Het nieuws van vrijdag 28 december 1990

ER was eens een man die ver landinwaarts woonde en geen buren had. Hij was een slimme jager die zichzelf moest bedruipen. Zo werden ze man en vrouw.

Jaap van Heerden: 'Ik heb in het noorden de lokatie waar Gods straffende hand toeslaat, gezocht.'J. Bernlef ging terug naar het Zweedse Karlstad waar hij dertig jaar geleden…

De hier afgedrukte verhalen van de Inuit of Eskimo's dragen een inmiddels archaïsch geworden karakter. Ze zijn niet eerder in een Nederlandse vertaling verschenen, maar…

Eerl man die vrouwen eet, een uit ijs getoverde beer, een propere vos als gemalin — over zulke dingen wordt op een vanzelfsprekende manier verteld in de eskimoverhalen die…

1 Het noorderlicht in Kopenhagen, 1 februari 1707 Het noorderlicht in Dantzig, 17 maart 1716 Foto van het noorderlicht boven Kiruna, Zweden Schets van het noorderlicht…

Een kajak op de hofvijver.

Voor de Groenlanders is Gerti Nooter, conservator van het Leidse Volkenkundig Museum, 'die meneer die werkstukjes komt kopen'.Hoe zijn de Finnen? 'We zijn geen yuppies.

Het zijn donkere dagen maar in het Cultureel Supplement straalt het noorderlicht. Het is vreselijk, de wereld vergaat, alles staat in vuur en vlam\ riepen de mannen van W…

Basketbal Week in Haarlem, 4e speeldag. Poule B: Commodore Den Helder (Ned) - Olympique d'Antibes (Fra) 108-99 (57-48). Toeschouwers: 3000 (uitverkocht).

Indy' opende voor luyendijk veel deuren.

(in miljoenen guldens) activa Goud Bijz. trekkingsrechten in IMF Reservepositie in IMF Ecu's Vorderingen in goud / deviezen Voorschotten rekening-courant Papier in disconto…

naam 13.15 u slotkrs omzet opgskrs hste Igste 13.15 u vor bdg vor bdg vor bdg heden koers koers heden abn-amro 31,50 31,60 89633 31,60 31,60 31,60 31,60 aegon 107,90 107,60…

Gebrekkige dienstverlening.

™ale Middenkoersen (11.00 uur) ƒ $ £ DM ' — 0.5833 0.3073 0.8862 ' 1.7145 - 0.5269 1.5194 3.2540 1.8979 - 2.8837 1.1284 0.6582 0.3468 — 0.3318 0.1935 0.1020 0.2940 5 4600…

Koereen om 12.00 uur en slotkoersNRC Handelsblad / bron LIMAKO & DATASTREAM

Inhoud Binnenland pagina 10. Buitenland pagina II. Beurskoersen pagina 12 en 13.

Lusteloosheid typeerde vanmorgen de stemming aan de meeste beurzen. Nadat New York en Tokio gisteren neerwaarts eindigden, was er in Europa op de laatste beursdag weinig…

Toen Lubbers in 1982 zijn eerste kabinet presenteerde stelde hij zich ten doel de econortiie van de lage landen langs drie sporen op te stoten in de vaart der overige…

De Tsjechoslo waakse regering schaft op 1 januari het verschil tussen de handelskoers en toeristenkoers van de kroon af. De officiële koers is vandaag voorlopig vastgesteld…

De aankoop van duurzame goederen is in de Verenigde Staten vorige maand 10,5 procent gedaald, een nieuwe aanwijzing dat de economie er slecht voor staat. Pagina 11

Nobel Industrier Sverige en de Zweedse staatsonderneming Foerenade fabriksverken bundelen per 1 januari hun defensie-activiteiten in een nieuwe onderneming,…Nobel en

p e Bovag heeft de exploitanten van pompstations onder zijn leden geviseerd voorlopig geen extra heffing te leggen op elektronische betalingen. De bond wil de uitkomst…

De opiniepagina is een podium voor discussie. Hoofdartikelen geven de mening van de krant weer, de gesigneerde artikelen en de tekeningen, de mening van de auteurs.

Door Martin van AmerongenSommige politici oriënteren zich ideologisch op befaamde voorgangers als George Washington, Winston Churchill, Tomas Masaryk of Willem Drees. Het…

Onder de kop 'Bij Schiphol ij nint de economie het van het '|j C u' bericht NRC Handelsblad 8 de verdubbeling van het aan\ervoerde mensen in de koï „je twaalf jaar. Met het…

NOS: Ieder heel uur nieuws. TROS: 7.07 TROS Nieuwsshow. (7.30 Nws.).

06.00 Ochtendprogrammering, met o.a. Rete Mia. 08.00 Télékids. Moors.

NCRV: 20.03 NCRV-Bulletin. 21.03 Lui luisteren. NOS: 23.06 Met het oog op morgen.

18.00 RTL4 6 Uur Nieuws. 18.15 Prijzenslag, spelprogramma. 18.45 Scrabble, telefoonspel.

NEDERLAND 1 NOS 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden. 13.05 Einde. VARA 13.45 De VARA matinee: Montserrat Caballé en Marilyn Horne.

NCRV 18.30 Otmar Fischer, portret van deze wijnboer, burgemeester en dominee. NOS 19.00 (S) Journaal. 19.49 Ha, die Pa, comedyserie.

Door Marten Toonder7553 De heer Prlwytzkofski keek met groeiende ontstemming naar de groeiende menigte, en tenslotte maakte woede zich van hem meester. „Hier moet ja…

★ The Cure (Charles Chaplin, 1915, VS). Drankvoorraad belandt in bron van kuuroord. Zelf valt Charlie in handen van sadistische masseur Eric Campbell.

Bhutan - Lotusgarten der Götter • Reportage over het koninkrijk Bhutan in de Himalaya. Sinds 1972 toegankelijk voor toeristen. Duitsl.3-west, 18.00-19.00u.

Door Marcel Haenen De verslaggever van KRO's Brandpunt Fons de Poel maakt twee weken voor het moment suprème al een aangeslagen indruk. „Hoesten is mijn enige vorm van…

BERLIJN, 28 dec. — In Berlijn za | op korte termijn geen opvangruimte meer zijn voor Sovjet-jode n. Dit heeft een woordvoerder v an de gemeente bekend ge•naakt.

Erich honecker heeft een zomer lang de zorgen ontkend.

Door onze weerkundige medewerker WAGENINGEN, 28 dec. — Het warmste jaar van de eeuw sluit in stijl af met vrij zacht en stormachtig weer en ook 1991 lijkt ruig te beginnen.

