Het nieuws van zaterdag 29 januari 2000

De Zuid-Afrikaanse papier- en pulpproducent Sappi heeft de winst in het eerste kwartaal van zijn begin oktober 1999 begonnen boekjaar meer dan verdubbeld tot 66 miljoen dollar…

De president van Zimbabwe, Robert Mugabe, won gisteren de loterij die één van de grootste banken van het land hield onder zijn klanten.

Leden van FNV Bondgenoten gaan zelf kijken of bedrijven de nieuwe Arbowet naleven. De wet is ingegaan op 1 november.

De Britse kogelstoter Paul Edwards is levenslang geschorst nadat hij voor de tweede keer was betrapt op het gebruik van dope.

Hockeyster Suzan van der Wielen is de nieuwe recordinternational. De 28-jarige speelster van HGC speelde gisteren tegen Groot-Brittannië haar 159ste interland.

Leden van een Jemenitische stam hebben gisteren in het zuiden van het land een Amerikaan ontvoerd. Het was de tweede ontvoering van een Amerikaan sinds woensdag, toen in de…

Op de dag waarop hij zijn baan kwijtraakte als gevolg van het aantreden van een nieuwe regering is donderdag de Kroatische minister van Toerisme, Ivan Herak, gearresteerd.

. Een Rotterdamse metro is gisteren ontspoord in de tunnel onder de Oude Maas. Het treinstel verloor een motor.

De huren gaan dit jaar maximaal 4,25 procent omhoog. Maar als de huur met meer dan het inflatiepercentage (ruim 2) stijgt, moet de huurbaas dat wel kunnen motiveren.

Daar komt koe 7133 aangesjokt. Gewillig zet ze zich in de ijzeren box waarnaast een oranje robot klaar staat om haar te melken. Een paar zwierige, doelgerichte zwaaien, en de robotarm staat onder de uier. Een rode lichtstraal glijdt over de spenen, floep, daar schiet de eerste melkbeker aan de eerste speen. De koe trappelt even maar haar oren blijven rechtuit staan, een teken dat ze zich op haar gemak voelt. De vacuümpomp begint te rochelen. Door de eerste slang stroomt melk. ``Nu zet hij de beker alweer aan de derde speen'', wijst Henk Hofman, algemeen directeur van automatiseringsbedrijf Insentec. Een korte, doelgerichte beweging en hop, ook aan de vierde speen zit een beker vast. Opnieuw een paar zwaaien en de robot staat stil. Klaar voor de volgende koe.

De International Journal of Coal Geology heeft onlangs in een speciaal nummer (volume 40, nr. 2/3) een aantal artikelen gepubliceerd van een sessie die werd gehouden tijdens het dertigste Internationale Geologische Congres in Peking. Deze sessie was gewijd aan de geochemie van steenkool en de invloed van de grootschalige verbranding van die energiebron op het milieu en op de (menselijke) gezondheid. Voor China, dat beschikt over zeer grote steenkoolvoorraden en waar steenkool ook verreweg de belangrijkste energiebron is, is dit onderwerp van groot belang.

De trouwe bezoeker van Artis heeft de afgelopen weken met verbazing gadegeslagen hoe de Amsterdamse dierentuin overgeschoten kerstbomen opvoert aan zijn kleinvee. Op het straatje van de kinderboerderij en in de hokken van geiten, schapen, steenbokken, lama's, alpaca's en what have you zag men kaalgekloven kerstbomen als visgraten in het otterverblijf. Ze gingen schoon op, geiten en schapen vochten om de laatste naalden. Alleen op de modderige safari met zijn onthutste gnoes en zebra's ontbraken de sparren.

Het dubbelspoor van de hogesnelheidslijn onder het Groene Hart loopt door één tunnelbuis met een diameter die niet eerder is vertoond. Die is nodig om pijnlijke oren te vermijden.

`Verboden toegang voor onbevoegden (Art. 461 Wetb. v. Strafr.)'. Op dat overbekende blauwe bordje staat de essentie van vrijwel alle behoefte aan identificatie en autorisatie bondig vervat. Het gaat vrijwel nooit om wié u precies bent, maar juist om wát u bent. Bent u degene die mag beschikken over het geld op een bepaalde bankrekening? Als dat voor de bank maar voldoende vaststaat, is ze verder absoluut niet in de werkelijke individuele identiteit van de geldhaler geïnteresseerd. Dat blijkt wel als iemand anders met uw pas en pin-code geld gehaald blijkt te hebben: de bank gaat echt niet bezorgd op zoek omdat zij kennelijk de verkeerde individu heeft toegelaten. In plaats daarvan is het: `Voor ons staat vast dat het de rekeninghouder was die geld haalde, toont u maar aan dat dat niet zo is'. Naar dat geld kunt u fluiten.

Japanse natuurkundigen van de universiteit van Tokio hebben in samenwerking met collega's van de Japan Science and Technology Corporation een detector ontwikkeld die individuele infrarode fotonen (lichtdeeltjes) kan waarnemen. Daarmee hebben ze de gevoeligheid van dit soort instrumenten in één keer met een factor tienduizend vergroot (Nature, 27 januari).

EGELS HEBBEN het niet makkelijk in het verkeer. Hun onnatuurlijke sterfte is enorm. Maar er is een opsteker voor ze: dassen doen het in het verkeer ook slecht en dat zijn de enige roofdieren die weten hoe je hun stekelige verdediging doorbreekt. Waar dassen ontbreken hebben egels een voordeel. De natuurvriendelijke dassentunnels die op veel plaatsen aangelegd worden doen de egels dus geen goed. Zelf willen ze die niet gebruiken, vanwege de afstotende dassengeur. De oplossing: grote, brede wildviaducten voor egeltjes.

De dood van Gelsinger en de nasleep ervan heeft een in dezelfde tijd gemeld positief resultaat van gentherapie naar de achtergrond gedrongen.

Bij een gentherapie-experiment in de vs viel in september een dode. De Amerikaanse overheid heeft afgelopen week de onderzoeken stilgezet. De onderzoekers hielden zich niet aan het protocol. Tegelijkertijd boekt gentherapie eindelijk zijn eerste successen.

Stel u hoorde dat minister Pronk meedeed aan de zelfs in het autogekke Frankrijk omstreden autorace Parijs - Dakar. Dat zou u ongetwijfeld te denken geven. Niet dat hij door zoiets te doen de wet overtreedt, maar het valt moeilijk te rijmen met de zorg voor het milieu die hij, gezien zijn publieke functie, geacht wordt uit te stralen. Net als ieder ander mogen politici zelf bepalen hoe zij hun privéleven inrichten, maar voor hen geldt wel een duidelijke beperking: ze moeten geloofwaardig blijven. Dit ter inleiding, maar nu eerst iets heel anders.

`In het Studiehuis bevinden leraren en leerlingen zich in een totaal nieuwe wereld. Maar zij hebben het gereedschap niet gekregen om deze nieuwe wereld aan te kunnen.' Dr. Henk Witteman, lid van de Raad van Bestuur van TSM (Teaching & Schoolmanagement Consultants) is samen met prof. dr. Monique Boekaerts van de Universiteit Leiden verantwoordelijk voor innovatieprojecten in ondermeer de Beroeps- en Volwasseneneducatie en het Agrarisch Onderwijs. Witteman bekritiseert de abrupte wijze waarop het Studiehuis is ingevoerd. Het ontbreekt de leraren volgens hem aan voldoende kennis van leertheorieën om overtuigd te raken van het nut van het Studiehuis. ``De overtuiging van de leraren is de kern van elke onderwijsvernieuwing en tegelijk het grootste knelpunt.'

In `Op zoek naar verandering' (W&O, 8 jan) werpt Rob Knoppert de vraag op wie het elektronische lesmateriaal van de toekomst gaat maken. Problemen hierbij zijn onder andere de hoge kosten en korte levensduur van software.

Vijftien jaar al probeert de overheid om kerndoelen te formuleren. De beschrijvingen van deze pogingen in `De overheid als bovenmeester' leveren een hilarisch beeld op van de Nederlandse overlegjungle.

Franse en Colombiaanse wetenschappers zijn erin geslaagd de oorsprong vast te stellen van een aantal historisch belangrijke edelstenen van smaragd. Door de promillages van de zuurstofisotoop O in de groene stenen te bepalen, en deze getallen te leggen naast metingen gedaan in de bekende vindplaatsen van smaragd, wisten de onderzoekers te traceren langs welke handelsroutes smaragd sinds de oudheid is verspreid (Science, 28 januari).

Wanneer de zenuwcellen in de hersenen en het ruggenmerg (samen het centrale zenuwstelsel) als gevolg van een ongeluk of beroerte zijn beschadigd, zijn ze nauwelijks in staat zichzelf te repareren, vooral niet op de plaats waar perifere zenuwen contact maken met het ruggenmerg. Engelse neurowetenschappers hebben echter een manier gevonden om het herstel op die moeilijke plaats toch op gang te brengen (Nature, 20 jan). Nadat zij bij ratten het contact tussen bepaalde gevoelszenuwen en het ruggenmerg hadden verbroken, dienden zij de de dieren hersenen verschillende neurotrofe factoren toe: eiwitten die bij de aanleg en groei van het zenuwstelsel betrokken zijn. Na een paar weken waren de beschadigde neuronen volledig hersteld. Aanvankelijk verdwenen reflexen, zoals het wegtrekken van de voorpoot uit heet water, keerden terug. Nadat in experimenten bij proefdieren herstel van verbroken zenuwen in het ruggenmerg al is aangetoond, blijkt het nu ook mogelijk om met zenuwgroeifactoren de verbinding tussen ruggenmerg en perifere zenuwen te herstellen.

Transgene zebravisjes kunnen een handig instrument zijn bij de studie naar het effect van giftige stoffen op waterdieren. Dit stellen Japanse onderzoekers op basis van experimenten met bacteriegenen die in zebravisjes worden gezet. (Nature Biotechnology, januari).

Als menselijke activiteiten de natuur onder druk zetten kun je de mensen betalen om weg te gaan. In de Himalaya wordt zo ecologisch onderzoek mogelijk.

