Een particuliere school die eigenlijk beter omschreven kan worden als leerwerkplaats. De totale schoolpopulatie bestaat nu uit acht leerlingen tussen de vier en negen jaar. Drie kinderen zijn afkomstig uit de twee gezinnen die Tresore hebben opgezet. Een kleintje van twee hobbelt af en toe mee.
De verschillende lage gebouwtjes, waar de twee families ook hun woonruimte hebben en een van de vaders zijn architectenbureau, liggen midden tussen de weilanden. De dichtstbijzijnde bushalte is een half uur lopen. Twee lokalen zijn inmiddels opgeknapt en ingericht. Aan de ambachtelijke werkplaats wordt druk getimmerd, evenals aan de grote zaal waar in de toekomst allerlei culturele activiteiten plaats moeten gaan vinden. Het beoogde poppentheater wordt nu nog gebruikt als opslagplaats. Buiten, onder het afdak van de voormalige fietsenstalling, scharrelen kippen, konijnen en cavia's. In de wei galoppeert een wit paardje. Erik Reith loopt op kaplaarzen met emmers het kippenhok in en uit. Voor de zomervakantie stond hij nog in de Haagse Schilderwijk voor de klas.
'Ik was daar niet uitgekeken', zegt Reith, 'maar je stuit in het gewone onderwijs aldoor op grenzen. Je zit vast aan kerndoelen, toetsen het tempo ligt vast en je moet alles uitvoeren in de volgorde die methodenmakers hebben bedacht. Ik had andere idealen over de manier waarop je kinderen kunt laten leren.'
Om twee uur gaat de school uit. Begeleid door de accordeon van Elly Reith, zingen de kinderen nog een paar liedjes uit hun zelf geschreven musical. Een ochtend meedraaien in de klas stuit op bezwaren van de ouders. De kinderen hebben recht op privacy vinden ze, pottenkijkers verstoren het leerproces. Maar verder kan zo ongeveer alles. Vader Michael de Vos heeft zelf foto's gemaakt en zijn vrouw Hanneke Beckers trekt ruim tijd uit om te vertellen hoe ze hun onderwijsidealen vorm geven op Tresore. 'We willen de innerlijke leerdrang van kinderen zo veel mogelijk in intact laten en dat betekent dat ze zelf bepalen wat ze leren, hoe ze dat doen en in welk tempo', legt Beckers uit.
Geen vastomlijnd leerplan dus op Tresore. Wel een uitdagende leeromgeving die de interesse van de leerlingen voortdurend stimuleert. Ambachtelijkheid, natuur, leren van het leven door zelf ervaringen op te doen en dingen te onderzoeken, dat zijn de kernbegrippen die aan het onderwijsaanbod van Tresore ten grondslag liggen.
De initiatiefnemers hebben zich onder meer laten inspireren door Rebecca en Mauricio Wild, die in Ecuador al jaren met veel succes een school als deze leiden, maar ook door de kindercentra in de Italiaanse stad Reggio Emilia, waar het zelfontdekkend leren tot opzienbarende resultaten leidt.
Hanneke Becker, oorspronkelijk afkomstig uit de jeugdhulpverlening en het poppentheater, en de twee leerkrachten Elly en Erik Reith omschrijven zichzelf uitdrukkelijk als begeleiders. Ze geven geen instructie, maar observeren. De kinderen kiezen zelf wat ze willen doen. Een hok timmeren voor het zieke konijn bijvoorbeeld. Ze leren dan niet alleen zagen en timmeren, maar ook meten, optellen en aftrekken. Of zelf een boek schrijven over de Tweede Wereldoorlog, waardoor ze zich gaan verdiepen in de geschiedenis en ineens de behoefte voelen om Duits te leren. Maar ook een eigen versie maken van het spel Risk behoort tot de mogelijkheden, zodat ze zelf een wereldkaart moeten fabriceren en alle landen en werelddelen namen en kleuren moeten geven.
