Two Gold Variations (verwijzend naar de delen Goldmine en Goldrush uit Ter Veldhuis' muziek), roept een sfeer op van een steeds heftiger wordende dialoog tussen een man en een vrouw, die verveelvoudigd wordt in zes andere paren. Er wordt geargumenteerd, getwijfeld, beschuldigd, verdedigd. De partners mokken, trekken zich terug in zichzelf, zijn gekwetst, voelen zich niet begrepen, maar attaqueren ook, dagen uit. Bij dat alles blijven de individuen volstrekt gelijkwaardig aan elkaar en uiteindelijk wint er niemand en verliest er niemand. De band is er blijft er. Het is fantastisch om te zien hoe Van Manen zulke beelden en gevoelens weet op te roepen louter door het aanbrengen van dynamische nuances, door de manier waarop lichamen ten opzichte van elkaar in de ruimte staan, door een blikrichting, door snelle of juist zeer trage verplaatsingen op het speelvlak, door herhalingen die toch net weer een ander accent krijgen of een ander vervolg, door contrasten in timing en tempo. Het maakt dat je constant geboeid blijft en dat 18 minuten bijna ongemerkt voorbijgaan omdat je je betrokken voelt met wat en met er tussen die dansers op het toneel gebeurt. Sol Léon en Paul Lightfoot zijn subliem als het leidende paar. De anderen doen nauwelijks voor hen onder in intensiteit en expressiviteit, maar hun aandeel is beperkter.
Two Gold Variations is niet zo'n ballet waarbij je van de ene in de andere verbazing valt vanwege de ongekende vondsten en nieuwigheden, maar het beklijft in hart en hersens. Dat is wat mij betreft niet het geval met Eduard Locks Touch to Include, gemaakt voor twee mannen en twee vrouwen, of eigenlijk meer voor éen vrouw (Cora Bos-Kroese) en twee mannen (Mario Radacovsky en de altijd opvallende Patrick Delcroix), want de tweede vrouw (Shirly Esseboom) komt er helaas nauwelijks aan te pas. Het is een heftig gebeweeg, waarbij de losse haren van de vrouwen wild heen en weer zwieren, armen, benen en romp zonder duidelijke vormen constant kronkelen, lichamen zo nu en dan als door een raket gedreven de lucht in schieten. Een werk waarin zonder waarneembare noodzaak regelmatig een andere plek op het toneel belicht wordt, waarin geen samenhang tussen muziek en dans te zien is en waarin bitter weinig variatie in de bewegingen zit. Het zal wel weer een verwijzing zijn naar de hedendaagse rusteloosheid en gebrek aan communicatie maar levert er geen commentaar op. Het vreemde is dat al die dwangmatige, hypernerveuze beweging, ondanks de uitstekende uitvoering, binnen de kortste keren gaat vervelen waardoor de 15 minuten twee keer zolang lijken te duren.Ik denk niet dat Touch to Include een blijvertje zal zijn, en dat verdient het ook niet.
Voorstelling: Nederlands Dans Theater 1. Premières: Two Gold Variations, choreografie: Hans van Manen; Touch to Include, choreografie en kostuums: Edouard Lock. Reprises: Wings of Wax en Forgotten Land, Kylian. Gezien: 27/5, Lucent Danstheater, Den Haag. Aldaar 28 en 29/5, 5 en 6/6. Verder: 1/6 Maastricht, 3/6 Eindhoven.