstraffen variërend van anderhalf tot zes jaar wegens seksueel misbruik van tien minderjarige kinderen. Drie verdachten kregen tbs met dwangverpleging opgelegd, de vierde een ondertoezichtstelling van de reclassering. De rechtbank volgde de eis van het openbaar ministerie.

`Geen woning, geen kroning.' Onder die leuze brachten op 30 april 1980 krakers en andere ontevreden burgers de nodige opschudding teweeg in Amsterdam.Het was de dag waarop Beatrix tot koningin werd gekroond. Tot in de Nieuwe Kerk, waar de inhuldiging plaatshad, drongen de protestgeluiden door, ondanks pogingen van de politie om de onlusten zo snel mogelijk te dempen. De kroning ging er wel om door, maar een gezellig Oranjefeest zou het niet worden.

Australië heeft de wereldvoetbalbond FIFA gevraagd het tweede duel met Uruguay om het laatste ticket voor het wereldkampioenschap van komend jaar te verplaatsen naar neutraal terrein als de autoriteiten de veiligheid van het team niet kunnen garanderen. De Australiërs willen dan in Argentinië spelen. Bij aankomst gisteren van de Australische selectie stond een groep van zo'n dertig Uruguayaanse voetbalfans de ploeg op de luchthaven op te wachten. De spelers en begeleiders kregen grove beledigingen naar het hoofd en werden bespuugd. ,,We begrijpen en respecteren de passie van de Uruguayanen, maar dergelijk gedrag tolereren we niet'', aldus voorzitter Ian Knop van de Australische voetbalbond. De autoriteiten in Uruguay verwerpen het verzoek tot verplaatsing van het duel. ,,Ze willen ons het thuisvoordeel ontnemen. Zo'n reactie is overdreven. Dit is een vredevol land'', zei de voorzitter van de Uruguayaanse bond. Australië verdedigt zondag tegen Uruguay een 1-0 voorsprong.

Goed, er wordt dus geen strijd gevoerd tegen de islam. Hoe vaak hebben westerse leiders sinds 11 september niet gezegd dat de islam een vredelievende godsdienst is en dat er slechts actie wordt ondernomen tegen het terrorisme. Om de goede bedoelingen te onderstrepen togen ze allemaal naar de moskee. Nooit eerder mochten moskeeën op zo'n belangstelling van politici rekenen als de afgelopen maanden.

Het curriculum van de Ierse accordeoniste Sharon Shannon ziet eruit als de droom van elke folkmuzikant met pop-aspiraties. Ze toerde met The Waterboys, nam haar eerste plaat op in de studio van U2, speelde met Steve Earle en liet Jackson Browne een nummer op haar album The Diamond Mountain Sessions zingen.

Nation building, ja of nee. Het was een tijd lang mode om landen die in de vernieling waren geraakt, zogenoemde `failed states', met internationale inspanningen weer op de been te brengen. Het sprekendste voorbeeld was misschien Cambodja. Het koninkrijk van de Khmer was verscheurd geraakt door de uitwassen van de Koude Oorlog, de burgeroorlogen die overal in Indochina uitbraken nadat in 1954 het Franse kolonialisme was verslagen. Een deel van het Cambodjaanse grondgebied raakte betrokken bij de strijd in Vietnam.

Papieren schatten Verhalen en gedichten van vrouwelijke auteurs.

Vassallucci, 144 blz. ƒ41,76

Kees Torn: Inkijkexemplaar.

Nijgh & Van Ditmar, 128 blz. ƒ25,34

Uitgerekend Arnold Bruggink hield voor PSV de hoop levend op het bereiken van de volgende ronde in het UEFA-Cuptoernooi. De twaalfde man van de landskampioen verkleinde in de slotfase de achterstand van PSV op PAOK Saloniki tot 3-2. Bruggink zit zich in zijn vijfde jaar bij de club al vrijwel het hele seizoen te verbijten op de reservebank, temeer daar hij na het vertrek van Van Nistelrooy rekende op een basisplaats. Dankzij zijn treffer heeft PSV in de return aan een 1-0 of 2-1 zege voldoende om Europees te overwinteren.

Stephen Fry: Speelbal

(The Stars' Tennis Balls). Vert. Paul van den Hout, Thomas Rap, 351 blz. ƒ44,07

Ipswich Town heeft het eerste duel in de derde ronde van de strijd om de UEFA Cup tegen het Italiaanse Internazionale gewonnen. In Ipswich werd het 1-0 voor de Engelsen door een doelpunt negen minuten voor tijd van Armstrong. Parma kwam voor eigen publiek niet verder dan een 1-1 gelijkspel tegen het Deense Brøndby. Het Belgische Club Brugge won voor eigen publiek met 4-1 van het Franse Lyon.

De Matinee op de Vrije Zaterdag wijdt morgen een portret aan componist Rob Zuidam. ,,Slechte poëzie vormt een dankbare inspiratiebron.''

In Saoedie-Arabië wordt porno als staatsgevaarlijk beschouwd. Wat dat aangaat is er niet zoveel verschil met het Nederland van nog maar veertig jaar geleden. Op de Rozengracht in Amsterdam was een tijdschriftenwinkel, de Univers, die `blaadjes met blote vrouwen' verkocht. De politie deed er regelmatig een inval. De belangrijkste publicaties van de Nederlandse verzetspers waren Chick en Candy. Er was een filmkeuring, een soort bloedraad die de schaar hanteerde. Toen kwam Vrij Nederland met de eerste seksadvertenties. Die markt is intussen volledig door De Telegraaf overgenomen. In dit ochtendblad schreef destijds Leo Riemens, naast de kerkelijke Torquemada's de meest fundamentalistische bestrijder van de gedrukte ontucht. Je zou het niet geloven als je nu een gemiddelde tijdschriftenwinkel binnenloopt; hier heersten Saoedische toestanden.Het beste boek dat ik erover ken is Wat niet mocht van Wim Hazeu.

De Franse skister Laure Péquegnot heeft gisteren de wereldbekerslalom in het Amerikaanse Copper Mountain, de eerste van het seizoen, gewonnen. Ze bleef haar Oostenrijkse concurrentes Christine Sponring en Carina Raich. Péquegnot haalde haar eerste zege in haar achtjarige carrière. Ze had voor de twee manches een minuut en 37,64 seconden nodig. De overwinning van Péquegnot zorgde voor veel emoties bij de Franse skiploeg, die nog altijd rouwt om de dood van Regine Cavagnoud. De voormalig wereldkampioene verongelukte drie weken geleden. De andere skisters droegen uit piëteit een zwarte band.

Het buitenlandse avontuur van trainer Gerard van der Lem in Japan is al voorbij voordat het begonnen is. De Nederlandse oefenmeester zou vanaf 1 januari 2002 bij de club Trinita Oita aan de slag gaan. Een nieuwe regel in het Japanse voetbal bepaalt echter dat in de tweede divisie geen buitenlandse trainers meer mogen werken. Aangezien Trinita Oita er niet in slaagde te promoveren naar het hoogste niveau, mocht de club Van der Lem niet inhuren. Hij krijgt een afkoopsom, net als assistent Co Jager.

