Grijze golf in het groen

Mijn beduimelde exemplaar van zijn Tuinplantenencyclopedie is van 1977. Als ik het boek opensla word ik bevangen door nostalgie. Het begint al met de paginagrote foto van Rob Herwig voorin het boek. Rob Herwig staat wat ongemakkelijk achter een glimmende grasmaaier en houdt de handvatten vast als zaten zij aan het stuur van een motorfiets. Hij kijkt met een ongemakkelijk lachje in de camera, alsof hij bang is dat de machine ieder moment met hem op de loop kan gaan. Door zijn halflange kapsel en zijn donkere brilmontuur lijkt hij sprekend op Roy Orbison. De pijpen van zijn soulbroek hangen tot op het te maaien gazon.

Een jaar of tien geleden heeft de Herwigdynastie een derde tuinboekenauteur opgeleverd: Modeste Herwig. Het lijkt wel of de productiviteit van de Herwigs per generatie toeneemt. Samen met vader Rob heeft Modeste Herwig dit voorjaar maar liefst zes nieuwe tuinboeken gepubliceerd. Het meest instructieve van dit halve dozijn is Werkbesparend tuinieren. Werkbesparend tuinieren is actueel. Want naarmate de kostwinner uitsterft en de tweeverdiener de norm wordt, is er minder tijd beschikbaar voor werk in de tuin. En ook het verouderen van de Nederlandse bevolking zorgt ervoor dat tuinontwerpers naarstig op zoek zijn naar manieren waarop de geriatrische border kan worden ingericht. Door de vloedgolf van tuinboeken en tuintijdschriften zou de indruk kunnen ontstaan dat er een tuinenhausse aan de gang is, maar dat is schijn. Er wordt waarschijnlijk meer geld, maar tegelijkertijd minder tijd besteed aan de tuin. Er is geen hausse in tuinieren, maar er is een hausse in tuinteak, en in het lezen van tuinboeken. En daar is niets mis mee, want evenals genieten van reisboeken is leunstoeltuinieren een legitieme bezigheid.

Tot voor kort had Rob Herwig bij zijn huis een complex van modeltuinen dat tegen betaling opengesteld werd voor het publiek. Toen drie jaar geleden de Tuinen Rob Herwig gesloten werden, was dat groot nieuws. Een van de bekendste en oudste Open tuinen sloot de poort voorgoed, dachten we, maar nu zijn, met veel minder publiciteit, de Tuinen Rob Herwig weer opengesteld. Het raamwerk van de oude modeltuinen bestaat nog steeds, maar het karakter van de tuin is veranderd. De tuinen zijn een illustratie van het boek Werkbesparend tuinieren en van de vorderende leeftijd van Rob Herwig zelf. Vroeger werd het tuinencomplex onderhouden door twee vaste tuinlieden met – in de vakanties – hulp van een legertje van tien scholieren. Nu wordt het tuinwerk op dezelfde oppervlakte voor het grootste deel op zaterdagen gedaan door Rob Herwig, zijn vrouw en een stuk of drie scholieren. Toen de modeltuinen vijf jaar geleden nog in volle glorie waren, was ik er niet enthousiast over. Ik vond ze geijkt en weinig persoonlijk en ze waren voor een groot deel dan ook niet door Rob Herwig ontworpen, maar door een aantal bekende gastontwerpers, zoals Dick Huigens en Arend-Jan van der Horst. Maar nu het onderhoud minder intensief is en de kakafonie van kleuren is verdwenen, hebben de tuinen plotseling een grote charme. Bloemen zijn er niet veel meer en grote vlakken zijn gevuld met bodembedekkers. Hier en daar groeit onkruid en in de tuin heerst de romantische sfeer die ontstaat in een tuin die balanceert op de rand van verwaarlozing. Moestuinen zijn altijd arbeidsintensief; daar is geen ontkomen aan. Hier wordt dan ook het hardst gewerkt en in de groentetuin hangt de sfeer die je soms ook op een volkstuin proeft: het plezier straalt er van af. Waar vroeger een gladgeschoren gazon was, wordt het gras nu nog maar een of twee maal per jaar gemaaid. Twee diagonale paden doorkruisen het hoge gras en een gemaaid randje geeft aan dat dit hoge gras wel degelijk bedoeld is en niet het gevolg van een defecte grasmaaier. Het is ironisch hoe noodzaak tot een zekere mate van verwaarlozing geleid heeft tot een tuin die mooier is dan in de jaren van rigoureus onderhoud. Of de tuinen na dit jaar blijven voortbestaan is onzeker. Aan het einde van het seizoen verhuist Rob Herwig naar Frankrijk. Het ga hem goed.

Werkbesparend tuinieren – een mooie tuin met weinig inspanning. Rob Herwig, Modeste Herwig. Kosmos – Z&K Uitgevers. ISBN 90 215 3460 6. ƒ34,90

Tuinen Rob Herwig,

Zeggelaarsweg 5, Lunteren.

Entree ƒ10. Alleen op zaterdag van

10-18u. Inl 0342-450212