'Brutering' van Heerma stuit op groeiend verzet

De tegenstanders zijn vooral te vinden in de grote steden, de groeikernen en bij de Woonbond, de belangenorganisatie van huurders. Zij hebben Heerma en de Tweede Kamer bestookt met brieven waarin zij hun bezwaren uiteenzetten, in de wetenschap dat bewindsman en parlement er maandag samen over vergaderen. De beslissing moet voor 15 maart vallen.

Steun ondervinden de tegenstanders van het Onderzoeksinstituut OTB, een onderdeel van de Technische Universiteit Delft, dat gespecialiseerd is in volkshuisvesting. OTB-onderzoeker drs. J. Conijn wees eerder dit jaar op de “grote rechtsongelijkheid” die in de sociale huursector dreigt als gevolg van de 'brutering', de term waarmee Heerma's plannen worden aangeduid. Heerma verweet Conijn vervolgens dat hij van incomplete aannames uitging. Maar gisteren bleek dat Conijn steun heeft gekregen van de Amsterdamse advocaat en hoogleraar recht der ruimtelijke ordening, prof. N. Koeman, die de bruteringsovereenkomst als “strijdig met beginselen van behoorlijke wetgeving” heeft aangeduid.

Het probleem met de miljardenoperatie, die het ministerie van volkshuisting in één klap van het predikaat grootste subsidiegever van Nederland verlost, is dat de macro-redenering achter de brutering op de schaal van de individuele woningcorporatie niet altijd opgaat. Vooral corporaties die nog tot ver na de eeuwwisseling op jaarlijkse rijkssubsidies voor hun bestaande woningen rekenden, vrezen de problemen. Die zijn vooral te vinden in de groeikernen en de grote steden.

Een initiatiefgroep van 23 corporaties uit groeigemeenten als Spijkenisse, Nieuwegein en Almere wees er onlangs op dat veel meer woningen als gevolg van de operatie onbetaalbaar worden voor de laagste inkomens door het wegvallen van de subsidies. De vier grote steden hebben uitgerekend dat hun huuverhogingen de komende jaren steeds zo'n tien procent hoger zullen zijn dan het verwachte landelijk gemiddelde. Namens deze vier steden drong de Rotterdamse wethouder Vermeulen bij Heerma en de Tweede Kamer aan op speciale steun om deze gevolgen van de brutering te verzachten.

Acht woningcorporaties uit Arnhem, Amsterdam, Lelystad, Purmerend, Rotterdam en Utrecht hebben de 'Initiatiefgroep Kapitaalmarktleningcorporaties' opgericht, die financiële problemen voorzien voor 250.000 huurwoningen, tien procent van het totale bezit van corporaties. Het zijn woningen die met kapitaalmarktleningen zijn gefinancierd. De vrees bestaat dat zij extra in het nadeel komen door het wegvallen van subsidies. Zij hebben Koeman ingeschakeld, die meent dat met het schrappen van de subsidies het rechtszekerheidsbeginsel, het vertrouwensbeginsel en het rechtsgelijkheidsbeginsel worden geschonden.

Heerma heeft eerder gezegd dat de bruteringsoperatie alleen bij een 'breed draagvlak' kan worden uitgevoerd. Nog altijd heeft hij de overkoepelende organisaties van de woningbouwcorporaties (Nationale Woningraad en Nederlands Christelijk Instituut Volkshuisvesting) achter zich. Dat geldt niet voor de Woonbond, die de Tweede Kamer heeft gevraagd de bruteringsovereenkomst open te breken. De organisatie voorziet dat de huurverhogingen tot 2010 fors boven de inflatie zullen blijven uitkomen en noemt dat onaanvaardbaar.