Een schrijver inhuren kan tegenwoordig zonder enig probleem via internet. Op www.boekeenschrijver.nl kan de surfer vijfenzestig bekende schrijvers en journalisten, onder wie Gerrit Komrij, Cees Nooteboom en Martin Bril, boeken voor een spreekbeurt, een schrijfopdracht, of iets anders. Iets anders? ,,Bijvoorbeeld de presentatie van een complete avond,'' legt Paul Sebes van het Hilversumse literair agentschap Sebes & Van Gelderen uit. Sebes bemiddelt sinds 1998 tussen bedrijven en schrijvers, de website werd een paar weken geleden gelanceerd.

De Spaanse voetballer Josep Guardiola, spelend in de Italiaanse Serie A bij Brescia, is betrapt op nandrolon. Dat heeft het Italiaans Olympisch Comité (CONI) bekendgemaakt. Guardiola wacht een onmiddellijke (voorlopige) schorsing.

KPN heeft de Nederlandse staat, grootaandeelhouder in het telecombedrijf, meer informatie gegeven dan andere aandeelhouders met betrekking tot de eerder deze week aangekondigde massale uitgifte van nieuwe aandelen. Dit heeft een woordvoerder van minister Zalm (Financiën) bevestigd.

`Een gedicht is een manier van leven, even noodzakelijk als ademen', zei Leonard Nolens eind 1993 in een interview in de Belgische krant De Standaard. Kort daarna nam de dichter de Belgische Staatsprijs voor Poëzie in ontvangst. Toen hij in 1997 ook de Nederlandse Huygensprijs kreeg, was zijn plaats in de literaire canon verzekerd. Inmiddels ligt Nolens' dertiende dichtbundel in de boekhandel en die heet – als om te bewijzen dat hij trouw is aan zijn eigen poëtica – Manieren van leven.

Een van de hoofdpersonen in de bekroonde film `Pauline & Paulette' van regisseur Lieven Debrauwer is een achterlijk meisje van 66 jaar. Ze vindt geluk in dingen die anderen banaal vinden. ,,Ik vind dat we van die mensen iets kunnen leren.''

We hopen dat JIJ dit verhaal wel kan lezen, want Sinterklaas kan het niet.

Een halve eeuw was er niet in Troje gegraven toen de Duitse archeoloog Manfred Korfmann er aan het werk ging. Het Troje van Homeros blijkt toch weer groter dan gedacht. En het was Hittitisch.

Martin Bossenbroek: Holland op zijn breedst. Paperback, Bert Bakker 1996, van ƒ63,– voor ƒ25,–. Steven Sterk Utrecht

Vlinders die uit monden komen. Zweetdruppels die letters vormen. Het valt allemaal niet uit te sluiten in romans van Peter Verhelst, er gelden vreemde wetten daar, en als geoefend lezer kijk je nergens meer van op. Maar lees de eerste zinnen van Memoires van een luipaard en het duizelt je toch even: `Het is een van die nachten dat de lucht even zacht is als de buik van een kat. Je buigt je voorover en je legt de vingertoppen op die woorden. Van links naar rechts. Traag blijf je die zin strelen tot de pels begint te knetteren.'

Herbj⊘rg Wassmo schreef een zojuist vertaalde roman over een machteloze man en een onafhankelijke vrouw. ,,Ik geloof niet in de vrouwelijke stem in de literatuur.'

Andrea Dué, Juan Maria Laboa: Historische atlas van het Christendom. Gebonden, Callenbach 1997, van ƒ92,50 voor ƒ39,95. Boekhandel Roelants Nijmegen (024-3221734)

Nederland telt 502 bioscoopdoeken, waarvan er sinds gisteren – en waarschijnlijk onafgebroken tot en met de kerstvakantie – 244 de film Harry Potter en de Steen der Wijzen vertonen. Dat is een record: in ruim 48 procent van alle filmzalen in Nederland draait, van matinee tot tweede avondvoorstelling, een en dezelfde titel.

Een rechtbank in Kopenhagen heeft gisteren een Nederlandse Ajax-supporter vrijgesproken van zijn aandeel in rellen die voorafgingen aan de UEFA-Cupwedstrijd tegen FC Kopenhagen van 18 oktober. De man werd verdacht van geweldpleging tegen een politieagent en een poging tot het voorkomen van arrestatie.

Willem Otterspeer: Bolland. Paperback, Bert Bakker 1996, van ƒ63,– voor ƒ25,–. Steven Sterk Utrecht

Richard Bocci (inleiding): Luchtige liefde. Gebonden, Bibliothèque de l'Image 2000, van ƒ39,95 voor ƒ19,95. Boekhandel Roelants Nijmegen

Vandaag bespreekt de ministerraad het nieuwe toezichtmodel voor de financiële sector. De beurswaakhond STE komt als winnaar uit de bus.

Gerrit Komrij, wiens nieuwe roman maandag werd gepresenteerd, overleefde school dankzij een encyclopedie.

Alain de Botton (inleiding): The Essential Plato. Paperback, Quality Paperback 1999, van ƒ58,90 voor ƒ27,50. De Boekenmarkt, Den Haag (070-3658226)

Gerbrand Bakker: Het tweede etymologisch woordenboek voor beginners. Gebonden, Piramide 1998, van ƒ37,75 voor ƒ9,95. Boekhandel Roelants Nijmegen; Donner Rotterdam

Er komt nog een rechtszaak in het conflict rond vastgoedbeleggingsfonds Rodamco North America. De Stichting Belangenbehartiging Beleggers RNA (SBBR) verwacht na 30 november een dagvaarding te sturen naar het Australische bedrijf Westfield. De SBBR eist dat Westfield een volledig bod uitbrengt op alle Rodamco aandelen.

Ronald Taylor: Berlin and its culture. Gebonden, Yale University Press 1997, van ƒ110,60 voor ƒ39,50.

Nayler & Co Den Haag (070-3605454)

Edward Lucie-Smith: Movements in art since 1945. Paperback, Thames and Hudson 1995, van ƒ39,95 voor ƒ19,90. Scheltema Amsterdam

Het Noord-Hollandse dorp Bergen, geklemd tegen de duinen en vlak aan zee liggend, heet `bezield' te zijn. Het zijn de woorden van dichter Adriaan Roland Holst, die hiermee treffend het dorp van schrijvers, dichters en ook kunstschilders typeerde.

Het idee achter Het zwijgen van Maria Zachea, van journalist Judith Koelemeijer (de Volkskrant), is prachtig. Ze praatte met haar vader en zijn elf broers en zusters over haar oma. Die oma kreeg een hersenbloeding en daarna zei ze niets meer. Ze zit in haar stoel bij het raam en wordt steeds kleiner en krommer. Ze is dement, denkt haar zoon Maarten. Daarom praat ze niet meer. Ze is te zwak, denkt haar dochter Marian. Te zwak en te mager, het lukt haar gewoon niet meer. Ze is boos, denkt haar zoon Piet. Boos, nee razend, omdat haar kinderen haar niet laten doodgaan.