In de Nederlandse wetenschap zijn vrouwen niet welkom, althans niet in topfuncties. Over de cijfers valt niet te twisten. Zes jaar geleden publiceerde Science een overzicht van het aandeel van vrouwen in academische topfuncties en daarbij zat Nederland met 2 procent al in de staartgroep (Science, 11 maart 1994, p. 1389). Vorig jaar kwam daar een overzicht van de vrouwelijke leden van wetenschappelijke academiën bij (Nature, 25 november 1999, p. 337). Nederland bungelt onderaan een lange lijst, die aangevoerd wordt door Turkije met 15 procent vrouwelijke academieleden. In Nederland is dat 0,4 procent; maar één van de 237 leden is een vrouw.

Als de griep heerst komen kinderen jonger dan zes maanden veel vaker met hart- of longaandoeningen in het ziekenhuis terecht dan in de grieploze tijd. Bovenop de normale aantallen worden dan 1 op de 100 baby's opgenomen. Dat berekenden Amerikaanse artsen aan de hand van een database met gezondheidsgegevens van ruim 2 miljoen kindjaren uit de jaren 1974 tot 1993. Het influenzavirus is berucht om de hartziekten en longontstekingen die het tot gevolg kan hebben. (New England Journal of Medicine, 27 jan)

Professor Borst heeft reeds lang getuigenis afgelegd van grote kennis en knap wetenschappelijk onderzoek. Ook van zijn grote liefde voor biologie.

Het zonnestelsel bevat veel stof. De planeten trekken er opmerkelijke sporen van verdunning en verdikking door.

`Nederlandse cultuur in Europese context', een tienjarig nwo-project, sluit af met vijf zware boeken. Het werk over 1650 is zojuist verschenen: een Republiek vol discussie.

Iedereen moet één keer in zijn leven een poging hebben gedaan om de macht te grijpen. Het hoeft niet meteen de staatsmacht te zijn. Het kan ook in de zandbak, thuis, op school, op de afdeling, overal waar de organisatie de mensen als vanzelfsprekend op de nek wordt geschoven. Lang voor de anti-autoritaire beweging in het onderwijs de westelijke wereld op de kop zette, verscheen in een Frans humoristisch blaadje een cartoon. Een schoolklas. De leerlingen hangen dreigend over hun banken, schudden hun vuist naar de bange leraar. Ze roepen: `A bas le professeur!' Op het bord staat: 1 + 1 = 3 !

Woensdag 19 januariIngeborg Wu (16) zit in de vierde klas Havo van de IVKO in Amsterdam. Daarmee kwam ze in de `tweede fase' terecht, het vernieuwde eindexamen- programma voor Havo en VWO. Sinds het begin van dit schooljaar woont ze bij haar vader in Amsterdam.

De muren zijn niet meer groen en oranje, en in het wiskundelokaal staan weer tafels en stoelen. In 1984 verhuisde de school van de De Wittenstraat naar de Plantage Middenlaan. Oud-leerling Pierik l'Istelle is er nu directeur. Bij haar loopt een lerares binnen om een afgepakt gsm-toestel in bewaring te geven: bellen in de les is verboden. Het sloffende meisje dat even later naar haar telefoon komt vragen, mag 'm aan het eind van de dag weer ophalen. ,,O, goed.''

Vijfentwintig, dertig jaar na dato kijken leraren en leerlingen terug op hun schooltijd. Wat hebben ze eraan gehad?

Vrijheid, experiment en zelfredzaamheid – daar gaat het om. Maar wie let er op de kinderen die afhaken?

Alles kon op de IVKO. Maar één keer ging een groep leerlingen toch over de schreef. Andere leerlingen moesten toen in een 'tribunaal' oordelen over hun gedrag.

Op toneelles was je een baby'tje in Vietnam, of een aardappel die in een pannetje werd gekookt. Sensitivity op school, op het therapeutische af.

Commercieel was kapitalistisch en kapitalistisch was fout. 'Alles was straight en burgerlijk, behalve wij.'

Schoolkeuze was begin jaren zeventig nog overzichtelijk. Geen scholenmarkten of schoolgidsen, geen calculerende ouders, laat staan een landelijke ranglijst van schoolprestaties. Ouders en kinderen verlieten zich op de ervaringen van buren en bekenden en het advies van de lagereschooldirecteur. Als de school daarna bij de kennismaking oké voelde, was de keuze snel gemaakt.

Vrijheid stond voorop tijdens de lessen op de IVKO. De leerlingen mochten aangeven of ze iets de moeite waard vonden of niet.

Het was mindblowing voor nieuwkomers op de IVKO: leerlingen rookten in de klas, leraren zagen er uit als leerlingen. Er was een sapjesbar en er was muziek, Jimi Hendrix.

Het was een studiehuis avant la lettre. Zelfwerkzaamheid en eigen verantwoordelijkheid. Daar ging het om, op `die school voor artistiekelingen' die in 1962 in Amsterdam werd opgericht. Ofwel de school voor Individueel Voortgezet en Kunstzinnig Onderwijs (IVKO).

1. Adri (nu Adriaan) Rees (42) Bezocht de IVKO van 1970 tot 1974. Ging daarna door naar Havo en VWO op het Montessori Lyceum en studeerde fysiotherapie. Werkt nu als beeldend kunstenaar.

's Nachts is het hier waar wij in Engeland wonen zo stil dat ik de stilte horen kan. De stilte ruist, suist in mijn oren. Soms zoemt de stilte, alsof er ergens heel in de verte een motor draait. Ik zal toch geen last van oorsuizingen hebben, dacht ik geschrokken terwijl ik wakker in mijn bed naar de stilte lag te luisteren.

Solliciteren kan heel leuk zijn als er niets van afhangt. Je komt nog eens ergens binnen en je steekt er wat van op. Maar meestal hangt er wel veel van af, denk je. Je toekomst hangt van die baan af. Wat moet je doen om die baan te krijgen?

Over Nijmegen gesproken: in '74 deed de SP hier voor het eerst mee met verkiezingen voor de gemeenteraad. Wij waren 18-karaats revolutionairen, bij ons geen kleinburgerlijk gekuip, de beste man werd zonder pardon tot lijsttrekker benoemd.

Het televisieprogramma De Verrekijker had veertig jaar geleden een fascinerend begin. Het apparaat draaide heel langzaam om zijn as tot er een frontale aanblik met het glas was en kwam dan als het ware de huiskamer binnen. Een vorm van animatie die toen indrukwekkend was, maar vergeleken met de huidige mogelijkheden aan het Stenen Tijdperk doet denken.

De quiche laat zich niet verdrijven uit het repertoire van cateraars en van gastvrouwen en -heren. De smeuïge stukken hartige taart blijven aftrek vinden en ook degene die in de keuken staat zal al gauw aan een quiche denken als hij of zij een gezelschap moet onderhouden. Want quiche is makkelijk te maken op een tijdstip dat schikt. De oven doet het werk en zelf kun je wat anders gaan doen. Op het basisrecept van deeg, ei en room zijn tal van aanvullingen mogelijk: ham, kaas, spekjes, prei, broccoli of een luxere variatie met gerookte zalm en dille. Het recept van vandaag is van de klassieke quiche Lorraine met spekjes, ditmaal aangevuld met zongedroogde tomaat en groene kruiden. In koos geen slagroom maar de half zo vette koffieroom.

De januarimaand wordt afgesloten met uitermate onstuimige weercondities. Er staat een stevige wind en het is nat. De temperatuur stijgt plaatselijk tot boven de 10 graden.

Willy Lindwer (1946) was deze week op de grote Amerikaanse televisiebeurs NATPE in New Orleans. Om zijn eigen werk te verkopen en om op de hoogte te blijven van de markt. Hier in Nederland begint zaterdag zijn driedelige serie Miracle of Faith, over de joodse wortels van het christelijke geloof.

Wat heeft de surrealistische toneel- en filmmaker Fernando Arrabal gemeen met Borges en zijn vergeestelijkte literaire universum? Volgens Arrabal genoeg om te proberen hun beider wereld op kruisbestuivende wijze te verbinden. De nadrukkelijk artistieke documentaire die het gevolg is, wordt zaterdagavond in Kunst omdat het moet uitgezonden. Arrabals uitgangspunt vormen twee persconferenties die door Borges kort voor zijn dood in 1986 werden gegeven. Borges keek met ongeduld uit naar die dood, al bleef hij als ieder fatsoenlijk mens op de toekomst gericht, zoals hij zegt.

Giuseppe Tornatore is geboren op Sicilië en dat zullen we weten. Hij is niet de enige filmmaker die dankbaar gebruik maakt van zijn geboortegrond; de verbeelding van Sicilië zou moeiteloos een festival kunnen vullen. De meest radicale - en omstreden - variant is Totò che visse due volte (1998) van Franco Maresco en Daniele Ciprì, waarin Sicilianen te kijk worden gezet als een stelletje boerende en rukkende idioten.

In een tijd waar tranen, emoties en `echte mensen' de ingrediënten zijn voor menig publiek en commercieel tv-programma, viert de `moeder' van dit genre haar tiende verjaardag. Een gesprek met Spoorloos-presentator Karin de Groot en eindredacteur Paul Vertegaal.

Dat de toch al goed draaiende economie in de Verenigde Staten het nog beter doet dat verwacht, deed de aandelenkoersen op Wall Street vrijdag geen goed. De groei voedt de angst voor een renteverhoging. De Dow Jones zakte 288,21 punten of 2,6 procent op 10.739,81 punten. Nasdaq ging met een verlies van 3,75 procent op 3888,27 nog harder naar beneden.

Lang voor de effectenbeurs de magische geldmachine werd voor expansieve ondernemingen, waren de banken de belangrijkste bron van bedrijfsfinanciering. De laatste maanden echter zijn de financiële instellingen, die met name in de jaren negentig een spectaculaire groei doormaakten, overschaduwd door de bedrijven in de telecom-, technologie en IT-sector.