Pag. 2: Weeroverzicht

Noorderlicht 1-8 „Geen potlood kan het tekenen, geen kleuren kunnen het schilderen en geen woorden kunnen het in al zijn luister beschrijven," verzuchtte een poolreiziger…

Weersverwachting voor morgen opgemaakt door onze weerkundige medewerker om 12.30 uur: Vannacht aan de kust stormachtige wind. Morgen bewolkt en vooral in het midden en…

32 pagina 's BINNENLAND 2,3 BUITENLAND 4,5 OPINIE 7 KUNST 14 TELEVISIE/RADIO 6 ACHTERPAGINA 8 SPORT 15 ECONOMIE 9-11 BEURS 12,13 FAMILIEBERICHTEN 10 SUPPLEMENTEN 17-31

ROTTERDAM, 28 dec. — Na een intensieve lobby is het Canadese staatsbedrijf Candu er in geslaagd een tweede zwaar water reactor van eigen ontwerp aan ZuidKorea te verkopen.

ALGIERS, 28 dec. — Ruim 100.000 Algerijnen, onder wie veel Berbers, hebben gisteren een grote betoging in Algiers gehouden om te protesteren tegen een woensdag door het…

PEKING, 28 dec. - De Chinese minister voor openbare veiligheid. Wang Fang, is gisteren afgezet en vervangen door Tao Siju.

BAHREIN, 28 dec. — SaoediArabië verliest tot nu toe meer geld door de gevolgen van de Golfcrisis dan het aan extra winst uit olieverkopen heeft binnengekregen. Pagina 9

ROTTERDAM, 28 dec. — Nederlands eerste genetisch gemanipuleerde kalfje Adriana blijkt het kunstmatig bereide gen dat haar uiteindelijk een verhoogde weerstand tegen de…

De Verenigde Bloemenveilingen Aalsmeer (VBA) heeft over 1990 voor het eerst een omzet geboekt van twee miljard gulden. Die grens werd gisteren gepasseerd, aldus een mededeling van de bloemenveiling. Ten opzichte van 1989 steeg de omzet ruim zeven procent. Met name in de week voor Kerstmis werd een fors hogere omzet behaald (plus 25 procent).

Exxon Chemical Holland, de Nederlandse chemiedivisie van de Amerikaanse oliemaatschappij Exxon verwacht dat de winst in vergelijking met vorig jaar, dit jaar sterk zal dalen.

ROTTERDAM, 28 DEC. Zuid-Korea heeft bij Atomic Energy of Canada Ltd (AECL) voor 535 miljoen dollar een zwaar water reactor besteld. Vandaag is in Seoel het betreffende contract tussen AECL-dochter Candu en de Koreaanse elektriciteitsmaatschappij Korea Electric Power Corp. (Kepco) getekend. Dat is in Ottawa bekend gemaakt.

AMSTERDAM, 28 DEC. Lusteloosheid typeerde vanmorgen de stemming aan de meeste beurzen. Nadat New York en Tokio gisteren neerwaarts eindigden, was er bij de Europese beurzen op de laatste beursdag van dit jaar weinig kooplust te bespeuren.

ROTTERDAM, 28 DEC. De Bovag heeft de exploitanten van pompstations onder zijn leden geadviseerd voorlopig geen extra heffing te leggen op elektronische betalingen. De bond wil de uitkomst afwachten van nader overleg met de banken over elektronisch betalen.

Voorstelling: La Musica, van Marguerite Duras, door het Nationale Toneel. Vertaling: Alex Mallems en Rezy Schumacher; regie: Aike Dirkzwager; spelers: Josee Ruiter, Bram van der Vlugt, Tobia Jantzen; decor en kostuums: Mirjam Grote Gansey. Gezien: 22-12, Theater aan de Haven, Den Haag. Tournee t-m 14-2.

Op de parallelmarkt van de Amsterdamse effectenbeurs worden op 4 januari gewone aandelen geintroduceerd van New Europe Hotels nv. De vennootschap die is gevestigd op Curacao, ao, wil vermogen beleggen het hotelbedrijf in Midden- en Oost-Europa. Het effectenhuis Van Meer James Capel verzorgt de introduktie.

AMSTERDAM, 28 DEC. Het College van beroep van de Reclame Code Commissie heeft een klacht van de Vereniging Eigen Huis tegen de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) afgewezen. Eigen Huis vond dat de NVM met de zinsnede 'taxeert met bouwkundig inzicht' in een televisiespot en advertentie meer beloofde dan deze organisatie waar kan maken. Bij het publiek zou ten onrechte de indruk worden gewekt dat men geen andere deskundigen nodig heeft.

Het Rotterdamse sleepvaartbedrijf Adriaan Kooren heeft een vijfjarig contract afgesloten met de in Riga gevestigde Sovjet-rederij Latvian Shipping Company.

'De moeilijkste dag van mijn leven', zo noemde Gennadi Janajev de dag van gisteren op zijn eerste persconferentie na zijn problematische verkiezing tot vice-president van de Sovjet-Unie. Kwam hij bij de eerste stemming 32 stemmen te kort, president Gorbatsjov stond op een herkansing en veel gedeputeerden verklaarden Janajevs echec uit hun onbegrip van de kiesprocedure. Janajev wilde zich al terugtrekken, maar Gorbatsjov wist van geen wijken en bij de tweede stemming kozen 1237 afgevaardigden alsnog voor Janajev, wiens voordracht als een volslagen verrassing was gekomen. 'De stemmen tegen mij waren ook stemmen tegen de president', aldus Janajev op zijn persconferentie. Door tegen hem te stemmen wilden afgevaardigden hun ongenoegen over het beleid van de president tot uitdrukking brengen.

OP TWEE MAART 1966 ging Nederland het transplantatietijdperk binnen. Toen vond de eerste niertransplantatie in ons land plaats in het Academisch ziekenhuis Leiden. De transplantatiepraktijk heeft sindsdien een enorme vlucht genomen, maar het gebrek aan donororganen vormt een belangrijke handenbinder voor de medici. Het gat tussen vraag en aanbod vindt een spiegelbeeld in een hardnekkig verschil van mening over de geboden aanpak. 'Toestemmingssysteem' (nee, tenzij) of 'geen bezwaarsysteem' (ja, tenzij), dat is de vraag.

TIRANA, 28 dec. - De Albanese oppositie heeft boos gereageerd op de weigering van de communistische partij, de parlementsverkiezingen uit te stellen van 10 februari tot 2 mei. Ze eist een referendum waarin de bevolking zich moet uitspreken over de datum van de verkiezingen.

'De helft van alle kerkelijke functionarissen heeft gespioneerd voor de Stasi.' Dat valt in Duitsland te horen en te lezen. Overigens zonder dat daar enig bewijs voor kan worden geleverd aangezien archieven van inlichtingendiensten niet openbaar zijn.

Een jaar of vijf geleden kwam ik voor het eerst boven de poolcirkel. Het was in Umingmaktok, een klein Eskimodorp in Noord-Canada, een uur of vijf vliegen van Yellowknife, de provinciehoofdstad van Northwest Territories. Het watervliegtuigje draaide eerst wat rondjes boven het dorpje aan de rand van de Noordelijke IJszee. In de verte was een onafzienbare vlakte van schuivend ijs zichtbaar met hier en daar een afbrokkelende ijsberg, maar langs de kust was wel wat open water. Volgens de piloot zou er, nu midden juni met zuidenwind, in de ondiepe baai wel een ijsvrij plekje te vinden zijn. En inderdaad, het vliegtuigje landde (of hoe noem je dat bij watervliegtuigen?) zonder veel problemen en we taxieden naar de wal.Twee uur 's nachts, maar de zon stond nog hoog boven de horizon. Toch had ons groepje van acht journalisten niet verwacht dat het hele dorp zou uitstromen. Het hele dorp dat waren een stuk of tien moeders, enkele oudere mannen en een hoop kinderen. De meeste mannen waren een paar honderd kilometer verderop aan het jagen en zouden pas over een maand terugkomen.

