Het nieuws van 5 juni 1996

ROTTERDAM, 5 JUNI. Minister Ritzen (Onderwijs) heeft vijf universiteiten ten onrechte minimaal 60 miljoen gulden onderzoeksgeld onthouden. De Raad van State vernietigde een besluit van de minister uit 1992 waarbij hij de 30 miljoen gulden overhevelde van vijf grote naar vier kleine universiteiten.

Het meest opwekkende literaire genre is niet de poëzie, noch de column en zelfs niet de liefdesbrief - het is de tip. Teksten als: Hard geworden sokken krijgt u weer heerlijk soepel door ze een nacht in een oplossing van water met twee eetlepels bijenwas en één schepje soda te leggen. De volgende ochtend even uitspoelen, en de sokken zijn als nieuw. Wie had dat nu gedacht? Oude sokken als nieuw? Dat ga ik morgen proberen, zo denkt de lezer en voelt zich vandaag al een stuk beter.

De kans bestaat dat de regio Den Haag-noord binnen tien jaar het toneel wordt van een spectaculaire vernietiging van infrastructurele werken ter waarde van 380 miljoen gulden. Dit werd onlangs duidelijk gemaakt op een voorlichtingsavond op het gemeentehuis van Wassenaar door vertegenwoordigers van de gemeente, de provincie Zuid Holland en Rijkswaterstaat.

'Student gearresteerd wegens verkrachting'. Deze schokkende kop op de voorpagina van de dagelijkse universiteitskrant deed de University of Memphis schrikken. Ik was zelf niet zo geschokt, omdat ik al een vermoeden had waarover deze coverstory zou gaan. Ik wist dat mijn vriend Joe de vorige week een paar dagen in de gevangenis had doorgebracht na een aanklacht wegens verkrachting. Maar hij was nu weer vrij. Hij moest waarschijnlijk nog wel voorkomen, maar dat was slechts een formaliteit. “Ik zal je precies vertellen wat er gebeurd is, Robert. Ik deed het al drie maanden met dit meisje, zonder dat haar vriend er iets van afwist. Vorige week had die vriend, met wie ze al een paar jaar gaat, haar achtervolgd naar mijn huis. Op die manier was hij erachter gekomen dat ze mij achter zijn rug om zag. De avond dat hij het ontdekte heeft hij me bij de politie aangegeven. Zij heeft toegestemd in zijn verhaal, om hem niet te verliezen. Die avond had ze inderdaad op mijn kamer seks met me, maar er was geen sprake van verkrachting. De politie heeft ook geen enkel bewijs voor verkrachting kunnen vinden. Ze was niet gewond of zo. En ik weet zeker dat die politieagenten goed gezocht hebben. Omdat ik zwart ben namen ze volgens mij al van tevoren aan dat ik het gedaan had. Ik maak me er verder geen zorgen over. Ik ben onschuldig, dus ze kunnen me niks maken.”

Door Marten Toonder 5362 Professor Sickbock is niet voor één gat te vangen. Bij de bouw van zijn laboratorium had hij op lastige bezoekers gerekend — en terwijl Tom Poes naar de…

Miso, een Japanse gefermenteerde sojabonenpasta, wordt gemaakt van gekookte sojabonen die zijn gemengd met rijst, tarwe of gerst, of een mengsel daarvan, en een gistmengsel en zout. Dit mengsel wordt dan onder druk gezet en moet dan maanden en soms jaren rijpen. Er zijn verschillende kleuren: van geel, rood tot donkerbruin. De smaken variëren ook en lopen van zoet tot zout en gistachtig. In het algemeen, maar niet altijd, zijn de lichtere miso's zoet en de donkere zout. U kunt miso, wanneer het pakje eenmaal geopend is, maandenlang in een luchtdicht afgesloten potje in de koelkast bewaren. U kunt miso als smaakmaker in bijvoorbeeld soepen of stoofschotels gebruiken. Miso is verkrijgbaar bij natuurvoedingswinkels, goed geselecteerde oosterse toko's en Japanse delicatessenwinkels.

Maarten Spanjer drukt tegenwoordig een sterk stempel op de maandagavonden van de NCRV, zelfs als hij niet zelf in beeld is. In prime time zendt de NCRV nog altijd Taxi uit, een serie die opgang maakte dankzij de manier waarop Spanjer gestalte gaf aan de taxichauffeur. Nu hij ermee gestopt is, worstelen zijn drie opvolgers - Yvonne van den Hurk, Michiel Romeijn en Wilfried de Jong - met de schaduw van hun voorganger.

AMSTERDAM, 5 JUNI. De al enige maanden aanhoudende neerwaartse trend van de Nederlandse geldmarkttarieven is de afgelopen week duidelijk doorbroken. De 3-maands interbancaire rente, de 'benchmark' van de geldmarkt, steeg met 12 basispunten (honderdste procentpunten) tot 2,80 procent. Nog sterker was de stijging van het 12-maands interbancaire tarief. Dit steeg met 27 basispunten tot 3,15 procent.

Verzekeraar Aegon neemt in Spanje Seguros Caja de Prevision y Socorro over, tot nu toe onderdeel van Grupo Generali. De aanwinst heeft zijn hoofdkantoor in Barcelona en behaalt bijna 40 procent van zijn omzet in Catalonië. De totale omzet bedraagt 10 miljard peseta (132 miljoen gulden).

DEN HAAG, 5 JUNI. Staatssecretaris Vermeend (Financiën) heeft een begin gemaakt met de invoering van een apart belastingsysteem voor dividenden. Zo wordt dividend uitgekeerd aan de directeur-grootaandeelhouder belast tegen een eindheffing van 25 procent.

AMSTERDAM, 5 JUNI. Een rustige Amsterdamse effectenbeurs behaalde vanmorgen een kleine winst. De AEX-index van belangrijkste aandelen noteerde omstreeks het middaguur 1,45 punten hoger op 570,06 punten, maar banken en verzekeraars verloren terrein.

AMSTELVEEN, 5 JUNI. 'Redelijk tevreden', zo omschreef president-directeur Pieter Bouw gistermiddag zijn gemoedstoestand tijdens de presentatie van de jaarcijfers 1995/96 die een record-netto winst van 547 miljoen gulden aangaven. “Wij liggen op koers, ondanks de hevige turbulentie die wij hebben voorzien en die nog niet over is”, aldus Bouw. “Dat blijft een reden voor een scherp en strak kostenbeheersingsbeleid waarin geen ruimte is voor tevreden achterover leunen.”

ROTTERDAM, 5 JUNI. Vastgoedontwikkelaar Jan Poot laat zich door zijn voormalige vrienden niet van zijn dromen beroven. Hij heeft Chipshol Forward, zijn prestigieuze kantoren- en wooncomplex in de omgeving van Schiphol niet opgegeven. Een Haagse rechter heeft Jan en zijn zoon Peter voorlopig verboden 'de vijand' nog langer openlijk te kritiseren of met rechtszaken te bestoken, maar Poot laat zich de mond niet snoeren.In het Rotterdamse kantoor van Nauta Dutilh, waar Poot senior (71) en junior (41) en hun raadsman prof.mr.drs. H.P.J. Ophof voor een vraaggesprek om de tafel zitten, verloopt de communicatie in etappes. Ophof noemt het rechterlijk oordeel vreemd: “Een van de consequenties daarvan is dat mijn cliënten zich alleen via een woordvoerder over deze zaak mogen uitlaten. Op overtreding staat een dwangsom van vijfhonderdduizend gulden.”

AMSTERDAM, 5 JUNI. Een lingerieketen wil van de nare lucht in de paskamers af. Ze bestelt een geurbestrijdingsmiddel bij Clean Elements om de onaangename geur te neutraliseren. Maar de keten wil meer - ze wil dat de lingeriewinkels aantrekkelijk ruiken, zodat jonge klanten langer en met meer plezier blijven. Het geurbestrijdingsbedrijf moet hiervoor een luchtje ontwikkelen.

ROTTERDAM, 5 JUNI. De Belastingdienst heeft op grond van de Wet Ketenaansprakelijkheid een navordering van 76 miljoen gulden opgelegd aan de bouwbedrijven HBG, Boskalis, Volker Stevin, HCG, Van Splundert, Ergon Electric en Industrie Service. Het betreft een claim wegens te weinig betaalde belasting en sociale premies over de periode 1989 tot 1993.

ROTTERDAM, 5 JUNI. Zowel het bedrijfsleven als de overheid schieten tekort bij de uitvoering van de Wet evenredige arbeidsdeelname allochtonen (WBEAA). Secretaris S. Elderenbosch van de Vereniging van Kamers van Koophandel denkt dat minder dan 20 procent van de bedrijven en overheidsinstellingen de verplichte registratie van het aantal in de onderneming werkzame allochtonen zal inleveren. Aanstaande vrijdag worden de definitieve cijfers bekendgemaakt.

ROTTERDAM, 5 JUNI. Ruim vóór april volgend jaar - volgens sommige ingewijden zelfs al eind deze zomer - moet duidelijkheid bestaan of Fokker samen met een partner een doorstart kan maken. Als de onzekerheid te lang voortduurt, vrezen de curatoren, zullen steeds meer toeleveranciers stoppen met de produktie van onderdelen voor de Fokker-vliegtuigen.

Ook ziekenhuizen kunnen een snelle produktiviteitsverbetering te zien geven. Zo geldt voor het Academisch Ziekenhuis in Leiden, dat het gemiddeld aantal ligdagen is gedaald tot acht. Enerzijds is dit bereikt door veel meer over te laten aan de poliklinische zorg, anderzijds wordt er fors geïnvesteerd in vernieuwingen. Dat geldt ook voor de hulpdiensten.

De energiesector maakt een metamorfose door. Het vertrouwde Gemeentelijk Energiebedrijf (GEB) heeft al plaatsgemaakt voor een eigentijdse opvolger, die zijn monopoliepositie verliest en tegelijk nieuwe markten aanboort. Hetzelfde geldt voor de Gasunie en de elektriciteitsproducenten. Marktwerking is ook in de nutssector het wachtwoord geworden. Over vijf tot tien jaar kunnen de kruidenier en de huisvader in de Dapperbuurt een comité oprichten dat zelf energie voor de hele wijk inkoopt.

JAKARTA, 5 JUNI. De Indonesische regering heeft gisteren de importtarieven op honderden goederen verlaagd en het importmonopolie op sojabonen opgeheven. Tarieven op o.a. auto-onderdelen, landbouw- en chemische produkten blijven gelijk. Om investeringen aan te trekken gaan de importtarieven van 385 verschillende kapitaalgoederen omlaag. Voorts besloot Jakarta dat de tarieven van 10 procent in 1997 naar 5 procent gaan en dat die van 15 procent in 1999 hetzelfde niveau zullen bereiken. Eerder was nog respectievelijk 2000 en 2003 aangehouden. (AP)

STOCKHOLM, 5 JUNI. De Zweedse centrale bank heeft gisteren de beleningsrente voor de twaalfde keer dit jaar verlaagd. Dit belangrijkste geldmarkttarief daalde sinds januari van 8,91 tot 6,30 procent. (Reuter)

BRUSSEL, 5 JUNI. Belgische vakbonden die het personeel van de veerdiensten over het Kanaal vertegenwoordigen, eisen maatregelen van Europees commissaris Van Miert (Concurrrentiezaken) tegen “dumpingtarieven” van Eurotunnel, de exploitant van de spoortunnel onder het Kanaal. Ze wijzen erop dat de tunnelexploitant eenzijdig heeft beslist de afbetaling van de schulden voorlopig te staken. (ANP)

PEKING, 5 JUNI. Minister Margreeth de Boer van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer heeft gisteren met haar Chinese ambtgenoot Xie Zhenhua, directeur-generaal van het Nationaal Bureau voor Milieubeheer (NEPA), een overeenkomst getekend voor samenwerking op het gebied van energiemanagement, met name het verminderen van kool-monoxide (CO 2) emissies. Nederland zal o.a. kennis beschikbaar stellen met het oog op China's voornemen om van grootschalig gebruik van steenkool over te schakelen op aardgas als alternatieve en schonere energie-bron. China heeft plannen om uit kolen-voorraden systematisch methaan-gas te gaan winnen hetgeen de extreme luchtverontreiniging en de druk op de transpostinfrastructuur in het land zeer zal verzachten. Voor China's bestaande kolen-energiecentrales zal Nederland tevens voor een bedrag van 2,4 miljoen 12 'low nox'-branders schenken, die het verbrandingsproces aanzienlijk schoner zullen maken. Goedkope ongewassen kool van lage kwaliteit met een hoog sulfaat-gehalte is China's dominerende energie-bron. China is na de VS en Rusland de derde grootste producent van kooldioxide, dat het broeikas-effect veroorzaakt. China is vastbesloten hoge economische groei te handhaven en het kolenverbruik zal dan ook volgens de huidige groeitrends in het jaar 2020 3 miljard ton per jaar bedragen. Dat zal China de grootste producent van CO 2 maken. De minister opende gisteren een druk bezocht seminar over energie en milieu van Nederlandse bedrijven, waaronder Shell, Stork, DHV en Philips en Chinese experts geopend.

PANAMA-STAD, 5 JUNI. De landen van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) zijn het gisteren eens geworden over een resolutie tegen de verscherping van het Amerikaanse handelsembargo tegen Cuba. De zogenoemde Helms-Burtonwet beschouwt de OAS als “wurgpolitiek” van de Verenigde Staten jegens Cuba. De resolutie komt ter tafel op de algemene vergadering van de OAS die in Panama-stad aan de gang is.

DEN HAAG, 5 JUNI. “De inspanningen liggen bij de Nederlandse Antillen om de maatregelen uit te voeren”, zegt premier mr. Miguel Pourier over het aanpassingsprogramma van het Internationale Monetaire Fonds (IMF). “Als dat lukt, is dat een garantie voor het aantrekken van kapitaal en voor verbetering van de betalingsbalans. Dan hebben we de stand by-lening van De Nederlandsche Bank niet nodig. Voor het vertrouwen is goed dat we het achter de hand hebben.”

TOKIO, 5 JUNI. De kern van de huidige discussie in Japan over herziening van het financiële systeem is de vraag of het ministerie van Financiën niet moet worden opgesplitst, omdat het teveel functies en macht in zich zou verenigen. Maar “het probleem met het ministerie is dat er geen instantie is met genoeg macht om een tegenwicht te bieden”, zegt Toru Nakakita, hoogleraar economie aan de Toyo Universiteit in Tokio. “Ik heb twee keer als deskundige gesproken voor de commissie van de regeringspartijen, maar ook in die commissie zitten politici die vroeger als ambtenaar bij Financiën werkzaam waren. Deze politici zijn waakhonden en bekritiseren sterk elk plan dat ook maar zweemt naar opsplitsing van het ministerie.”