Beleggen is een angstaanjagende bezigheid. Alles in de wereld van beleggers lijkt van onzekerheden en onduidelijkheden aan elkaar te hangen. Degenen die doen of ze verstand van zaken hebben, praten je de oren van het hoofd, maar wat ze zeggen klinkt als abracadabra – meestal op z'n Engels uitgesproken.

Een lezeres uit Leiden schrijft over haar geldzaken. `In de jaren dertig kreeg ik van mijn vader de eerste les. We stonden stil voor een groot kantoor van een verzekeringsmaatschappij. Wat waren die toen klein! Ik hoor nog zijn uitleg. Waarvan denk je dat dit mooie gebouw is betaald? Van de te veel en onnut betaalde premies! Alleen risico's die je niet kan dragen, moet je verzekeren. Meer niet.'

Ondanks flinke rendementen op de beurs en de enorme stijging van de prijzen voor huizen is werk nog steeds de belangrijkste bron van inkomsten. En met de meeste continuïteit.

De Costa Blanca en Costa del Sol tellen verhoudings- gewijs de meeste 65-plussers ter wereld. Het aantal overwinteraars is de laatste jaren toegenomen tot meer dan een half miljoen.

De koers van de euro heeft gisteravond een nieuw dieptepunt bereikt. Nadat de eurokoers vrijdagmiddag al blijvend onder de 1 dollar was gezakt, ging de munteenheid 's avonds verder omlaag naar 0,9736 dollar. Later krabbelde de euro weer iets op tot 0,9769 dollar. Bij de introductie van de euro stond de Europese eenheidsmunt nog op 1,17 dollar.

Franse vrachtwagenchauffeurs gaan maandag en dinsdag opnieuw actievoeren tegen de 35-urige werkweek. Vanaf zondagavond staan wegblokkades gepland. Twee weken geleden zorgden Franse truckers ook al voor gigantische opstoppingen op de Franse wegen. Toen waren vooral grensposten het doelwit. Nu staan blokkades van logistieke centra en brandstofdepots op het programma, maar de Franse vakbonden sluiten ook grensblokkades niet uit.

Aanhangers van de nieuwe economie en van de `nieuwe politiek' ontmoeten elkaar tijdens het jaarlijkse World Economic Forum. Samen streven zij naar globalisering met een menselijk gezicht.

Detailhandelsconcern VendexKBB draagt zijn werkmaatschappij V&D Projectinrichting in Tiel over aan Eliëns Interieurprojecten in Best.

Lorenzo Lamadrid, directievoorzitter van het internationale management-adviesbureau Arthur D. Little, heeft een rotsvast vertrouwen in de nieuwe economie. `Internet gaat een nog veel groter effect krijgen dan de telefoon ooit heeft gehad.'

Een op de vier vliegtuigen die van Schiphol vertrekken heeft vertraging. Dat kost de luchtvaartindustrie jaarlijks bijna 12 miljard gulden.

De website van het softwarebedrijf Baan wordt door computerkrakers belaagd. De site (www.baan.nl) wordt regelmatig uit de lucht gehaald door hackers. Het programma dat Baan gebruikt voor de website is, volgens de Nederlandse computerkrakersgroep Hacking Into 2000 lek (HIT2000).

Centrale bankiers worstelen met een gewichtig vraagstuk. Luistert de beurs nog naar de economie, of is de economie afhankelijk geworden van de beurskoersen? En op welke van de twee moet het rentewapen worden gericht?

De Amerikaanse economie heeft in de laatste drie maanden van het afgelopen jaar een forse eindsprint getrokken. Samen met de flink gestegen arbeidskosten kunnen de nieuwe cijfers tot een rentestijging leiden.

De Italiaanse regering en de Europese Commissie moeten snel beslissen over de toekomst van het nieuwe vliegveld Malpensa bij Milaan.

Veldrijden is van een onvergelijkbare schoonheid. Het is namelijk pre-historie. Elk jaar weer, als het spookt in de wolken, als mensen en bomen omver worden gewaaid en kinderen niet meer zonder duffel op straat mogen komen, springen de veldrijders op de fiets. Bij min tien staan ze aan de startlijn in een belachelijk dun tricot te blozen van gezondheid. Fietsen en lopen over velden en wegen van een andere tijd, in de guurste maanden van het jaar, ze weten zelf niet voor wie ze het doen, maar ze doen het graag.

Het Astridpark, Sclessin, Mambour, de Bosuil, de Heizel, het Kiel, Freethiel, Jan Breydelstadion, le Canonnier, Achter de Kazerne, Thyl Gheyselinckstadion, Forestiers, Daknam, het Gulden Sporenstadion, het Ottenstadion en `t Kuipje, wie kent niet de grote voetbalstadions van België? Met knikkende knieën hebben zich er in de loop der jaren de vijandelijke elftallen gemeld, bevreesd voor de stormlopen van de thuisploeg. Want in deze stadions heeft het vaak gespookt. Met name in de Bosuil, het stadion van Antwerpen waar het nationale elftal vaak tekeer ging onder de naam de Rode Duivels. De Hel van Deurne werd het stadion daarom genoemd. Of op Sclessin, het stadion van Luik dat steevast in een donkere wolk van gif uitgespuwd door de naburige staalindustrie, is gehuld. Standard Liège speelde er vroeger zijn vurige wedstrijden, in de tijd dat de roemruchte club nog ontzagwekkend voetbal speelde. Zware gevechten leverden Les Rouches met Les Mauves uit Brussel, de club van het Astridpark ofwel het Constant Vanden Stockstadion. Standard-Anderlecht was jarenlang een grote Belgische topper net als Club Brugge-Anderlecht of Club-Standard. De laatste jaren hebben zich de clubs uit de provincie gemeld als de aankomende topclubs. Racing Genk, AA Gent, KV Mechelen, Excelsior Moeskroen, Lierse SK, Westerlo, Sporting Charleroi, St. Truiden, Belgische clubs die zich steevast versterken met handenvol Afrikanen, Zuid-Amerikanen, Joegoslaven, Polen, Scandinaviërs en Nederlanders. Maar hoe de provincialen zich ook roeren in de eerste klasse, definitief grijpen ze de macht nooit. De macht is aan de rijke clubs, aan de clubs uit Brussel en Brugge. Hoe verbetend strijdend Racing Genk en Lierse ook voetballen, Anderlecht en Club Brugge blijven de beste clubs. Zij kopen de talenten van de provincialen. Zij trekken de meeste toeschouwers. In hun stadions zal altijd het beste voetbal van België worden gespeeld. Daar kan geen voetbal op Freethiel, Mambour, Daknam of 't Kuipje tegenop. Hoe sfeervol deze stadions ook zijn.

Het wereldkampioenschap veldrijden staat in het teken van Adri van der Poel. De 40-jarige wielrenner doet morgenmiddag een laatste gooi naar een tweede regenboogtrui. Volgende maand neemt hij officieel afscheid. Vijf insiders vertellen over de kampioen van het karakter.

Het Nigeriaanse voetbalelftal heeft zich gisteren voor 60.000 landgenoten in Lagos geblameerd tegen Congo Brazzaville. Het team van bondsoach Jo Bonfrère was vooraf de grote favoriet bij het toernooi om de Africa Cup, maar daar was in de tweede groepswedstrijd weinig van te merken. Nigeria kwam niet verder dan 0-0. De politie moest traangas gebruiken om woedende supporters te verdrijven bij de kleedkamer van de Nigeriaanse ploeg. De fans hadden gerekend op een ruime zege.

Willem II beleefde gisteren een moeilijke avond in Helmond, maar bereikte ondanks een tumultueuze slotfase de kwartfinales van de KNVB-beker. Helmond Sport was net niet opgewassen tegen de club uit Tilburg: 1-2. De Tilburgers zaten al na tien minuten in een ideale positie toen Helmond Sport-verdediger Van Es te zacht terugkopte op zijn doelman Roox. Landzaat onderschepte de bal en scoorde 1-0. Pas in de eindfase kwam de zege in gevaar toen invaller Evers verrassend gelijkmaakte. Schulp, vervanger van de langdurig geblesseerde Bombarda, voorkwam voor Willem II een verlenging: 2-1. Arbiter Van Beek staakte het duel voor een kwartier omdat de aanhang van Helmond assistent-scheidsrechter Hubers voor `hoerenjong' uitmaakte.

Bijna altijd wordt Vladimir Kramnik tweede op grote schaaktoernooien. In Wijk aan Zee ziet het er opnieuw somber uit voor de Moskoviet. ,,Het probleem is dat mijn hoofd het 's nachts veel beter doet.''

Het chique Anderlecht van ere-voorzitter Constant vanden Stock zat de afgelopen jaren in een diep dal. Maar de `grote' club is weer terug. Anderlecht staat halverwege het seizoen fier bovenaan in de Belgische competitie.

Tijdens de Open Australische tenniskampioenschappen in Melbourne wordt er bij het vrouwentennis vooral gelet op het uiterlijk van de speelsters. Hoe is dat te verklaren?

De Nederlandse volleybalploeg heeft gisteren officieel een uitnodiging gekregen om aan de laatste olympische kwalificatieronde in juli mee te doen. De titelhouder was eerste reserve en neemt, zoals verwacht, de plaats in van Mexico, dat geen gebruik maakt van zijn recht op deelname.

Het eeuwfeest van Ajax belooft in sportief opzicht op een dramatisch jaar uit te draaien. Anderhalve maand voor het honderdjarig jubileum werd de Amsterdamse titelhouder uitgeschakeld in de achtste finales van het nationale bekertoernooi. Ajax verloor gisteravond in Kerkrade met 1-0 van Roda JC door een doelpunt in blessuretijd van Peeters. Na de uitschakeling in het UEFA-Cuptoernooi door Real Mallorca resteert voor Ajax alleen nog de strijd om het kampioenschap. In de eredivisie bedraagt de achterstand op koploper PSV vijf punten.

Overzicht van opvallende kunstuitingen die de afgelopen week in NRC Handelsblad zijn besproken. Voor volledige recensies zie www.nrc.nl Bloeddorst Toneelgroep Hollandia komt met…

De erven van de Russische avant-gardekunstenaar Kasimir Malevitsj hebben een brief geschreven aan het Stedelijk Museum. Zij vechten de aankoop van de collectie-Malevitsj in 1957 aan.