De Duitse douane heeft een zwendel met namaak-champagne, voorzien van het merk Moet et Chandon, ontdekt.

Wat was het belangrijkste feit in 1990? Ongetwijfeld de Duitse hereniging. Die heeft de politieke kaart van Europa grondig veranderd. De Sovjet-Unie heeft geen bondgenoot meer in Midden-Europa en is daardoor in feite naar de rand van ons werelddeel teruggedrongen.

Particulieren kunnen vanaf 1 januari subsidie krijgen voor het aanbrengen van dubbel glas zonder de voorwaarde dat ook andere energiebesparende maatregelen in huis worden…

De deelneming van het Duitse Volkswagen-concern in de Tsjechische branchegenoot Skoda zal over vijf jaar zijn toegenomen tot zeventig procent.

BOEKAREST, 28 dec. - De Burgeralliantie, een groepering van oppositionele intellectuelen in Roemenie, heeft naar aanleiding van het mislukte kerstbezoek van ex-koning Michael het parlement gevraagd de voormalige vorst officieel uit te nodigen voor een bezoek aan zijn geboorteland.

Betogers met een afbeelding van de Algerijnse oppositieleider Hocine Ait Ahmed trekken op naar het presidentiele paleis in Algiers.

ROTTERDAM, 28 dec. - Volgens het ministerie van buitenlandse zaken verblijven er nog 1.066 Nederlanders in de landen en regio's in de directe omgeving van Irak. Het ministerie heeft de landgenoten wier aanwezigheid niet per se vereist is het advies gegeven ruimschoots voor 15 januari 1991 te vertrekken. Op die datum verstrijkt het ultimatum dat de Verenigde Naties hebben gesteld aan Irak ten aanzien van het terugtrekken van troepen uit Koeweit.

JERUZALEM, 28 dec. - Het Israelische hooggerechtshof heeft de uitwijzing verboden van vier Palestijnen uit de Gazastrook die ervan worden verdacht leiding te geven van de extremistische moslimbeweging Hamas.

JOHANNESBURG, 28 dec. - De Zuidafrikaanse regering gaat de terugkeer van ballingen vergemakkelijken door toe te staan dat hun terugreis naar Zuid-Afrika door buitenlanders wordt betaald. Onder de Zuidafrikaanse wet is voor ontvangst van financiele hulp uit het buitenland toestemming van de regering nodig.

ALGIERS, 28 dec. - Ruim 100.000 Algerijnen, onder wie talrijke Berbers, hebben gisteren een mars door het centrum van Algiers gehouden om te protesteren tegen een wet die het Arabisch tot de enig toegestane officiele taal maakt.

DIYARBAKIR, 28 dec. - 'We hebben ons huis door de peshmerga's op laten knappen', vertelt mevrouw Gulay in Diyarbakir (Oost-Turkije). 'Die mensen zijn betrouwbaar en ze werken hard. Je hebt bovendien het gevoel dat je hen een beetje helpt; in het kamp krijgen ze bijna niets te eten. Onze regering laat die mensen gewoon verrekken, omdat het maar Koerden zijn.'

NEW DELHI, 28 dec. - De zeven weken oude Indiase minderheidsregering van premier Chandra Shekhar heeft gisteren tijdens een chaotische vergadering in het parlement een motie van…

EINDHOVEN, 28 dec. - Bobby Robson bijt liever het puntje van zijn tong af dan iets ten nadele van zijn club, zijn collega's, of zijn spelers te zeggen. Alleen de schone was komt buiten aan de lijn. Robson is niet alleen voor twee jaar coach van PSV, hij is Engelsman en vooral heer. Daarom komt er ook geen onvertogen woord over zijn lippen over zijn assistent Hans Dorjee. Het tweetal is onafscheidelijk bij PSV's activiteiten. 'Hans is onmisbaar voor mij', vindt Robson, die niettemin veel nadrukkelijker de eerste man is dan Hiddink indertijd. 'Ik heb hier een Nederlandse assistent nodig. Ik kende weinig spelers, sommige clubs zeiden mij niets.'

GENEVE, 28 dec. - Het Zwitserse Hooggerechtshof heeft gisteren bepaald dat Imelda Marcos, de weduwe van de vroeger Filippijnse president Ferdinand Marcos, een bedrag van naar…

AVIGNON, 28 dec. - Georges Marchais, de leider van de Franse communistische partij, heeft vanmorgen het ziekenhuis in Avignon verlaten waarin hij was opgenomen na een hartaanval.

ODH Communicatie heeft overeenstemming bereikt met Partake Invest in Amsterdam over de overneming van VUGA Systemen te Zoetermeer. De Haagse groep wil niet zeggen welk bedrag met de overname is gemoeid.

DEN HAAG, 28 dec. - Een verdachte die weigert zijn naam te noemen wordt niet strafbaar, maar mag voortaan wel meteen worden gefouilleerd. Minister Hirsch Ballin (justitie) heeft vandaag het wetsvoorstel anonieme verdachten in deze zin gewijzigd. Hij handhaaft de mogelijkheid om dergelijke verdachten kort vast te zetten.

HAARLEM, 28 dec. - Cees van Rootselaar en Robert Smith zijn guards ofwel spelverdelers. De eerste heeft basketbal geleerd, de laatste werd bij wijze van spreken met een basketbal in zijn handen geboren. Van Rootselaar (25) is een harde werker, speelt sober, geen enorm talent, maar door zijn stabiliteit altijd waardevol. Smith, tien jaar ouder, is een raspaard, een trapezewerker die met een driedubbele schroef naar de basket klimt.

HELSINKI, 28 dec. - Voor de zuidkust van Finland is gisteren in een zware sneeuwstorm een schip met tien opvarenden omgeslagen.

Is Finland de Achterhoek van Europa? 'Het is maar hoe je het bekijkt: van hieruit is Finland het centrum en zitten jullie daar in Nederland in de periferie.' Marjoleine de Vos ging in Finland naar het theater, zag Finse kunst ('Dada sloeg hier nooit aan, wij zijn niet zo licht') sprak met dese schrijver Kalevi Haikara en trachtte het 'Finse gevoel' te doorgronden.Het meest opwindende aan Finland is misschien wel het Fins: niets van te begrijpen. Voor de rest lijkt alles wel zo'n beetje bekend. Dat is een vergissing zeggen de Finnen. Geen niet-Fin kan het Finse gevoel echt doorgronden. Onze complexen, onze moeilijkheden - ze mompelen wat, sluiten hun gezichten, nemen een slokje. Het Finse gevoel. Iets moeilijks, duisters, eenzaams dat schijnt te bestaan maar zich niet wil laten benoemen.