Hans Vaders: Tropische winters.

In de Knipscheer, 128 blz. ƒ29,50

Ewoud Sanders: Voor een dubbeltje op de eerste rang. 1001 spreekwoorden en zegswijzen over Nederlands geld. Prometheus/NRC Handelsblad, 244 blz. ƒ24,80

Marijke Merckens: ,,Aanvankelijk wilde ik arts worden, net als mijn vader. Totdat ik als vijftienjarige voor een lustrumvoorstelling `Iphiginaea in Tauris' speelde, een Griekse tragedie. Toen heb ik mijn andere ambitie opgegeven – het toneel: dat was wat ik wou. Van de toneelschool werd ik na twee jaar afgestuurd omdat ik geen talent had.

Guy Debord:

De spektakelmaatschappij. Uit het Frans vertaald door Jaap Kloosterman en René van der Kraats. Uitgeverij de Dolle Hond, 145 blz. ƒ14,50

France Telecom (FT) moet een goed gevoel hebben over zijn financiële situatie. Beleggers houden weer van grote telecomconcerns. Gebruikmakend van de omslag van de stemming is FT gesprekken begonnen over de herfinanciering van de grote syndicaatslening die het concern vorig jaar heeft opgenomen om het mobiele-telefoniebedrijf Orange te kopen. Het wil die gesprekken begin volgend jaar afronden. Die haast heeft een reden die niets te maken heeft met voorbijgaande marktsentimenten, want als het concern de nieuwe lening niet begin volgend jaar geregeld heeft, kan het in de problemen komen met de oude.

Hoe kan een met torenhoge schulden kampend telecomconcern zijn aandelenkapitaal door een reddingsemissie bijna verdubbelen, zonder dat de koers helemaal onderuit gaat? Kijk maar eens naar het mechanisme dat KPN heeft gehanteerd bij de uitgifte van 5 miljard euro (11 miljard gulden) aan nieuwe aandelen. Het concern gaat tot het uiterste door in verhouding tot zijn oorspronkelijke aandelenkapitaal vijf maal zoveel geld op te halen als British Telecom (BT) in maart heeft gedaan met behulp van een claim-emissie.

Spanje zal niet overgaan tot uitlevering van de acht mannen die vorige week werden gearresteerd op verdenking van terreuractiviteiten binnen het moslimextremistische netwerk van de Al-Qaeda organisatie van Osama bin Laden. Dat hebben vertegenwoordigers van de Spaanse justitie op informele wijze laten weten aan agenten van de FBI en diplomaten van de Amerikaanse ambassade in Madrid, zo meldt vanochtend het Spaanse dagblad El País.

Een 43-jarige man uit Zuidwolde wordt verdacht van het seksueel mishandelen van vijf minderjarige jongens gedurende een aantal jaren. De man werd deze zomer aangehouden en zit vast. Hij heeft bekend.

Kurt Cobain vormde met Nirvana de invloedrijkste rockgroep uit de jaren negentig, een nieuw geluid waarin punk en klassieke pop samenkwamen. Na zijn zelfmoord in 1994 groeide zijn mythe. Twee studies naar het breukvlak tussen existentiële angst en de hang naar roem.

Een boer en een boerin uit de buurt van Vorden zijn drie jaar geleden gescheiden. Ze hebben vanaf die tijd ruzie om hun kind. De jongen, negen jaar, woont bij zijn vader. Hij krijgt zijn moeder, die tien kilometer verderop woont, nooit te zien. De boer en de boerin zijn al drie keer bij de rechter geweest. Zeventien advocaten, rechters, psychologen en andere deskundigen hebben de ruzie proberen op te lossen. Het is niet gelukt. Het kind heeft een poos in een kindertehuis gezeten. Hij is ook al eens door de politie bij zijn moeder weggehaald.

De erven van de Ierse auteur James Joyce hebben gisteren een rechtszaak gewonnen die ze hadden aangespannen tegen uitgeverij Picador, zo meldt The Independent vandaag. Inzet was de in 1997 verschenen `Reader's Edition' van Joyce's klassieke roman Ulysses, waarin volgens de erven ten onrechte spelling is gecorrigeerd en interpunctie is vereenvoudigd. Picador kan nog in beroep gaan, maar duizend nog niet gedistribueerde exemplaren van de `Reader's Edition' mogen in afwachting daarvan niet worden verkocht.

De overeenkomst tussen Frits Bolkestein en Cor Boonstra? Ze zijn beiden bezitter van het blauwe bord. Beiden geëerd als kampioenen van de kleine belegger. Philips' topman Cor Boonstra kreeg de prijs van de VEB, de uiterst assertieve belangenbehartiger van de Nederlandse effectenbezitters een jaar geleden. Euro-commissaris Bolkestein kreeg hem vanmiddag uitgereikt in de RAI.

In de vitrine van een voormalig winkelpand in Amsterdam-West stond een bordje met de tekst: ,,Als u succes wilt in uw werk, meldt u zich dan binnen.'' Dat liet ik me geen twee keer zeggen. Zou het dan toch nog eens lukken?

Omdat zelfs Nederlandse volksjongens `cultureel' willen doen, vind je in Nederland Bach-cd's bij de drogist. Nederlanders zijn veel royalistischer dan ze willen toegeven. Nederland is een luilekkerland voor kinderen, wat adolescenten tot `ettertjes' maakt en de vrouwenemancipatie vertraagt.

Op een maandagmorgen in 1987 ging Margriet de Moor in een lege kamer zitten met een stapel A4'tjes, om een verhaal te schrijven. ,,En dat lukte.' Sindsdien is ze schrijfster. Onlangs verscheen haar achtste boek, de roman `Kreutzersonate'.

De PvdA, GroenLinks en de SP in de Tweede Kamer hebben de grootste oppositiepartij, het CDA, er van beschuldigd de problemen met de huisvesting in ons land te wijten aan asielzoekers. Dat gebeurde gisteren tijdens het debat over de begroting van het ministerie van VROM.

Man en vrouw zijn in Turkije voortaan officieel elkaars gelijken. Het Turkse parlement heeft gisteren ingestemd met een reeks hervormingen van het Burgerlijk Wetboek die de positie van de vrouw aanzienlijk versterken. Zo is de zin dat de man ,,het hoofd van de huwelijkse band vormt'' geschrapt.

Er is geen boek van de Engelse neuroloog Oliver Sacks waarin hij niet zelf een (hoofd)rol speelt. Zo beschreef hij ooit zijn ervaringen als patiënt genezend van een ernstige beenwond. Bekendheid bij het grote publiek kreeg hij echter door zijn beschrijvingen van neurologische case histories en vooral met het verfilmde boek Awakenings, waarin hij pogingen doet om een groep patiënten met een slaapziekte te genezen. In al die boeken leren we hem kennen als een arts met een geweldig invoelingsvermogen, die veel begrip en sympathie aan de dag legt voor zijn patiënten of gesprekspartners. Toch laat hij elke keer verrassend weinig van zichzelf zien.