Twee jaar geleden debuteerde het Waalse gezelchap Charleroi/Danses-Plan K, waarvan Frédéric Flamand de artistiek leider en choreograaf is, in Het Muziektheater in Amsterdam met de interessante productie Moving Target. Interessant, omdat de diverse danstechnische, theatrale en geavanceerde computer-, video- en geluids-ingrediënten waarvan Flamand zich bedient, op zo'n ongeforceerde wijze waren samengebracht: een bundeling met zeggingskracht.

Uitgeverij J.M. Meulenhoff bv neemt Uitgeverij Vassallucci bv over. Gisteren maakten beide, in Amsterdam gevestigde bedrijven bekend dat de overname eind maart zijn beslag zal krijgen.

Dat de Spaanse gitarist José Fernándes Torres `Tomatito' wordt genoemd is puur een kwestie van erfelijkheid; zowel zijn grootvader (gitarist) als vader (dirigent) sleten hun dagen als `Tomate'.

Met maar liefst drie jury's die hun blik hebben gericht op de films in competitie om de Tiger Awards, zijn jonge filmmakers in Rotterdam ruimschoots verzekerd van aandacht. De leden van de FIPRESCI-jury van internationale filmjournalisten en de jury die is samengesteld uit de Kring van Nederlandse Filmjournalisten, kunnen in hun keuze daarnaast ook (jonge) films van buiten het competitieprogramma betrekken.

De film `Rosetta' van Jean-Pierre en Luc Dardenne gaat over een meisje dat obsessief op zoek is naar een baan. ,,Je zou de film wel een aanklacht kunnen noemen.''

DEZE WEEK SPRAKEN voorzitters van politieke partijen met minister Peper (Binnenlandse Zaken) over de financiering van hun organisaties. Er zijn gelukkiger momenten te bedenken om over dit heikele onderwerp te praten. In Duitsland verkeert de CDU momenteel in een diepe crisis vanwege de bijna dagelijks opduikende berichten over dubieuze financiële transacties van het bedrijfsleven met de partij. Ook de Israelische premier Barak is deze week in opspraak geraakt als gevolg van illegale partijfinanciering.

Mevrouw Maeve Skeet uit Leeds (Engeland) stond op de wachtlijst voor behandeling tegen keelkanker. Vier keer werd de operatie uitgesteld omdat geen bed beschikbaar was op de intensive-care afdeling. Toen zij na vijf weken vertraging eindelijk aan de beurt was, hoorde ze van de arts dat de tumor intussen te ver was uitgezaaid en een operatie niet langer zinvol.

De megafusie tussen America Online en Time Warner deed menige wenkbrauw fronsen. Nergens voor nodig, vindt Roger C. Altman. Want nieuwe, grote concerns ontstaan veel sneller dan andere die door fusies worden opgeslokt. En het gevolg is dus niet minder maar méér concurrentie. De jongste fusie is het ultieme bewijs dat Amerika tomeloos dynamisch is.

Lof voor de messcherpe ontleding van de hand van dr. H.P. de Bruijn (NRC Handelsblad, 22 januari) met betrekking tot de schizoïde prestaties van onze overheid.

Zo energiek als Nederland `de sociale kwestie' van weleer te lijf ging, zo gelaten wordt nu gereageerd op het achterblijven van hele generaties allochtonen en op de vorming van een etnische onderklasse. Waarom denken we het ons te kunnen veroorloven generaties immigranten te zien mislukken en een verondersteld reservoir aan talent onbenut te laten? En waaraan ontlenen we het vertrouwen dat alles wel op zijn pootjes terecht zal komen? De maatschappelijke vrede wordt ernstig bedreigd, meent Paul Scheffer.

Vier doden en veertig gewonden vielen toen gisteren twee bommen explodeerden in de Pakistaanse stad Karachi.

Een Indonesische onderzoekscommissie naar het geweld op Oost-Timor vorig jaar stelt generaal Wiranto ,,moreel verantwoordelijk'' voor de terreur die uitbrak nadat de bevolking in augustus zich in meerderheid uitsprak voor onafhankelijkheid.

Jörg Haider, de leider van de extreem-rechtse FPÖ in Oostenrijk, noemde gisteravond de reacties op mogelijke regeringsdeelname van zijn partij ,,gematigd''.

Het NAVO-besluit om het Eurokorps de leiding van KFOR te geven is niet rimpelloos tot stand gekomen. Het Eurokorps moet nu spoedcursussen gaan volgen.

Het Eurokorps heeft lang symbool gestaan voor de Europese machteloosheid om een legermacht tanden te geven. Aan intentieverklaringen heeft het sinds de oprichting in oktober 1993 niet ontbroken. Maar telkens voorkwam een Europese twist of Amerikaanse tegenwerking dat een Europese strijdmacht uit het hoofdkwartier in Straatsburg mét gevechtseenheden naar een crisisgebied afreisde.

Bij het dorp Kalaus ten noordwesten van de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny stond gisteren een oliebron in brand.

In Noordrijn-Westfalen is de SPD al jaren aan de macht. Te nauwe banden met de machtige WestLB bank hebben de partij in dezelfde problemen gebracht als waarin de landelijke CDU verkeert.

Duizenden Koerdische asielzoekers in Groot-Brittannië lopen de kans uitgezet te worden naar Turkije nadat het Gerechtshof gisteren de regering gelijk gaf bij het besluit om een Koerdische dienstweigeraar uit te wijzen.

De Democratische presidentskandidaat Bill Bradley zegt dat zijn rivaal Al Gore leugens verspreidt. Volgens Gore is Bradley wanhopig, na zijn nederlaag bij de eerste voorronde maandag in Iowa.

Na eerst jaren uitstel zijn gisteren twee lijnen van de Atheense metro in werking gesteld. In de Griekse hoofdstad functioneerde al sinds de jaren twintig een kleine ondergrondse lijn in het centrum, als uitbreiding van de sinds 1875 rijdende trein naar de haven Piraeus. Over een echt metronet, waarvoor de plannen tot de jaren '50 teruggaan, is tientallen jaren gedelibereerd, en pas in 1991 is het werk aanbesteed aan Franse, Duitse en Griekse aannemers, die samen de `Attische Metro' vorm gaven.

Nieuwe regels die de Chinese autoriteiten deze week hebben afgekondigd, moeten de bewegingsvrijheid op het internet beperken. Chinezen dreigen daarmee een publieke uitlaatklep van vrijere en anonieme discussie te verliezen, die hen nergens anders in China wordt geboden. De Chinese internetindustrie opereerde tot nog toe voor een goeddeel in niemandsland. Internetaanbieders hebben het om die reden tot grensverleggende nieuwsbrengers gebracht.

Krottenwijk van de Peruviaanse hoofdstad Lima waar donderdag illegale kolonisten gevecht leverden met landeigenaars.

Bij gewelddadigheden tussen twee etnische groepen in het noordoosten van Congo zijn de afgelopen tijd mogelijk duizenden mensen om het leven gekomen. Hulpverleners hebben videomateriaal vrijgegeven met schokkende beelden van moordpartijen in de stad Blukwa.

Links is in opmars in Latijns Amerika, getuige de recente verkiezingsuitslag in Chili en de coup in Ecuador. Maar het is een ander soort links dan de Europese sociaal-democratie, waaraan sommigen zich graag spiegelen, en met heel andere keuzemogelijkheden.

. Een 49-jarige ambtenaar van de gemeente Groesbeek heeft geld gevraagd voor het toestaan van afwijkingen in bouwvergunningen.

. In het uitgaansleven in Eindhoven is een levensgevaarlijke ecstasy-achtige pil opgedoken. Volgens het ministerie van VWS bevat de pil behalve de werkzame stof MDMA ook acht…

Premier Kok heeft gisteren zijn verontrusting uitgesproken over de mogelijke deelname van de extreem-rechtse FPÖ aan een coalitieregering in Oostenrijk.

. In Almere is een uniek grafveld gevonden, dat op zijn minst dateert van 5300 voor Christus. Dat is uitzonderlijk oud.

De Rotterdamse raad onderzoekt de declaraties van Peper. Begin jaren negentig wilde men dat ook, maar alles werd vertrouwelijk afgehandeld.

Koningin Beatrix vierde gisteravond vast haar verjaardag met hofpersoneel en enkele familieleden in het Paleis op de Dam. De koningin wordt maandag 62 jaar.

In een bejaardenwoning in Hoogvliet verkeren enkele vrouwen en hun kinderen in de ban van `tante Mildred' en `de Geest'. De kinderen gaan niet meer naar school. Niemand grijpt in.

Veertien banken en verzekeringsmaatschappijen moeten makelaar A. Terlingen uit Hilversum 25.000 gulden betalen als voorschot op een vergoeding van immateriële schade. Dat heeft de Amsterdamse rechtbank bepaald. Volgens de rechter heeft de makelaar geen recht op de door hem gevraagde 50 miljoen gulden. De financiële instellingen zullen volgens hun advocaat M. Gruensberg met het bedrag akkoord gaan.

. De Internetverbindingen van de kabelaanbieder UPC zijn tien keer sneller dan het bedrijf ze aan klanten aanbiedt. Dit heeft een student elektronica en informatica uit Hilversum onthuld.

's Lands geheimzinnigste gangster, Mink K., zit vijf maanden vast na een spectaculaire wapenvondst. Het politieonderzoek heeft tot nu toe meer vragen dan antwoorden opgeleverd, zo blijkt uit het vertrouwelijke strafdossier.

Tegen de moordenaar van Chanel Naomi Eleveld uit Assen is gisteren twintig jaar celstraf geëist. En ook tbs met dwangverpleging, die eerder onnodig werd geacht. Inmiddels gaat vergelding voor.

Met een boottocht begon gisteren een campagne tegen gaswinning onder Nationaal Park de Biesbosch. Aantasting van het landschap is ,,onaanvaardbaar''.