BANGKOK, 28 dec. - China levert nog steeds wapens aan de Cambodjaanse Rode Khmer, ondanks eerdere verzekeringen van Peking dat het hiermee was gestopt.

DEN HAAG, 28 dec. - Rechercheurs van de Delftse politie hebben in een pand in Den Haag 105 kilo cocaine in beslag genomen.

VOORBURG, 28 dec. - Het gemiddeld aantal gereden kilometers per personenauto is van september tot november met ongeveer 5 procent gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 1989.

AMSTERDAM, 28 dec. - Pension Zeezicht in Amsterdam, het eerste pension in Nederland voor zwerfkinderen, krijgt van de gemeente twee ton subsidie.

AMSTERDAM, 28 dec. - De fondswerving voor de restauratie van de Portugees-Israelitische Synagoge in Amsterdam heeft tot nu toe 1,3 miljoen gulden opgebracht.

AMSTERDAM, 28 dec. - Toepassing van het in onze rechtspraak buitengewone middel van de herziening (revisie) heeft Steve H. vlak voor Kerst dan toch een vrijspraak gebracht van de 'carnavalsmoord'. Daarvoor heeft hij inmiddels vijfeneenhalf van de twaalf jaar cel waartoe hij was veroordeeld, opgeknapt. Steeds heeft hij ontkend, maar de doorbraak kwam pas toen zijn halfbroer bekende dat hij in Rotterdam tijdens een festival een 'cocainekoning' had gedood en daarvoor werd veroordeeld.

ROTTERDAM, 28 dec. - De Britse schrijver Salman Rushdie heeft vandaag in een artikel in het dagblad The Times verklaard dat hij weer moslim is geworden. 'Ik ben zeker geen goede moslim', aldus de auteur, 'maar ik kan nu zeggen dat ik een moslim ben.' Rushdie is bijna twee jaar geleden door de toenmalige Iraanse leider imam Khomeiny ter dood veroordeeld op beschuldiging van anti-islamitische uitspraken in zijn boek De Duivelsverzen.

Twee Scandinavische schrijvers schreven een brief aan NRC Handelsblad. John Gustavsen uit Troms(o-) in Noord-Noorwegen, roemt de talloze mogelijkheden van zijn mooie land, en Paavo Haavikko de bekendste schrijver van Finland, stuurde een groet uit het donker. 'Waarom moesten we liegen tegen de bomen, uit wier lichaam voortreffelijk, glanzend papier is gemaakt?' vraagt hij zich af.1.

Hou-nou-toch-op. Zondag 30 december, Ned.1, 20.20u.

Moermansk ligt op bijna 70 graden noorderbreedte op het schiereiland Kola aan de Barentszee. Eind december heerst hier de absolute poolnacht, slechts onderbroken door het noorderlicht. In deze havenstad, waar de havens voor onbevoegden gesloten zijn, is geen bootje of viskraam te vinden.'Waiting for the sun, waiting for the sun, waiting for you to come along', zingen The Doors in de matrozendiscotheek van Moermansk. Disc-jockey Antosja, blond, blauwe ogen en een longinhoud van zeker 6 liter, staart peinzend de door onrustige lichteffecten doorboorde zaal in. Hoe lang hij nog op zijn meisje moet wachten, vermeldt de geschiedenis niet. Wat de zon betreft ligt de zaak duidelijker in Moermansk. Die komt pas eind januari voor het eerst weer boven de horizon. Elke ochtend melden de kranten de lengte van de dag. Vandaag - begin december - duurt zij 1 uur en 45 minuten. Het wordt dan wel licht, maar de zon krijg je niet te zien en de lucht is sneeuwgrijs. Eind december heerst de absolute poolnacht, slechts onderbroken door het noorderlicht, dat overigens in de stad bijna nooit zichtbaar is. Te veel neon.

Toen Janneman Robinson de Expotitie naar de Noordpool organiseerde, wist hij zelf niet waaraan hij begon, al leek het er toch een beetje op. Hij sprak tenminste het woord 'Expeditie' goed uit. Toen Winnie de Poeh vroeg: 'Gaan we op een Expotitie?', zei Janneman Robinson: 'Expeditie, malle ouwe beer! Er is een 'x' in, zie je?'Poeh, een Beer met een Heel Klein Beetje Verstand, zei dat hij het begreep, maar in werkelijkheid begreep hij er niks van. En terecht: Janneman Robinson sprak het woord 'Expeditie' dan wel goed uit, maar kon niet eens uitleggen waarom Poeh 'Expotitie' verkeerd uitsprak. En al had Janneman Robinson dan wel begrepen dat je er tijdens een 'Expeditie' op uit ging, wat de Noordpool was wist hij niet. Maar dat kon ook niet, die moest immers nog worden ontdekt.

DELFT, 28 dec. - Volgend jaar duurt een seconde langer dan dit jaar. Op 1 januari 1991 zal de laatste minuut voor 1 uur 's nachts 61 seconden duren. Dit heeft het Nederlands Meetinstituut (voorheen het IJkwezen) meegedeeld.

BEESD - Een struisvogel en een kangeroe hebben gisteren dankbaar gebruik gemaakt van een omgewaaid hek bij een dierenverblijf in Beesd om een wandeling te maken langs de…

VOLKEL, 28 dec. - Het vredesactiekamp dat vorige week bij de vliegbasis Volkel werd ingericht uit protest tegen de oorlogsvoorbereidingen in het Golfgebied is vanmorgen ontruimd. Twintig activisten, die voor vanmiddag een actie hadden aangekondigd, zijn gearresteerd.

FRANEKER, 28 dec. - De Europese Commissie trekt volgend jaar 4,5 miljoen gulden uit voor de ondersteuning van minderheidstalen in Europa, waaronder het Fries. Het bedrag betekent een verdubbeling van het budget dat in 1990 voor dit doel beschikbaar was.

DEN HAAG, 28 dec. - Per schip is vanochtend even na elf uur een lijn overgebracht van zeesleper de Dordtse Bank naar het Britse containerschip Maersk Yare, dat sinds gisteravond kwart over zeven tegen het Scheveningse strand schurkt. Het 93 meter lange schip kwam gisteravond voor het de Scheveningse haven binnen wilde lopen in problemen.

ROTTERDAM, 28 dec. - Medicijnen die de pijnstiller glafenine bevatten mogen vanaf 31 december in Belgie niet meer worden verkocht. Dit besluit is genomen in verband met de ernstige bijwerkingen van het middel.

DEN HAAG, 28 dec. - De Nederlandse regering kan de export van chemisch afval naar de voormalige DDR niet tegenhouden. Pogingen van het ministerie van Milieubeheer om de export te voorkomen zijn mislukt.

GROESBEEK, 28 dec. - Het gebouwencomplex van de Nederlandse vereniging van Fokkers van Edelpelsdieren (NFE) in Nederasselt is vanmorgen grotendeels door brand verwoest.