Het is niet goed gesteld met de medezeggenschap van personeel en studenten op universiteiten. Er heerst ,,op veel universiteiten (...) wantrouwen'' tussen de Colleges van Bestuur en de medezeggenschapsraden. Bovendien regelen de bestuurders, Raden van Toezicht en de faculteitsdecanen de meeste zaken onderling, zonder personeel en studenten bij besluiten te betrekken.

Cennino Cennini: Het handboek van de kunstenaar. `Il libro dell' Arte'. Vertaald door Hendrik van den Bossche en Hilde Theuns.

Contact, 295 blz. ƒ59,90

Jaap Min Een zwijgend gesprek:

Stichting Uitgeverij Noord-Holland, 84 blz. ƒ 61,70.

De forse uitbreiding van het aantal `handen aan het bed' in de verpleeg- en verzorgingshuizen heeft de afgelopen jaren niet geleid tot meer zorg.

Het Politiek Vrouwenoverleg wil dat minister De Vries (Binnenlandse Zaken) en minister Korthals (Justitie) stappen ondernemen tegen de SGP die vrouwen uitsluit van politieke functies. Dat schrijven vrouwelijke politici uit de vijf grootste partijen in een brief aan de bewindslieden. Eerder had staatsecretaris Verstand (Emancipatiezaken) gezegd dat zij niets voelt voor wettelijke maatregelen omdat dit neer zou komen op een verbod van de SGP. Dit zou niet passen in de Nederlandse democratie. De vrouwelijke politici vinden dat een partij die vrouwen uitsluit hier niet past.

Het dansfeest Qlubtempo dat aanstaande zaterdag zou worden gehouden in De Hemkade in Zaandam is verplaatst naar de Heineken Music Hall in Amsterdam op Tweede Kerstdag. De organisatie van het feest, Q-dance, heeft dat besloten in reactie op maatregelen van burgemeester Vreeman van Zaanstad nadat in korte tijd twee mensen waren overleden door drugsgebruik. De dansfeesten mogen voortaan nog maar van acht tot twee uur duren. Volgens W. Tavecchio van Q-dance is dat geen feest meer. ,,De danscultuur is 's nachts.''

Met de aanhouding van zeventien verdachten in Nederland, Duitsland, Israël, Groot-Brittannië en Australië denkt de politie een internationaal xtc-netwerk ontmanteld te hebben. De hoofdverdachte is een 37-jarige in Amsterdam wonende Israeliër. Dat heeft de Amsterdamse politie gisteren bekendgemaakt. De man is tijdens zijn vakantie in Australië opgepakt. In Amsterdam is zijn 24-jarige rechterhand aangehouden. Bij de acties zijn ongeveer 1.776.000 XTC-pillen in beslag genomen. Meer arrestaties worden niet uitgesloten.

De schoonheid van de echtgenoot van Anne Carson is een merkwaardig geval van poëzie. Het boek begint met vier regels van John Keats, bij wijze van motto. Dat is nog niet zo vreemd, maar daarna volgt een opdracht, of liever gezegd: de titel van het eerste gedicht, die dienst moet doen als opdracht. Het is geen gewone titel, maar een drie lange regels vullende praattekst, in kapitalen, die als een soort fries of breed spandoek bovenaan de bladzijde staat: `Ik draag dit boek op aan Keats (vertelde jij me dat Keats dokter was?) omdat een opdracht niet volmaakt mag zijn wil een boek in vrijheid bestaan en omdat hij zich overgaf aan de schoonheid'. Daaronder volgt dan het eerste gedicht, of liever: de eerste dichterlijk aandoende tekst, waarin een vrouw ons het schrijnen van haar wond toont: `Een wond straalt licht uit/ zeggen chirurgen./ Als alle lampen in huis waren gedoofd/ kon je mijn wond verbinden/ bij het licht dat ze geeft.' Grappig. Daarna wordt de lezer even toegesproken: `Geachte lezer, ik zeg dit slechts bij wijze van analogie.' Dan volgt een lastig te duiden citaat van Duchamp. En tot slot wordt het mislukken van een huwelijk met hetzelfde hevige schrijnen van een wond vergeleken. En dat alles in korte spreektaalprozazinnen onder elkaar, met veel wit ertussen en eromheen, alsof er heel diep over is nagedacht. Deze tekst geeft al een goede indruk van het vreemde geheel dat volgt. Intellectueel spel en alledaagse praattoon, geleerde verwijzingen en huwelijksproblematiek, opzichtige ontregeling van genres en veel wit, schoonheid en Keats: daarom draait het in De schoonheid van de echtgenoot.

De aanpak van minister Pronk (Milieubeheer) om legionella uit het leidingwater te weren, betekent dat er onnodig miljarden guldens worden uitgegeven, terwijl de dodelijke bacterie niet wordt uitgebannen.

Boswachter Kees Bruin van Staatsbosbeheer heeft in de duinen van Texel een voor Nederland nieuwe plant ontdekt: draadfonteinkruid. De waterplant kwam voor zover bekend alleen voor in Scandinavië, Ierland, Schotland en in de Alpen maar heeft zijn leefgebied nu kennelijk uitgebreid. Boswachter Bruin trof de waterplantsoort aan tijdens een inventarisatie van het Mokslootgebied, een voormalig waterwingebied in het zuiden van het eiland dat acht jaar geleden werd omgevormd tot natuur. Bruin heeft de plant zelf de naam draadfonteinkruid gegeven als vertaling van de wetenschappelijke naam potamogeton filiformis. ,,Er moet nog een commissie over oordelen, maar dit zal de naam wel worden, denk ik.''

Indonesische papier- en pulpbedrijven kunnen hun miljardenschulden alleen aflossen als zij hun productie flink opschroeven. Milieugroepen vrezen dat de regenwouden in Indonesië hierdoor in een nog rapper tempo vermalen zullen worden. Blijven Nederlandse financiers de sector steunen of trekken zij zich terug?

Grote onenigheid over de rol van de Franse generaal Janvier bij de val van de moslimenclave Srebrenica, vertraagde het werk van een Franse onderzoekscommissie. Maar hij is niet de enige op wie de commissie kritiek heeft.

Al veel langer bestaat het vermoeden dat Adolf Hitler homoseksueel is geweest of in ieder geval een grote voorliefde had voor het gezelschap van mannen. In zijn boek Hitlers intieme kring, uitgebracht in twaalf landen, draait Lothar Machtan er niet omheen. Hitler was tot het midden van de jaren dertig een praktizerende homoseksueel en deze geaardheid vormde een sleutel tot zijn persoonlijkheid en beïnvloedde in sterkte mate zijn carrière en zijn rol als dictator. Lange tijd zou hij een schemerbestaan met homoseksuele relaties hebben geleid, waarmee hij pas na de Röhm-putsch in juni 1934 zou hebben afgerekend. Hitler, eenmaal stevig in het zadel, zou voortdurend in angst hebben geleefd voor ontmaskering. Hij zou geen middel onbeproefd hebben gelaten om zijn verleden uit te wissen: chantage, zwijggeld, intimidatie en moord.