TEL-AVIV, 5 JUNI. De minister van financiën Avraham Shohat begreep deze week wel iets van de ongerustheid van de leiders van de Israelische industrie over de nederlaag van de vredespremier Shimon Peres. “Misschien zijn ze bang dat de vrede in gevaar komt en daarom hun invloed aanwenden om een regering van nationale eenheid te vormen”, zei hij.

LUXEMBURG, 5 JUNI. Nederland heeft gisteren bezwaar aangetekend tegen een voorstel van de Europese commissie over compensatie aan rundvleesproducenten in verband met de gekke koeiencrisis. Minister van Aartsen (landbouw) is het niet eens met de voorgestelde verdeling van de in totaal 650 miljoen ecu (1,3 miljard gulden) die de commissie wil uittrekken voor de compensatieregeling.

GENEVE, 5 JUNI. De rechtstreekse buitenlandse investeringen in de wereld zijn vorig jaar met 46 procent omhoog geschoten naar een ongekend niveau van 325 miljard dollar (500 miljard gulden). Dat was gedeeltelijk het gevolg van een nieuwe golf fusies en overnemingen.

ROTTERDAM, 5 JUNI. “Het is een klassieke kip-ei kwestie”, legde financieel directeur Rob Abrahamsen van de KLM gisteren uit toen hem tijdens de presentatie van de jaarcijfers werd gevraagd waarom de KLM in hemelsnaam zeven Fokker-70 vliegtuigen bestelt bij een failliete onderneming. “Omdat wij er zeven bestellen en zo een eerste zet doen, kan Fokker voorlopig doorbouwen en wordt de kans op een 'doorstart' groter. Abrahamsen zei met zoveel woorden dat de KLM contant zal betalen maar wilde weinig zeggen over de prijs van de toestellen. “Het enige wat ik erover wil zeggen is dat het oude Fokker op elk verkocht toestel verlies leed en dat het huidige Fokker van zijn curatoren op de verkoop van nieuwe vliegtuigen beslist geen verlies mag maken.”

PARIJS, 5 JULI. De derde Parijse luchthaven komt bij Beauvilliers, niet ver van Chartres, tachtig kilometer ten zuid-westen van de hoofdstad. Dat heeft de Franse ministerraad vanmorgen besloten. De nieuwe luchthaven zal niet vòòr 2010 open zijn, en mogelijk pas in 2015.

SACRAMENTO / TOKYO, 5 JUNI. Het Japanse elektronica-concern NEC heeft gisteren aangekondigd dat zijn divisie personal computers zal fuseren met de Amerikaanse pc-fabrikant Packard Bell. De twee worden de grootste in de branche met een aandeel op de wereldmarkt van ruim 11 procent.

AMSTERDAM — Milieuvriendelijke woningbouw op het terrein van het waterleidingbedrijf bij de voormalige Amsterdamse Westergasfabriek biedt veel groen maar weinig parkeerruimte.

TOKIO, 5 JUNI. De Japanse centrale bank moet onafhankelijk worden van het ministerie van Financiën. Dit stelt een commissie van de Japanse regeringspartijen voor herziening van het Japanse financiële systeem in een gisteravond bekendgemaakt voorstel. De commissie is genaamd 'Project-team voor Hervorming van het Ministerie van Financiën' maar ziet af van fundamentele hervorming van het ministerie. Ze bepleit slechts een grotere afstand tussen de beleidsbepalende delen van het ministerie van Financiën en de delen die controle op de bedrijfsvoering van financiële instellingen uitvoeren. “Voor een strikte en correcte controle op financiële instellingen moet een sterke spanning tussen de beleidsbepalende en controlerende functies verzekerd zijn”, aldus de commissie. Het ministerie reageerde direct met de mededeling dat een “gepaste spanning” voldoende is.

AMSTERDAM, 5 JUNI. “Het wordt toch geen Fokker-verhaal, hè?” Harry Groen, penningmeester van de Koning Willem I Stichting, is er niet gerust op. Het F-woord is net iets te vaak gevallen in het gesprek en Groen is niet helemaal zeker of de Koning Willem I-prijs de aandacht krijgt die hij verdient.

ROTTERDAM, 5 JUNI. Esso, Edah, C&A en Hema gaan een chipkaart met een gezamenlijk spaarprogramma uitgeven. De kaart, die een alternatief moet worden voor het zeer succesvolle Air Miles-programma, zal gebruik maken van de chipper-technologie van PTT Telecom en de Postbank.

ROTTERDAM, 5 JUNI. Ondanks de 3-1 overwinning op sparringspartner Ierland liet Guus Hiddink er gisteravond geen twijfel over bestaan dat het Nederlands elftal nog niet klaar is voor het eerste EK-duel tegen Schotland, komende maandag in Birmingham. Ook steekt zijn (jeugdige) ploeg in de zienswijze van de bondscoach morgen niet als favoriet voor de eindzege de Noordzee over. “Want dan kan ik nog wel tien tot twaalf teams opnoemen die voor de titel in aanmerking komen.” Hiddink schetste een realistisch beeld van de staat van Oranje. Daarmee wilde hij ongetwijfeld de altijd weer hooggespannen verwachtingen terugschroeven. Maar ook sprak er aan de vooravond van een nieuw mega-evenement wat onzekerheid uit de woorden van de soms te eerlijke bondscoach.

ROTTERDAM, 5 JUNI. Vier dagen voor het begin van het EK voetbal blijken de veiligheidsmaatregelen onvoldoende. Door illegale kaartverkoop dreigen rivaliserende fans in dezelfde vakken terecht te komen. Dat meldt The Financial Times vandaag.

ROTTERDAM, 5 JUNI. De play-offs in de hockeycompetitie worden met ingang van volgend seizoen uitgebreid. De nummers één tot en met vier uit de reguliere mannen- en vrouwencompetitie spelen maximaal drie in plaats van twee wedstrijden in de finaleronde om de nationale titel. De bekercompetitie komt na drie jaar te vervallen wegens de overvolle agenda.

PARIJS, 5 JUNI. Op ieder mooi punt volgden twee fouten. Na iedere lekker geslagen bal, sloop de twijfel weer binnen. Richard Krajicek was de eerste twintig minuten de betere speler, maar kon daarna het tempo van Jevgeni Kafelnikov niet meer volgen. “Mag ik één forehand normaal slaan, één forehand in de hele wedstrijd”, vroeg Krajicek zichzelf in de laatste game van de wedstrijd.

PARIJS, 5 JUNI. Steunend op zijn racket, treuzelend tussen de rally's door, zocht Pete Sampras naar zijn laatste restjes energie. Na alweer een ace, zijn 28ste, was het voorbij. Met zijn twee wijsvingers omhoog, een ode aan zijn vorige maand overleden coach, vierde Sampras de overwinning op zijn landgenoot Jim Courier.

Aan de tweede Olympische Spelen in Parijs (1924) doen ruim 3.000 atleten uit VIERENVEERTIG landen mee. Een van de sterren is de Fin Paavo Nurmi, die binnen anderhalf uur de 1.500 en de 5.000 meter wint. Als eerste sporter verovert hij op één Olympische Spelen vijf gouden medailles; op de 1.500 en 5.000 meter, cross-country, cross-country voor teams en de 3.000 meter voor teams.

LOS ANGELES, 5 JUNI. Drievoudig olympisch kampioene Florence Griffith-Joyner ziet af van een rentree. De 36-jarige Amerikaanse atlete, houdster van de wereldrecords op de 100 en 200 meter, heeft te veel last van een blessure aan de rechterknie. Flo-Jo wilde zich kwalificeren voor de 400 meter bij de Olympische Spelen in Atlanta.

LISSABON, 5 JUNI. Vitor Baía speelt volgend seizoen voor Barcelona. De Catalaanse voetbalclub bereikte gisteren overeenstemming met FC Porto, de huidige werkgever van de 26-jarige doelman van het nationale team van Portugal. Volgens Portugese kranten ondertekent Baía binnenkort een contract voor vier jaar bij Barcelona dat hem 22,5 miljoen gulden oplevert. Met de transfer zou een bedrag van ruim 9 miljoen gulden zijn gemoeid. Bij Barcelona wordt Baía herenigd met zijn coach Bobby Robson.

KOPENHAGEN, 5 JUNI. Wereldkampioen Wilson Kipketer (26) ontbreekt op de Olympische Spelen. De atleet kreeg van zijn voormalige vaderland Kenia geen toestemming uit te komen voor Denemarken, het land waar hij al jaren woont. Vorig jaar won Kipketer namens Denemarken de 800 meter bij de WK in Zweden. De middenlange-afstandsloper krijgt volgend jaar de Deense nationaliteit. Het Internationaal Olympisch Comité verleent hem geen toestemming om voor zijn geboorteland uit te komen.

MADRID, 5 JUNI. Ajacied Finidi George heeft overeenstemming bereikt met Real Madrid over een contract van zeker drie seizoenen. Dat heeft het Spaanse dagblad El Pais gisteren gemeld. De Nigeriaanse voetbalinternational zou op een jaarsalaris van 2,7 miljoen gulden kunnen rekenen. De krant schrijft verder dat Real een afkoopsom van 8,8 miljoen gulden moet betalen aan Ajax. Speler en club kwamen zondag tot overeenstemming na overleg tussen Finidi's manager en de voorzitter van Real Madrid, Lorenzo Sanz. Volgens financieel directeur Maarten Oldenhof van Ajax is er geen contact geweest tussen de Amsterdamse club en Real.

BIELLA, 5 JUNI. Nicolai-Bo Larsen heeft gisteren de zeventiende etappe van de Ronde van Italië gewonnen. De Deense renner ontsnapte samen met de Fransman Laurent Roux al na acht kilometer uit het peloton. In de sprint van de rit over 236 kilometer versloeg de eerstejaarsprof zijn medevluchter. De Italiaan Sergio Barbero kwam op ruim zestien minuten als derde over de finish in Biella. Het peloton met rose-truidrager Pavel Tonkov volgde op twintig seconden. De positie van de Russische klassementsleider klassement kwam niet in gevaar.François Simon won gisteren de tweede etappe van de Dauphiné Liberé. In de massasprint in Firminy bleef hij Kaspars Ozers en Miguel Indurain voor. Indurain behaalde vier bonificatieseconden. De Litouwer Artoeras Kaspoetis voert het algemeen klassement aan.

NIEUWEGEIN, 5 JUNI. De Nederlandse atletiekunie KNAU heeft discuswerper Ben Vet en 10 km-loper Kamiel Maase gisteren bij het NOC*NSF voorgedragen voor uitzending naar de Olympische Spelen. Vet voldeed aan de limiet van 62 meter, maar in een niet-erkende wedstrijd in Zaandam. Maase bleef bij wedstrijden in de Amerikaanse plaats Walnut ruim een seconde boven de eis van 28 minuten.Bert Paauw, technisch directeur van de atletiekunie, maakte verder bekend dat ook 800 meter-loper Marko Koers en polsstokhoogspringer Laurens Looije officieel zijn genomineerd. Koers voldeed vrijdag aan de olympische limiet bij de Amerikaanse studentenkampioenschappen in Eugene, Looije deed zondag hetzelfde bij het NK atletiek in Den Haag.

How to Make an American Quilt. Regie: Jocelyn Moorhouse. Met: Winona Ryder, Anne Bancroft, Ellen Burstyn, Maya Angelou, Jean Simmons, Kate Nelligan, Alfre Woodard, Dermot Mulroney, Rip Torn. In 7 theaters.

Les anges gardiens. Regie: Jean-Marie Poiré. Met: Gérard Depardieu, Christian Clavier, Eva Grimaldi. In: Alfa 2, Amsterdam.

Kiki Amsberg en Aafke Steenhuis: Een Branding van Beelden. Gesprekken met vrouwelijke regisseurs. Uitg. Contact, 367 blz. Prijs ƒ 55,00

'De belangrijkste film ooit gemaakt' noemde in 1956 de jonge filmcriticus François Truffaut Nuit et brouillard (Nacht en nevel), een documentaire van een half uur geregisseerd door Alain Resnais (Vannes, 1922). Voor velen was Resnais' indrukwekkende en sobere document de eerste directe confrontatie met de gruwelen die kort daarvoor in de Duitse vernietigingskampen hadden plaatsgevonden. Toen Resnais een paar jaar later zijn eerste lange speelfilm Hiroshima, mon amour (1959) begon met een parallelmontage, die close-ups van twee naakte verstrengelde lichamen, van een Japanse man (Eiji Okada) en een Franse vrouw (Emmanuelle Riva), doorsneed met documentaire en geënsceneerde opnamen van de gevolgen van de eerste atoombom, leek er weinig twijfel mogelijk aan de aard van Resnais' engagement. De koppeling van liefde aan dood (de liefde die de dood overwint, maar ook de herinnering aan sterfelijkheid oproept, de kleine dood) zou vooral geïnterpreteerd worden als politiek manifest, door al diegenen die zich, mede om de laatste oorlog psychologisch te verwerken, in de jaren vijftig verzetten tegen de atoomwapenwedloop. De schrijfster van het uiterst poëtische scenario, Marguerite Duras (1914-1996), kon daar als lid van de Franse communistische partij moeilijk bezwaar tegen hebben.

Volgende week gaat in Nederland de film 'The Celluloid Closet'in roulatie, een compilatie van fragmenten uit vooral Hollywoodfilms, over de representatie van homoseksualiteit in 100 jaar cinema. Een gesprek met de makers van de film.Vanavond vindt in Rialto, Amsterdam een benefietvoorstelling van 'The Celluloid Closet' plaats ten bate van het Aidsfonds.

De Franse absurdistische toneelschrijver van Spaanse afkomst Fernando Arrabal bezocht Amsterdam waar een festival aan hem is gewijd. “Ik kan het niet laten van de goedheid en haar tegenpool het kwaad een spelletje te maken.”Arrabal Festival in De Engelenbak, t/m 8/6. Inl. 020-6266866.

Twintig jaar lang is Jan Boerstoel fulltime-tekstschrijver geweest. Weliswaar verkocht hij zeven jaar eerder al zijn eerste liedje - het tragikomische Opa's verjaardag - aan de cabaretgroep Don Quishocking, maar pas in 1976 zegde hij zijn baan als leraar Nederlands en dramatische expressie op om van het tekstdichten zijn beroep te maken. Zijn teksten, doorgaans bewonderd om hun glashelder en vormvast geformuleerde mengeling van melancholie en zachtaardige ironie, werden sindsdien gezongen in de theaterprogramma's van Adèle Bloemendaal, Jenny Arean, Jasperina de Jong, Martine Bijl, Karin Bloemen, Gerard Cox en vele, vele anderen. Kassuccessen heeft hij niet geschreven, wel veel nummers die de recente cabarethistorie cachet hebben gegeven.