De vraag naar champagne is de afgelopen jaren explosief gestegen. De Franse leveranciers boeren goed, maar de vraag is hoe lang nog. De vrees bestaat dat de groeiende champagnebel weldra zal barsten. De voorheen zo gezapige bedrijfstak dreigt zich te verslikken in agressieve marketing, schaalvergroting en dure druiven.

WASHINGTON-BAGDAD, 28 dec. - Zowel de Verenigde Staten als Irak hebben gisteren duidelijk gemaakt geen concessies te overwegen om tot een oplossing van de Golfcrisis te komen.

MOSKOU, 28 dec. - Ex-vakbondsman Gennadi Janajev is gisteren na sterke aandrang van Michail Gorbatsjov bij een tweede ronde alsnog met 1.237 stemmen voor en 562 tegen als vice-president van de Sovjet-Unie gekozen. Het vierde Volkscongres is vervolgens afgesloten in een totale patstelling over het budget voor 1991. Drie dagen voor het einde van het financiele jaar is de begroting nog niet rond.

AMSTERDAM, 28 dec. - De Amerikaanse dominee en fotograaf Don Mader (43) die naakte minderjarige jongens heeft gefotografeerd en deze foto's heeft geexposeerd, is vandaag door de…

PARAMARIBO, 28 dec. - Is er in Suriname eigenlijk wel een echte coup gepleegd? Na de 'kerstcoup per telefoon', op zich al een curiositeit, stellen sommigen in Paramaribo zich deze wat bizarre vraag.

Het begon op zondag 30-9, toen we ergens ten westen van Toledo aan de Taag gingen zitten. Ik zei dat het heel bevorderlijk zou zijn voor ons buitenlandgevoel als er een zilverreiger langskwam en even later kwam er een zilverreiger langs. 'Mooi', zei ik, 'en dan nu een ijsvogel.' En even later begon inderdaad een zwaailichtblauw vogeltje heen en weer te flitsen over de zeepgroene rivier. Kortom, een ijsvogel was toen nog iets bijzonders.

PARAMARIBO, 28 dec. - Suriname moet voor zondag een nieuwe regering krijgen. Dit zijn de legerleiding en de drie regerende politieke partijen van het Front (NPS, VHP en KTPI) overeengekomen. De nieuwe regering wordt een zakenkabinet, dat als belangrijkste taak krijgt binnen honderd dagen verkiezingen uit te schrijven.

HARARE, 28 dec. - Een zware bomexplosie heeft de vertrekhal van de streng bewaakte luchthaven van de Angolese hoofdstad Luanda gisteravond zwaar beschadigd.

Het Vierde Volkscongres in Moskou was het congres van de verwijten, over hervormers die zijn weggekropen, de dictatuur die komt, het centrum dat de republieken besteelt, de…

MELLERY, 28 dec. - Christian Kinard beaamt volmondig dat hij een solide en aantrekkelijk huis bewoont, maar hij voegt er bitter aan toe: 'Het zou niet in Mellery moeten staan.' Mellery, een dorp van 600 zielen ten zuiden van Brussel, kwam zomer 1987 breeduit in het nieuws door de ontdekking van een reusachtige, voornamelijk uit Zuid-Holland afkomstige berg bedrijfsvuil, die hier illegaal was gestort in een zandgroeve. Kinard, een 41-jarige belastingconsulent, woont aan de voet van de inmiddels afgedekte, tien hectare grote steenpuist. Het zwaar vervuilde percolatiewater uit de belt is ook bij hem de tuin ingedrongen.

MAASBRACHT, 28 dec. - De Speelclub Maasbracht, waarin het omstreden Golden Ten-spel werd gespeeld, is gisteren na acht jaar gesloten.

Twee oude Lappen stonden te ruzieen onder het schijnsel van het noorderlicht. 'Wat een geweldig, mysterieus natuurverschijnsel, he?', zei de een. 'Ach, 't is wel aardig, maar het verschilt niet zoveel van het neonbuislicht in mijn keuken', antwoordde de ander, 'het verschil is dat daar een schakelaar op zit, zodat ik het kan aandoen wanneer ik dat wil!'Vandaag gaan we het noorderlicht nabootsen met een oude neonbuis. We hebben nodig: een oude grammofoonplaat, een kaars, een stuk flanel of wol, een ongeverfde, niet beschadigde deksel van een jampot en een oude (liefst korte) neonbuis.

A. D. Hildebrand: Het Behouden Huis. Uitg. Van Goor. Prijs: f. 24.90Zonder ontbering geen literatuur. Het gemis aan liefde, aandacht, succes en materiele zaken levert jaarlijks stapels boeken op. Over het lichamelijke afzien wordt minder geschreven. In de jeugdliteratuur kom je dan terecht bij De kinderkaravaan en De kinderen van de Grote Fjeld, bij kerstverhalen, boeken over de Tweede Wereldoorlog of het toppunt van gierende wind en grimmigheid: De lange winter, een deel uit de Kleine Huisserie. In 1947 schreef A. D. Hildebrand (van Bolke de Beer) Het Behouden Huis; de overwintering op Nova Zembla. Het boek verscheen dit jaar opnieuw in een zogenaamde hertaling van Suzanne Braam. De zestien mannen die aan het eind van de zestiende eeuw van september tot juni zaten vastgevroren in het poolijs moeten pas echt geweten hebben wat het woord ontbering betekent. Het verhaal hoort natuurlijk tot de hoogtepunten uit het vaderlandse geschiedenisboekje en werd dan ook door Isings op de wandplaat vereeuwigd. In 1596 stuurt de V. O. C. er voor de derde maal schepen op uit om de noordelijke doorvaart naar Indie te vinden. Na onenigheid met schipper De Rijp varen Heemskerck en Barentsz alleen verder. Bij Nova Zembla kunnen ze niet verder en bouwen ze op aanwijzingen van de stervende scheepstimmerman van hun gesloopte schip een huis. In twee open sloepen weten de mannen uiteindelijk de Russische kust te bereiken. Barentsz overleeft die laatste tocht niet en laat zijn naam aan de zee waarin hij zijn graf vindt.

'Men probeert in Nederland rekening te houden met iedereen, het gevolg is chaos,' meent Egil Tornqvist, hoogleraar Scandinavische taal- en letterkunde. Hij woont al lang in Nederland maar hij vindt dat de Nederlanders zich niet laten kennen, zelfs niet in hun vriendelijke cafes. Zweden zijn anders. 'Een Zweed die begint te drinken is als een fles ketchup die je op zijn kop houdt: het duurt even voor je plop hoort maar dan loopt hij in een keer leeg.''De doorsnee-Zweed zal niet opschepperig zijn over zichzelf maar wel over zijn land. Bij Nederlanders is dat net andersom. Ikzelf ben wat dat betreft vernederlandst.' Egil Tornqvist (58) is sinds 1969 aan de Universiteit van Amsterdam verbonden als hoogleraar Scandinavische taal- en letterkunde, met nadruk op letterkunde. Tornqvist heeft naar eigen zeggen nooit genoeg gedaan om zich aan de Nederlandse cultuur aan te passen. 'Ik ben al blij als ik op de hoogte kan blijven van wat er in Scandinavie gebeurt, dat zijn al vier a vijf landen.' Hij wil graag cultuurambassadeur voor Scandinavie zijn en noemt als voorbeelden zijn bemoeienis met de expositie van Strindbergs schilderijen in het Van Gogh Museum, een Scandinavische literatuurreeks die hij voor Meulenhoff redigeerde en de samenstelling van de bundels Zweeds verhaal en Dit is het leven dat verder zal gaan (poezie). 'Er is in Nederland een ruime belangstelling voor literatuur uit Scandinavie en er wordt vrij veel vertaald. Ik merk aan de critici dat ze de literaire tradities uit de noordelijke landen slecht kennen en nieuwe werken niet goed kunnen plaatsen. De Scandinavisten in dit land zouden de krachten moeten bundelen om het hele gebied met alle variaties en verschillen toegankelijker te maken.'