. Het kabinet vindt nieuwe maatregelen nodig om de uitgaven voor medische hulpmiddelen, zoals breukbanden, steunkousen of loopwagens, in de hand te kunnen houden. De ingreep waartoe eind 1998 werd besloten blijkt de groei van de uitgaven onvoldoende af te remmen.

ROTTERDAM, 29 JAN. De Internetverbindingen van de kabelaanbieder UPC zijn tien keer sneller dan het bedrijf ze aan klanten aanbiedt.

NEW YORK, 29 JAN. De Amerikaanse economie is in de laatste drie maanden van het afgelopen jaar 5,8 procent gegroeid, een half procentpunt meer dan werd verwacht. • Pagina 17

ROTTERDAM, 29 JAN. De koers van de euro heeft gisteravond een nieuw dieptepunt bereikt. Nadat de koers ’s middags al onder de 1 dollar was gezakt, ging de munteenheid ’s avonds…

ROTTERDAM, 29 JAN. Franse vrachtwagenchauffeurs gaan.maandag en dinsdag opnieuw actievoeren tegen de 35-urige werkweek.

KERKRADE, 29 JAN. Ajax-supporters hebben gisteravond in het stadion van Roda JC voor 60.000 gulden schade aangericht nadat hun club door de Limburgers met 1-0 was uitgeschakeld…

De Amerikaanse tennisspeelster Lindsay Davenport heeft vanmorgen de finale van het Australian Open gewonnen. Ze onttroonde in twee sets de Zwitserse Martina Hingis (6-1, 7-5).

KIGALI, 29 JAN. Bij gewelddadigheden tussen de Balendu en de Bahema in het noordoosten van Congo zijn de afgelopen tijd mogelijk duizenden mensen om het leven gekomen.

Vertegenwoordigers van joodse organisaties spreken hun waardering uit voor de excuses die premier Kok gisteren heeft gemaakt voor de ,,te kille, bureaucratische en formalistische'' opvang van overlevenden na de Tweede Wereldoorlog.

Een campageneposter de republikeinse presidentskan idaat George W. Bush in de hoofdstraat van Concord in New Hampshire. • Pagina 5

De krapte op de arbeidsmarkt noopt Nederlandse bedrijven tot het aantrekken van steeds meer buitenlandse arbeidskrachten. Het Centraal Bestuur Arbeidsvoorziening (CBA), de koepel van de arbeidsbureaus, verwacht dit jaar 33.000 aanvragen van werkvergunningen voor werknemers van buiten de Europese Unie. Vorig jaar telde de Arbeidsvoorziening 25.000 aanvragen, een kwart meer dan in 1998 en twee keer zoveel als in 1997. Van die aanvragen werden er in 1999 22.500 gehonoreerd, in 1998 15.180 en in 1997 10.000.

De accountantsdienst van Rotterdam deinsde er uit ,,koudwatervrees'' voor terug om in zijn openbare rapportages te wijzen op de slechte administratieve verantwoording van declaraties door toenmalig burgemeester A. Peper.

Het Eurokorps neemt in april voor zes maanden de dagelijkse leiding van de vredesmacht KFOR in Kosovo over, nu in handen van een militair NAVO-hoofdkwartier.

De roman `Blauwbaard' is de tweede roman van schrijfster Pauline Slot, die met haar debuut `Zuiderkruis' een groot succes behaalde. Titel en verhaal zijn gebaseerd op het sprookje Blauwbaard. Het motief is, als haar debuut: personages op zoek naar hun identiteit.

Kelis is het nieuwe talent uit Harlem, een zangeres met roodblond afrokapsel en een lichtbruine huid. `Kaleidoscope' heet haar debuut-cd die vorige week in Nederland verscheen.

Een juridisch steekspel in de stroomsector is voorbij. Gisteren werd bekend dat alle partijen hun handtekening hebben gezet onder een compromis over het bijkopen van stroom.

Het Duitse concern Mannesmann (machinebouw en telefonie), onderwerp van een vijandige overname door het Britse Vodafone Airtouch, heeft vrijdagavond bevestigd in gesprek te zijn…

De Europese mededingingsautoriteit heeft enkele dagen geleden het kantoor van Heineken in Parijs doorzocht.

Fornix Biosciences (anti-allergieproducten) verwacht op basis van voorlopige cijfers een ,,belangrijke'' groei van de winst over 1999 en 2000.

De Millennium Dome in het Zuid-Londense Greenwich krijgt van de Britse regering een lening van 60 miljoen pond (ruim 210 miljoen gulden).

Vastgoedbeleggingsfonds VIB heeft zijn portefeuille in Frankrijk uitgebreid met de aankoop van een kantoorgebouw in Saint-Quentin-en-Yvelines voor 9 miljoen euro (19,8 miljoen…

Toneelgroep Hollandia komt met een nieuwe studie in kwaad, een stuk gebaseerd op teksten over wreedheden van Vondel en Shakespeare, maar ook van ooggetuige-verslagen uit Bosnië. Spelers: Jeroen Willems, Peter Paul Muller. Regie: Johan Simons.

In zijn artikel `Beethoven linksom' (W&O, 8 januari) stelt Rik Smits dat je bij mensen de vreemde verdeling van één linkshandige op negen rechtshandigen vindt. Daarbij vermeldt hij niet dat er behalve een groep van 4% linkshandigen en 66% rechtshandigen ook nog een groep `gemengdhandigen' (30% van de bevolking) is, wat hij weer wel vermeldt in zijn boek De linkshandige picador.

Volgens Rik Smits in het artikel `Beethoven linksom' (W&O, 8 januari) bespeelde Jimi Hendrix als linkshandige een omgekeerde rechtshandige gitaar, die op de rechtshandige manier besnaard was. Eén blik op een close-up foto van een spelende Hendrix toont dat dit niet zo is. Inderdaad, een omgekeerde rechtshandige gitaar, maar de snaren zijn omgekeerd bespannen. Normaal is dat de laagste snaar (de lage E) bovenaan zit als de gitaar voor het lichaam hangt. Naar onder toe worden de snaren hoger en dunner. De dunste snaar (de hoge E) zit dus onderaan. Ook bij Hendrix is dat het geval.

Professor Borst heeft reeds lang getuigenis afgelegd van grote kennis en knap wetenschappelijk onderzoek. Ook van zijn grote liefde voor biologie.

Interessant in meer opzichten is dat Rik Smits in zijn artikel `Beethoven linksom' over het verschijnsel van de handvoorkeur (W&O, 8 januari) de linkshandige gitaarlegende Jimi Hendrix noemt. In tegenstelling tot wat in het stuk staat veranderde deze echter wel de besnaring van zijn omgekeerde rechtshandige gitaar.

In `Stof met swastika'in de bijlage W&O van 15 januari staat te lezen dat het swastika-motief uit Anatolië stamt. Het is echter een vreedzaam, 7.000 jaar oud Iraans symbool.

ACTUALITEITENNewsnight at twenty. Jubileumuitzending met een compilatie van hoogtepunten uit deze actualiteitenrubriek. Met ook een bijdrage van een groep Nederlandse fans. BBC2, 18.50-19.30u.

Is het onnozelheid of gewoon reclame, die verpakt is in het artikel van Theo Toebosch `Cees Slager beschermt natuur en verdient eraan' (19 januari).

Tal van organisaties zijn gewend om bij gebrek aan voldoende offervaardige achterban met succes een beroep te doen op de talrijke subsidieregelingen die Nederland kent.

Inderdaad is het verbazingwekkend dat, terwijl het Nederlandse CJO (Centraal Joods Overleg) verzekert dat de verzekeringsmaatschappij Aegon ten aanzien van de uitbetaling van verzekeringspolissen van omgekomen joden geen enkele blaam treft, de directeur van het World Jewish Congress in New York, Eilan Steinberg, voortgaat met zijn oproep tot boycot van Aegon in de Verenigde Staten (NRC Handelsblad, 21 januari). Dit is te verbazingwekkender omdat het voornaamste lid van het CJO in Nederland, het Nederlands Israelitisch Kerkgenootschap (NIK) lid is van het WJC.

Na jarenlang schipperen met het wankele evenwicht van `de nuance' benadert NRC Handelsblad eindelijk het niveau van de-gezond-verstand-krant. Onder het fiere vaandel Lux et Libertas meldt de commentator in de krant van 21 januari: ,,Nederland telt twee à drie keer zoveel arbeidsongeschikten als andere rijke postindustriële economieën, en ook meer mensen met rsi (muisarm), chronische vermoeidheid, whiplash en dergelijke moeilijk te controleren ongemakken.''

ACTUALITEITEN

Zowel NRC Handelsblad als dr. H.P. de Bruijn, wil ik feliciteren met het respectievelijk publiceren, en het signaleren van het `kwaadaardig gezwel' in de gezondheidszorg, die de bureaucratie daarin is gaan vormen. Deze bureaucratie wordt niet gehinderd door enige remming in groei. Dit in schrille tegenstelling tot de beperkingen die aan de `medische arbeiders/sters' al jaren worden opgelegd door deze bureaucraten. Gedurende 40 jaar klinisch werkzaam geweest zijnde, heb ik deze ontwikkeling met zorg waar kunnen nemen, en me er vergeefs tegen verzet.

Lof voor de messcherpe ontleding van de hand van dr. H.P. de Bruijn (NRC Handelsblad, 22 januari) met betrekking tot de schizoïde prestaties van onze overheid. Men moet helaas – met de auteur – tevens constateren dat de Tweede Kamer haar controlerende taak niet (meer) waarmaakt. Van nog directer maatschappelijk belang is wellicht het feit dat schrijver erin is geslaagd de hand te leggen op financiële cijfers, die de bestaande wanverhouding in het landelijke ziekenhuiswezen blootleggen. Deze bedragen illustreren de bedroevende verschijnselen die de medische, verpleegkundige en paramedische staven in de ziekenhuizen dagelijks om zich heen zien gebeuren: de exhibitionistische weelde van het administratieve `penthouse' versus de verpaupering rond het ziekbed.

Het Amerikaanse cosmeticaconcern Estée Lauder heeft de winst over het tweede kwartaal van zijn boekjaar, dat loopt van oktober tot december, zien stijgen.