Voorstelling: Jozef in Dothan van Joost van den Vondel door Het Toneel Speelt. Regie: Hans Croiset. Kostuums/decor: Rien Bekkers. Spel: Rudolf Lucieer, Jules Croiset, Hans Hoes, Francis Broekhuysen e.a. Gezien: 4/6, Stadsschouwburg, Amsterdam. Nog te zien aldaar t/m 11/6. Tot december tournee. Res. 020-5237767.

Concert: Brabants Orkest o.l.v. M. Soustrot. Gehoord: 4/6 Chassé Theater Breda. Herhalingen: 6/6 Den Bosch; 7/6 Eindhoven.

Naar nu pas bekend is geworden is vorige maand de Belgische beeldhouwer Roel D'Haese op 74-jarige leeftijd in Brugge overleden. D'Haese, die in Geraardsbergen werd geboren, maakte onder meer een standbeeld ter ere van de schrijver Louis Paul Boon dat in België omstreden was.

DEN HAAG, 5 JUNI. De gemeente Den Haag wil het subsidiebedrag voor Haagse kunstinstellingen in totaal met vier ton verhogen. Dit staat in het meerjarenbeleidsplan 'Een kostbaar goed' van het college van B en W voor de jaren 1997-2000.

IN DE MARGE Minister Zalm heeft het voor elkaar gekregen: God zij met ons mag op de rand van de euro.

WIE MET EEN KANON op een mug schiet, is een trefzekere winnaar, maar heeft de verhouding verloren tussen doel en middelen. Het voornemen van staatssecretaris Vermeend (Financiën) om de banken in te schakelen bij de melding van de dividenden die hun klanten ontvangen, is zulk zwaar geschut. De banken schatten dat de maatregel de fiscus een bedrag tussen 5 en 50 miljoen gulden oplevert en claimen dat zij daarvoor investeringen in automatiseringssystemen moeten doen van 26 miljoen gulden. Dat is een verbazingwekkend verschil in opbrengst met een eerdere (in 1988 ingevoerde) maatregel van de overheid dat banken de rente op spaargelden van hun klanten moesten opgeven bij de Belastingdienst. Dat leverde de staatskas vele honderden miljoen guldens extra op, maar dreef tevens een paar miljard gulden aan spaargeld direct de grens over naar andere EG-landen, zoals Luxemburg, dat een sterk bankgeheim koestert. Spaarders gaven daarmee hun eigen inhoud aan het begrip Europese markt en maakten het kabinet toen al duidelijk dat een vrij verkeer van kapitaal, goederen en diensten zijn eigen dynamiek heeft en grenzen stelt aan bijvoorbeeld de hoogte van belastingen en premies die nationale overheden vaststellen.

HET BESTE IS ALS alles goed gaat. Maar dat gebeurt zelden. Zeker in de ruimtevaart, waar een klein mankement aan een van de duizenden raketonderdelen al het einde van een missie kan betekenen. De mislukte eerste testvlucht van de Ariane-5 raket heeft die harde waarheid weer eens op dramatische wijze aan het licht gebracht. Een paar trillingen in de uitlaatpijp, en tien jaar onderzoek en vijftien miljard gulden verdampten gisteren in een gruwelijk vuurwerk. Ook 300 miljoen gulden Nederlands belastinggeld is aan deze nieuwe stap in de Europese ruimtevaart besteed.

Het is iets minder dan een kwart eeuw geleden. Niemand dacht nog ernstig na over het einde van het millennium en op welke manier de mensheid de daaraan verbonden moeilijkheden het hoofd zou moeten bieden. De eerste oliecrisis was uitgebroken, niet als gevolg van schaarste maar door een nieuwe politiek van de olieproducerende arabische landen. Ze geloofden te hebben ontdekt hoe het Westen onder druk moest worden gezet of zelfs op de knieën gekregen. Die landen hebben toen hun eigen solidariteit en de oliedorst, niet alleen van het Westen maar van de hele wereld, onderschat. De definitieve opheldering van dit misverstand is gegeven met de Golfoorlog.

De liberale democratie heeft gezegevierd in de strijd om de inrichting van de samenleving. Maar volgens S.W. Couwenberg is er allerminst reden tot zelfgenoegzaamheid. Vrijheid vraagt onderhoud - en onze vrijheid wordt meer bedreigd door ontwikkelingen binnen de gevestigde orde dan door randverschijnselen als extreem-rechts.

1 Het is nu wel duidelijk dat generaal Janvier in zijn functie van UNPROFOR-bevelhebber op instructie van president Chirac alles heeft gedaan om luchtaanvallen tegen de…

Minister Borst (Volksgezondheid) betreurt het dat ongeveer de helft van de artsen euthanasie niet meldt. Melding van euthanasie is nodig om inzicht te krijgen in de problematiek van de levensbeëindiging.

ISTANBUL, 5 juni. Het is weinig inspirerend om steeds te moeten horen dat ondanks een scala aan ontwikkelingsprojecten en grote sommen geld de armoede in de wereld toeneemt en de milieuverontreiniging zich verder uitbreidt. Om die spiraal te doorbreken hebben de Verenigde Naties een nieuwe aanpak bedacht: positief denken.

ISTANBUL, 5 juni. Habitat 2, de VN-conferentie over leefbare steden die in het Turkse Istanbul wordt gehouden, zal er uiteindelijk toe besluiten dat het recht op huisvesting een separaat mensenrecht is. Dat is de indruk van Gerrit Brokx, voorzitter van het Habitat Forum in Nederland dat de VN-conferentie op landelijk niveau heeft voorbereid. Tevens is hij lid van de Nederlandse delegatie op Habitat 2 in Turkije.

BERLIJN, 5 JUNI. De NAVO-landen hebben gisteren in Berlijn aangenaam verrast en tegelijkertijd afwachtend gereageerd op de milde uitlatingen van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Primakov over de oostelijke uitbreiding van de NAVO. Zij zijn tevreden over de verzoenende toon van Primakov, maar zien inhoudelijk nog geen doorbraak in het Russische verzet tegen de uitbreiding.

BRUSSEL, 5 JUNI. Het besluit om het exportverbod op Brits rundvlees te versoepelen, dat de Europese Commissie waarschijnlijk vandaag neemt, zal nog geen eind maken aan de Britse obstructiepolitiek in de Europese Unie. Dat heeft de Britse minister Rifkind (Buitenlandse Zaken) gistermiddag verklaard in Brussel, aan het begin van zijn goodwill-tournee langs de belangrijkste Europese hoofdsteden.

KIEV, 5 JUNI. De Oekraïne is sinds gisteren kernmogendheid-af: de laatste Oekraïense kernwapens zijn naar Rusland overgebracht, waar ze worden vernietigd. De ministers van Defensie van de Oekraïne, de Verenigde Staten en Rusland vierden dit feit gisteren met het planten van zonnebloemen op een voormalige opslagplaats voor kernwapens in de Oekraïne.

IFOR, de NAVO-vredesmacht in Bosnië, gaat de patrouilles in Bosnië intensiveren in de hoop oorlogsmisdadigers - en dan vooral de Bosnisch-Servische 'president' Radovan Karadzic en zijn legerleider Ratko Mladic - te kunnen aanhouden, zo is gisteren bekend geworden.

MOSKOU, 5 JUNI. De communistische presidentskandidaat Gennadi Zjoeganov heeft gisteren de drie belangrijkste anti-Jeltsin-gezinde kandidaten bij de Russische presidentsverkiezingen kabinetsposten aangeboden als zij zich achter hem verenigen.

MANAMA, 5 JUNI. De Bahreinse autoriteiten hebben 44 mensen opgepakt in verband met een door Iran gesteund complot om de regering in Manama ten val te brengen. Volgens minister van Binnenlandse Zaken sjeik Mohammad bin Khalifa al-Khalifa hebben 34 van de verdachten inmiddels bekend.

JERUZALEM, 5 JUNI. Het Israelische leger heeft vandaag 22.000 Palestijnen toestemming gegeven om weer naar hun werk in Israel te gaan. Ook 350 handelaars worden weer tot Israel toegelaten. Deze maatregel vormt de belangrijkste versoepeling tot dusverre van de strikte afgrendeling van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook van Israel in verband met de golf Palestijnse zelfmoordaanslagen in Israel in februari en maart en met de Israelische verkiezingen (29 mei). De 22.000 Palestijnen zijn allen getrouwd en meer dan 35 jaar oud, een groep die in Israelische ogen een relatief licht veiligheidsrisico vormt. Vóór de afgrendelingen, die sinds 1994 met grote regelmaat worden toegepast, werkten ongeveer 60.000 Palestijnen in Israel. In hun plaats zijn tienduizenden buitenlandse arbeiders in dienst genomen. (Reuter, AFP)

SHANGHAI, 5 JUNI. De Chinese autoriteiten hebben in Shanghai een Amerikaanse zakenman opgepakt op beschuldiging van illegale import van in China verboden goederen. Dat heeft het persbureau Nieuw-China vanmorgen bekendgemaakt. Het persbureau gaf verder geen details over de arrestatie die eergisteren plaatshad. De zakenman is de eerste Amerikaanse burger die in China wordt opgepakt sinds de arrestatie van de activist voor de rechten van de mens Harry Wu, vorig jaar. (Reuter)

ALGIERS, 5 JUNI. Zeven Franse monniken die vorige maand door Algerijnse moslim-extremisten na een gijzeling van twee maanden werden vermoord, zijn gisteren begraven in het Algerijnse trappistenklooster in Tibhirine, 100 kilometer ten zuiden van Algiers, waar ze leefden. Zondag werd in Algiers een mis gehouden te hunner nagedachtenis. Onder anderen was daarbij aanwezig kardinaal Jean-Marie Lustiger, aartsbisschop van Parijs. De zeer gewelddadige Gewapende Islamitische Groep (GIA) maakte twee weken geleden bekend de monniken de keel te hebben afgesneden omdat de Franse regering niet wilde onderhandelen over de vrijlating van gevangen moslim-extremisten. (AFP, Reuter)

SOFIA, 5 JUNI. De Bulgaarse president, Zjeljoe Zjelev, heeft zich gisteren teruggetrokken als kandidaat voor zijn eigen opvolging. Hij doet niet mee aan de presidentsverkiezingen die deze herfst worden gehouden. Zjelev maakte dit gisteren bekend, nadat de uitslag bekend was geworden van de 'voorverkiezing' die de Bulgaarse oppositie afgelopen zaterdag heeft gehouden. Zjelev kreeg bij die voorverkiezing - de eerste van deze aard in Europa - slechts 34 procent van de stemmen. Zijn rivaal Petar Stojanov, vice-voorzitter van de oppositionele Unie van Democratische Krachten, kreeg bijna 66 procent. Zjelev zei gisteren Stojanov te zullen steunen. (Reuter)

WASHINGTON, 7 JUNI. President Clinton heeft admiraal Jay Johnson, een vroegere piloot van de marine, gekozen als nieuwe chef operatiën van de marine. Johnson wordt daarmee de opvolger van admiraal Jeremy Boorda, die op 16 mei zelfmoord pleegde. Boorda deed dat tijdens naspeuringen door media naar de vraag of hij langdurig ten onrechte twee militaire insignes voor bewezen dapperheid in de Vietnam-oorlog zou hebben gedragen. (Reuter)

NAIROBI, 5 JUNI. “Ik wist niet dat macht zo zoet kon zijn.” Dat waren de eerste woorden van Frederick Chiluba toen hij in 1991 beëdigd werd als president van Zambia. De born again christen, die vorige week een grondwetswijziging er door drukte die Zambia tot een 'christelijke natie' maakt, wil deze zoete macht graag behouden en daarom schakelde hij al voor de verkiezingen in oktober door een amendement in de grondwet zijn belangrijkste rivaal, Kenneth Kaunda, uit. Menig Westers donorland vindt zijn beleid weinig democratisch en reageert met gedeeltelijke intrekking van financiële hulp.

WASHINGTON, 5 JUNI. In Syrië hebben zich de afgelopen maand “niet-toevallige” explosies voorgedaan die overeenkomen met “gewelddaden”, zo heeft een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken gisteren onthuld. In verband daarmee heeft de Amerikaanse ambassade in Damascus Amerikaanse staatsburgers in Syrië geadviseerd “hun veiligheidsgewoonten te herzien”. Wie voor de aanslagen verantwoordelijk moet worden gesteld, weet Washington niet.

WASHINGTON, 5 JUNI. De Amerikaanse president, Clinton, heeft de verontschuldigingen van de Japanse regering aanvaard voor het per ongeluk neerschieten, gisteren, van een vliegtuig van de Amerikaanse marine. Het toestel, een A-6E Intruder, werd tijdens een internationale militaire oefening in de Stille Oceaan neergehaald door geschut van een Japans oorlogsschip. Beide inzittenden wisten zich met een schietstoel in veiligheid te stellen en liepen slechts lichte verwondingen op.

Foto: JAKARTA - Een gewonde Indonesische student verlaat een demonstratie in de Indonesische hoofdstad, Jakarta. In die stad gingen gisteren ten minste 200 studenten de straat op om te protesteren tegen de hardhandige manier waarop het Indonesische leger in april optrad tegen een eerdere demonstratie van studenten in Ujung Pandang op het eiland Sulawesi. Militairen zouden daar ten minste drie studenten hebben gedood. De Indonesische autoriteiten hebben aangekondigd dat elf militairen berecht worden 'wegens overmatig gebruik van geweld' tijdens die demonstratie. Bij de mars van gisteren, die tot een verkeerschaos in Jakarta leidde, zouden bij gevechten met de politie ten minste vijf studenten gewond zijn geraakt. De demonstranten voerden spandoeken mee met daarop leuzen als 'Vervang president Soeharto' en 'Het leger is een werktuig van de staat, niet van de autoriteiten'. Volgens bronnen in Jakarta werden vijf studenten gearresteerd. (Foto Reuter)

WASHINGTON, 5 JUNI. De Amerikaanse president Clinton is opnieuw gedagvaard om te getuigen in een strafzaak tegen voormalige politieke vrienden uit Arkansas. Ook deze keer zal Clinton zijn getuigenis per video vanuit het Witte Huis mogen doen. Vorige maand getuigde Clinton in het proces tegen zijn voormalige zakenpartners Jim en Susan McDougal en zijn opvolger als gouverneur van Arkansas, Jim Guy Tucker. Een jury bevond hen vorige week alle drie schuldig aan fraude.

LAGOS/WASHINGTON, 5 JUNI. In de hele wereld is geschokt gereageerd op de moordaanslag op de hoofdvrouw van de Nigeriaanse oppositieleider Moshood Abiola.