Noord-Noorwegen en Nordkalotten is meer dan bevroren meren, doodse winterduisternis en huilende winterstormen. Het is eerst en vooral het land van mogelijkheden, van schoonheid, het land van de toekomst, en dit alles ondanks crises en stormvlagen.'Een land vol spanning' was de titel van een boek dat in 1937 is verschenen. De schrijver van het boek was bisschop Eivind Berggrav (1884-1959), tot aan dat jaar bisschop van Halogaland (Noorwegens noordelijkste bisdom). Als bisschop reisde Berggrav veel, niet in de laatste plaats in de provincie Finnmark, waar hij de Kvensa (naam voor Finse immigranten en hun nazaten) en de Samische (Lapse) bevolking leerde kennen. In de pluriformiteit van de bevolking, in het feit dat Noorwegen hier in het noorden grenst aan de Sovjet-Unie en in de korte afstand tot Arctis lag zijns inziens een basis voor spanning in velerlei opzichten, politiek, etnisch en intellectueel.

In 1867 werd Alaska door de Russen aan Amerika verkocht. Spoedig daarna deden geruchten over spectaculaire goudvondsten de ronde en menigeen trok naar het Noorden. De eskimocultuur veranderde daardoor snel. In 1893 vestigden ook de fotografen Winter en Pond zich in het gebied. Zij maakten foto's die bedoeld waren als souvenirs, maar die achteraf een grote documentaire waarde hebben.Wat is er misgegaan aan de top van het Amerikaanse continent? Waar zijn de Inuit gebleven, de Haida, de Tlingit? Om te weten wat er in het verleden gebeurd is, is het in de meeste landen nuttig de geschreven bronnen over een bepaalde periode te raadplegen. Maar wat te doen bij culturen die het schrift niet of nauwelijks kennen, of die er de noodzaak niet van hebben ingezien om alles wat zich afspeelt aan het schrift toe te vertrouwen?

Eskimo's wonen in het gebied rondom de Noordpool: in Siberie, in Groenland en in Alaska. Daar is het zo koud dat er nauwelijks bomen groeien om huizen van te bouwen. 's Zomers leven de Eskimo's daarom in tenten van dierenhuiden, maar 's winters is het daarvoor te koud. Dan bouwen de Eskimo's in Alaska hun huizen van het materiaal dat er dan in overvloed is: ijs en sneeuw. Met een groot, scherp mes van walvisbeen snijdt een Eskimo-bouwvakker eerst sneeuwblokken. Hiervan bouwt hij vervolgens een rond, koepelvormig gebouwtje dat iglo wordt genoemd. Een andere vorm is, denk ik, niet mogelijk. Je kunt niet rechte muren van de sneeuwblokken bouwen en daar een dak op leggen, want daarvoor heb je balken nodig waarop het dak rust. En balken zijn er juist niet in die gebieden.Het bouwen van een iglo is een moeilijk karwei. Ik heb het vroeger eens geprobeerd met Nederlandse sneeuw. Met een emmer, waarin ik zoveel mogelijk sneeuw stampte, maakte ik sneeuwblokken. Maar de muren, die je in een spiraal omhoog moet bouwen, waren al lang in elkaar gestort voor ik de top bereikte. Toch kan een ervaren Eskimo in een uur een iglo voor zijn hele familie bouwen. Voor hij aan zijn iglo begint zorgt hij dat een blok doorzichtig zoetwaterijs heeft. Dat plaatst hij als laatste in de top van de iglo, zodat er licht kan binnenkomen.

Wij zijn allemaal dol op de winter. Je ziet geen sterveling en je voelt je heel eenzaam en lekker. Als het gaat sneeuwen staan we uren voor het raam naar buiten te kijken.Het is net of er razendsnel met krijt op een schoolbord getekend wordt. Onze mama zingt dan altijd The snow is snowing. Dat kan ze heel mooi, een beetje zoals Billie Holiday. Toen wij voor het eerst sneeuw zagen lag het in witte vlokken op de donkere aarde. We zeiden toen 'Witte sneeuw en zwarte sneeuw'. Ook herinneren we ons onze voeten nog, zoals het voelde, toen we voor het eerst over sneeuw liepen. Als het hard genoeg vriest, wat maar een paar keer in ons leventje voorgekomen is, gaan we op onze vijver schaatsen. Die is vijfentwintig meter lang en vijftien meter breed, dus daar kan je behoorlijk op rond krabbelen. Dan vragen we een heleboel vriendjes en vriendinnetjes om te komen schaatsen. Onze papa maakt een koek en zopie en dan ruik je in het bos al de chocolademelk. Als de kinderen dan uit de auto komen roepen ze: 'Ik ruik chocolademelk!' En je hoort de muziek want op het terras staat een cassetterecorder. Het is net of het op het ijs anders klinkt, alsof je hoort dat het door de kouwe lucht gaat. En weet je wat vooral leuk is. De roodborstjes komen uit je hand ontbijtkoek eten. Maar de meisjes gillen te veel, daar schrikken ze van. Je moet heel stil staan en net doen of je een boomstammetje bent met een tak waar ontbijtkoek op zit. Wij noemen ze de blijmaakvogeltjes. Als je bedroefd bent en je ziet een roodborst ben je blij. De grootste sacherijn moet toch lekker glimlachen want ze hebben de liefste ogen van de wereld.

Roert zich het marmer met een ijzig vlokken,

'Het eerste dilemma dat zich bij het verzamelen voordeed, was het afbakenen van het gebied.' Op een dag kocht Tracy Metz twee boeken over poolreizen. Enige tijd later kwam daar een derde bij. Toen was er geen weg meer terug. 'Maar wilde ik dan ook in walvisvaart doen?'Deze maand, om precies te zijn op 14 december, is het 79 jaar geleden dat de Noorse ontdekkingsreiziger Roald Amundsen als eerste de Zuidpool bereikte. Hij versloeg daarmee zijn rivaal Robert Scott met ruim een maand. Op de foto's die Scotts groepje bij 'aankomst' met de zelfontspanner maakte, is de verpletterende teleurstelling aan de verweerde, door bontkragen omlijste gezichten af te lezen. Het was het begin van een van de beroemdste poolsagen aller tijden. De foto's zijn samen met Scotts laatste brief aan 'mijn weduwe' ('The end cannot be far') in het voorjaar van 1912 bij hun lijken ontdekt.

