Bij Euronext verdwijnt een icoon van de beursvloer

De hoekman is niet meer. Al in september werd duidelijk dat dit icoon van de Amsterdamse beursvloer zou verdwijnen. De hoekmannen hebben tegengestribbeld, eisten geld, wezen op de nadelige gevolgen voor kleine fondsen, maar zagen uiteindelijk in dat het allemaal tevergeefs was. Zij hebben zich geschikt in een compromis met Euronext.

Begin september zullen de beurzen van Amsterdam, Brussel en Parijs fuseren en zal Euronext Amsterdam overstappen op het nieuwe handelssysteem NSC. Amsterdam had daarbij weinig keus omdat al in een vroeg stadium van de fusieplannen is afgesproken dat het Parijse model, de grootste aandelenbeurs binnen Euronext, de voorkeur heeft. Het NSC-systeem wordt al langer in Parijs en, in afgeleide vorm, in Brussel gebruikt. De hoekman is daardoor in de toekomst niet langer nodig op de beursvloer. Binnen enkele maanden is de functie verdwenen.

In het nieuwe handelssysteem wordt de hoekman vervangen door de `animateur', die de prijs van een fonds moet vaststellen op basis van vraag en aanbod. Vervolgens worden de aandelen door commissionnairs en banken aan beleggers verkocht. Voor die transactie ontvangt de hoekman een provisie. Die zogenoemde courtage verliezen de hoekmannen vanaf september.

De Vereniging van Hoeklieden en Euronext zijn nu overeengekomen dat tot die tijd geen aanpassingen aan het handelssysteem worden doorgevoerd die de positie van de hoekman zullen beperken. ,,Dat lijkt een korte periode maar de onderhandelingen lopen al vanaf vorig voorjaar'', zegt Tom Schram van hoekmansbedrijf Van der Moolen. ,,In de onderhandelingen tussen de beurzen kwam het woord `hoekman' niet voor. Wij vinden dat er rekening met ons moest worden gehouden.'' Is er inderdaad geluisterd? Ondanks de inbreng van de Vereniging van Hoeklieden lag het besluit van Euronext tot invoering van het nieuwe handelssysteem ,,al voor 90 procent vast'', zegt Schram.

Euronext Amsterdam zal een bedrag van 15 miljoen gulden betalen aan de hoeklieden vanwege een eerder aan de beurs betaalde vergoeding voor handelsrechten in fondsen die de laatste vier jaar aan de hoeklieden zijn toegewezen, zeggen de partijen in een gezamenlijke verklaring. De Vereniging van Hoeklieden zal afzien van een eerdere eis tot schadevergoeding van 275 miljoen gulden. De vraag rijst daarmee of de huidige vergoeding wel in verhouding staat tot de oorspronkelijke claim? ,,We kunnen ermee leven'', zegt Schram neutraal. ,,We wilden vooral een discussie over de vraag of het nieuwe handelssysteem geschikt was voor de kwaliteit van de handel. Daar kun je je vraagtekens bij zetten.''

Euronext ziet dat anders. ,,Toen we besloten te fuseren is goedkeuring gevraagd aan de aandeelhouders, waaronder de vier hoekmansbedrijven. Dat is unaniem goedgekeurd. En iedereen wist toen dat de hoekman in het NSC-systeem zou verdwijnen. We hebben niet het idee dat dit als een dictaat is opgelegd'', zegt een woordvoerder.

Een belangrijke klacht van de hoekmannen was dat de verhandelbaarheid van kleine fondsen zou worden beperkt. Volgens Euronext moet dat probleem worden opgelost door de animateur, een door het beursgenoteerde bedrijf betaalde partij die een continue prijsvorming moet garanderen. Voor de kleine fondsen zonder animateur wil Euronext twee keer per dag een veiling organiseren, waar de orders bij elkaar worden gebracht. Nu ligt het monopolie voor prijsvorming nog bij de hoekmannen en daar wil Euronext verandering in brengen.

Volgens Euronext is het Franse systeem ,,niet klakkeloos overgenomen''. Zo is het minimale aantal transacties als voorwaarde om niet in de veilinghandel terecht te komen, verlaagd van 20.000 naar 5.000 per jaar.

De vier hoekmansbedrijven op de Amsterdamse effectenbeurs zullen hun activiteiten moeten aanpassen aan het nieuwe handelssysteem. Van der Moolen ziet genoeg mogelijkheden. De courtage die in Amsterdam werd verdiend valt weg, maar daar komt handel uit Parijs en Brussel voor terug.