HAARLEM, 5 JUNI. Baby's tot één jaar oud die minstens de helft van de week naar de crèche gaan hebben geen slechtere band met hun moeder dan kinderen die thuis blijven. In stress-situaties zoeken crèche-baby's even vaak steun bij hun moeder als thuisbaby's.

ARNHEM, 5 JUNI. De rechtbank in Arnhem heeft de 22-jarige pyromaan van Ede vanochtend vijf maanden gevangenisstraf met aftrek van voorarrest opgelegd voor het in brand steken van een caravan in Veenendaal op 14 februari van dit jaar. De man zat al in hechtenis wegens het veroorzaken van ruim dertig branden in het voorjaar van 1995. Hij kreeg vier jaar cel en TBS. De brand in Veenendaal brak uit terwijl de pyromaan door een vormfout vrij rondliep.

AMSTERDAM, 5 JUNI. Burgemeester Patijn van Amsterdam is afgestapt van zijn standpunt dat de verkoop van alcohol en softdrugs strikt gescheiden moet blijven. Amsterdamse café's die nu zowel alcohol als softdrugs verkopen, kunnen dit blijven doen. Voorwaarde is wel dat zij voorkomen op de bestaande lijst van coffeeshops en dat de exploitant van zo'n etablissement vergunninghouder is, aldus de woordvoerster van Patijn.

DEN HAAG, 5 JUNI. De Nederlandse Kankerbestrijding is vandaag op negen plaatsen in Nederland proefprojecten begonnen om mensen die buiten werken te beschermen tegen de zon. Bouwvakkers en werknemers in de weg- en waterbouw kregen vanmorgen pakken waarin ze koel blijven en een pet met nekflap. Het experiment moet voor 1997 leiden tot richtlijnen. Volgens de Gezondheidsraad hebben mensen die buiten werken een verhoogd risico op huidkanker.

TILBURG, 5 JUNI. De studie onderwijskunde aan de Nederlandse universiteiten moet zich snel bewijzen, of anders worden opgeheven. Dat zei rector magnificus prof.dr. L. de Klerk van de Katholieke Universiteit in Tilburg gisteren bij de opening van de onderwijsresearchdagen. De Klerk, zelf onderwijskundige, vindt dat onderwijskunde te interdisciplinair en daardoor te breed is. Onderwijskunde zou eventueel plaats moeten maken voor specialisaties binnen bestaande disciplines, zoals onderwijspsychologie of onderwijssociologie.

DEN HAAG, 5 JUNi. Minister Dijkstal van Binnenlandse Zaken wil het in financiële problemen geraakte politiekorps IJsselland te hulp schieten. Dijkstal heeft dit dinsdag geschreven in antwoord op vragen van het CDA-Tweede-Kamerlid Gabor. IJsselland kwam in de problemen bij een reorganisatie, waarbij het korps teveel personeel kreeg. Ongeveer honderd mensen, meest leidinggevenden, moeten de komende drie jaar verdwijnen.

ROTTERDAM, 5 JUNI. De universitaire opleiding Werktuigbouwkunde in Nederland is van een hoog niveau. Mensen die dit vak hebben gestudeerd beschikken over dezelfde kennis en probleemoplossende vaardigheden en vinden vrij gemakkelijk hun weg op de arbeidsmarkt. Maar er zijn wel enkele 'nuance'-verschillen tussen de drie Nederlandse technische universiteiten (Delft, Eindhoven en Twente) waar dit vak wordt gegeven. Dit staat in het rapport van de onderwijs visitatiecommissie Werktuigbouwkunde.

BOVEN-LEEUWEN, 5 JUNI.Een nieuw dijkvak bij Boven-Leeuwen is afgelopen weekeinde over een lengte van enkele honderden meters gescheurd. Het dijkvak langs de Waal wordt versneld aangelegd en moet voor 1 januari 1997 klaar zijn. De scheur levert geen gevaar op, omdat het laag water is en omdat de oude dijk nog intact is.

DEN HAAG, 5 JUNI.Het gerechtshof in Den Haag heeft de 38-jarige man uit Leidschendam woensdag veroordeeld tot veertien jaar cel wegens doodslag op het 9-jarige Haagse meisje Felicita Oostdam. Op de gevangenisstraf moet tbs met dwangverpleging volgen.

DORDRECHT, 5 JUNI. Staatsecretaris Tommel van Volkshuisvesting wil dat de jaarlijkse huurverhoging zo snel mogelijk onder de 3,5 procent zakt. Het probleem daarbij is dat de Bruteringswet, die nog drie jaar van kracht is, moet worden gewijzigd.

DELFT, 5 JUNI. Sociale huurwoningen in Delft worden sinds gisteren via teletekstpagina's van de regionale kabelkrant aangeboden. Woningzoekenden kunnen met behulp van een woonpas en de telefoon laten blijken of ze voor een woning belangstelling hebben. Het gaat voorlopig om een experiment van vijf maanden.

Foto: DWINGELO - Een keer per jaar moet de straat een veilige speelplaats zijn. Onder dit motto vond vandaag de zevende Nationale Straatspeeldag plaats op initiatief van de stichting Kinderen Voorrang. Meer dan 100.000 kinderen en ouders hebben naar schatting ruim duizend straten in het hele land afgesloten voor verkeer uit protest tegen verkeersonveiligheid. Vorig jaar kwamen 87 kinderen tot 14 jaar door verkeersongelukken om het leven, en belandden meer dan duizend in het ziekenhuis. In Dwingelo boden kinderen van de W.A. Storkschool aan de burgemeester een herinrichtingsplan voor hun gemeente aan. De stichting pleit onder meer voor verruiming van de speelruimte voor kinderen in verkeersonveilige buurten, omdat die speelruimte hun sociale en emotionele ontwikkeling ten goede zou komen. Onderzoek in Zürich heeft uitgewezen dat vijfjarigen die opgroeien in een uitgesproken verkeersonveilige buurt vaker in een sociaal isolement verkeren dan vijfjarigen die in veilige buurten wonen. In Den Haag wil de plaatselijke CDA-fractie dat het gemeentebestuur een aantal plaatsen in de stad aanwijst als rollerskatebaan. Als meest geschikte lokaties noemt de partij een gedeelte van de Scheveningse boulevard, buiten het wandelgebied. “Het is van de gekke dat de rollerskaters nu nergens terecht kunnen”, aldus CDA-raadslid H. Taal. (Foto Sake Elzinga)

DEN HAAG, 5 JUNI. De Tweede Kamer laat een onderzoek uitvoeren naar de voor- en nadelen van mogelijke tracés voor de hogesnelheidslijn.

DEN HAAG, 5 JUNI. De ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie zullen niet samengaan in één nieuw departement. Minister Sorgdrager (Justitie) zei gisteren bij de behandeling van haar begroting in de Eerste Kamer dat recente zinspelingen van haar topambtenaren op zo'n fusie weliswaar “buitengewoon interessant” zijn, maar niet berusten op concrete plannen.

Door onze redactie onderwijs DEN HAAG, 5 JUNI. Minister Ritzen (Onderwijs) laat een tegenonderzoek doen naar de financiële positie van de MBO-instellingen bij het Bureau…

Redacteur Mark Kranenburg van NRC Handelsblad heeft de Anne Vondelingprijs voor politieke journalistiek gewonnen. Hij krijgt de prijs voor zijn artikelen in NRC Handelsblad van vorig jaar. Kranenburg (41) werkt sinds 1984 bij NRC Handelsblad, achtereenvolgens als sociaal-economisch redacteur, politiek redacteur, chef Haagse redactie en sinds 1992 als commentator.

InternetIn het artikel Buma wil geld voor muziek op Internet (in de krant van 29 mei, pagina 11) stond ten onrechte prof. mr. D.W.F. Verkade opgevoerd als deelnemer aan een discussie over het muziekgebruik op Internet. De aan hem ontleende uitspraken zijn uit hun verband gerukt, ten dele onjuist weergegeven en niet bij deze gelegenheid gedaan.

De temperatufen gaan nog verder omhoog. Morgen wordt het in een deel van het land 30 graden, en op vrijdag zijn zelfs temperaturen mogelijk tot ongeveer 32 graden.

“Elektronische post maakt een uitzonderlijke mobiliteit mogelijk, zonder dat iemand hoeft te weten waar u bent”, schreef Nicholas Negroponte in zijn boek Being Digital. De directeur van het Media Lab van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) is de verpersoonlijking van het 'digitale leven' zoals hij dat in zijn bestseller en zijn columns in het tijdschrift Wired beschreef. Tijdstip en plaats worden voor de wereldburger van de toekomst ondergeschikt aan zijn aanwezigheid op Internet. Voornamelijk via elektronische post onderhoudt Negroponte de contacten die horen bij zijn hoogleraarschap. Als werver van sponsors voor het Media Lab en als veelgevraagd spreker reist hij een groot deel van het jaar over de aardbol.

HILVERSUM, 5 JUNI. De NCRV noemt politiek Den Haag laf. Volgens de omroep moeten de kijk- en luistergelden met eenderde omhoog, maar daarvoor is geen meerderheid in het parlement te vinden. Met een bijdrage van minder dan 200 gulden is Nederland een van de goedkoopste tv-landen van Europa. “Het is krankzinnig dat die bijdrage zo laag is”, zei M. Veenendaal, directeur van de NCRV, dinsdag in Hilversum.

HILVERSUM, 5 JUNI. De huidige voorzitter van het commerciële Veronica J. van der Reijden was als NOS-voorzitter nog de centrale figuur van de publieke omroep in Nederland. En bij de VPRO fronste men diep over de vraag of de A-status wel iets was wat ze moesten ambiëren. Toch is het nog maar zes jaar geleden dat A.J. Heerma van Voss (inmiddels 54) aantrad als voorzitter van de VPRO. In Hilversum kwam hij terecht in “een licht afbrokkelende zelfgenoegzaamheid”. “Het NOS-bestuur hield nog pompeuze vergaderingen die de allure hadden van een soort culturele ministerraad.” Maar de commerciëlen hebben inmiddels een gat geslagen in het voormalige bastion van de macht. Op een inhoudelijke discussie heeft Heerma van Voss het NOS-bestuur nooit kunnen betrappen. “Het bleef bij inleidende praatjes. Daarna sloeg de managementtaal weer toe.”

Groenten met veel nitraat moeten de laatste dagen voor de oogst meer licht krijgen. Dan gaat het nitraatgehalte belangrijk omlaag, hetgeen beter is voor de gezondheid van de consument. Dit is de stelling waarop M. ter Steege in Groningen promoveert. Het eten van producten met veel nitraat kan vooral voor zuigelingen en ouderen gevaren opleveren. Nitraat zelf is niet zo gevaarlijk, maar het lichaam zet het om in het giftige nitriet.

DEN HAAG, 5 JUNI. De Arubaanse regering is woedend over de afwijzing van de Arubaanse oud-politicus Oscar Henriquez als lid van de commissie-De Ruiter. Aruba weigert daarom nog langer kandidaten te zoeken voor een andere commissie (de commissie-Aarts), omdat “inmiddels algemeen bekend is dat de persoon die door de regering van Aruba wordt voorgedragen, vervolgens op een geheel arbitraire wijze door anderen wordt geëvalueerd”.

HILVERSUM, 5 JUNI. De NOS gaat financieel deelnemen in het commerciële produktiebedrijf Rene Stokvis-produkties bv. Het NOS-bestuur heeft daar onlangs mee ingestemd.

Minister-president Kok stapt tijdens zijn bezoek aan de Johannes Postkazerne in Havelte in de geschutskoepel van een Leopard-tank.

ROTTERDAM, 5 JUNI. Hindoestaanse Surinamers in Nederland lijden zes- tot tienmaal zo vaak aan suikerziekte als andere Nederlanders. De ziekte is onder Hindoestanen zo algemeen dat ongeveer 40 procent van de Hindoestanen vroeg of laat in hun leven suikerziekte (diabetes) krijgt. Dit blijkt uit onderzoek van de Haagse GGD.

ROTTERDAM, 5 JUNI. Wat is hij, aasgier of genie? “Mijn cliënt heeft gewoon een helder moment gehad”, zegt advocaat A. Ilcken uit Breda. Zijn cliënt is Robert Apon, een ingenieur uit Etten-Leur, en het heldere moment sloeg in op 4 oktober vorig jaar. Toen deponeerde Apon de merknaam Euro 'voor munten en waardepapieren' bij het Benelux Merkenbureau in Den Haag. Een ieder die de naam Euro op munten en waardepapieren wil gebruiken, dient Apon daarvoor te betalen.

Een spetterend vuurwerk en een regen van gloeiend metaal: zo eindigde gisteren in Kourou (Frans Guyana) de eerste testvlucht van de Ariane-5, Europa's nieuwste draagraket. Wat de feestelijke start van een nieuw tijdperk in de Europese ruimtevaartindustrie had moeten markeren, liep uit op een debacle. Zevenendertig seconden nadat missie V501 vanaf lanceerplatform ELA-3 in Kourou was vertrokken, raakte de 710 ton zware onbemande Ariane-5 plotseling uit koers en blies zichzelf op. De vluchtleiding drukte daarop in allerijl op de knoppen om de brokstukken te vernietigen.

Foto: HONGKONG - Tienduizenden mensen nemen in een park in Hongkong deel aan de jaarlijkse herdenking-bij-kaarslicht van de mensen die op 4 juni 1989 werden gedood bij het neerslaan van de democratiseringsbeweging op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking. De bijeenkomst van gisteren stond in het teken van de naderende overdracht van de Britse kroonkolonie aan China in 1997. “De troepen die u afslachtten zullen spoedig op onze bodem zijn”, zei de Hongkongse activist Szeto Wah tegen de menigte. “De tanks die u vermorzelden zullen paraderen in de straten van Hongkong, maar wij zijn niet bang. Wij zijn vastbesloten dat China een democratie zal krijgen en wij zullen vechten tot het eind.” Een jong echtpaar zei elk jaar naar de wake te komen. “Wij willen ons verlangen naar vrijheid uitdrukken. Wij blijven komen zolang we daartoe in staat worden gesteld.” (Foto AP)

VANDAAG 11 De documentaire “The Celluloid Closet’ geeft een beeld hoe Hollywood een eeuw lang met j homoseksualiteit en ‘gender bending’ (zie Marlene Dietrich in rokkostuum) is…

DEN HAAG, 5 JUNI. De fiscale aftrek van rente op consumptief krediet wordt beperkt tot jaarlijks 5.000 gulden per persoon. Het systeem van vermogensbelasting wordt versoepeld waardoor minder mensen onder deze heffing vallen.

DEN HAAG, 5 JUNI. Nederland zal 210 miljoen gulden beschikbaar stellen aan de Nederlandse Antillen ten behoeve van een sociaal noodprogramma. Het gaat om sociale hulp ter flankering van het aanpassingsprogramma waarover de Antillen vorige maand een beginselakkoord hebben bereikt met het Internationale Monetaire Fonds (IMF).