Just Capital. The Liberal Economy door Adair Turner. Uitgever: MacMillan, London 2001.

Het trio Black Rebel Motorcycle Club is een van de groepen die duidelijk maakt dat de `alternatieve' Amerikaanse gitaarrock weer een bloei doormaakt. Na verrassingen als The Strokes en The White Stripes is de B.R.M.C. opnieuw een aanwinst. Ze doen het heel anders, maar net zo gedreven. B.R.M.C. komt van de Westkust en dat is te horen. De drie zijn duidelijk kinderen van de psychedelische revolutie die daar ooit woedde.

De Bond van Farmabedrijven Nederland (BFN) gaat in beroep tegen de beslissing van de rechter om de uiterste registratiedatum voor homeopathische geneesmiddelen niet uit te stellen. Deze is vastgesteld op 1 januari. Zo'n tienduizend nog niet geregistreerde zelfzorgmiddelen moeten daardoor waarschijnlijk uit de schappen verdwijnen.

De Nederlandse overheid reserveert 50 miljoen gulden om de directe schade die luchtvaartmaatschappijen hebben geleden als gevolg van de aanslagen in de Verenigde Staten voor een deel te compenseren.

De Belgische bank/verzekeraar KBC heeft over het derde kwartaal van 2001 de nettowinst zien dalen met 14,4 procent tot 158,8 miljoen euro (350 miljoen gulden). Dat meldde het concern gisteren. De winst per aandeel zakte van 62 naar 53 eurocent. KBC heeft extra voorzieningen getroffen om potentiële slechte leningen af te dekken. Analisten rekenden gemiddeld op een winstdaling met 11 tot 165 miljoen euro, of 54 eurocent per aandeel.

They ain't making Jews like Jesus anymore. Deze tekst van singer-songwriter en auteur Kinky Friedman zouden de gekken uit het gesticht in Steppin' on a Rainbow zich ook ter harte moeten nemen. Maar nee, `ze denken of vermoeden zelf Jezus te zijn of ze beschouwen hem op z'n minst als een goede vriend.' Het is een plek waar de sigarenrokende en pina colada drinkende detective Kinky Friedman het snel voor gezien houdt nadat hij terechtkomt op een afdeling vol Japanners die denken `dat ze Hirohito zijn in plaats van Napoleon.'

De zestiende-eeuwse illustratoren in de meesterlijke nieuwe roman van Orhan Pamuk zijn verscheurd tussen de verlokkingen van de westerse schilderkunst en de behoefte aan de goddelijke ordening van de islam. Modernisering is volgens Pamuk onontkoombaar, maar kan niet probleemloos zijn.

Gereformeerden hebben zichzelf nooit kunnen zien als een geloofsrichting temidden van andere. Hun geloof was het enige ware. Een prachtig boek vertelt over de opkomst van een machtige `zuil', die door ontkenning en verdringing ten onder zou gaan.

Cees Fasseur: Indischgasten. Paperback, Bert Bakker 1996,

van ƒ42,95 voor ƒ15,–. Steven Sterk Utrecht

Het zwakbegaafde meisje Tessa (15), dat eind 1999 door een groep van 14 jongens is aangerand en verkracht in het Amsterdamse stadsdeel Westerpark, is dinsdag op last van de rechter in een gesloten rijksinrichting van justitie geplaatst.

Tot nu toe staan de belangrijkste journalistieke onthullingen over de oorlog in Afghanistan op naam van twee oude rotten in het vak: Woodward en Hersh.

Jos Versteegen: Nachtkermis. Vassallucci, 62 blz. ƒ28,54

Aan de rand van Almere-Stad verschijnt binnen afzienbare tijd een `museumbos' van honderd bij honderd meter.

De vierdelige reeks `Nederlandse cultuur in Europese context' is een imposante historische reeks geworden. Het afsluitende deel moest de beloofde rekenschap geven. Voor de historici blijft causaliteit het grote probleem.

De schoonheid van de echtgenoot van Anne Carson is een merkwaardig geval van poëzie. Het boek begint met vier regels van John Keats, bij wijze van motto. Dat is nog niet zo vreemd, maar daarna volgt een opdracht, of liever gezegd: de titel van het eerste gedicht, die dienst moet doen als opdracht. Het is geen gewone titel, maar een drie lange regels vullende praattekst, in kapitalen, die als een soort fries of breed spandoek bovenaan de bladzijde staat: `Ik draag dit boek op aan Keats (vertelde jij me dat Keats dokter was?) omdat een opdracht niet volmaakt mag zijn wil een boek in vrijheid bestaan en omdat hij zich overgaf aan de schoonheid'. Daaronder volgt dan het eerste gedicht, of liever: de eerste dichterlijk aandoende tekst, waarin een vrouw ons het schrijnen van haar wond toont: `Een wond straalt licht uit/ zeggen chirurgen./ Als alle lampen in huis waren gedoofd/ kon je mijn wond verbinden/ bij het licht dat ze geeft.' Grappig. Daarna wordt de lezer even toegesproken: `Geachte lezer, ik zeg dit slechts bij wijze van analogie.' Dan volgt een lastig te duiden citaat van Duchamp. En tot slot wordt het mislukken van een huwelijk met hetzelfde hevige schrijnen van een wond vergeleken. En dat alles in korte spreektaalprozazinnen onder elkaar, met veel wit ertussen en eromheen, alsof er heel diep over is nagedacht. Deze tekst geeft al een goede indruk van het vreemde geheel dat volgt. Intellectueel spel en alledaagse praattoon, geleerde verwijzingen en huwelijksproblematiek, opzichtige ontregeling van genres en veel wit, schoonheid en Keats: daarom draait het in De schoonheid van de echtgenoot.

MIAMI De vlucht op vrijdag om 13:30 van New York naar Miami zat vol. Van vliegangst was hier niets te merken. Krijsende baby's overstemden de gezagvoerder. Rechts van mij zat een man die een gedeelte van zijn rechterbeen miste.

Voor dit klassieke Spaanse recept uit Castilië gebruikte ik de Pale dry fino quinta van Osborne, maar u kunt natuurlijk ook een goede fino van een ander huis gebruiken. U hebt maar 1,25 dl voor de saus nodig, dus de rest kunt u met uw gasten gekoeld bij de kip genieten.

Euclides da Cunha: De binnenlanden (Os Sertoes. Campanha de Canudos). Vert. August Willemsen,

Meulenhoff, 544 blz. ƒ59,50

Daarnet passeerde je het huis

Als een ruk naar rechts, is de uitslag van de Deense parlementsverkiezingen van afgelopen weekeinde gekwalificeerd. En inderdaad, de sociaal-democraten van premier Poul Nyrup Rasmussen hebben het afgelegd tegen de liberalen van Anders Fogh Rasmussen en de Volkspartij van Pia Kjaersgaard. De uitdrukking `ruk naar rechts' suggereert dat in Europa nog zoiets als klassenstrijd bestaat. Maar daarvan is geen sprake. Denemarken, hoewel buiten de eurozone, functioneert als trendvolger binnen het economisch-pragmatische kader van de Europese Unie, waarbinnen politieke partijen hun ideologische veren hebben afgeschud. Sterker, de liberalen, waarschijnlijk de kern van een nieuwe regering, zijn fervente voorstanders van Europese integratie, waar de socialistische Rasmussen in zijn eigen partij nog wel eens tegen de stroom heeft moeten oproeien.