Een typisch Scandinavische titel: En eeuwig zingen de bossen. Wat staat er eigenlijk in de beroemde dikke trilogieen uit het noorden? Kester Freriks begon eraan en las over woeste wouden, lieflijk zonlicht, naakte bergen en de moeilijke maar mooie liefde tussen man en vrouw. 'Zij keek langs zich neer en smaakte het schuchtere genot, zich welgeschapen te weten, een ander, een geliefd wezen, tot vreugde.'Ooit moet iemand eraan geloven: uit vrije wil drie-en-dertig centimeter lezen uit de boekenkast van het ouderlijk huis. Vroege herinneringen aan die kast brengen me terug naar reeksen ruggen met weemoedig stemmende titels, titels die een verlangen oproepen naar eenvoudige sentimenten, jongensavonturen, meisjeskamerromantiek, zelfstandige naamwoorden altijd voorafgegaan door een bijvoeglijk naamwoord, dromen die in weerwil van alle tegenspoed in vervulling gaan, en met die verlangens komen de geuren van appels die in de herfst van de boom rollen, de eerste zwaluwen van de lente, het dichte lover van bomen in de zomer en knisperende sneeuw in de winter. Achter goudbedrukte ruggen gaat een wereld schuil die klopt en in harmonie is met zichzelf, en de mens is in het reusachtige bestel van deze boeken een nietig maar dapper onderdeel van die wereld. Bovendien: Gods zegen rust op het menselijk bedrijf.

In het uiterste noorden van Nederland ligt het Hoge Land en op het hoogste punt daarvan Oudeschip, het dorp dat er niet meer had moeten zijn. Een portret van een gemeenschap die ternauwernood ontkwam aan een 'ontvolkingsproces': 'Het werd hier een vieze, afgeleefde troep, mensen van buiten schrokken als ze het zagen.'Het reisdoel zou aanvankelijk het Groningse Noordpolderzijl zijn, volgens de kaart van Nederland het noordelijkste dorp op het vasteland. Maar vormen die paar huizen bij het haventje aan het Uithuizerwad wel een echt dorp? Kenners van de streek vinden van niet: op een mooie zomerdag zie je er wat zeilers en soms een wadloper, zeggen ze, maar in de winter houdt niemand zich hier op.

Na dertig jaar is J. Bernlef terug in het Zweedse Karlstad. Op het grote plein hangen jongeren verveeld rond. Een disco zou goede zaken kunnen doen, maar die is er niet en die komt er niet. Een jonge buitenlander vertelt een vreemd verhaal. Wat mankeert de Zweedse overheid toch? 'Op een ochtend werd ik door de politie van mijn werk gehaald en meegenomen om een verklaring af te leggen... 'We zaten in een konditorei aan het grote plein, Stora Torget, van de Zweedse stad Karlstad; mijn zoon, mijn vrouw en ik. Jaren geleden had ik hier in het hotel waar we nu zouden overnachten als ober en bordenwasser gewerkt.

De Zweedse componist Wilhelm Stenhammar is geschilderd terwijl hij lijkt te luisteren naar zijn eigen melodieen. Hij hoorde niet tot de grootsten. Maar soms is zijn muziek zo mooi 'dat je op slag vergeet dat Stenhammar maar een modale Zweedse componist was'.Lang geleden had ik op een zondagmorgen in Stockholm een paar uur over. Vanuit mijn hotelkamer kon ik aan de overzijde van Strommen het Nationalmuseum zien liggen. Komaan, dacht ik, laat ik voor eenmaal mijn afkeer van musea vergeten en daar een paar uur zoek brengen. Er hingen, zoals in elk museum, veel te veel schilderijen. Door het teveel verslapt je aandacht. Toch was er een schilderij waarvan ik onder de indruk raakte: een portret van een musicus aan de piano, geschilderd door Robert Thegerstrom. 'Wat speelt die man', was mijn eerste gedachte. En mijn tweede was: 'Hoort hij iets? Krijgt hij van hogerhand schitterende melodieen ingegeven?' Steeds keerde ik terug naar dat schilderij, kijkend naar die pianist die er zo bescheiden bij zat - in een houding alsof hij wachtte op inspiratie. Ondanks zijn snor zag hij er jong uit. En hij leek zo allemachtig sympathiek.

Al bijna 400 jaar geleden, op 15 mei 1596, vertrekken 2 schepen, 'De Volharding' met Heemskerck als schipper en Barentsz als stuurman en 'De Hoop' met De Rijp als schipper uit Amsterdam vanaf de Schreierstoren. Hun plan is om een weg langs de noordkant van de wereld te vinden naar China en Indie. Er is een weg langs de zuidkant, langs Kaap de Goede Hoop, maar daar zijn de Portugezen de baas.

Het echte Noorderlicht heb ik nooit gezien. Maar op weg naar het Munchmuseum in Oslo, een paar dagen voor Kerstmis in de sneeuw, wilde het maar niet licht worden.Er lag een paarse schemering over de stad. In het palet van Matisse komt die kleur in ieder geval niet voor. Diens blauwe luchten zitten vol met geel en oranje. Het zijn genotvolle landschappen, zonnig, herinnering aan vakantie - zoals veel van het postimpressionisme. Maar Munch heeft winterschilderijen gemaakt waarin kale bomen een purperen kleur hebben. De sneeuw is roodachtig blauw en de lucht heeft een vaal bleekgroene kleur. Dit laat zien dat het met de schilderkunst vaak zeer locaal gesteld is. Want ook als Munch een zomers schilderij schilderde, bijvoorbeeld baadsters op een strand aan het Oslo-fjord, was zijn zomer niet als die van Matisse. Het licht in zo'n schilderij van Munch is koud. Er zit veel wit in het blauw. Het licht is niet warm maar kristalhelder.

De Finse actrice Stina Ekblad (1955) speelt sinds 1980 bij het befaamde Zweedse gezelschap Dramaten uit Stockholm. Ze werkte onder andere met regisseur Ingmar Bergman. De taal van een toneelstuk is voor haar het belangrijkste. 'Ik ben het metaal van de klok, de tekst is de klepel die in me slaat.'Een voorstelling vol hartstocht bracht de Skandinavische actrice Stina Ekblad onlangs naar Antwerpen. Ze speelde de titelrol in Madame de Sade van de Japanse auteur Mishima, geregisseerd door Ingmar Bergman. Een zeldzaamheid, haar tournee naar het zuiden. Het gezelschap Dramaten uit Stockholm taalt er nauwelijks naar om gastoptredens te verzorgen. Achter de neo-klassieke, strenge gevel van de schouwburg aan de haven van Stockholm gaan zes theaterzalen schuil, varierend van een grote zaal voor enkele honderden toeschouwers tot kleine podia her en der verspreid. Aan het eind van gangen, in de foyer. Elke avond zijn de zalen en zaaltjes uitverkocht.