LONDEN, 5 JUNI. Na weken van moeizame besprekingen hebben Groot-Brittannië en Ierland vannacht in grote lijnen overeenstemming bereikt over aanpak en uitgangspunten voor het Noordiers vredesoverleg dat maandag in Belfast moet beginnen.

Weersverwachting voor donderdag, opgemaakt door onze weerkundige medewerker om 12.30 uur: Zonnig en zeer warm.

HILVERSUM, 5 JUNI. De NOS gaat financieel deelnemen in het commeriële produktiebedrijf Rene Stokvisprodukties BV.

ASHINGTON, 5 JUNI. De Ameriaanse regering heeft haar staatsburgers in Syrië gevraagd extra oorzichtig te zijn na berichten over explosies die zich in dat land hebben oorgedaan.

IEV, 5 JUNI. De Oekraïne is sinds pisteren kernmogendheid-af: de laatste Oekraïense kernwapens zijn naar Rusland overgebracht, waar ze worlen vernietigd.

ASHINGTON, 5 JUNI. De Ameriaanse president Clinton is opnieuw bedagvaard om te getuigen in een strafzaak tegen voormalige politieke ienden uit Arkansas.

PARIJS, 5 JUNI. Parijs krijgt een lerde luchthaven bij Beauvilliers, iet ver van Chartres, tachtig kilomeer ten zuidwesten van de hoofdstad.

GENÈVE, 5 JUNI. Het Internationale Rode Kruis schort zijn activiteiten in Burundi op. Een woordvoerder van de organisatie heeft dit vanmorgen in Genève bekendgemaakt. Achtergrond van het besluit is de moord, gisteren, op drie Zwitserse medewerkers van de organisatie in de noordwestelijke provincie Cibitoke. De drie hadden daar water en medicijnen gebracht.

ROTTERDAM, 5 JUNI. Esso, Edah, &A en Hema gaan een chipkaart et een gezamenlijk spaarprograma uitgeven.

Foto: HAVELTE - Minister-president Kok stapt tijdens zijn bezoek aan de Johannes Postkazerne in Havelte in de geschutskoepel van een Leopard-tank. Hij bracht gisteren een werkbezoek aan marine, luchtmacht, marechaussee en landmacht. Tijdens dat bezoek reed Kok op een pantserwagen, keek naar demonstraties en bezocht hij het VN-oefendorp. (Foto WFA, Peter Wassing)

Duitsland heeft gisteren het zelfvertrouwen opgevijzeld voor het eerste groepsduel van zondag tegen Tsjechië. De ploeg van bondscoach Berti Vogts liep gisteren in Mannheim het nietige Liechtenstein met 9-1 onder de voet. Vier dagen eerder verloor de drievoudig wereldkampioen nog met 1-0 van Frankrijk. Andreas Möller en Stefan Kuntz maakten beiden twee doelpunten. Aanvoerder Jürgen Klinsmann viel halverwege de tweede helft in en maakte het voorlaatste doelpunt.

ING heeft zijn belang in de Poolse Bank Slaski alsnog met 7,25 procent kunnen vergroten van 25,9 tot 33,15 procent. Vorige maand leek ING de extra aandelen tijdens een inschrijvingsprocedure mis te lopen. ING betaalt 210 zloty oftewel 132 gulden per aandeel. Voor het pakket legt de bankverzekeraar 90 miljoen gulden op tafel. Bovendien heeft de bank een optie verworven op nog eens 20 procent van de aandelen. Die optie kan de bankverzekeraar in de tweede helft van juli uitoefenen. Dan komt het belang van ING op ten minste 53 procent. Voor die participatie zou ING nog eens 270 miljoen gulden moeten neertellen.

CSM heeft met Sara Lee/DE overeenstemming bereikt over de overneming van de dessertmixen Saroma, Bourbon en Trixy. Hiermee is een omzet van 13 miljoen gulden gemoeid. De drie merken zullen worden ondergebracht bij CSM-dochter Honig Merkartikelen in Koog aan de Zaan.

Foto: AMSTERDAM - Milieuvriendelijke woningbouw op het terrein van het waterleidingbedrijf bij de voormalige Amsterdamse Westergasfabriek biedt veel groen maar weinig parkeerruimte. (Foto NRC/Handelsblad/Maurice Boyer)

Enkele van de films met homoseksuele (sub)thema's die in 'The Celluloid Closet' geciteerd worden:

Minister Zalm heeft het voor elkaar gekregen: God zij met ons mag op de rand van de euro. In ieder geval op de rand van de Nederlandse euro, wat de andere landen doen mogen ze zelf weten. Een belangrijk besluit, want nu is het mogelijk een empirisch antwoord te geven op de vraag waar de mensheid al duizenden jaren mee worstelt: of God bestaat.Als Hij werkelijk bestaat mogen we veronderstellen dat de bede op de munt Hem niet onverschillig zal laten. Ook niet onlogisch is de volgende stap in de redenering: dat Zijn bekommernis zich zal manifesteren in een geringe, maar toch duidelijk meetbare economische verbetering ten opzichte van de landen die hun euro's zonder randschrift de wereld in sturen. Met de EMU-criteria in de hand ligt het antwoord op de laatste Zijnsvraag nu voor het grijpen.

Het is nu wel duidelijk dat generaal Janvier in zijn functie van UNPROFOR-bevelhebber op instructie van president Chirac alles heeft gedaan om luchtaanvallen tegen de oprukkende Serviërs bij Srebrenica te voorkomen. Met zijn lafhartig gedrag liet hij het dapper weerstand bieden Dutchbat jammerlijk aan zijn lot over en werd hij medeschuldig aan de latere uitroeiing van duizenden moslims. Nu achteraf blijkt wie er schuldig is aan de uitblijvende luchtsteun is een vlammend protest op zijn plaats.Maar waar praten we over? Iedereen weet dat Nederland geen poot heeft uitgestoken om Srebrenica daadwerkelijk te verdedigen. Alle chicanes van de Serviërs werden jarenlang zonder morren geaccepteerd. De blauwhelmen vatten zelfs sympathie op voor de Servische beulen. Dus werd er niet gericht op de aanvallende Serviërs geschoten, want, stel je voor, dan schieten ze terug... Nederland mist ten ene male het morele recht om zich kwaad te maken op Janvier en Chirac, want Nederland gedroeg zich even laf. Een protesterend Nederland is de pot die de ketel verwijt dat hij zwart ziet.

Uw politieke redactie schrijft, in de krant van 1 juni, naar aanleiding van de nieuwste onthullingen over de val van Srebrenica: “Toch vond Kok het nog te vroeg om zich af te vragen of de nadere informatie (over de bedenkelijke rol die Chirac zou hebben gespeeld) aanleiding moet geven tot een rehabilitatie van Dutchbat”. Maar hoe kan daarvan überhaupt sprake van zijn? Als ik het goed heb begrepen stond wat Dutchbat betreft het gedrag van onze militairen tegenover de moslims ter discussie, en dat had toch niets uit te staan met het nu onthulde gemarchandeer aan de top? Wel lijkt het me raadzaam onze deelname aan de andere VN-vredestaken onmiddellijk af te breken, zolang Akashi zijn functie niet heeft neergelegd. Dat hij niet is afgetreden is zeker zo schandelijk als het aanblijven van onze Voorhoeve.

In aansluiting op het klemmende betoog van Eshan Kermani ('Eén nota maakt Iran nog geen veilig land', 29 mei) zou ik graag het volgende willen opmerken.

Wat een misselijke uitlatingen van Riccardo Chailly in de krant van 28 mei over de persoon van de voormalige artistiek directeur van het Concertgebouworkest, Jan Zekveld. Het is Chailly zeker ontgaan dat men om de Vara-matinee te kunnen organiseren, contacten 'in de hele wereld' moet hebben en dat dat Zekveld uitstekend is afgegaan.Zou het niet meer voor de hand liggen aan te nemen, dat als iemand met de ervaring en de capaciteiten van Zekveld niet in staat is te functioneren binnen de structuur van het Concertgebouworkest, die structuur een 'bewezen mislukking' is?

TOKIO, 4 JUNI. De Japanse financieringsmaatschappij Shinkyoto Shinpan is gisteren failliet gegaan onder een schuldenlast van 350 miljard yen (ruim 5 miljard gulden). Shinkyoto, dat consumentenkredieten verstrekt, behoort tot de ongeveer 34.000 financieringsmaatschappijen, die in Japan worden aangeduid als 'non-bank-sector'.

ROTTERDAM, 4 JUNI. Slachtoffers ondervinden over het algemeen weinig traumatische gevolgen van een misdrijf. De minderheid die wel psychische averij oploopt, was voorheen ook al ongelukkiger. Die 'ongelukkige' groep wordt ook vaker slachtoffer van een misdrijf. Een somber gestemde partner bemoeilijkt de verwerking van een misdrijf.

Cher amiDit keer wil ik het graag met je hebben over de liefde en het huwelijk. Wij doen over de liefde niet ingewikkeld, maar nemen haar wel serieus. Vergis ik mij als het bij jullie net omgekeerd is? Een vriendin van mij heeft mij wel eens brieven laten lezen van Franse aanbidders. Wat daar allemaal in stond! Het ging over alles behalve over haar of hem. Eilanden, bomen, vogels, etenswaren, muziekinstrumenten kwamen uitgebreid aan bod, maar van haar of hem geen spoor. Wat een verschil met de Nederlandse aanpak! Nederlanders laten geen misverstand bestaan over wie ze zijn ('vrienden noemen mij een doorzetter'), waarom ze schrijven ('ik dacht: ik doe het gewoon') en wat ze ervan hopen ('Zullen we uit eten gaan? Ik betaal!'). Hebben jullie soms meer behoefte aan 'education sentimentale' dan wij? of zijn jullie gewoon minder eerlijk?

Alle Mondriaans op het plaveisel van de Kalverstraat. Alle Picasso's op het gras van de Afsluitdijk. Alle Appels op het Neude, alle Kandinsky's op de Brienenoordbrug, alle Chagalls op het klaverblad Hoevelaken, alle Scholtes en andere postmodernisten op de oevers van de Maas. Laat de wind er overheen waaien, laat het hemelwater erop neerdalen, laat de doeken van mijn part in storm en regen vergaan - maar tóón ze.

In zijn eerste gepubliceerde gedicht 'An evening walk' vertelt William Wordsworth over de pracht en glorie van het landschap van het Lake District, waar zijn wandeling hem doorheen voert. De aantrekkingskracht van dit gebied, waar hij was opgegroeid en dat hij voor zijn studie in Cambridge had moeten verlaten, achtervolgde hem als een passie. Hij vestigde zich, twee eeuwen terug, in Grasmere in een simpele behuizing, Dove Cottage. Tegelijkertijd nam zijn vriend Coleridge zijn intrek in het statige Greta Hall in het twintig kilometer noordelijker gelegen bergstadje Keswick. Na enkele jaren maakte Coleridge plaats voor zijn zwager Robert Southey, die de rest van zijn leven, zo'n veertig jaren, in Greta Hall bleef wonen. Southey was een van Engelands beroemdste dichters en talloze bewonderaars ondernamen de tocht naar het onherbergzame oord om hem te bezoeken.

Zit misdaad in de genen? Hoogleraar genetica en programmapresentator Steve Jones van het University College London zegt: “Ik heb veel vertrouwen in experts.” Dus - in de BBC2-uitzending In the Blood die gisteravond werd uitgezonden - op naar de gevangenis waar Engelands zwaarste jongens zitten.

Fette en fettine zijn de lievelingen van werkende Italiaanse vrouwen, waarvan er velen tussen de middag thuis snel een maal op tafel moeten zetten. Deze dungesneden plakken vlees van kalf, rund, kip of kalkoen hoeven slechts luttele tellen in de pan. Ze worden op zichzelf gegeten na een bescheiden portie pasta. Dit in onderdelen uit elkaar rafelen van de maaltijd is een wijze van eten die ik steeds meer ga waarderen. Een mens maakt op die manier minder kans overvoerd te raken aan tafel. Helaas liggen in onze supermarkten nog niet zulke flinterdunne lapjes vlees als in Italië. Wie dit snelle vleesgerechtje met kalkoenfilet wil maken, vraagt aan de poelier de filet met de draad mee in hele dunne plakjes te snijden, elk ongeveer zo lang en zo breed als een hand en circa 1/4 cm dik. Hij zal gaan grommen, maar houd gewoon het pootje stijf want het loont de moeite. Of snijd zelf het stuk voorverpakte kalkoenborst uit de supermarkt (kalkoenschnitzels zijn te dik) met een vlijmscherp vleesmes horizontaal in twee of drie plakjes, door een hand op het vlees te houden terwijl het mes tussen het vlees door wordt gehaald met een horizontale snijbeweging.

Door Marten Toonder 5361 Tom Poes had intussen niet stilgezeten, en terwijl heer Ollie op weg was naar het verlaten stadje, liep hij peinzend om de beijzelde kolf heen, die in…

Het verlies van Unisource - een gezamenlijke onderneming van PTT Telecom, het Zweedse Telia, Swiss Telecom en het Spaanse Telefonica - is opgelopen van 41 miljoen gulden over 1994 naar 320 miljoen gulden vorig jaar.

DEN HAAG, 4 JUNI. De Consumentenbond pleit voor het loslaten van de huidige beloningsregels van de verzekeringstussenpersonen.

AMSTERDAM, 4 JUNI. Alexander Rinnooy Kan, sinds gisteren voorzitter-af bij de werkgeversorganisatie VNO/NCW, krijgt bij ING een bestuursfunctie bij de onderdelen ING Asset Management (vermogensbeheer) en ING Financial Services International (geïntegreerde financiële dienstverlening buitenland). Daarnaast treedt Rinnooy Kan, zoals al eind vorig jaar bekend werd, toe tot de raad van bestuur van de bankverzekeraar.

AMSTERDAM, 4 JUNI. Op de Amsterdamse effectenbeurs is vanmorgen enthousiast gereageerd op de jaarcijfers van KLM. De winst steeg in het afgelopen boekjaar van 470 tot 547 miljoen gulden. Het aandeel was omstreeks het middaguur gestegen met 1,30 gulden tot 61,90 gulden.

Het aantal zeeschepen dat vaart onder Nederlandse vlag is vorig jaar nog licht gedaald van 557 tot 543. In tonnage was er overigens wel een stijging met 7 procent. Dat blijkt uit het jaarverslag 1995 van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders.