De industriële productie in de Europese Unie is in de periode september tot november vorig jaar met 1,2 procent gestegen vergeleken met de voorafgaande drie maanden.

Zorgverzekeraar Amicon en de Friesland Bank hebben een belang genomen in de Overijsselse Participatie Maatschappij (OPM).

Vastgoedbeleggingsfonds Nieuwe Steen Investments (NSI) heeft zijn portefeuille in 1999 met bijna 340 miljoen gulden zien toenemen tot 1.062 miljoen.

Het GAK stort 70 miljoen terug op de rekening van het Lisv. Dat geld claimde de beheerder van de sociale fondsen (WW en WAO) wegens de verkoop door het GAK van het eigen communicatienet Svianed eerder dit jaar.

Dynamic Airlines in Eindhoven en Rijnmond Airservices in Rotterdam hebben besloten de activiteiten te bundelen.

Om te kunnen snappen waarom staatsobligaties `goudgerand' (oftewel een superveilige belegging) worden genoemd, eerst iets over wat zo'n obligatie is. Obligaties zijn stukjes schuld, en staatsobligaties dus stukjes staatsschuld die op de beurs verhandeld kunnen worden.

Het Zwitserse Adecco, de grootste uitzendorganisatie ter wereld, heeft vorig jaar een winststijging geboekt van 29 procent.

De nettowinst van het Franse voedingsmiddelenconcern Danone is in de tweede helft van vorig jaar gestegen met 14 procent tot 340 miljoen euro (749 miljoen gulden).

De Zweedse modeketen Hennes & Mauritz heeft vorig jaar de nettowinst zien stijgen met 34 procent tot ruim 3 miljard kroon (796 miljoen gulden).

Het Amerikaanse chemieconcern Dow Chemical heeft in het vierde kwartaal van vorig jaar de winst uit gewone bedrijfsuitvoering opgeschroefd met 36 procent tot 334 miljoen dollar…

Samen teelden ze wiet en gingen ze uit. De leraren stonden dicht bij de leerlingen. Of ze bevoegd waren, deed niet ter zake.

Het Franse conglomeraat Vivendi heeft vorig jaar een 28 procent hogere nettowinst geboekt van 1,43 miljard euro (3,2 miljard gulden).

Ze hadden de wind mee, de vernieuwers van de school voor Individueel Voortgezet en Kunstzinnig Onderwijs (IVKO) in Amsterdam. Het waren de jaren zeventig: anti-autoritair, krities en eksperimenteel. Zolang de leerlingen bevlogen en kunstzinnig waren, ging het goed. Maar deze aanpak liep uit op een riskant avontuur. Portret van de lichting 1970-1975.

Een kaartje naar... alstublieft. Is er nog een kamer vrij? Je hoeft nu geen boekjes meer te kopen om te leren hoe dit soort zinnetjes in de taal van je vakantieland te zeggen. Surf gewoon een week van te voren dagelijks een kwartiertje naar Travlang. Je kiest er de taal die je spreekt, de taal van het land waar je heen gaat en leren maar. De site overhoort je als je dat wilt, en geeft links naar websites over het betreffende land of de taal. Meer dan zeventig talen zitten er nu in de database. Je vindt er trouwens ook een omrekenfunctie voor vreemde valuta.

Faros. Gesprek met schrijver Jozef Vos over zijn studie naar scholing in de kunsten in de afgelopen eeuwen. Verder zeevogelbioloog Kees Camphuysen die al meer dan twintig jaar vogels telt die aanspoelen. Ook over Nederlanders die hebben bijgedragen aan het intellectuele klimaat. Radio 5, 16.02-17.00u.

Vroege vogels. Onder meer een rapport over het belang, en de mogelijkheden van water in de stad. En over wat we op het gebied van het milieu kunnen leren van kleine Derde Wereldlanden zoals Costa Rica, Benin en Bhutan. Radio 1, 8.08-10.00u.

De huren zijn in 1999 gemiddeld met 2,8 procent gestegen. In 1998 was dit nog 3,2 procent. Voor dit jaar wordt verwacht dat de huren met gemiddeld 2,5 procent zullen stijgen.

Op last van de politie hebben de NS vanochtend het treinverkeer tussen Arnhem en Nijmegen en tussen Arnhem en Tiel enkele uren stilgelegd.

DE BELASTINGDIENST denkt dat de clown Bassie, van het duo Bassie en Adriaan, niet goed heeft aangegeven hoeveel hij verdient met kindervoorstellingen en televisieprogramma's.

FC Groningen heeft gisteravond het kampioenschap van de tweede periode in de eerstedivisie verspeeld door twee punten te laten liggen in Volendam. Het inhaalduel eindigde in 0-0.

De Friese statenfractie van de RPF-SGP is bezorgd over het verdwijnen van de afdeling archeologie van het Fries Museum in zijn huidige vorm.

DE OUDSTE Sumatraanse tijger ter wereld is overleden. Het gaat om Pepper die in de Rotterdamse diergaarde Blijdorp woonde. Pepper is 21 jaar oud geworden.

EEN STAPEL VAN 10 MILJOEN onverkochte boeken over `Star Wars: Episode 1, The Phantom Menace' heeft de Engelse uitgeverij Dorling Kindersley in problemen gebracht.

Rijen kinderen stonden in Engeland en Amerika voor de boekwinkel toen daar afgelopen zomer Harry Potter en de gevangene van Azkaban uitkwam.

De Belgische hamburgerketen Quick heeft zich teruggetrokken uit Nederland. Woensdag zijn de laatste restaurants, die in Rotterdam en Breda, gesloten.

Fiat en DaimlerChrysler staan op het punt om een nauwe samenwerking aan te gaan, zo meldden de Italiaanse kranten Il Giornale en Il Messaggero gisteren.

De omzet van het Franse autoconcern Renault is vorig jaar toegenomen met 1,1 procent tot een recordbedrag van 37,6 miljard euro (82,8 miljard gulden).

Het tv-kabelbedrijf UPC brengt in de eerste helft van dit jaar 10 tot 15 procent van zijn Internetdivisie Chello naar de beurs.

Jerrel Hasselbaink is door de Spaanse voetbalbond voor twee wedstrijden geschorst. De aanvaller van Atletico Madrid gaf zondag in het duel met Real Sociedad (1-1) zijn…

Ghana heeft gisteren in het toernooi om de Africa Cup in poule A voor eigen publiek met 2-0 gewonnen van Togo.

Inter heeft gisteravond ten koste van aartsrivaal AC Milan de halve finales bereikt van het toernooi om de Italiaanse voetbalbeker.

RKC bereikte gisteravond als eerste club de laatste acht in de strijd om de Nederlandse voetbalbeker.

Jos Verstappen (27) maakt zijn rentree in de Formule 1. Hij heeft een tweejarig contract getekend bij Arrows. In 1996 was hij al een jaar in dienst van de Britse renstal.

De boksers Mike Tyson (rechts) en Julian Francis zoeken tijdens een persconferentie de confrontatie. Morgen treffen de Amerikaanse en Engelse zwaargewicht elkaar in Manchester.

De Duits-Argentijnse componist Mauricio Kagel ontvangt dit jaar de Internationale Muziekprijs van de Ernst von Siemens Stichting.

De zes taxichauffeurs die woensdagochtend zijn gearresteerd op verdenking van opruiing en lidmaatschap van een criminele organisatie zitten nog in de cel, aldus justitie.

Een 15-jarige jongen heeft gistermiddag op de Grafische School in Haarlem met een luchtdrukpistool op een medeleerling geschoten. De medeleerling raakte niet gewond.

Sue Grafton: O staat voor Onheil(O is for Outlaw). Vert. Wim Holleman, De Boekerij, 302 blz. ƒ32,50

De Amerikaanse regering vertraagt waarschijnlijk de ontwikkeling van het nieuwe gevechtsvliegtuig Joint Strike Fighter (JSF). Als gevolg van de vertraging valt de kostprijs aanmerkelijk hoger uit. Dat zegt Frank Statkus, vice-president van het Amerikaanse bedrijf Boeing in een vraaggesprek. Boeing dingt samen met concurrent Lockheed-Martin naar de mammoetorder van naar schatting zesduizend stuks. De roep om het JSF-programma op te schorten wordt binnen Amerikaanse defensie-kringen steeds luider. Nederland heeft grote belangstelling voor de JSF die vanaf 2010 de F-16 van de Koninklijke Luchtmacht zou kunnen vervangen. De opvolging is begroot op 12 miljard gulden. Indien het program wordt opgeschort, valt er een gat tussen het einde van de levensduur van de F-16 en het beschikbaar komen van de JSF. De luchtmacht heeft zich reeds uitgesproken voor aanschaf van de JSF. Het ministerie van Defensie houdt officieel wel andere opties open, zoals de Zweedse Gripen, de Europese Eurofighter of de Franse Rafale. Maar deze alternatieven zijn te duur, of alweer verouderd. Bovendien wil de Amerikaans georiënteerde luchtmacht geen niet-Amerikaanse toestellen. Een woordvoerder van het ministerie van Defensie zegt ,,nog niet op de hoogte'' te zijn gesteld van mogelijke vertragingen. Hij wijst erop dat de opvolging ,,nog open is.''

Voorzitter W. Scherpenhuijsen Rom van de toezichthouder op de sociale zekerheid CTSV, moet zijn functie neerleggen. Dat zegt Kamerlid Schimmel van D66.

Christopher Frayling: De herkomst van horror. Gebonden, Teleac 1996,van ƒ49,90 voor ƒ15,-Steven Sterk Utrecht.

Op 17 maart 1815 noteerde Elizabeth Richards (1778-1863) in haar dagboek dat ze bang was haar man te verliezen aan een jongere, mooiere en gezondere vrouw, die hem ook nog eens meer zou behagen. Anderhalve maand later bracht ze haar achtste kind ter wereld. In 1820 telde haar kroost zes dochters en vier zonen, die allen de volwassenheid bereikten – dit mag bijzonder worden genoemd voor een tijd waarin kindersterfte eerder regel dan uitzondering was. Dat ook het baren toentertijd niet altijd vlekkeloos verliep, mag geen wonder heten. Na de geboorte van haar vijfde kind, een zware bevalling, hield Elizabeth lang het kraambed: pas na drie weken was ze in staat de trap af te lopen, om beneden de doopplechtigheid van haar zoontje Menno bij te wonen.