De Gay Krant en Stichting Vrienden van de Gay Krant hebben gisteren aangifte gedaan tegen partijvoorzitter W.Kolijn van de SGP. Ze vinden de uitspraken die Kolijn dinsdag in deze krant deed over homoseksueel gedrag ,,aanstootgevend'', en vrezen dat deze een toename van geweld tegen homoseksuele jongeren in de hand werken.

Na de uitschakeling in de Champions League speelt PSV vanavond in het UEFA-Cuptoernooi tegen PAOK Saloniki. Voorzitter Harry van Raaij ontpopt zich in Griekenland weer als `een visionair' in het afglijdende Nederlandse voetbal.

Buitenlandse recensenten van Paul Verhoevens De vierde man vonden de naam van de hoofdpersoon heel aardig gevonden: Gerard Reve, dat moest wel een verwijzing zijn naar het Franse woord voor droom!

Een beknopte Revistische erotische woordenlijst.

1923 Gerard Kornelis van het Reve wordt op 14 december geboren in de Van Hallstraat 25 te Amsterdam, als zoon van Gerard Johannes Marinus van het Reve (18921975) en Janetta Jacoba Doornbusch (18921952). Gerards oudere broer Karel (1921 1999) zou slavist en schrijver worden. Hun vader is journalist en schrijver en jarenlang vooraanstaand lid van de Communistische Partij. Bij het gezin woont van 1918 tot zijn dood in 1941 de vader van `Net', Kornelis Doornbusch, die gestalte zou krijgen in Reve's korte verhaal De laatste jaren van mijn grootvader (1947).

Bijna driekwart van de jongeren in de zogeheten beroepsbegeleidende leerweg (jongeren die vier dagen per week werken en één dag studeren) hebben `soms tot regelmatig' schulden. De jongeren die rood staan hebben gemiddeld een schuld van 3.100 gulden.

Omdat het wel erg lang duurt in de badkamer, kijkt hij eens voorzichtig om het hoekje. Zijn dochter staat met gebogen hoofd onder de douche. Tussen haar druipende haren trekt zij met duim en wijsvinger krachtig aan haar tepels. ,,Wat dóe je?'' roept hij.

De Oostenrijkse voetbalbond heeft bondscoach Otto Baric ontslagen na de uitschakeling voor de WK-eindronde, volgend jaar in Japan en Zuid-Korea. Oostenrijk verloor in de play-offs twee keer van Turkije. Baric' assistent Didi Constantini en oud-international Kurt Jara zijn de belangrijkste kandidaten om hem op te volgen.

Om aan dubieuze aanbestedingspraktijken een eind te maken, is in oktober 1986 het Uniform Prijsregelend Reglement (UPR) bindend vastgesteld door de Samenwerkende Prijsregelende Organisaties in de bouwnijverheid (SPO). Zodoende werd een en ander in geordende banen geleid, zowel in het algemeen belang als in het belang van aanbesteders en aannemers. De regeling kende afzonderlijke bepalingen voor onderhandse en openbare aanbestedingen, met bijbehorende rekenvergoedingstarieven.

In de boeken van Gerard Reve figureren veel van zijn liefdes onder schuilnamen. Wie zijn deze heren in het echt?

Naast acht bommenwerpers van het type Mirage 2000 zal Frankrijk ook het nucleaire vliegdekschip de Charles-de-Gaulle inzetten in de strijd tegen het terrorisme. Het schip, dat half december in de Indische Oceaan moet arriveren, heeft onder meer als taak om ,,de vlucht over zee van terroristische leiders te voorkomen''. Dit maakte premier Lionel Jospin gisteren bekend tijdens het tweede debat in de Assemblée over de strijd tegen het terrorisme en het aandeel van Frankrijk.

De liefde voor jongens, de rooms-katholieke kerk en ruziemaken zijn de grote drijfveren in het leven van de bijna 78-jarige Gerard Reve. Dit jaar kijgt hij de Prijs der Nederlandse Letteren – zij het niet uit handen van de Belgische koning Albert.

Volgende week zaterdag opent in het Letterkundig Museum een tentoonstelling met brieven en manuscripten.

Ruiterroutes

In Flevoland en de Noordoostpolder zijn dit jaar tien ruiterroutes `geopend'. Ter gelegenheid daarvan is een geplastificeerde waaier verschenen met detailkaarten waarop elke route is aangegeven. Op de achterzijde van de kaart staat de lengte van de rit, het startpunt — meestal een manege — en details over de omgeving. Sommige routes zijn toegankelijk voor menners. En mocht er onverhoopt onderweg iets gebeuren: het telefoonnummer van de dichtsbijzijnde dierenarts staat er ook op.

*Ruiterwaaier Flevoland. Prijs ƒ14,95. Verkrijgbaar bij VVV-winkels in Flevoland. Inl 0320-286750

De PvdA is niet vertegenwoordigd in het nieuwe college van Gedeputeerde Staten in Gelderland. De PvdA heeft geweigerd toe te treden tot een college met CDA, VVD en SGP wegens de prominente rol die de ChristenUnie op de achtergrond vervult. Deze partij wordt gezien als `college schragende' partij die meebeslist over het programma, maar die geen gedeputeerde levert. De PvdA vindt deze `verrechtsing' van het college niet aanvaardbaar.

De Formule I-renstal van voormalig coureur Alain Prost is vanmorgen onder curatele geplaatst. Het team van de Fransman staat voorlopig zes maanden onder toezicht. De renstal worstelt al geruime tijd met financiële problemen. De oud-wereldkampioen zoekt momenteel naar geldschieters om Ferrari te kunnen betalen. De Italiaanse automobielfabrikant voorzag het team van motoren.

De Rabobank blijft tot en met 2005 sponsor van de wielerploeg van Jan Raas. Het huidige sponsorcontract liep tot en met 2003. De successen van de afgelopen jaren, met onlangs nog de wereldbekerwinst van Erik Dekker, vormen de basis voor de contractverlenging, aldus de leiding van de bank.

De Poolse onderhandelaar bij de Europese Unie, Jan Truszczynski, blijkt in de jaren tachtig actief te zijn geweest voor de Poolse geheime dienst. Truszczynski, die namens de nieuwe sociaal-democratische regering van premier Miller met Brussel onderhandelt, gaf dat gisteren in Warschau openlijk toe, nadat het dagblad Zycie Warszawy het verleden van de onderhandelaar naar buiten had gebracht. ,,Ik was een van de weinigen die op dat moment iets van de Europese integratie wisten en werkte daarom als analist voor de geheime dienst.''

Danser Jo Kanamora heeft in zijn jeugd een ernstig ongeluk gehad. Hij viel door een glazen dak en overleefde de val ternauwernood. Toch werd hij danser, een goede zelfs, onder meer bij NDT 2 waar hij als choreograaf debuteerde. Sinds enkele jaren werkt hij hoofdzakelijk in Frankrijk als choreograaf.