DEN HAAG, 4 JUNI. Op een vuilnisbelt in het Gooi zijn deze week drieduizend belastingdossiers aangetroffen. De belastingformulieren, waarin zijn opgenomen de looninkomsten en renteopgaven van particulieren, waren bedoeld voor het belastingkantoor in Waalwijk. De dossiers zijn na de vondst bij een “landelijke krant” afgegeven. Dat zei een woordvoerster van het ministerie van Financiën vanmorgen in een reactie.

DEN HAAG, 4 JUNI. Vijftien personen worden deze week en volgende week gehoord door de speciale commissie van de Tweede Kamer, die een onderzoek doet naar de CTSV-affaire. Dit maakte de voorzitter van de commissie, J. van Zijl, gisteren bekend.

UTRECHT, 4 JUNI. De joint venture van NS Cargo met Deutsche Bahn (DB) en de Amerikaanse transportonderneming CSX komt als een verrassing. Vooral CSX was de afgelopen maanden veelvuldig genoemd als mogelijke concurrent voor NS Cargo, als eerste echt nieuwe partij op het Europese spoorwegnet. Het bedrijf had immers in Amerika laten zien winst te kunnen maken met goederenvervoer per spoor, en is via zijn dochter Sea-Land een van de grootste aanlanders van maritieme containers in Rotterdam.

Vijf jaar duurden de voorbereidingen voor het eeuwfeest van het familiebedrijf SHV (Steenkolen- Handelsvereeniging). Vorige week volgde de ontknoping: de presentatie van een wel zeer opmerkelijk boek van maar liefst 2200 pagina's en van een multimedia spektakel door SHV'ers.

Met de voor vandaag geplande eerste proefvlucht van de draagraket Ariane 5 wil de Europese ruimtevaartwereld opnieuw aantonen dat ze zich royaal kan meten met de besten van de wereld. Maar in de eerste plaats wil Arianespace, het consortium dat de Ariane-raketten lanceert, toch proberen zijn aandeel van bijna 60 procent op de internationale markt van commerciële satellietlanceringen voor de naaste toekomst veilig te stellen. Want ambitieuze concurrenten, zoals het Sea Launch-consortium, waaraan Amerika, Rusland, Noorwegen en de Oekraïne deelnemen, liggen op de loer.

Een van de voornaamste concurrenten van Arianespace en zijn nieuwe Ariane-5 raket is Sea Launch, een ingenieuze joint venture waarvan de ontstaansgeschiedenis opvallende gelijkenis vertoont met een avonturenroman. Eind 1993 opende Boeing, de voornaamste bouwer van commerciële vliegtuigen, met subsidie van de Amerikaanse regering een kantoor in Moskou. Dat moest uitzien naar mogelijkheden tot samenwerking met de verlamde maar zeer hoog ontwikkelde Russische defensie-industrie.

DUSSELDORF, 4 JUNI. Afschaffing van overuren plus uitbreiding van op de persoon afgestemde deeltijdarbeid kan Duitsland 3,2 miljoen volledige arbeidsplaatsen opleveren, aldus een Keuls onderzoeksinstituut. (DPA)

DETROIT, 4 JUNI. General Motors moet een recordboete van 150 miljoen dollar betalen aan een man die bij een ongeluk met zijn Chevrolet Blazer uit de wagen werd geslingerd en verlamd raakte. GM gaat in beroep. De advocaten van het slachtoffer overtuigden de jury ervan dat de deursloten van de Chevrolet Blazer niet sterk genoeg zijn. (AP)

Door onze correspondent PARAMARIBO, 4 JUNI. Het in Nederland gevestigde Cimaron krijgt voor de openingsvlucht vandaag via Trinidad naar Suriname, in samenwerking met British West Indian Airways, geen landingsvergunning op de Johan Adolf Pengel luchthaven, omdat het BWIA-toestel volgens Suriname de luchtvaartovereenkomst met Trinidad overtreedt. Deze overeenkomst sluit vervoer naar Nederland uit. Met de vlucht van Cimaron zou het monopolie van KLM en SLM worden doorbroken.

WASHINGTON, 4 JUNI. De index of leading indicators, de belangrijkste maatstaf voor de ontwikkeling van de Amerikaanse economie, is in april met 0,3 procent gestegen. De derde achtereenvolgende stijging wijst op een voortgezette gestage economische groei. (AP)

PRAAG, 4 JUNI. De financiële markten in Tsjechië hebben nerveus gereageerd op de uitslag van de parlementsverkiezingen. De koers van de Tsjechische kroon zakte gisteren aanvankelijk met twee procent ten opzichte van D-mark en dollar, nadat de regeringscoalitie van premier Vaclav Klaus de meerderheid had verloren. Later werd het koersverlies teruggebracht tot 0,3 procent. Op de Praagse aandelenbeurs ging de index met 14,8 punten omlaag naar 538,7. De interbancaire rente steeg van 11,79 naar 12 procent. Premier Klaus, de achitect van de economische hervormingen, onderstreepte tegenover de pers dat in tegenstelling tot Polen en Hongarije ex-communisten in Tsjechië geen kans maken weer aan de macht te komen. (Reuter)

NEW YORK, 4 JUNI. Het Amerikaanse holdingbedrijf HFS aast op autoverhuurder Avis. Er zijn volgens insiders gesprekken gaande, al willen de bedrijven dit niet bevestigen.

PARIJS, 4 JUNI. Fransen hebben hoge tarieven en betalen weinig directe belasting. Dat maakt Frans belastingnieuws lastig leesbaar. Ook voor regeerders, die geld zoeken in steeds weer andere indirecte heffingen en groepen burgers troosten met semi-particuliere ontheffingen. Daarom is ieder nieuw fiscaal plan in dit land koorddansen op hoogspanningsdraad.

NEW DELHI, 4 JUNI. Met spanning wacht de zakenwereld op de eerste daden van het nieuwe centrum-linkse kabinet van India, nadat ze de eerste woorden van de nieuwe regering welwillend had ontvangen. De mededeling dat de economische hervormingen van de regering van oud-premier Narasimha Rao zullen worden voortgezet, leidde gisteren tot een stijging van de koersen op de beurs van Bombay met twee procent.

LUXEMBURG, 4 JUNI. Het huidige btw-regime voor sierteelt blijft voorlopig van kracht in de Europese Unie. Dit regime zorgt al enige jaren voor een conflict tussen een aantal EU-lidstaten. België hanteert een hoog btw-tarief en vindt dat alle lidstaten van de Europese Unie dat moeten doen. Andere landen, waaronder Nederland, houden vast aan het lage btw-tarief.

LUXEMBURG, 4 JUNI. De leuze 'God zij met ons' blijft op Nederlandse munten staan, ook als de gulden in 2002 wordt ingeruild voor de euro. Dat concludeerde gisteren minister Zalm (financiën) na afloop van een bijeenkomst van de Europese ministers van financiën in Luxemburg.

PARIJS, 4 JUNI. De Franse belastingen worden verlaagd en het stelsel wordt herzien over een periode van vijf jaar. Doel is arbeid goedkoper te maken en daarmee de economische groei te bevorderen. Probleem is een gebrek aan middelen om sneller te handelen.

CALAIS/DOVER, 31 MEI. De Pride of Kent dobbert voor de havenmond van het Franse Calais. 'Hevige havenbewegingen' is de onduidelijke verklaring voor vijftien minuten vertraging die de ferry oploopt. Het vlaggeschip van P&O European Ferries was ruim vijf kwartier daarvoor uit Dover in het graafschap Kent vertokken voor de zoveelste Kanaalovertocht. Pas als een ander P&O-schip Calais uit is, mag de Pride of Kent aanleggen.

AMSTERDAM, 4 JUNI. Twee van de vier directeuren van Wesselius Effectenbank zijn opgestapt nadat de bank, een dochter van zakenbank MeesPierson, financiële tegenvallers heeft opgelopen. Wesselius wordt reorganiseerd, waarbij de administratie van de effectenhandel wordt uitbesteed en de effectenhandel zelf wordt voortgezet onder garantie van moeder MeesPierson.

LANGRBOEK, 4 JUNI. De SHV (Steenkolen-Handelsvereeniging), een van grootste familiebedrijven in Nederland, heeft de afgelopen 100 jaar circa 3,3 miljard gulden aan vennootschapsbelasting afgedragen, waarvan 3,2 miljard in de afgelopen 25 jaar. Dit blijkt uit het herdenkingsboek dat SHV ter gelegenheid van haar 100-jarig bestaan in zeer beperkte oplage voor de eigen aandeelhouders, personeelsleden en relaties heeft geproduceerd.

Bij het Europese kantoor van Nissan in Amsterdam gaan 75 banen verloren door een reorganisatie. Het verkoopcentrum voor onderdelen en accessoires wordt samengevoegd met het…

LUXEMBURG, 4 JUNI. Duitsland kreeg gisteren van de Europese ministers van financiën een zogeheten tekortoordeel, in verband met de criteria voor de Economische en Monetaire Unie (EMU). Voor Denemarken werd tijdens dezelfde ministerraad in Luxemburg het tekortoordeel ingetrokken.

ROTTERDAM, 4 JUNI. Vakbonden bij Philips voorzien een ingrijpende reorganisatie van de produktdivisie Sound & Vision, waardoor de komende jaren duizenden arbeidsplaatsen zouden vervallen. In Nederland kan de operatie een kleine tweehonderd banen kosten. Philips wil de cijfers niet bevestigen.

DEN HAAG, 4 JUNI. NS Cargo gaat een joint venture aan met Deutsche Bahn en de Amerikaanse transportonderneming CSX. De nieuwe onderneming richt zich op transport van zeecontainers, trailers en wissellaadbakken van deur tot deur (intermodaal transport) binnen Europa. De bedrijfsactiviteiten moeten begin volgend jaar starten. Vandaag hebben de betrokken directies daartoe een letter of intent getekend.

AMSTERDAM, 4 JUNI. De winst van luchtvaartmaatschappij KLM over het boekjaar 1995-1996 is boven verwachting gestegen tot 547 miljoen gulden. Dat is 16,4 procent meer dan de jaarwinst over het vorige boekjaar. KLM heeft de cijfers vandaag bekendgemaakt.

Een jaar voor de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn breekt Jesse Owens binnen VIJFENVEERTIG minuten drie wereldrecords en evenaart een vierde. Met zijn vier gouden medailles in Berlijn kan hij niet voorkomen dat Duitsland - voor de ogen van Adolf Hitler - de meeste medailles wint (89).

SAINT DENIS, 4 JUNI. Atleet Frankie Fredericks heeft gisteren zijn persoonlijk record op de 100 meter geëvenaard. De Namibiër liep bij wedstrijden in het Franse Saint Denis de 100 meter in 9,95 seconden.

ROTTERDAM, 4 JUNI. Wim Ernes blijft aan als bondscoach van de dressuurruiters. In een gesprek tussen de Nederlandse Hippische Sportbond, de amazones Ankie van Grunsven en Tineke Bartels, de vader van ruiter Gonnelien Rothenberger Adrie Gordijn en bondscoach Ernes, zijn de problemen opgelost die het afgelopen weekeinde waren ontstaan. Ernes had Gonnelien Rothenberger-Gordijn met Olympic Dondolo een startverbod opgelegd voor een wedstrijd in Schoten. De bond was het daar niet mee eens, omdat dit voor Rothenberger de laatste kans was op Olympische kwalificatie.Op aandringen van de ruiters blijft Ernes in functie. Hij blijft alleen verantwoordellijk voor de selectie van het dressuurteam, die hij komend weekeind na het Nederlands kampioenschap bekend zal maken.

ARNHEM, 4 JUNI. Clemens Westerhof heeft een nieuwe club in Afrika gevonden: Esmaily. De Arnhemmer tekent morgen een éénjarig contract bij de nummer drie van Egypte. Westerhof is net terug uit Egypte, waar hij tot een mondeling akkoord kwam met Esmaily.De bedoeling is dat de Nederlander de resterende zes competitiewedstrijden als adviseur optreedt. Daarna treedt hij in dienst als trainer. Bij Esmaily werkte eerder al Theo Verlangen. Westerhof werd drie maanden geleden ontslagen bij Mamelodi Sundowns uit Zuid-Afrika. Daarvoor was hij jarenlang bondscoach van Nigeria.

KERKRADE, 4 JUNI. De spitsen Maurice Graef en Tijjani Babangida gaan weg bij hun club Roda JC. Tijjani Babangida vertrek vrijwel zeker naar landskampioen Ajax. Een sollicitatiegesprek bij technisch directeur Van Gaal en de medische keuring moeten de laatste twijfels over de transfer van de Nigeriaan rechterspits wegnemen. Graef vertrekt voor drie seizoenen naar NEC.Roda JC trok Arie Obdam (Volendam) aan en hoopt deze week de besprekingen met de Belg Stephan van der Heijden (Club Brugge) te kunnen afronden.

SHEFFIELD, 4 JUNI. Veertien politieagenten die betrokken waren bij het Hillsborough-drama in 1989 krijgen ruim drie miljoen gulden smartegeld. Voor het begin van de halve finale om de FA-Cup tussen Liverpool en Nottingham Forest kwamen destijds 96 mensen om het leven op de volgepakte tribunes van het Hillsborough-stadion van Sheffield.De agenten verleenden eerste hulp aan de slachtoffers. Ze hielden trauma's over aan het drama en moesten zich onder behandeling van psychiaters en psychologen stellen. Vijf van hen verlieten de politie, anderen zijn nog steeds thuis met ziekteverlof.

ROTTERDAM, 4 JUNI. Joep Brenninkmeijer neemt na zes seizoenen afscheid als coach van de hockeyers van Amsterdam. “Gevoelsmatig zeg ik na zo'n lange tijd: het is genoeg geweest. Daarnaast is mijn besluit ingegeven door wat kleine irritaties zoals de vervelende play-offs en het selectiebeleid van de bondscoach”, aldus Brenninkmeijer die met de mannenploeg twee keer landskampioen werd en ook acht seizoenen de vrouwen van Amsterdam onder zijn hoede had.Het bestuur van de hoofdklasseclub is momenteel druk doende een geschikte opvolger voor Brenninkmeijer (50) te vinden. Als de clubleiding daarin niet slaagt, heeft de huisarts uit Amstelveen zich bereid verklaart alsnog voor één seizoen door te gaan.Volgens een meerderheid van de spelers ontbreekt het hoofdtrainer Jack Holtman vooralsnog aan ervaring om Brenninkmeijer op te volgen.

LAUSANNE, 4 JUNI. Het succes van de Oost-Europese wielrenners in de Ronde van Italië duurt onverminderd voort. Gisteren won de Oekraïner Gontsjenkov de zestiende etappe, van Aosta naar Lausanne. De Rus Pavel Tonkov blijft leider in het algemeen klassement. De kans is redelijk groot dat de 27-jarige Rus aanstaande zondag in finishplaats Milaan als tweede Rus in de historie van de Giro tot winnaar wordt uitgeroepen. Zijn landgenoot Berzin won de editie van 1994.

