DE WEDERGEBOORTE VAN SUPER MARIO

Doodziek was hij ervan. IJshockey was altijd zijn lust en zijn leven geweest. Maar nu, op 31-jarige leeftijd en geplaagd door chronische rugklachten, kon het gestoei en gedraai op de ovalen ijsvloer hem gestolen worden. ,,Dit is de mooiste sport op aarde'', verzuchtte Mario Lemieux ten overstaan van een batterij aan tv-camera's. ,,Maar in de NHL wordt geen ijshockey meer gespeeld, maar American football op schaatsen.''

Verbijsterd waren de tienduizenden fans toen hun held, murw gebeukt door een leger van onmachtige verdedigers, vier jaar geleden zijn afscheid aankondigde. Na dertien tropenjaren in de Noord-Amerikaanse profcompetitie NHL, waarin hij door een onwillige rug overigens vaker op de bank zat dan hem lief was, vond Super Mario het genoeg. Welgeteld 745 wedstrijden, 613 doelpunten en 881 assists stonden achter zijn naam. Nog even en Lemieux zou de legendarische Wayne The Great One Gretzky achterhalen. Maar ijshockey was ijshockey niet meer en, minstens zo belangrijk, Mario Lemieux was naar eigen zeggen Mario Lemieux niet meer: die onbevangen, talentvolle tiener uit Montreal die in 1984 als eerste werd gedraft (gekozen) door de clubleiding van de Pittsburgh Penguins.

Maar in december van het vorig jaar trad hij plotseling weer voor het voetlicht bij The Pens. Ditmaal niet als mede-eigenaar (Lemieux bezit 35 procent van de aandelen en behoedde de club van een faillissement), maar in de aloude rol van aanvaller, gewapend met stick en helm. Tien kilo lichter, grotendeels genezen van zijn rugklachten en spelend als in zijn beste dagen. Alsof hij nooit was weggeweest. Vier jaar ouder, dat wel, maar nog altijd gezegend met een bijna onovertroffen schaatstechniek en een dodelijk schot, zoals eind december bleek bij zijn eerste wedstrijd sinds 44 maanden. Slechts 33 seconden had het Canadese fenomeen nodig om het eerste doelpunt voor te bereiden. Met stomheid geslagen waren de vaste volgers van 's werelds grootste en sterkste ijshockeycompetitie, en superlatieven schoten hen na afloop van de afgetekende zege op de Toronto Maple Leafs (5-0) te kort om de verloren zoon te bewieroken.

Ter verklaring van zijn opmerkelijke rentree wees Lemieux op zijn liefde voor `het spelletje' én op zijn vierjarige zoon Austin. ,,Ik wil dat hij mij nog eens ziet spelen.'' Critici deden die verklaring af als vals sentiment. Nee, Lemieux was door de knieën gegaan voor Gary Bettman, de machtige baas van de NHL die de tanende belangstelling voor de stoere sport met puck en stick een halt wilde toeroepen. Uit onderzoek bleek dat het Amerikaanse publiek zich niet langer kon identificeren met de duurbetaalde maar kleurloze NHL-profs. Nieuw bloed was dringend nodig. Of beter: een aansprekende naam, die de in slaap gesukkelde liga weer tot leven zou wekken. Bettman zocht en vond Lemieux, die de sportieve neergang van de Penguins niet langer kon aanzien vanuit de vip-loge.

Spijt van zijn smeekbede zal Bettman niet hebben gehad. Lemieux' rentree leidde tot een stormloop op de kassa's. Binnen een week gingen liefst vijftigduizend toegangsbewijzen over de toonbank. Met als gevolg dat de thuishaven van de Penguins, de Mellon Arena die plaats biedt aan 16.958 toeschouwers, voor de resterende dertig wedstrijden van het seizoen was uitverkocht. Lemieux bood de fans waar voor hun geld: in zijn eerste zestien wedstrijden scoorde hij evenzovaak, en gaf hij evenzovele assists. Het leverde hem terstond een uitnodiging op voor het All Star Team, het NHL-sterrenteam dat elk jaar een lucratieve galawedstrijd speelt tegen een gelegenheidsteam bestaande uit buitenlandse NHL-vedetten.