De Chinese autoriteiten hebben meer dan 17.000 internetcafés door het hele land gesloten, zo meldde de Shanghainese krant Wenhui Bao eerder deze week. Daarnaast kregen meer dan 28.000 cafés de opdracht om speciale software te installeren die maakt dat niet alle sites zomaar te bezoeken zijn. Sinds april van dit jaar heeft de politie maar liefst 94.000 internetcafés geïnspecteerd.

KPN heeft zijn balans gerepareerd. Dat is een opzienbarende prestatie. Tijdens de donkere dagen in het midden van de zomer, toen het ene na het andere reddingsplan mislukte, bestonden er een reële risico's dat het met torenhoge schulden kampende concern in de afgrond zou duikelen. Vóór 2004 moet een bedrag van 9,5 miljard euro aan schulden terugbetaald worden.

De diplomaat Dieter Kastrup wordt de nieuwe buitenland-adviseur van bondskanselier Schröder. Hij volgt Michael Steiner op die dinsdag ontslag nam na de zogenoemde Kaviaaraffaire. Steiner had tijdens een reis met Schröder een Duitse militair uitgescholden en bijwijze van grap kaviaar verlangd. Kastrup leidt nu de Duitse missie bij de Verenigde Naties in New York en is lid van Schröders SPD.

De Verenigde Staten kunnen de wereld niet beheersen. Als ze zich daar onverhoopt toch toe in staat zouden achten, zullen ze met de neus op de feiten worden gedrukt, vindt William Pfaff.

De Japanse telecomgigant NTT heeft de eerste helft van het lopende boekjaar fors verlies gemaakt. Oorzaak zijn dalende inkomsten en buitengewone verliezen op investeringen in onder meer KPN Mobile via het dochterbedrijf NTT Docomo.

De Europese Commissie heeft gisteren ingestemd met de fusie van het Franse Uninor, het Luxemburgse Arbed en het Spaanse Aceralia tot de grootste staalproducent ter wereld. De partijen zegden toe enkele staalproductie- en distributieactiviteiten af te stoten, waardoor aanvankelijke bezwaren van de Commissie wegens marktdominantie werden weggenomen. Die marktdominantie gold de productie van verzinkt staal en distributie in Frankrijk, Spanje en Portugal. Het nieuwe fusiebedrijf is ongeveer twee keer zo groot als concurrenten als het Brits/Nederlandse Corus en het Japanse Nippon.

De Duitse economie is in het derde kwartaal gekrompen in vergelijking met een kwartaal eerder. Dat heeft de statistische dienst van de Duitse overheid vanochtend bekend gemaakt.

De Britse justitie heeft twee mannen in staat van beschuldiging gesteld voor een reeks recente bomaanslagen en pogingen daartoe in Londen (maart) en Birmingham (begin deze maand). De twee maken deel uit van de groep van zes mannen die vorige week werden gearresteerd in Londen en Liverpool en die zouden behoren tot een groep dissidente Ierse republikeinen die het Goede Vrijdagakkoord niet erkennen, vermoedelijk de Real IRA.

Het aantal boeren dat overschakelt van de gangbare naar de biologische landbouw neemt af. Dit jaar zal de groei voor het eerst onder de tien procent liggen. Dit blijkt uit cijfers van het Platform Biologica, de koepelorganisatie voor biologische landbouw.

Paul Scheffer verwijt Nederland en in het bijzonder premier Kok een zwalkende koers ten aanzien van migranten. Maar wat te denken van Scheffer zelf?

Dat een 13-jarig zwakbegaafd meisje in Amsterdam door 14 jongens in de leeftijd van 9-16 jaar kan worden ,,mishandeld, aangerand en verkracht'' (NRC Handelsblad, 19 november), zonder dat na aangifte deze daders worden aangehouden is onvoorstelbaar.

Dat stadsdeelraadlid mevrouw Hoogland dit nog probeert te verdedigen is nog erger.

Anky van Grunsven (33) heeft te maken met tegenslag. Haar toppaarden zijn zodanig geblesseerd, dat het twijfelachtig is of de amazone uit Erp volgend jaar kan deelnemen aan de wereldkampioenschappen.

Elk jaar als de bejaarden naar Benidorm trekken om er te overwinteren, reizen Sint en zijn Pieten tegen de stroom in, de eeuwige regen van de Hollandse november tegemoet. Hoe vreemd het ook mag lijken dat een in Spanje wonende heilige zijn verjaardag in het koude Nederland viert, kinderen aanvaarden het verschijnsel als het fundament van alle logica.

Marokko telt veel kasba's, gefortificeerde dorpen van modder, stro en kamelenpoep. Maar de mooiste is Ait Benhaddou, een geliefd filmdecor.

Tja, files op de wegen zijn ook een begeleidend verschijnsel van onze welvaart.'' Wat wil Paul Scheffer (NRC Handelsblad, 17 november) met deze vergelijking met immigratie?

Wat wil de boer? Landbouwminister Laurens Jan ,,verkoop die grond toch'' Brinkhorst begrijpt zijn achterban niet, is het verwijt. Dus liet hij uitzoeken waarom boeren boeren.

Reve erkende al vroeg dat schrijvers zichzelf moeten verkopen. Dus volgde hij een toneelcursus en ging hij op tv optreden.

Afgezien van de bijbel zijn er geen teksten zo vaak vertaald als de robâ'iyât van de Perzische geleerde en dichter Omar Khayyâm (1048-1131). Deze kwatrijnen vol hedonisme, onmacht en vertwijfeling zijn te bewonderen in het Welsh-Romani, Esperanto, Afrikaans en Fries.

Het kabinet houdt rekening met fors hogere kosten voor de inrichting van een nieuw stelsel voor de sociale zekerheid. Voor volgend jaar reserveert het hiervoor nog eens 450 miljoen gulden. Dat bedrag komt bovenop de al eerder vrijgemaakte 500 miljoen gulden voor komend jaar, omdat het oorspronkelijke bedrag al nagenoeg gebruikt is.

Hoofdhaar van Reve Gesloten envelop, gedateerd 4 jan. 1977, bevat haarlok van Reve, in Frankrijk afgeknipt. Aangeboden voor 250 gulden. Ook: schaamhaar, eelt van de hiel en nagels. Wel verkocht als bijlage bij een brief of gedicht, uiteenlopende prijzen.

Het aantal doden en vermisten van de aanslagen op het World Trade Center is opnieuw naar beneden bijgesteld. Volgens de autoriteiten in New York zijn daar op 11 september vermoedelijk 3.682 mensen omgekomen. Eerder werd uitgegaan van meer dan 6.000 slachtoffers.

Fortis moest vanochtend bloeden voor de tegenvallende resultaten. De Belgisch-Nederlandse bank-verzekeraar presenteerde vanochtend de winstcijfers over het derde kwartaal. Die waren slechter dan verwacht.