EINDHOVEN, 4 JUNI. Vernietigend was zijn rechtse hoek, groots zijn overwinning. Omstuwd door vrienden en bekenden vierde Eddy Smulders gisteravond op uitbundige wijze de prolongatie van zijn Europese titel in het halfzwaargewicht. Nadat de 'oohs' en 'aahs' plaats hadden gemaakt voor jubel en applaus, gooide de bokskampioen beide armen triomfantelijk in de lucht terwijl enkele meters verderop zijn tegenstander versuft voor zich uit staarde.

ROTTERDAM, 4 JUNI. Het meespelen van Frank de Boer bij het Europees kampioenschap voetbal is hoogst onzeker. Op de training van het Nederlands elftal in Katwijk verzwikte de 26-jarige Ajacied gisteren zijn kwetsbare rechterenkel. Bondscoach Hiddink toonde zich pessimistisch. “Het ziet er niet goed uit. Ik hoop maar dat ik me vergis.” De medische staf van Oranje neemt vandaag of morgen een beslissing over de aanwezigheid van de international in Engeland.

Wat kunnen sommige dingen toch raar lopen. Daar las ik van Paul Gascoigne en zijn wilde makkers en onmiddellijk steeg mijn bloeddruk naar ongezonde hoogte. Wat een vlegels! Als er drank in de buurt is deugen Britse voetballers absoluut niet. Ze maakten daar in het vliegtuig op weg naar huis en komend uit Hong Kong, waar ze twee oefenwedstrijden hadden gespeeld, voor omstreeks vijftienduizend gulden kapot. Volgens een stewardess leek het alsof er een bom was ingeslagen. Hier paste een kribbig stukje, vooral morele verontwaardiging. Niet te kras van stijl, want de NRC houdt van de fijne nuance, maar toch een paar opmerkingen recht uit het hart van iemand die de sport gaarne in correcte sfeer ziet beoefend.

PARIJS, 4 JUNI. Alsof Michael Stich een finale had gewonnen, zo enthousiast reageerde zijn aanhang na de zege op de titelhouder, Thomas Muster. In de catacomben van het stadion stormde Nikki Pilic, de voormalige coach van Stich, af op de Nederlander Sven Groeneveld, zijn huidige coach. “Goed gedaan jongen. Prachtig werk”, schreeuwde Pilic, gewoonlijk een ingetogen man.

Om ernstig verslaafde, vaak recidiverende junks tot afkicken te dwingen, denkt de overheid aan een nieuwe strafrechtelijke mogelijkheid: vrijheidsbeneming voor twee jaar. Maar volgens P.A.M. Mevis zou dat een ernstige vergissing zijn: voor deze maatregel ontbreekt elke juridische en ethische grondslag.

AMSTERDAM. De hele winter danste de naam door de stad: Annemieke Roobeek, Annemieke Roobeek, als een liedje dat niet meer uit je hoofd wilde verdwijnen. Annemieke Roobeek zou de volmaakte combinatie zijn van flair, talent, creativiteit, moederschap en intelligentie. Annemieke Roobeek zou twee hoogleraarschappen tegelijk bekleden, in een groot aantal projecten participeren en tegelijkertijd de stad op stelten zetten met een grootschalig experiment op het gebied van democratische vernieuwing. Ik kreeg elke maand weer nieuwe Forum-bulletins bij de post met om de andere alinea wel haar naam. Annemieke Roobeek zou geen problemen kennen, maar slechts oplossingen.

'Quid est patria nostra?', met deze vraag (wat is ons vaderland?) begint een Lets leerboek Latijn uit 1962. Ik heb al heel wat merkwaardige methoden voor de klassieke talen gezien. Zo zag ik een paar jaar geleden in Leningrad dat enkele leerlingen in het gelukkige bezit waren van een leerboek Latijn voor veeartsen; zo hoefden ze niet alle rijtjes in hun schrift over te schrijven. Het werk uit de jaren vijftig was verlucht met constructietekeningen van dieren. De enkele foto's waren voorzien van opwekkende Latijnse onderschriften als 'Het Sovjetzwijn staat bovenaan' - een waarheid als een koe. Maar dat een Lets leerboek met de vraag 'Quid est patria nostra?' begon, was nieuw. Het is nog fout Latijn ook, want het antwoord luidt: “Patria nostra terra sovietica est.” Als de sovjetwereld ons vaderland is, had het vraagwoord quae moeten zijn: welk? Quid vraagt immers naar het wezen. (Daarom laat de Latijnse Vulgaat Pilatus in correct Latijn vragen: “Quid est veritas?”, wat is waarheid?) De Letten, die in 1962 eenderde van hun bevolking aan Stalinistische deportaties hadden verloren, moesten blij zijn deel uit te maken van het machtige sovjetvaderland: “De sovjetwereld, is zij klein of groot?” (Terra sovietica, utrum parva an magna?) De sovjetwereld is groot en sterk (magna et valida). En Letland? “Lativa parva est.”

HET WHITEWATER-SCHANDAAL wil maar niet doorbreken, maar het wil ook niet weggaan. De lijst van kennissen en medewerkers van de Amerikaanse First Family die in verband met de affaires rond de Clintons het loodje hebben moeten leggen, blijft groeien. Kort geleden sprak een federale jury in Clintons thuisstaat Arkansas een schuldigverklaring uit over zijn oude zakenvriend McDougal en zijn opvolger als gouverneur, Tucker.

DE DOELSTELLINGEN van de NAVO waren alleszins duidelijk toen deze organisatie in 1949 werd opgericht. Het ging erom de Russen buiten de deur te houden en de Amerikanen betrokken te laten blijven bij de verdediging van West-Europa. Door de ineenstorting van de Sovjet-Unie en het bij gevolg wegvallen van de Russische dreiging, kwam de organisatie voor een groot identiteitsprobleem te staan. De verhoudingen in Europa veranderden zo ingrijpend dat de NAVO het gevaar liep een stille dood te sterven als ze zich niet zou aanpassen aan de nieuwe verhoudingen.

Zonder één enkele tegenstem heeft de Tweede Kamer onlangs de motie-Remkes aanvaard. In deze motie suggereren indieners VVD, PvdA, D66 en CDA dat gemeenten waardestijgingen van onroerende zaken zonder meer laten uitmonden in lastenverzwaringen voor de burgers. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) maakt daartegen ernstig bezwaar.

Gefeliciteerd met de overwinning die uw cost-cutting computer heeft behaald op de grafische vormgeving van uw krant. NRC HANDELSBLAD is gesneuveld in schoonheid.

Nederland verwaarloost de culturele banden met Vlaanderen, betoogde Flip C. Droste op deze pagina (9 mei). Hij heeft daarin gelijk, vindt Arie Jan Gelderblom, maar zijn analyse van de oorzaken van Nederlands terughoudendheid blijft te veel aan de oppervlakte. Nederland worstelt nog steeds met de bittere erfenis van de Belgische Opstand.

Zaterdag besloot staatssecretaris Schmitz (justitie) met tegenzin de wachttijd waarna een asielzoeker een permanente verblijfsvergunning krijgt, te verlengen van drie naar vijf jaar. Vluchtelingen protesteren tegen het lange wachten. De onzekerheid vreet aan hun ziel.

DEN HAAG, 4 JUNI. “Mijn advies is: doen wat we doen kunnen. Als je gaat zitten wachten op zekerheden kan je wel eens voor enorme moeilijkheden komen. Mijn hoop is dat de internationale samenwerking versterkt, maar het enthousiasme van een jaar of zes geleden lijkt te verdwijnen.”

ROTTERDAM, 4 JUNI. Het aantal studenten dat zich inschrijft voor een studie informatica aan een universiteit blijft 'zorgwekkend' achter bij de vraag uit het bedrijfsleven. In de periode 1990-1994 in de instroom nagenoeg gehalveerd, van 818 eerstejaars in 1990 tot 448 eerstejaars in 1994.

ZOETERMEER, 4 JUNI. Bezuiniging verbroedert. Ook in het middelbaar beroepsonderwijs. Eind april maakte minister Ritzen (Onderwijs) bekend dat hij wil bezuinigen op de beurzen van MBO'ers. Een maand later zijn de gelederen gesloten.

‘Het Toneel Speelt’ debuteert met Vondels ‘Jozef in Dothan’ Het Toneel Speelt is de naam van een nieuw theaterinitiatief van Hans Croiset en Ronald Klamer dat zonder subsidie…

Ton de Leeuw, die vrijdag op 69-jarige leeftijd overleed in Parijs, waar hij zich vanaf 1986 als vrij scheppend componist had gevestigd, betrad nimmer een restaurant of andere publieke plaats waar muzak klonk. Daarvoor had hij de muziek te lief. Hij beschouwde de westerse cultuur als een oppervlaktecultuur, kritiseerde het westerse muziekleven als te gehaast en te uiterlijk. Daarom vroeg hij zich af of het niet van cultureel provincialisme getuigde, dat we ons pas in het midden van de Twintigste eeuw realiseerden dat muziek buiten de Europese traditie even waardevol kan zijn als de onze.

Alice Jetten, Dries en Dries. Uitg. Querido, ƒ 19,90. Sylvia Plath, Het Doetterniettoepak. Ill. Rotraut Susanne Berner, Uitg. Querido, ƒ 22,90. Rotraut Susanne Berner, Het avontuur. Vert. Bart Moeyaart, Uitg. Ludion.

Concert: Orkest van de Achttiende Eeuw o.l.v. Frans Brüggen. Gehoord: 3/6 Beurs van Berlage Amsterdam. Volgende concerten: 4 en 5/6, 21.00 uur.

Tentoonstelling: Ujamaa IV. T/m 28/6. Gate Foundation, Herengracht 344, Amsterdam. Ma t/m vr 10-17u.

LONDEN, 4 JUNI. In een Engelse tuin is een beeld van Cupido gevonden dat is gemaakt door de 18de eeuwse beeldhouwer Antonio Canova. Het 1.2 meter hoge marmeren beeld dat wit was geschilderd en onder het vuil en mos zat, zal op een veiling in Londen waarschijnlijk minstens 2.5 miljoen gulden opbrengen. Het beeld, al anderhalve eeuw zoek, was licht beschadigd, maar inmiddels zijn de handen en het ontbrekende piemeltje gerestaureerd. Canova is sinds enkele jaren vooral in Engeland fameus, nadat het Amerikaanse Getty Museum zijn beeld De drie gratiën uit Engels bezit wilde kopen. Uiteindelijk werd het beeld na bijdragen van de Engelse regering, sponsors en particulieren van in totaal 24 miljoen gulden voor Engeland behouden.

AMSTERDAM, 4 JUNI. Een collectie brieven en manuscripten van de dichter Adriaan Roland Holst (1888-1976) komt op 12 juni bij Van Gendt Book Auctions in Amsterdam onder de hamer. Het materiaal is uniek, zegt woordvoerder H. Tyenk. “Werk van de 'prins der Nederlandse dichters' komt nooit op een veiling.” De verzameling bevat essays, brieven en manuscripten voor de gedichten Vroolijk, Vreemd, Vreeselijk en Roem fnuikt de kracht waaraan hij zich ontbrandt. Roland Holst kreeg voor zijn oeuvre onder andere de Constantijn Huygensprijs (1948), de P.C. Hooftprijs (1956) en de Prijs der Nederlandse Letteren (1959). Zijn tekstregels sieren het Nationale Monument op de Dam in Amsterdam. De Nederlandse inbrenger van de collectie wil anoniem blijven.

AMSTERDAM, 4 JUNI. Theater- en tv-producent Joop van den Ende heeft de gemeente Amsterdam toestemming gevraagd voor de aankoop van het bioscopengebouw Calypso/Bellevue Cinerama aan de Marnixstraat, dat wellicht leeg komt te staan na de komende uitbreiding van het aantal bioscoopzalen in Amsterdam. Van den Ende wil het pand verbouwen tot een podium voor jonge theatergroepen die liever langere series in de hoofdstad spelen dan op tournee gaan. Hij zal daartoe tevens een jaarlijkse subsidie van ƒ 750.000 beschikbaar stellen. De gemeente Amsterdam heeft nog niet gereageerd. (ANP)

BERLIJN, 4 JUNI.De Spaanse sopraan Pilar Lorengar is zondag op 68-jarige leeftijd in Berlijn overleden. Lorengar, die aanvankelijk vooral Mozart zong en later veel Italiaans repertoire, was van 1961 tot 1991 verbonden aan de Deutsche Oper. Ze maakte met haar zilveren stem en warme persoonlijkheid ook een grote internationale carrière met optredens in tal van grote Europese en Amerikaanse operatheaters, maar ook in Zuid-Amerika, Japan en Australië.

AMSTERDAM, 4 JUNI. De VSB-Poëzieprijs 1996 is toegekend aan de dichter Leo Vroman. Hij krijgt de prijs van 50.000 gulden voor zijn bundel Psalmen en andere gedichten, waarmee hij volgens de jury vorig jaar op 80-jarige leeftijd een nieuw hoogtepunt toevoegde aan zijn reeds zo omvangrijke hooggeprezen oeuvre en zijn overtuigingskracht nog vergrootte. De prijs wordt 18 juni uitgereikt in De Rode Hoed in Amsterdam, waar Vroman een rede zal houden. De jury bestond uit Wim Bronzwaer, Herman de Coninck, Tatjana Daan, Max Nord en Marjoleine de Vos.

Op 16 juni velt Rusland een oordeel over vijf tumultueuze jaren onder Boris Jeltsin. Eerste aflevering van een serie over de kiezers. Vandaag Nikolaj Stepanov: een arts die in 1991 op de barricaden klom.

LUXEMBURG, 4 JUNI.Niet alleen Groot-Brittannië, ook Nederland zal vandaag tijdens een raad van de Europese ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken voorbehoud aantekenen bij besluitvorming. De Eerste en de Tweede Kamer hebben minister Dijkstal (Binnenlandse Zaken) deze boodschap meegegeven, omdat de documenten voor de raad te laat en onvoldoende vertaald in Den Haag zijn aangekomen. Eind vorige week was de definitieve agenda nog niet beschikbaar.

Het neerhalen van de Amerikaanse A-6E Intruder door de Japanse torpedobootjager Yugiri tijdens een oefening in de Stille Oceaan is allesbehalve uniek. Het per ongeluk schieten op eigen eenheden is van alle tijden.

LONDEN, 4 JUNI. Hoewel de bijeenkomst van Europese ministers van Landbouw gisteren in Luxemburg niet tot een onmiddellijke versoepeling van het mondiaal exportverbod voor Brits rundvlees heeft geleid, sprak de Britse regering vanmorgen toch over “een belangrijke stap voorwaarts”. Negen van de vijftien ministers stemden gisteren voor gedeeltelijke opheffing van het exportverbod, daarmee een beslissing overlatend aan de Europese Commissie. Deze heeft al aangekondigd dat ze het verbod op een aantal bijprodukten van Brits rundvlees zoals gelatine en talk zal intrekken.

