Dvd-audio

De komende maanden wordt een groot aantal cd's voor dvd-audio uitgebracht. Warner brengt zowel bestaande als nieuwe opnamen uit op een apart label dat Teldec heet. Voor super audio-cd zijn inmiddels zo'n tweehonderd titels verkrijgbaar. Een winnaar valt nog niet aan te wijzen. Sommige fabrikanten, waaronder Grundig, wachten de ontwikkelingen dan ook eerst af. Dat is onverstandig, want de ervaring leert dat lang niet alle introducties van nieuwe beeld- en geluidsdragers succesvol zijn.

Het belangrijkste verschil met de huidige audio-cd is dat zowel op super audio-cd als dvd-audio veel meer digitale informatie past. In combinatie met sterk verbeterde bemonsteringstechnieken levert dat een subliem geluid met hogere dynamiek en een groter frequentiebereik op. Daarnaast kunnen meerkanaalsopnamen worden aangeboden, dus via vijf of zes luidsprekers.

Toegegeven: het gros van de hifi-systemen is nu nog tweekanaals, maar steeds meer consumenten kopen tegenwoordig een dvd-hifi systeem met meerdere luidsprekers en een subwoofer voor lage tonen. Wie eenmaal gewend is aan geluid dat rondom wordt weergegeven (surround sound), vindt stereo op den duur misschien wat al te magertjes klinken. Verder zijn beide formaten veel beter beveiligd tegen kopiëren. Anders dan de audio-cd kunnen dvd-audio en super audio-cd niet zomaar gekopieerd worden. Alleen al om die reden wil de muziekindustrie graag overstappen op een nieuwe geluidsdrager.

De voorbereidingen van dvd-audio dateren eigenlijk al van 1996, maar het heeft tot najaar 2000 geduurd voordat de eerste spelers op de markt kwamen. Sony en Philips, de uitvinders van de compact disc, hebben met het in 1999 geïntroduceerde super audio-cd nauwelijks een voorsprong opgebouwd. Er mag dan meer software voor super audio-cd beschikbaar zijn, er is een veel ruimere keuze aan dvd-audiospelers en dat is vooral aan de prijs te merken. Super audio-cd-spelers zijn veel duurder dan dvd-audiospelers, die bovendien als voordeel hebben dat ze ook voor dvd-video gebruikt kunnen worden.

Technisch verschillen beide formaten enorm. Sony en Philips hebben voor een geheel nieuw opnameformaat gekozen, terwijl dvd-audio voortborduurt op bestaande cd-audiotechnieken. De gemiddelde consument zal het verschil vermoedelijk niet eens horen. Keuzes worden wellicht op basis van andere overwegingen gemaakt: super audio-cd bevat bijvoorbeeld een extra laag die door een normale audio-cd-speler kan worden herkend. De consument hoeft dus niet twee verschillende cd's te kopen om muziek af te spelen op een normale cd-speler in de auto en op de super audio-cd-speler thuis. Vanzelfsprekend kan het verrijkte audioformaat alleen via een super audio-cd-speler worden beluisterd.

Dvd-audio kan alleen in een dvd-speler of in een dvd-audiospeler worden afgespeeld, niet in een cd-speler. Wordt in de dvd-speler het dvd-audioformaat niet ondersteund, dan kan de muziek niet in de superieure kwaliteit worden weergegeven. Verwacht wordt dat op den duur de meeste dvd-spelers zullen worden uitgerust met dvd-audio, zodat de consument altijd nog dvd-audio kan kopen. Voorlopig is men aangewezen op losse dvd-audiospelers van fabrikanten als Pioneer, JVC, Kenwood en Panasonic.

Tijdens een demonstratie van Pioneer werd onlangs nog eens duidelijk dat dvd-audio nauwelijks voor super audio-cd onderdoet. Pioneer demonstreerde het nieuwe audioformaat met zowel zeer dure luidsprekers van 3.000 gulden per stuk, als met kleinere hifi-systemen. Hoe duurder het weergavesysteem, des te beter dvd-audio tot zijn recht komt. Veel opnamen zijn ook nog eens niet geoptimaliseerd voor super audio-cd of dvd-audio. Het zijn op dit moment hoofdzakelijk oudere opnamen die heruitgebracht worden. Zo verscheen onlangs bij Virgin de legendarische cd `Tubular Bells' van Mike Oldfield in zijn oorspronkelijke quadrafonische vorm op super audio-cd, maar echt goed klinkt het niet, omdat de mix is afgestemd op vierkanaals platenspelers uit de jaren zeventig.

Nadeel van dvd-audio is dat de weergave via twee luidsprekers tegenvalt. Er is niet gekozen voor een extra laag met een normaal stereospoor, maar voor een mixdown, waarbij de speler automatisch de in de studio bedachte stereomix samenstelt. Dat kan nog een stuk beter.

Beide formaten komen pas echt tot leven bij meerkanaalsopnamen. Willen beide formaten een succes worden, dan zullen ze duidelijk een meerwaarde moeten bieden boven de huidige audio-cd, al was het maar omdat de nieuwe schijven twee keer zo duur zijn als normale audio-cd's. Alleen unieke compilaties of natuurgetrouwe live-opnamen kunnen de consument over de streep trekken.