In amper drie maanden tijd is Lemieux uitgegroeid tot de ongekroonde koning van de NHL, zoals Sports Illustrated vorige maand constateerde. `Poetry in slow motion', zwijmelde het gezaghebbende Amerikaanse tijdschrift, al was het maar omdat ,,Mario de enige is die in staat blijkt om de puck voor een seconde te laten verdwijnen'', zoals een van zijn collega's, Paul Kariya, het gracieuze spel van Lemieux treffend onder woorden bracht.

Zaterdag gaf Le Magnifique andermaal blijk van zijn exceptionele gaven. Met één doelpunt en één assist stond hij in de Mellon Arena aan de basis van de 2-1 overwinning op de Washington Capitals. Daarmee kwam de stand in de best-of-seven-reeks op 3-2 in het voordeel van de Penguins, die vannacht in Washington een plaats in de halve finales van de Eastern Conference kunnen veiligstellen. In de industriestad in de staat Pennsylvania wordt al weer voorzichtig gedroomd over een herhaling van de stunt van tien jaar geleden, toen de Penguins als volstrekte outsiders aan de hand van Lemieux de hoofdprijs van de NHL, de felbegeerde Stanley Cup, wonnen.

Lemieux voedde die hoop door vorige maand omstandig te verklaren dit seizoen met niets meer of minder dan de Stanley Cup genoegen te nemen. ,,De beste tijd van mijn leven'', beleefde het inmiddels legendarische rugnummer 66 naar eigen zeggen immers. ,,Ik voel me als herboren en ben weer kerngezond. Nog niet in de conditie van vier, vijf jaar geleden, maar dat is een kwestie van tijd. Maar wat graag zou ik volgend jaar met Canada willen uitkomen in het olympisch toernooi in Salt Lake City.'' Lemieux had die woorden nog niet uitgesproken of Wayne Gretzky, teammanager van Canada, riep zijn evenknie uit tot de nieuwe aanvoerder van de nationale ploeg.

In de schaduw van Lemieux ontwaakte zowaar ook Pittsburghs andere vedette, de nukkige Jaromir Jagr, uit zijn winterslaap. Sinds de comeback van zijn grote voorbeeld (,,Mario is voor mij dé man, no doubt about that'') scoort de Tsjech niet alleen weer aan de lopende band, hij bereidt daarnaast het ene na het andere doelpunt voor. Gedachten aan een voortijdig vertrek — Jagr vroeg vorig jaar tot twee keer tevergeefs een transfer aan bij clubeigenaar Lemieux — zijn op slag verdwenen.

Het is overigens niet de eerste keer dat Lemieux terugkeert op de ijsvloer. In 1993 staakte hij noodgedwongen de strijd nadat artsen de ziekte van Hodgkin, een kwaadaardige vorm van kanker in de lymfeklieren, bij hem constateerden. Lemieux overwon de ziekte, keerde twee jaar later terug in de NHL en beleefde daarmee een eigentijdse versie van The All American Dream waar de Amerikanen, filmmakers voorop, zo verzot op zijn.

Die droom duurt nog even voort, al lijkt het onwaarschijnlijk dat Lemieux, al drie keer uitgeroepen tot meest waardevolle speler van de NHL, zijn zeldzame prestatie uit 1988 herhaalt. Toen rolde hij op nieuwjaarsavond eigenhandig de New Jersey Devils op door maar liefst vijf keer te scoren, waarbij het ene doelpunt nog fraaier was dan het andere. Nooit eerder sinds de oprichting van de NHL (1917) volbracht een speler een dergelijk kunststukje. Videobanden van die roemruchte wedstrijd, door liefhebbers The Greatest Game genoemd, gaan nog steeds als collectors-items over de toonbank.

Hoe lang de droom duurt, weet niemand. Ook Lemieux niet. Reden waarom sommige optimisten de voorspelling aandurven dat Lemieux het aloude record van Gordie Howe zal verbeteren. Mister Hockey zwaaide in 1980 af toen hij 52 jaar oud was, na 26 seizoenen, 801 goals en 1.767 wedstrijden.