BERLIJN, 4 JUNI. De zestien ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO hebben de gisteren in Berlijn genomen stappen voor modernisering van het bondgenootschap toegejuicht als een versterking van zowel de Europese defensie-identiteit als van de NAVO zelf.

LUANDA, 4 JUNI. De president van Angola, Jose Eduardo dos Santos, heeft gisteren zijn kabinet ontslagen en alle transacties in buitenlandse valuta stopgezet totdat er een nieuwe regering is.Reden voor het ontslag zou de steeds erger wordende economische crisis in Angola zijn. In het land is een tekort aan alle basisbehoeften en de inflatie bedraagt er inmiddels 4.000 procent op jaarbasis. (Reuter)

BONN, 4 JUNI. Ondanks Chinese irritatie over de Duitse kritiek op het Chinese mensenrechtenbeleid gaat minister van Buitenlandse Zaken Klaus Kinkel volgende maand toch naar Peking. Hij ontmoet daar 11 juli zijn collega Qian Qichen, zo zei hij gisteren. Afgelopen weekeinde heette het in Bonn nog dat het geplande bezoek was opgeschort zonder dat, zoals een woordvoerder van Buitenlandse Zaken het zei, een nieuwe reisdatum was bepaald.Dat nieuws werd in verband gebracht met Chinese ergernis over een recente kritische rede van Kinkel over mensenrechtenschendingen in China en een op dat thema gerichte internationale conferentie die Kinkels partij, de FDP, in Bonn wil organiseren.

NEW YORK, 4 JUNI. De Verenigde Naties hebben een oproep gedaan aan de internationale gemeenschap om tachtig miljoen dollar ter beschikking te stellen voor Irak. Dat heeft een woordvoerster van de volkerenorganisatie gisteren bekendgemaakt. De ondersecretaris-generaal voor humanitaire zaken, Yasushi Akashi, heeft, aldus de woordvoerster, daartoe vrijdag een brief aan “traditionele donorlanden” gestuurd.De oproep was al voorbereid voordat de Verenigde Naties en Irak op 20 mei een akkoord bereikten over de verkoop van Iraakse olie in ruil voor voedsel en medicijnen. (Reuter)

'Urbanisatie biedt kansen' De gevolgen van de steeds toenemende verstedelijking staan centraal op de Habitat 2-conferentie die gisteren in de Turkse stad Istanbul van start ging. Die gevolgen zijn niet per definitie negatief, zo schrijft de bevolkingsorganisatie van de VN, UNFPA, in haar jaarlijkse Wereldbevolkingsrapport.

TEL AVIV, 4 JUNI.Kopstukken in de Israelische Arbeidspartij kruisen sedert de verkiezingsuitslag van vorige week de degens over de vraag wie de verantwoordelijkheid voor de minimale nederlaag van Shimon Peres tegen Benjamin Netanyahu in de schoenen kan worden geschoven. Wie heeft, bij de eerste rechtstreekse verkiezingen voor het premierschap, Peres de sombere opiniepeilingen onthouden en hem tot het einde gevleid met optimistische prognoses? Was het Ehud Barak of Chaim Ramon? Wie van beide potentiële opvolgers van Peres liegt? Ontregelde de machtsstrijd tussen deze twee zeer ambitieuze karakters mogelijk al vóór de verkiezingen het apparaat van de regerende Arbeidspartij?

Foto: LONDEN - De president van de Palestijnse bestuursautonomie, Yasser Arafat, werd gisteren verwelkomd door de Britse premier, John Major, bij diens ambtswoning in Downing Street in Londen. In een lezing gisteravond voor de studentenvakbond van de Universiteit van Oxford riep Arafat de nieuwe premier van Israel, Netanyahu, op onmiddellijk de belofte van zijn voorganger, Peres, gestand te doen om de Israelische troepen uit Hebron op de Westelijke Jordaanoever terug te trekken. (Foto Reuter)

MANAMA, 4 JUNI. De regering van Bahrein heeft Iran er gisteren van beschuldigd betrokken te zijn bij een complot om de regering van de Golfstaat omver te werpen. Een woordvoerder van het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de beschuldiging onmiddellijk tegengesproken.

Hans Alders is altijd een snelle geweest. Zijn hele politieke en bestuurlijke carrière al. Zo snel dat hij voor zijn 44e toe is aan een bedaagde bestuurlijke functie als Commissaris der Koningin. In een provincie waar hij, afkomstig uit Nijmegen, weinig mee heeft én waar men, gemeten aan de terughoudende reacties, vooralsnog weinig met hem heeft.

GRONINGEN, 4 JUNI. In Groningen wordt met weinig enthousiasme op de benoeming van Alders gereageerd. Hij krijgt het voordeel van de twijfel. Maar er heerst vooral twijfel of Alders wel voldoende politiek gewicht heeft om de Groningse belangen goed te kunnen behartigen.

GENÈVE, 4 JUNI. Genève is toch wel een beetje saai voor Hans Alders. De stad is “zo veilig als een kluis”. “Je kan er prachtig wonen”, zegt hij in zijn Geneefse kantoor met uitzicht over de bergen. “Maar op cultureel gebied gebeurt hier maar een of twee keer per jaar iets belangrijks. Die voorstellingen zijn vervolgens alleen toegankelijk voor abonnementhouders.” En abonnementen zijn weer net zo schaars als de evenementen waarvoor ze worden aangeschaft.

DEN HAAG, 4 JUNI. Nederland doet waarschijnlijk geen poging de Japanse terroriste uitgeleverd te krijgen die onlangs in Peru is gearresteerd. Yoko Okuyama wordt verdacht van betrokkenheid bij de gijzeling in de Franse ambassade in Den Haag in 1974.

MAASTRICHT, 4 JUNI. Café-eigenaren mogen lastige klanten voor jaren de toegang weigeren ondanks het openbare karakter van een kroeg. Dit blijkt uit een uitspraak in een kort geding maandag van de rechtbank in Maastricht. Een gast van café Des artistes op het Vrijthof mag gedurende twee jaar zijn stamkroeg niet bezoeken omdat hij zich daar had misdragen.

ROTTERDAM, 4 JUNI. Thuiszorg Rotterdam zal vanaf half juni de huishoudelijke zorg aan circa elfduizend patiënten in Rotterdam drastisch inkrimpen. De directie zegt dat deze bezuiniging nodig is wegens het grote verlies, dat in het eerste half jaar van 1996 3,5 miljoen gulden bedroeg. De bezuiniging heeft alleen gevolgen voor de huishoudelijke taken, zoals ramen lappen en vloeren dweilen.

ARNHEM, 4 JUNI. De rechtbank in Arnhem heeft vandaag in de '4M-zaak' twee Turkse broers van 39 en 35 jaar oud veroordeeld tot celstraffen van 14 en 12 jaar wegens jarenlange drugshandel. Twee andere broers worden elders berecht. In september 1995 werd de 4M-bende opgerold. De advocaten menen dat politie-infiltranten de verdachten hadden uitgelokt tot het plegen van misdrijven. Volgens de rechtbank is dat niet zo.

POINT-A-PITRE, 4 JUNI. Drie drugshandelaren in het bezit van achthonderdkilo cocaïne zijn in de nacht van zondag op maandag gearresteerd op Saint-Barthélémy, een van de eilanden van de Franse Antillen. De drie verbleven op Sint Maarten. De handelaren kregen motorpech tijdens een transport tussen Saba en Sint Maarten. Ze werden gearresteerd door Franse en Nederlandse politiemensen ter plaatse.

CDA-senator vreest teloorgang van departement Door onze redacteur ROB SCHOOF DEN HAAG, 4 JUNI. Hij noemt het -een „schokkende gedachte”. CDAsenator J.R.

Foto: SOEST - De provincie Utrecht is vanmorgen begonnen met de verwijdering van zo'n 1.400 autowrakken bij het sloopbedrijf Schut in Soest. Sinds tien jaar leeft het bedrijf in onmin met de autoriteiten, omdat het zich niet aan de regels houdt. In december verloor het sloopbedrijf zijn laatste beroepsprocedure bij de Raad van State. De wrakken zullen worden afgevoerd naar twaalf sloopbedrijven in de regio. Ongeveer honderd auto's hebben nog verkoopwaarde en zullen door Domeinen worden verkocht. Over een week moet het terrein zijn ontruimd. (Foto Evelyne Jacq)

DEN HAAG, 4 JUNI. De meerderheid van de instellingen voor verstandelijk gehandicapten heeft geen richtlijnen voor dwangverpleging bij mensen die zichzelf verwonden en melden dergelijke maatregelen niet aan de inspectie. Dat is vanaf 1994 volgens de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ) wel verplicht.

AMSTERDAM, 4 JUNI. Openbaar-vervoersbedrijven die een toename van het aantal passagiers verwezenlijken, krijgen daar extra geld voor. Dit gaat wel ten koste van bedrijven waar het aantal passagiers terugloopt.

30 graden Deze week kunnen de eerste tropische dagen van de zomer van 1996 in de boeken worden geschreven.

Ontwijkende en liegende verdachten kunnen het humeur van een rechter danig vergiftigen. Een rechter heeft liever dat een verdachte niet antwoordt dan dat hij zich uitput in smoezen die alleen maar de zitting ophouden. In dat opzicht heeft de Amsterdamse politierechter, mevrouw mr. M. van Kamp, het vandaag dan ook niet getroffen met de twee verdachten. Zij zitten soms zó om de waarheid heen te draaien dat ze er zelf duizelig van lijken te worden.

ALMERE, 4 JUNI. Een meerderheid van de raadsfracties van Almere is voorstander van de komst van een coffeeshop in hun gemeente. Alleen het CDA en de Almerepartij zijn mordicus tegen. De VVD is verdeeld. Dat bleek gisteravond tijdens de commissievergadering algemene zaken. De gemeenteraad neemt later deze maand een besluit.

HOLWIERDE, 4 JUNI. Als minister Sorgdrager hem grote morele steun had toegezegd was hij misschien nog doorgegaan. Huisarts G. Kadijk voelt zich door de politiek in de steek gelaten en een late brief van de minister verandert daar niets meer aan. “Ik zie het niet meer als mijn verantwoordelijkheid de kar te trekken. Na twee keer een zware gang naar de rechtbank vind ik het nu wel genoeg.”

Foto: AMSTERDAM - De Rembrandt-toren aan de rand van Amsterdam komt langzaam tot leven. Een half jaar na de officiële opening hebben zich vier bedrijven in de hoogste toren van Amsterdam (135 meter) gevestigd. Daarmee is volgens de projectontwikkelaar Sedijko bijna een kwart van het kantooroppervlak verhuurd. (Foto NRC Handelsblad, Maurice Boyer)

Minister Dijkstal (Binnenlandse Zaken) heeft in het weekeinde “veel misverstanden opgeroepen en verwarring gezaaid” door te suggereren dat alle 26 korpschefs van de politie van functie moeten verwisselen. Dit zei de Nijmeegse burgemeester d'Hondt, voorzitter van het korpsbeheerdersberaad, gisteren in een reactie op de consternatie die was ontstaan naar aanleiding van Dijkstals uitspraken.

AMSTERDAM, 4 JUNI. De bestrijding van de criminaliteit in Amsterdam schiet tekort. Het college van Burgemeester en Wethouders signaleert “vier significante bedreigingen”: het vergroten van de illegale markt, de investering van criminele gelden, de relatie tussen etnische (jongeren)groepen en de georganiseerde criminaliteit, en de vervlechting van 'onderwereld' en 'bovenwereld'. Hiervoor acht het college een “substantiële beleidsimpuls” noodzakelijk.

7 Op het bordes van het stadhuis in Zeist liggen zes asielzoekers, die al vijf dagen in hongerstaking zijn.

Foto: BIJ GROZNY - Een Russische officier brengt Tsjetsjeense rebellen op nadat ze het staakt-het-vuren zouden hebben geschonden. In Ingoesjetië onderhandelen de Russen vandaag met Tsjetsjeense opstandelingen. (Foto Reuter)

LUXEMBURG, 4 JUNI. Zes lidstaten van de Europese Unie hebben vannacht op een top van EU-ministers van Landbouw in Luxemburg een versoepeling van het exportverbod op Brits rundvlees geblokkeerd. Toch wordt het exportverbod deze week waarschijnlijk opgeheven voor de bijprodukten talg (rundvet), gelatine en stierensperma, omdat het initiatief nu ligt bij de Europese Commissie. Die heeft zich al eerder voorstander verklaard van versoepeling.

TOKIO, 4 JUNI. Een Japans marineschip heeft vandaag tijdens een grootscheepse militaire oefening per vergissing een vliegtuig van de Amerikaanse marine neergeschoten. De tweekoppige bemanning van het vliegtuig is gered.

BERLIJN, 4 JUNI. Europa heeft gisteren zijn slagkracht in de NAVO versterkt, maar wie denkt dat hiermee de Amerikaanse invloed in de Europese defensie is afgezwakt, vergist zich: de NAVO blijft onder Amerikaanse leiding de 'hoofdaannemer' van de Europese veiligheid. De Westeuropese Unie (WEU) mag als 'onderaannemer' met geleend materieel van de NAVO optreden als de Amerikanen niet zelf meedoen. En àls de Amerikanen niet meedoen, zijn het per definitie geen grootschalige operaties.

ROTTERDAM, 4 JUNI. Het failliete Fokker blijft nog tot april volgend jaar vliegtuigen bouwen. In deze periode zullen vijftien toestellen worden geproduceerd. Deze zogenoemde “verlengde afbouw-periode” wordt vooral mogelijk gemaakt door een order van de KLM voor zeven extra Fokker 70's waarmee de KLM-commissarissen vandaag hebben ingestemd. Door deze maatregel krijgen de curatoren meer tijd om te blijven zoeken naar een (internationale) partner voor Fokker, iets wat tot nu toe niet is gelukt.

BERLIJN, 4 JUNI. De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Jevgeni Primakov, heeft vanochtend tijdens de NAVO-ministerraad in Berlijn het Russische verzet tegen uitbreiding van de NAVO in oostelijke richting afgezwakt.

Weersverwachting voor woensdag, opgemaakt door onze weerkundige medewerker om 12.30 uur: Warm en overwegend zonnig zomerweer. Maximumtemperatuur omstreeks 27 graden.

AMSTERDAM, 4 JUNI. De winst van KLM over het boekjaar ’95-’96 is gestegen tot 547 miljoen gulden. Dat is 16,4 procent meer dan de jaarwinst over het vorige boekjaar. Pagina 13