Veldslag om brug Sarajevo; Serviërs zetten hun beleid van geweld voort

Ze gijzelen inmiddels 335 blauwhelmen (onder wie 173 Fransen) en 32 VN-waarnemers uit negentien landen, van wie er zeventien als “menselijk schild” worden gebruikt. Onder de waarnemers zijn twee of drie Nederlanders. De waarnemers worden elke ochtend vastgeketend aan lantarenpalen of andere voorwerpen bij strategische doelen als munitiedepots of bruggen. 's Avonds worden ze losgemaakt. Volgens de VN worden de gijzelaars over het algemeen goed behandeld. Sommigen van hen hebben de mogelijkheid gekregen het VN-hoofdkwartier in Sarajevo te bellen.

De Bosnische Serviërs namen zaterdagmiddag acht Canadese en gisteren 33 Britse en vijf Oekraïense blauwhelmen in gijzeling. Daarbij werden vijf Britten gewond. Twee groepen Britten slaagden er in Gorazde in aan gevangenneming door de Serviërs te ontsnappen, een daarvan door in volle vaart door een Servische controlepost te rijden. De meeste gevangengenomen Britten zijn overgebracht naar een Servische basis bij Visegrad.

De Bosnische Serviërs schoten gisteren in hun 'hoofdstad' Pale ook op verkenningsvliegtuigen van de NAVO, zonder die overigens te raken. Ook beschoten ze Sarajevo, Tuzla en Gorazde met hun artillerie. In Tuzla, waar eind vorige week bij een Servische beschieting - een wraakactie na de eerste luchtaanval van de NAVO - 67 mensen om het leven kwamen, vielen gisteren één dode en vier gewonden.

Zaterdagochtend kwam het in Sarajevo voor het eerst sinds het begin van de oorlog in Bosnië tot een rechtstreekse veldslag tussen blauwhelmen en Bosnische Serviërs. In het centrum van Sarajevo veroverden de Serviërs een observatiepost van de Franse blauwhelmen op de Vrbanja-brug. Ze hadden zich gestoken in Franse VN-uniformen, compleet met blauwe helmen en kogelvrije vesten van de VN, en maakten gebruik van witte wagens van de vredesmacht. De auto's, vesten, helmen en uniformen hadden ze eerder afgenomen van een dertigtal gevangengenomen Franse blauwhelmen bij de bezetting van het wapendepot van Poljine. Bij de inname van de observatiepost werden tien Fransen gevangengenomen.

Kort daarna keerden de Fransen terug. Na een korte veldslag bezetten ze een deel van de brug. Een Fransman en vier Bosnische Serviërs sneuvelden, een tweede Fransman werd even verderop doodgeschoten. De Fransen, die negen man aan gewonden verloren, namen vier Bosnische Serviërs gevangen. Ze namen de observatiepost gedeeltelijk in; gisterochtend ontruimden de Serviërs het resterende deel van de brug, na één gevangen Fransman te hebben vrijgelaten. Een andere Franse gevangene slaagde erin te ontsnappen. Een VN-woordvoerder bestempelde het leger van de Bosnische Serviërs gisteren naar aanleiding van de strijd op de Vrbanja-brug als “een terroristische organisatie”. Met de legerleider van de Bosnische Serviërs, generaal Mladic, was contact opgenomen over de vrijlating van gevangen Fransen, maar Mladic meldde zich niet aan de telefoon.

De Bosnische Serviërs lieten zaterdag weten dat het lot van de gegijzelde blauwhelmen en waarnemers afhangt van “de beslissingen en de acties van de NAVO”. “Deze personen worden vastgehouden zolang de dreiging met luchtaanvallen van de NAVO niet is geweken en zolang UNPROFOR niet tegenover de Servische partij dezelfde houding aanneemt als jegens de andere partijen”, aldus een woordvoerder van de Bosnische Serviërs. Een andere woordvoerder zei later dat de gijzeling “een daad van zelfverdediging is”. “We vinden het niet leuk deze mensen vast te houden. Het is vernederend voor de betrokkenen en hun landen, maar we hebben geen keus.” De meeste gegijzelde blauwhelmen in Sarajevo zijn bewakers van de negen VN-depots voor zware wapens rond de Bosnische hoofdstad, die alle door de Serviërs zijn bezet. De tweehonderd daar opgeslagen zware wapens zijn door de Serviërs meegenomen; sommige ervan werden gebruikt in de strijd tegen de Fransen op de Vrbanja-brug.

De Bosnische premier Silajdzic zei gisteren dat de VN in Bosnië “voor een afgrond staan” omdat ze “het Servische fascisme te lang hebben getolereerd”. “De toestand zou beter zijn geweest als de VN beter naar onze waarschuwingen hadden geluisterd dat het Servische fascisme niets begrijpt van verklaringen, oproepen en resoluties, maar alleen luistert naar geweld”, aldus de premier. Volgens hem kunnen de VN hun fouten in Bosnië alleen goedmaken door hard op te treden tegen de Servische provocaties en moet de internationale gemeenschap het wapenembargo tegen Bosnië opheffen. Silajdzic zei gevoelens van sympathie te koesteren jegens de VN-blauwhelmen en -waarnemers die nu door de Bosnische Serviërs worden gegijzeld. “Maar de VN zouden zich nooit met Bosnië hebben mogen bemoeien als ze niet in staat zijn hun eigen mensen te beschermen.” (Reuter, AP, AFP)