Banenplan à la Française

Bij de presentatie van de regeringsverklaring in de Assemblée Nationale, vorige week, beschreef Juppé de massale werkloosheid als “het koudvuur van de Franse samenleving, de ruïnering van de economische en financiële stabiliteit van Frankrijk”. De nieuwe regering, aldus de premier en partijgenoot van president Chirac, moet worden beoordeeld op haar resultaat bij de bestrijding van de werkloosheid. In Frankrijk is het percentage werklozen substantieel hoger dan in andere grote industrielanden.

De aanpak is een bestedingsimpuls. Uitkeringen en minima gaan omhoog, er komt een tweejarige subsidie om werkgevers aan te sporen langdurig werklozen in dienst te nemen. Dat is niet het recept waarop de sociaal-economie van Frankrijk zit te wachten. Talloze deskundigen binnen en buiten Frankrijk hebben gepleit voor liberalisatie van de Franse arbeidsmarkt, voor scholing, voor aanpassing van het minimumloon en het jeugdloon. Toen de vorige premier dat in maart 1994 probeerde te verlagen, werd daar luidruchtig tegen gestaakt en werd het plan vervolgens ingetrokken.

DE FRANSE ECONOMIE heeft dringend behoefte aan grotere flexibiliteit en aan lagere rente. De korte rente in Frankrijk bedraagt bijna het dubbele van die in Nederland of Duitsland, ondanks een lagere inflatie. Hier wreekt zich het gebrek aan geloofwaardigheid van het Franse monetaire beleid, beleggers eisen een risicopremie op de Franse franc omdat ze beducht zijn voor een politiek besluit tot devaluatie. Nu Juppé zelf heeft gezegd dat de stabiliteit van de franc ondergeschikt is aan de banengroei, is die vrees alleszins gerechtvaardigd.

De keuze draait in Frankrijk dus, gewild of ongewild, om de Europees georiënteerde handhaving van de koppeling van de franc aan de D-mark of invoering van een nationaal banenplan. Juppé probeerde vorige week het dilemma te ontwijken. “Ik weiger de keuze tussen een sterke franc of banen te aanvaarden”, zei hij in de Assemblée Nationale. Maar als het monetaire beleid blijft gehandhaafd, de arbeidsmarkt niet wordt versoepeld en de uitgaven worden gestimuleerd, lijkt het recept voor een nieuwe muntcrisis gegeven. Tenzij in Duitsland de Bundesbank ruimte ziet om de Fransen tegemoet te komen.

IN 1981 BEGON president Mitterrand zijn ambtsperiode met een socialistisch experiment. Hij verhoogde het minimumloon, stimuleerde de economie met overheidsuitgaven, nationaliseerde sleutelindustrieën en banken. Jacques Chirac, toen nog in de oppositie, waarschuwde dat het experiment geen twee jaar zou duren en hij kreeg gelijk. Geteisterd door inflatie en kapitaalvlucht stortte de economie in. Voor het blok geplaatst door het Duitse dreigement de franc niet langer te ondersteunen had de toenmalige minister van financiën Jacques Delors toch nog drie dagen nodig om Mitterrand ervan te overtuigen de economische koers om te gooien.

Chirac gaat niet zover als Mitterrand veertien jaar geleden. Maar aan de uitgavenkant lijkt het beleid dat premier Juppé in de Assemblée Nationale bekendmaakte, een herhaling van toen. Verhoging van de lonen in het algemeen en van het minimumloon in het bijzonder, hogere pensioenen, subsidies voor banen. En tegelijkertijd de belofte om het Franse financieringstekort, door een expansief beleid opgelopen tot zes procent, terug te dringen naar de norm van 'Maastricht' om in 1999 met de monetaire unie te kunnen beginnen. Hoe dit allemaal met elkaar te rijmen is, blijft volstrekt onduidelijk.

HET IS KLINKENDE politiek, maar de financiële markten waar het oordeel over de financiële soliditeit wordt geveld, kijken daar anders tegen aan en zij lieten de franc dan ook onmiddellijk zakken. De verkiezingsbelofte wordt gehouden en de banengroei zal ongetwijfeld op gang komen. Of de Franse economie en de franc het houden, valt zeer te bezien.