Staatssecretaris Van der Ploeg (OCenW) stelt publieke omroepen 43 miljoen gulden beschikbaar voor extra activiteiten, waaronder internet.

Inperking van de mogelijkheden van gezinshereniging en gezinsvorming voor in Nederland verblijvende migranten, zoals minister Van Boxtel (D66) in een notitie bepleit, kan rekenen op een Kamermeerderheid van VVD, D66 en CDA. Met name de VVD reageert opgetogen op de voorstellen van Van Boxtel, temeer daar D66 in eerdere debatten aanscherping van het gezinsherenigingbeleid heeft afgewezen.

Irak zal terugkeer van de internationale inspectie van zijn wapenprogramma's overwegen als de in 1990 opgelegde handelssancties van de Verenigde Naties worden opgeheven.

De Tweede Kamer houdt reserves over de toekomstige besluitvorming binnen de uitgebreide Europese Unie. Toch stemde zij gisteren in met het Verdrag van Nice.

De voormalige president van Argentinië, Carlos Menem, heeft de dag na de opheffing van zijn huisarrest aangekondigd zich opnieuw verkiesbaar te willen stellen voor het presidentschap in 2003.

Troepen van de Talibaan die zich in het Noord-Afghaanse Kunduz hebben verschanst, zullen de stad opgeven in ruil voor een vrije aftocht. Hun buitenlandse aanhang zal worden berecht.

Het controleren van de snelheid van automobilisten over een langer traject in plaats van door flitspalen is ,,uitermate effectief''. Het aantal snelheidsovertredingen neemt bij zogenoemde automatische trajectcontrole ,,drastisch'' af. Dat stellen Rijkswaterstaat, het Openbaar Ministerie en het Korps Landelijke Politiediensten na een proef bij wegwerkzaamheden op rijksweg A2 bij Eindhoven tussen Leende en Maarheeze.

Een 94-jarige vrouw uit Oxford, Connecticut, is gisteren waarschijnlijk aan miltvuur (antrax) overleden. Dat heeft haar behandelend arts bekend gemaakt.

Het artikel, `Spijt. Voorvechters van de euthanasiepraktijk bezinnen zich', over euthanasie en palliatieve zorg, waarin ondergetekenden aan het woord kwamen, heeft veel reacties opgeroepen (NRC Handelsblad, 10 november).

De Franse politie heeft gisteren voor de vierde keer in korte tijd gedemonstreerd tegen het regeringsbeleid ten aanzien van de politie. Alleen al in Parijs gingen 12.000 agenten de straat op, die met het oog op de toenemende criminaliteit en de daardoor stijgende werkdruk betere betaling eisen. Ook willen de agenten een betere juridische bescherming.

De gouverneur van de Amerikaanse staat Ohio heeft gisteren de doodstraf door middel van de elektrische stoel afgeschaft. De nieuwe wet, die is getekend door gouverneur Bob Taft, staat alleen het gebruik van een dodelijke injectie toe om mensen te doden die daartoe zijn veroordeeld.

De Boliviaanse Indianenleider Felipe Quispe heeft zich verkiesbaar gesteld voor het presidentschap in 2002. Quispe, die in Bolivia ook bekend staat als `El Mallku' of de Condor, wil in het armste land van Zuid-Amerika ,,de macht van de Indianen'' bewerkstellingen. Drie inheemse organisaties steunen het kandidaatschap van Quispe in een nieuw Verbond voor Verandering. Bijna zeventig procent van de Boliviaanse bevolking is van inheemse afkomst.

De belangrijkste gematigde partij in de Macedonische regering van nationale eenheid, de Sociaal-democratische Unie (SDSM), heeft gisteren haar ministers uit het kabinet teruggetrokken.

De advocaat van hoofdverdachte E. Swaab in de beursfraudezaak, H. J. Biemond, treedt over enkele maanden in dienst bij het openbaar ministerie (OM). Hij wordt officier van justitie, belast met financiële fraudezaken. Daarmee is Biemond (32) bij het Amsterdamse parket de opvolger van fraudeofficier H. de Graaff, die tot voor kort de zaak-Swaab leidde.

Slowakije moest van ver komen. Toen in 1998 premier Vladimir Meciar het politieke toneel verliet was Slowakije nog niet eens begonnen aan onderhandelingen over toetreding tot Europese Unie. Meciars autocratische stijl van regeren was voor de EU onacceptabel. Pas onder zijn opvolger Mikuláš Dzurinda kreeg Slowakije het politieke keurmerk van Brussel.

ING sloeg het op 15 oktober, ABN Amro een weekje later en bank- en verzekeringsbedrijf Fortis vanochtend: een winstalarm. Nog nooit waarschuwde de Belgisch-Nederlandse instelling voor een tegenvallende winst. Wellicht dat het concern daardoor zo moet wennen hoe het de markt een slecht weerbericht moet brengen.

Terug naar de natuur

De jongen is naakt, de meisjes dragen fladderende jurken. Innig omarmd en vol levenslust kijken de drie naar de bruisende zee. Dit schilderij heet Frühlingssturm en het werd geschilderd door Ludwig von Hofmann. In 1895, een tijd van vernieuwing en extase. Een tijd van nudisme, reformkleding en een verlangen naar pure natuur. Het woelige fin de siècle is in Duitsland onderwerp van twee exposities. De ene, in Darmstadt, toont niet alleen gezondheidsschoeisel en zoete jugendstil-elfen maar ook ruiger werk: schilderijen van Jawlensky en Hodler bijvoorbeeld. De andere, in Neurenberg, legt de nadruk op kunstenaarskolonies. Pont-Aven, Worpswede, Skagen: dromerige sfeerbeelden van de Deen Peter Severin Kröyer hangen er naast uitbundige landschappen van Paul Gauguin. Die Lebensreform t/m 24 febr in Institut Mathildenhöhe, Sabaisplatz 1, Darmstadt. Inl 00-496151133350. Künstlerkolonien in Europa t/m 17 febr in het Germanisches Nationalmuseum, Kartäusergasse 1, Neurenberg. Inl 00-499111331-0.

Het Amerikaanse Adac, onderdeel van de medische divisie van Philips, is tijdelijk vrijwillig gestopt met de levering van zijn producten. Aanleiding is een waarschuwing van de Amerikaanse toezichthouder op voeding en medicijnen (FDA). Philips heeft dit gisteren bekendgemaakt. Volgens het elektronicaconcern is met de Adac-producten, apparatuur voor medische diagnostiek, zelf niets aan de hand. De kritische noten van de FDA betreffen onzorgvuldigheden in de procedures voor het testen van de apparaten.

De verkrachtingszaak in de Amsterdamse Westerparkbuurt laat zien dat journalisten meer in de heilstaat geloven dan de overheid. De stadsdeelraad zou een verkrachting van een zwakzinnig meisje door veertien jongens ,,in de doofpot'' hebben gestopt. De pleegouders klaagden hun nood bij De Telegraaf. Het ging om de ontvlambare combinatie van seksueel misbruik en ,,het niet willen stigmatiseren'' van de overwegend allochtone daders door het deelraadsbestuur.