Op de fiets gaan ze op zoek naar de oorsprong van de Loenense beek, ze bellen de Vlindertuin als ze een bijzondere rups hebben gevonden en er wordt een scheikundige ingeschakeld wanneer ze het plan hebben opgevat om een mengsel van verschillende stoffen te verwarmen in het laboratoriumpje dat aan een van de lokalen grenst.
'Lezen, schrijven en rekenen leren ze vanzelf, omdat ze het nodig hebben', zegt Beckers. 'Als je maar voldoende aanbiedt, dan ontwikkelen ze zichzelf. Je ziet het als een kind goed in zijn vel steekt. Als er stagnatie optreedt, moet je onderzoeken waardoor dat komt.'
Naast kasten vol naslagwerken, spellen en ontdekkingsmateriaal hebben ze bij Tresore ook gewone lesmethodes op de plank staan. Als kinderen dat willen kunnen ze daarmee aan de slag. Vrijwel de gehele inrichting van de school is gratis verworven via advertenties. Lesmateriaal, tafels, stoelen, blokken, spellen, leesboeken fietsjes, de computer. Om het leven de school binnen te halen moet Tresore een centrum worden waar van alles gebeurt. 'Als iemand z'n auto wil komen repareren in de ambachtelijke werkplaats vinden we dat prima', legt Beckers uit, 'maar dan wel onder schooltijd als de kinderen er zijn. Het is belangrijk om ze in contact te brengen met mensen die hun werk met veel inzet en enthousiasme doen. Daarom is het architectenbureau hier gevestigd, en komt er binnenkort in een van de bijgebouwen een beeldhouwer. Als de ruimte is opgeknapt start ik met het poppentheater. We maken excursies en we willen regelmatig mensen uitnodigen om over hun beroep te vertellen.' Het klinkt allemaal als een doorlopend feest. 'Maar zo ervaren de kinderen het ook', reageert Beckers. 'Ze vroegen of ze ook niet zaterdag naar school mochten en toen de herfstvakantie eraan kwam vonden ze dat helemaal niet leuk.'
Omdat Tresore een particuliere school is die geen gebruik maakt van de gebruikelijke subsidies, moesten de ouders hun plannen voorleggen aan de wethouder Onderwijs van Apeldoorn en de inspecteur. Beckers: 'De inspecteur was enthousiast over onze ideeen.' Ook de wethouder werkte ruimhartig mee; hij verleende de leerlingen van Tresore voorlopig voor twee jaar vrijstelling van de leerplichtwet.
Ouders die hun kind naar Tresore willen sturen moeten rekenen op een jaarlijks schoolgeld van zesduizend gulden. Een bedrag dat afgeleid is van de bijdrage die goedverdienende ouders betalen voor een plaats in een kinderdagverblijf. 'Dat betekent echt niet dat hier alleen rijke ouders op afkomen', is Beckers' ervaring tot nu toe. 'Het zijn vooral mensen die heel bewust kiezen voor deze vorm van onderwijs. Ze zorgen dat ze het geld bij elkaar krijgen.'
De toekomstdroom van de initiatiefnemers is om op den duur ook voortgezet onderwijs aan te bieden. Voor eventuele hiaten is Beckers helemaal niet bang. 'Kinderen die op deze manier onderwijs hebben gehad blijken zich zeer goed te ontwikkelen. Ze zijn vaak verder dan kinderen op gewone scholen en vele malen zelfstandiger. Er is op Tresore voor de kinderen wel veel vrijheid en we leggen hen weinig op, maar er heerst hier geen sfeer van vrijblijvendheid.'
De belangstelling van ouders en onderwijsmensen voor Tresore is zo groot dat de initiatiefnemers hebben besloten de bezoekersstroom te kanaliseren. Elke eerste zondag van de maand kunnen geinteresseerden er nu terecht voor een rondleiding met uitleg. Ook de oud-collega's van Erik Reith uit de Haagse Schilderwijk raakten onder de indruk toen ze een weekendje kwamen klussen. 'Zo zou het eigenlijk moeten in het onderwijs', zeiden ze lichtelijk jaloers. 'Maar ja', zegt Reith terwijl hij de mestvork in de grond prikt, 'het is moeilijk om een bestaande school zo rigoureus om te gooien.'