Topless zonnen is niet meer chic

ZANDVOORT, 11 AUG. Topless zonnen is 'uit' deze zomer. Minder blote borsten op het strand of in het zwembad, en meer badpakken en complete bikini's. Alice Preger (28) zonde vorig jaar nog zonder, maar nu met bovenstukje. “Liggen doe ik nog wel bloot, maar lopen niet.” Waarom? Niet omdat ze zich voor haar lichaam schaamt, maar meer uit “plaatsvervangende schaamte”. “Ook de vrouwen boven de vijfenzestig en boven de honderd kilo lopen nu bloot. Het heeft iets ordinairs gekregen.”

Negentig procent van de Nederlanders vindt topless zonnen acceptabel, stond gisteren in een enquête van het Nipo.In 1986 was een kwart van de bevolking nog tegen blote borsten op het strand. Nu mag iedereen bloot, ook mensen zonder ideaal figuur.

En dat roept afkeer op, zegt cultuursocioloog Cas Wouters. “Het bloot lopen begon in de jaren zestig. Bloot stond voor natuur, authenticiteit en oprechtheid. Dat waren de koplopers, het peloton volgde en sloeg door. Topless is vulgair geworden. De 'Zandvoorttypes' zijn te bruin, te dik en te bloot.”

De neergang van het topless zonnen is volgens Wouters een kleine, maar geen onbetekenende verandering. De val van de Muur, het einde van de collectieve emancipatie, het houdt allemaal rechtstreeks verband met de terugkeer van het bovenstukje. “In deze tijd richten mensen zich meer en meer naar de gevestigde orde. Alles laten lopen, hangen en groeien staat voor chaos en anarchie. Dat zijn geen aantrekkelijke begrippen meer.”

Het is belangrijk om te laten zien dat je geen vulgair type bent, zegt Wouters. Statusmotivering noemt hij dat. “De vrijheid om bloot te lopen is er, maar je neemt hem niet. Dat is chic, dat is superieure nonchalance. Zo onderscheid je jezelf.”

Volgens redacteur Willem Baars van Playboy is het bedekken van de borsten een reactie op het extreme exhibitionisme. “Door al die kinky party's en seksprogramma's op televisie neemt de behoefte aan zedelijkheid toe.” Vorig weekeinde zat hij nog op het strand. “Dan vraag je je wel eens af of het zelfbeeld van sommige vrouwen wel in orde is.” Volleyballende vrouwen met blote boezem, hij vindt het geen aantrekkelijk schouwspel. Maar, zegt Baars er snel bij, mannen in strings is ook geen gezicht. Het zijn volgens hem de trendsetters, 'de early adapters', die in badpak of bikini lopen.

Verkoopster An Kloosterman van Beach-In in Zandvoort verkoopt meer badkleding dan ooit. “Ook jonge meisjes kopen een bovenstukje. De kinderbikini's zijn niet aan te slepen.” Volgens Suzanne van Dijk van badmodefabrikant Beach Life worden de bikini-broekjes en topjes steeds groter. Zelf vindt ze het onbegrijpelijk dat vrouwen in een 'broekpak' zonnen. Zij zont met de boezem bloot. “Anders krijg ik witte plekken. Dat vind ik zonde.”

Pagina 3: 'Bruine huid is niet langer in de mode'

Egaal bruin worden, is geen verplichting meer. Drie witte driehoekjes op het lijf is geen probleem. Badpakkenverkoopster Kloosterman: “De meisjes van Baywatch dragen allemaal een bikini of badpak. Dat beïnvloedt de badmode.” De Amerikaanse serie wordt opgenomen op het strand in Californië. Het bovenstukje in de Verenigde Staten is geen vrije keuze, en heeft niets te maken met een trend. Topless zonnen is daar bij de wet verboden.

Nu iedereen een zonnebank of een reis naar de zon kan betalen, is een bruine huid geen mode meer. Trendredacteur Willem Baars van Playboy: “Echt hippe mensen zonnen niet. Die gaan pas om een uur of vier naar het strand en blijven daar tot een uur of één hangen.”

Bovendien: te veel zon beschadigt de huid. “Je huid gaat hangen en wordt sneller oud. In het ergste geval krijg je huidkanker. En dus bescherm je in elk geval je borsten,” zegt een beauty-redacteur van damesblad Elle. “Het sterfelijkheidsbesef van mensen neemt toe,” zegt socioloog Cas Wouters. “De gezondheidscultus maakt van bruin iets gevaarlijks.”

Willem Baars van Playboy is blij met de terugkeer van het bovenstukje. “Dan valt er nog wat raden.”

Cultuursocioloog Cas Wouters is “geneigd het jammer te vinden”. “Ik vind de naaktheid van lichamen niet altijd mooi, maar wel ontroerend.”