De vroege Renaissance was niet alleen een uitbarsting van creativiteit, intellectuele vernieuwing en de ontdekking van een nieuwe wereld. Het was ook een periode van economische expansie die staat en stad, burger en edelman, welvaart bracht. De neerslag hiervan is te vinden in een materiële wereld waarin exotische producten, kostbare stoffen, edelstenen en prachtige boeken een rol speelden naast de schilderingen op altaren, de fresco's op de muren en de voorwerpen voor de persoonlijke devotie, thuis. De Engelse kunsthistorica Lisa Jardine heeft in haar Wordly Goods juist die kant van de Renaissance beschreven. Eén detail van die materiële cultuur, die rondom de geboorte van een kind, is uitvoerig onderzocht door Jacqueline Marie Musacchio, een Amerikaanse kunsthistorica, in een boek dat een lust voor het oog is. Het is een zoektocht naar wat rondom de geboorte aan materiële objecten te vinden was, hoofdzakelijk in het noorden van Italië en Toscane. Veel van die voorwerpen zijn verdwenen of vergaan maar zij zijn nog afgebeeld al altaarstukken met geboortescènes, in minutieuze boedelschrijvingen bij overlijden en in familiekronieken waar geboorten en hun bijzonderheden vaak in detail vermeld staan. het is een cultuur die lang standhoudt, van het midden van de veertiende tot de zeventiende eeuw.

De spagaat was voor roomse meisjes verboden, en de volley en de bovenhandse service waren ook taboe voor vrouwen. Als zij dan aan sport wilden doen, dan dienden ze toch het liefst `het lief en leed der bloemen uit te beelden'. Ean amusant boek over de intree van de vrouw in de wereld van de sport.

Als er zoiets bestaat als een typisch Tsjechische roman dan is Stille Pijn van Jiri Krizan het wel. De drie hoofdthema's van de Tsjechische literatuur, te weten het schlemielige Tsjechische leger, de sfeer van het Tsjechische platteland met zijn eigengestookte slivovitsj en zelfgemaakte worstjes, en de politieke onvrijheid zijn ook hier prominent aanwezig, gecompleteerd door een volstrekt libertijnse seksuele moraal die je eveneens vaak bij Tsjechische auteurs tegenkomt.

Enkele weken geleden probeerde een aantal redacteuren en medewerkers van deze bijlage antwoord te geven op de vraag welk boek hun leven had veranderd. Bestaat dat, een boek dat iemands leven een beslissende wending geeft? Die vraag duikt letterlijk op in de onlangs vertaalde roman Het nieuwe leven van de Turkse schrijver Orhan Pamuk. Naar de in deze krant gegeven antwoorden te oordelen wel. En ook de ik-persoon in Pamuks roman lijkt daar van begin af aan van uit te gaan. `Op een dag las ik een boek dat mijn hele leven veranderde,' luidt de eerste zin van Het nieuwe leven.

In haar debuutroman Women of the Silk (De Zijdewerksters, Atlas, vert. Ankie Klootwijk) vertelde de Amerikaanse schrijfster van Japans-Chinese afkomst Gail Tsukiyama het verhaal van Pei, die als jong meisje door haar ouders wordt weggestuurd om in een zijdefabriek te gaan werken. Nu, acht jaar later, heeft deze roman een vervolg gekregen in The Language of Threads.

Louis Guilloux is nu een vrijwel vergeten schrijver, maar in de jaren dertig maakte hij furore als een proletarisch auteur die bevriend was met Gide en Malraux en zich afzette tegen kleinburgerlijke `pissebedden'. Hij is ten onrechte vergeten, want zijn nu pas vertaalde roman `Le sang noir' (1935) kan zich meten met het beste uit die tijd.

Boekhandel Servetstraat 3 (onder de Dom) 3512 JG Utrecht 030 2340 580/fax 2304 095 e-mail: boekhandel stevensterk @ planet.nl Telefonisch bestellen met creditcard?

J. MEULENDIJKS/B. SCHUIL. Spreekwoordelijk Nederlands (20.000 spreekwoorden) 69,50/25,- J. MEULENDIJKS/B.

`Vandaag hebben vijf miljard mensen ik gezegd,' stelt de openingsregel van een gedicht in de nieuwe, alweer twaalfde bundel van Leonard Nolens. Vijf miljard mensen zeiden ik, en `Het maakte,' schrijft Nolens, `mij vijf miljard ik.'

In het titelverhaal van Schotbalken en doorlaatkleppen, de nieuwe bundel van de Vlaamse dichter en schrijver Gust Gils (1925), komt een middel voor `dat de objectiviteit wegcijfert'. Mocht zo'n middel echt bestaan, dan kan het niet anders of Gils is er, naar het voorbeeld van de stripheld Obelix, op jeugdige leeftijd in ondergedompeld. Want wat men in deze `verhalen uit de alternatieve binnenscheepvaart' ook aantreft, zoiets als objectiviteit is onder Gils' pen ver te zoeken. Voorzover de objectiviteit een rol speelt, dan hooguit als speelbal voor een fantasie die er niet voor terugdeinst zich zonodig als waanzin te vermommen.

Edward van de Vendel, dichter, auteur van een veelgeprezen Gijsbrecht-bewerking, waagt zich aan een nieuw genre: de jeugdroman. De jeugdroman is een van de weinige genres in de literatuur met een duidelijke doelgroep. Er bestaat geen officieel bejaardenproza of poëzie speciaal voor veertigers. Goede kinderboeken zijn ook voor volwassenen een feest om te lezen. Maar jeugdromans zijn leeftijdsgebonden. Het is een relatief jong genre. Schrijvers van jeugdromans trachten de kloof tussen boeken voor kinderen en boeken voor volwassenen te dichten door over gepuber te schrijven. Er ontluikt altijd van alles in jeugdromans, de hoofdpersoon heeft de leeftijd van de beoogde lezer, de toon is vaak modieus. De schrijver tracht zijn metaforen te plukken uit de belevingswereld van zijn lezers. Dat kan goed aflopen, maar het wordt al snel potsierlijk. `En alle plekken waar ze elkaars lichaam raakten, veranderden in hyperlinks – hun hele lichaam werd een homepage: informatie-overdracht, maar dan zonder snoer en zonder apparaten. Zonder woorden zelfs. Hun monden matchten en hun tongen roerden langs elkaar.' Bah. In De dagen van de bluegrass liefde slaagt Van de Vendel er niet in de valkuilen van het genre te omzeilen. Hij gaat door de knieën, te veel op zoek naar aansluiting bij de weerbarstige groep lezers die jongeren heten te zijn.

Blauwbaard is een bloedig sprookje. Een sprookje over nieuwsgierigheid en jaloezie, moord en doodslag. Er worden vrouwen in afgeslacht. Titel en motto (`... open alles, ga overal binnen, maar ik verbied je dat kamertje binnen te gaan') van Pauline Slots tweede roman zijn ontleend aan het zeventiende-eeuwse sprookje Barbe-bleue van Charles Perrault. Ridder Raoul, bijgenaamd Blauwbaard, geeft zijn vrouw de sleutel van een kamer die zij nooit mag betreden. Zij overtreedt het verbod en ontdekt de lijken van haar voorgangsters. Eind goed, al goed wordt zij gered door haar broers die op hun beurt Blauwbaard om zeep helpen.

Een van de laatste beleidsdaden van ex-secretaris-generaal S. van Wijnbergen van het ministerie van Economische Zaken was het `uitzetten' van een onderzoeksopdracht. Waarom zaten de verzamelde financiële kopstukken, onderzoeksbureaus en economen, inclusief hijzelf, vorig jaar zo ver naast de verwachte gevolgen van de financiële crisis die zich vanuit Azië, via Rusland en Zuid-Amerika naar de machtige industrielanden leek te verplaatsen.

Toen de Beierse wapenhandelaar Karlheinz Schreiber begin dit jaar werd gevraagd waarom hij rondliep met dikke pakken bankbiljetten in zijn koffer, fluisterde hij dat het geld nodig was voor `Pflege der Bonner Landschaft', `onderhoud van het landschap te Bonn'.

Gewaagde voorspellingen uit heden en verleden hebben één ding gemeen: ze komen gewoonlijk niet uit. Met de Wende van 1989 is het niet anders. Oud-bondskanselier en groot-Europeaan Helmut Kohl had de DDR nog `bloeiende gewesten' beloofd, en Egon Krenz, de laatste voorzitter van de Oost-Duitse staatsraad en algemeen secretaris van de SED, had kort voor zijn aftreden verklaard dat het niet tot een hereniging zou komen. De één is nu verwikkeld in een corruptiezaak waarvan de afloop volstrekt onzeker is, de ander werd wegens doodslag veroordeeld tot zeseneenhalf jaar cel en zit nu in het huis van bewaring Plötzensee in Berlijn. Twee deelnemers aan het stratego van de hereniging die tegen de lamp gelopen zijn.

Het is een spannende tijd voor Theu Boermans (1950), artistiek leider van toneelgroep De Trust. De plannen voor de fusie met gezelschap Art & Pro liggen nu ter goedkeuring bij de Raad van de Cultuur. 's Avonds speelt De Trust onder zijn regie het stuk De laatsten van Gorki, dat enkele weken geleden in première ging. Boermans is al bezig met de voorbereiding van het volgende stuk, Jeff Koons van de `huisschrijver' Rainald Goetz, en ondertussen werkt hij ook nog aan een filmscript. Op zijn werkkamer probeert hij zich te herinneren wanneer hij begon met het lezen van literatuur.

Het rapport-Van Kemenade over de genoegdoening aan Nederlandse joden na de Tweede Wereldoorlog is een zoveelste poging het onrecht dat de Europese joden is aangedaan, te verzachten. Volgens sommige historici gaat dat onrecht niet alleen terug op aloud antisemitisme, maar ook op de Franse Revolutie, die de kiem van een ongekend moorddadige tegenbeweging in zich droeg.

Volgende week vrijdag wordt de jury geïnstalleerd voor de 43ste World Press Photo, de jaarlijkse wedstrijd voor de beste fotojournalistiek. Een van de fotografen die weer hoge ogen zal gooien bij dit `wereldkampioenschap fotojournalistiek' is de Amerikaan James Nachtwey. Zowel in 1994 als in 1995 won hij de hoofdprijs, de Golden Eye trofee.

De ‘zaak Waterdrinker’ een juridische testcase, zoals Jesserun d’Oliveira in “Uit het lood’ van 21 januari suggereert? Ongetwijfeld.

Uitgevers veranderen prijzen om EuroDe komst van de euro werpt zijn schaduw vooruit in het Nederlandse boekenwezen. Zo verscheen Bert Steinmetz' Ruud Lubbers. Peetvader van het poldermodel deze week bij uitgeverij Prometheus voor de ongebruikelijke prijs van ƒ31,95, staat Herman Brusselmans' in maart verschijnende boek Vergeef mij de liefde voor dezelfde prijs op de rol en zal Tijs Goldschmidts Oversprongen ƒ36,50 gaan kosten. Andere nieuwe titels van de uitgeverij zullen curieuze prijskaartjes als ƒ18,70, ƒ26,35 en ƒ52,75 krijgen.

Wie is Ruud Lubbers? Het is een enigzins wonderlijke vraag over een man die maar liefst eenentwintig jaar in de nationale politieke arena verbleef en twaalf jaar daarvan premier was. Een politicus die een zwaar stempel drukte op de jaren tachtig, die de neergang van de christen-democratie tijdelijk wist af te remmen en het presteerde om zowel met links als met rechts te regeren.

Redactieadres Paleisstraat 11012 RB Amsterdam boeken@nrc.nl 28 |I | 2000 Tijdens de Franse Revolutie kwam de gelijkberechtiging der joden tot stand.

De Ierse dichter Seamus Heaney won dinsdag de Whitbread prijs voor Engelse literatuur met zijn vertaling van de `Beowulf', het oudste Engelse epos. De wonderbaarlijke tekst van Heaney ontsluit een duizend jaar oud Angelsaksisch heldendicht voor lezers van het derde millennium.De virtuositeit van een vertaler.

Ongeveer een maand geleden plaatsten Rob & Dafne de Jong, die met hun motor de wereld rondrijden met een zijspan vol kindertekeningen, een oproep op de Kinderpagina voor hulp aan een jongen met een klompvoet in Ethiopië. Veel lezers reageerden en gaven geld. Vanuit India schrijven Rob en Dafne over de stand van zaken.

VERSCHILLENDE LEZERS wezen ons op een fout in het stukje vorige week in de Nieuwsrubriek van de Kinderpagina over de omdraaidatum 20.02.2002. Dat heet een palindroom, dat je van voor naar achter kunt lezen en dan hetzelfde oplevert.

Max en Vera liepen over straat. De zon scheen, maar aan de bomen zaten geen bladeren. De lente was nog ver weg, maar toch waren Max en Vera al vrolijk.

Kom je wel eens bij de koningin thuis? Ik ook niet zo vaak, maar laatst mocht ik mee met iemand die daar, niet toevallig natuurlijk, wel moest zijn. Klein feestje in het Paleis. Op de Dam. Heel gezellig. Zij zag mij niet, maar ik haar wel. Alexander was er ook.

In sprookjes lees je vaak

Er zijn zoveel kinderen die de nieuwe Harry Potter willen lezen, dat je het beste de komende dagen naar een boekwinkel kan gaan om het boek te reserveren voor 4 of 5 februari.

De Harry Potter Fanclub is in 1999 opgericht door Lia Reedijk van de Utrechtse Kinderboekwinkel aan de Ganzenmarkt 10. Je kunt gratis lid worden door de onderstaande bon ingevuld in te leveren bij een van de Kinderboekwinkels in je buurt; er zijn er twaalf in het hele land, van Groningen tot Maastricht, van Arnhem tot Haarlem en in Rotterdam en Amsterdam. De adressen en telefoonnummers kun je vinden op internet, kinderboekwinkel@wxs.nl

Groot nieuws voor de fans van de spannende boeken over tovenaarsleerling Harry Potter: volgende week vrijdag verschijnt - eindelijk - de Nederlandse vertaling van deel 3: Harry Potter en de gevangene van Azkaban.

De beeldhouwer René Vaandrager (42) woont in Hoogvliet, niet ver van Rotterdam in het gebied van de Europoort gelegen. In een industrieel landschap dus: fabrieken, honderden schoorstenen met `uitstoot', de wonderlijke metaal-wirwar van raffinaderijen. Een `landschap' dat meestal als lelijk en bedreigend wordt ervaren en dan ook door de meeste kunstenaars wordt ontkend. Bij Vaandrager is het tegenovergestelde het geval, de gedaante van de moderne productie-processen inspireert hem, zoals op het ogenblik te zien is in Kunstzaal De Hoge Hees in het Brabantse Eersel. In combinaties van marmer, hardsteen en graniet wordt bijvoorbeeld een hoge, zwarte schoorsteenpijp, bekroond door een in grillige vormen uitgestote witmarmeren wolk een klein monument, elegant en rustgevend. De schoorsteen kan ook een lichte piramidevorm aannemen en levert dan een heel ander sculptuur op.

Jurgen Bey is gefascineerd door de evolutie. Zoals de natuur het meest functionele laat overleven, zo wil hij ontwerpen.

De priester komt uit Nigeria, de mis wordt opgedragen in het Cambodjaans. Niemand kijkt er van op in landelijk Iowa. Vierde aflevering van een serie over de cultuur van Amerika.

Isaac Lipschits is de initiatiefnemer van een ambitieus project op internet. Het leven van alle joden in Nederland aan de vooravond van deportaties wordt gereconstrueerd.

Gerrit Komrij wordt de eerste Dichter des Vaderlands, `Herinnering aan Holland' is Nederlands favoriete gedicht. Toelichting bij de verkiezing.

Elk jaar te zien op het Filmfestival Rotterdam: de korte experimentele films van Pieter Moleveld. Een stortvloed aan indrukken, landschappen en effecten.

Hans Beerekamp legt uit waarom hij de controversiële film `Pola X' koos als `critic's choice' op het Filmfestival Rotterdam en sprak met de maker.

De film Nous sommes tous des assassins, wij zijn allen moordenaars, gemaakt door André Cayatte, met o.a. Marcel Mouloudji en Raymond Pellegrin, is gemaakt in 1952. Eén van de beste films die ik ooit heb gezien, en misschien de enige die ik nooit voor de tweede keer wil zien. Het is een manifest tegen de doodstraf. Ik beschrijf nu de onvergetelijke scène. De ter dood veroordeelde zit in zijn cel, in afwachting van het ogenblik waarop de afgezanten van recht en wet hem komen halen. We zien een lange gevangenisgang, links en rechts celdeuren. Daar verschijnt het peloton der gerechtigheid, de rechter, de officier van justitie, de getuigen, de agenten en de beulen, allemaal op vilten pantoffels. Want de veroordeelde mag niets horen, moet worden overvallen. In de laatste fase van de rechtspleging wordt hij beslopen. Weerzinwekkender kan het niet, dunkt mij.

,,Schrijnende dingen verwoorden op lichte toon, dat is voor mij de taak van de schrijver.'' Kees van Beijnum over zijn nieuwe boek `De oesters van Nam Kee' en veranderingen in de Nederlandse literatuur.

Ruim vijf maanden lang staat Hannover dit jaar in het brandpunt van het internationale bedrijfsleven. Op de eerste Wereldtentoonstelling op Duitse bodem, vanaf 1 juni te zien, presenteren 190 landen en organisaties zich met paviljoens en manifestaties. De organisatie verwacht veertig miljoen bezoekers, die onder het motto Mens - Natuur - Techniek: Een nieuwe wereld ontstaat ook worden vergast op film, theater en muziek.

Brieven aan het Cultureel Supplement (max. 300 woorden, met vermelding van naam en woonplaats) sturen naar: Paleisstraat |, 1012 RB Amsterdam.

Aanvankelijk kwam het kwaad dat op de deur klopt in Amerikaanse films van ver. Maar het komt steeds dichterbij, zoals nu in de film `American Beauty'.

Mooier nog dan de verhalen zelf zijn de speelse details in de films van Billy Wilder. De jurk van Marilyn Monroe en de lichtplek op Marlene Dietrichs gezicht, de oude meester kan er smakelijk over vertellen.

Sommige mannen kunnen zich moeilijk bij hun kaalheid neerleggen. Ze besteden graag 50.000 gulden om zich in haarklinieken uitputtend te laten behandelen.

Vanwege de Nationale Gedichtendag raakte ik op een bijeenkomst met veel zondagsdichters verzeild. De uitnodiging was ietwat misleidend geweest. Daarin had gestaan dat iedereen een gedicht van zijn voorkeur mocht voorlezen. Een aardig idee, meende ik in mijn naïviteit.

De volgende ochtend komt Wanto, de chauffeur van pastor Anton me halen voor een tochtje over het eiland. Er is weinig verkeer, af en toe een tegenligger die, in de veronderstelling dat de pastoor voorbij komt, uitbundig claxonneert en met de lichten knippert. Een boer gaat naar het land, begeleid door militairen. Ze zwaaien vriendelijk naar ons.

Al enige tijd doe ik onderzoek naar het leven van mijn grootvader Mozes Abrahamsz Pam. Hij werd in 1867 in Amsterdam geboren. Na mislukt te zijn op de rabbijnsopleiding van het Nederlandsch Israëlitische Seminarium werd hij, zoals zo veel joden, diamantbewerker. Hij heeft de gouden tijd meegemaakt dat diamantbewerkers hun sigaar aanstaken met een tientje, maar al spoedig braken minder vette jaren aan en raakte hij werkloos. Hij was toen al een overtuigd socialist, die als naaste medewerker van de grote vakbondsman Henri Polak op een zeepkist ging staan om opruiende toespraken te houden.