Een man die vrouwen eet, een uit ijs getoverde beer, een propere vos als gemalin - over zulke dingen wordt op een vanzelfsprekende manier verteld in de eskimoverhalen die de schrijver H. C. ten Berge speicaal voor dit nummer vertaalde. 'Ze kon haar eigen broer onmogelijk door haar keel krijgen'. DE MENSENETER VAN AMMASSALIK

APELDOORN, 28 dec. De negentiende editie van het fameuze volleybaltoernooi van Dynamo uit Apeldoorn tussen Kerstmis en de jaarwisseling is anders dan de voorgaande keren. Volgens de nieuwe regels van de FIVB, de internationale federatie, mogen clubs en nationale teams niet meer met elkaar in een evenement uitkomen. Het is tegenwoordig het een of het ander. En aangezien de organisatie in Apeldoorn het van groot belang achtte de twee nationale ploegen, de paradepaardjes van het Nederlandse volleybal, onder de deelnemers te hebben werd er voor een landentoernooi gekozen.

'Bloedregen', 'vossevuur', 'brandende draak', 'gloeiende slangen' en 'dodendans', zo werd het noorderlicht genoemd in tijden dat men er nog geen verklaring voor had. Althans, geen wetenschappelijke verklaring. Wat is het noorderlicht? Waar komen die verschillende kleuren vandaan? Hoe hoog aan de hemel staat het? Is er niets te doen met al die energie?

Het Duitse waddeneiland Amrum is een eiland voor de wandelaar, de vogel- liefhebber en de mierenvriend. Op een prachtig kerkhof liggen de zeelui van het eiland begraven. Hier leert men de de avonturen en de tragiek kennen van de mannen die de zee op trokken. In het bijzonder de geschiedenis van Harck Olufs die op vijftienjarige leeftijd aan de bey van Algiers verkocht werd roept veel vragen op.

Toen de eskimo's door christelijke zendelingen bekeerd werden moesten de zogenaamde 'troltrommels' hun huizen uit. Vlak voor de eskimo-gebruiken helemaal verdwenen nam een Deense onderzoeker hun muziek op en noteerde de teksten van hun liederen. 'Toen was ik bijna gedood door de pijl van de laster - wie was het, die kwaad van mijn ziel had gesproken?'De Amassalik-eskimo's aan de kust van Oost-Groenland zijn nog maar nauwelijks een eeuw geleden ontdekt, tijdens de Deense expeditie van Holm en Garde in de jaren 1883-'85. Twintig jaar later, in de winter van 1905-'6, bestudeerde de Deense professor William Thalbitzer bij de Amassaliks hun dichtkunst en muziek, die hij opnam met een 'fonograaf' - opmerkelijk modern voor die tijd - en zeker waar hij zich bevond: midden in de oertijd.

De Sovjetrus Alexander Khalifman heeft zich tijdens het internationale schaaktoernooi van Groningen naast de jonge Brit Michael Adams op de eerste plaats gevoegd.

AMSTERDAM, 28 dec. - Het literaire tijdschrift Hollands Maandblad heeft met ingang van het deze week verschenen decembernummer een nieuwe redactie. Het tijdschrift, dat meer dan dertig jaar werd geleid door de vorige maand overleden K. L. Poll, geeft daarmee te kennen in ieder geval door te willen gaan. 'Er woelt meer dan genoeg onder de oppervlakte, dat is het voornaamste wat vast gezegd kan worden', aldus een verklaring in het laatste nummer.

Jarenlang was de popgroep Abba het beste Zweedse exportprodukt. Hoe kwam het dat Annifrid Lyngstad, Benny Andersson, Bjorn Ulvaeus en Agneta Faltskog zo'n succes hadden?Muzikaal gezien waren de jaren zeventig niet de spannendste tijd om in op te groeien. Lennon en McCartney waren uit elkaar, de meeste helden uit de sixties waren uitgeblust of dood, en tot aan de opkomst van punk en new wave werd de hitparade gedomineerd door zielloze groepjes als Mud, Slade, Sweet en de George Baker Selection. Toch is er een fenomeen dat een onuitwisbare indruk heeft achtergelaten: Abba, een Scandinavisch viertal dat met aanstekelijke muziek voor alle leeftijden in korte tijd uitgroeide tot de best verkochte popgroep sinds de Beatles.

Er schijnt onder zeezeilers een oude regel te bestaan, die zegt dat je nooit met z'n tweeen een reis om de wereld moet maken. Eenzaamheid kan ondraaglijk zijn, maar nog vreselijker is het om dagenlang met z'n tweeen opgesloten te zijn in een kleine ruimte.

Diego Maradona, de aanvoerder van het Argentijnse voetbalelftal en Napoli is uitgeroepen tot de gehaatste man van 1990 in Italie.

Ig Henneman (1945) studeerde viool en altviool, speelde zes jaar lang een belangrijke rol in de popgroep F. C. Gerania en richtte in 1985 haar eerste eigen groep op. Met haar kwintet speelt zij vanavond in de Klap op de Vuurpijl en brengt ze volgende maand de cd In Grassetto uit. Henneman werkt op het ogenblik aan een solostuk voor acordeoniste Miny Dekkers.

Tentoonstellingen: Beelden van Joep van Lieshout. T-m 13-1 in Museum Boymans- van Beuningen, Mathenesserlaan 18, Rotterdam; t-m 9-1 in Galerie Fons Welters, Bloemstraat 140, Amsterdam.

United Dutch Group NV (v-h ICA Holding) Vrijdag 4 januari 1991, 15.00 uur, Veerhaven 2, Rotterdam. Buitengewone algemene vergadering van aandeelhouders, kan tevens door certificaathouders worden bijgewoond.Agenda: benoeming van twee commissarissen, een directeur en een voorstel tot statutenwijziging (verkrijgbaar bij UDG, Parklaan 10, 3016 BB, Rotterdam, of bij Banque Paribas, Amsterdam.)

Gerard Kemkers zal niet meedoen aan het Nederlands schaatskampioenschap voor allrounders. Dat heeft de met een 'zwabbervoet' sukkelende kernploegschaatser in samenspraak met zijn…

Heel wat mensen die de zeevaartschool hebben doorlopen, komen na eerst bij Nedlloyd te hebben geleerd hoe ze in de praktijk spullen van een plek in de wereld naar de andere kunnen krijgen, terecht bij Nederlandse bedrijven varierend van Vroom en Dreesmann tot Douwe Egberts.

Een moment van bezinning bij de open haard kan nooit kwaad. Bezinning op het wel en wee van onze economie. Op het succes van een reeks Lubbers-kabinetten I tot en met III.

Prins Albert von Thurn und Taxis (foto) is de enige erfgenaam van prins Johannes von Thurn und Taxis, die vandaag wordt begraven. De jonge prins erft volgens schattingen ruim 5 miljard D-mark van zijn vader.

R. Dahan (48), president-directeur van Esso-Benelux, krijgt per 1 maart volgend jaar een topfunctie bij de moedermaatschappij Exxon in de Verenigde Staten. Als 'Executive vice-president' van Exxon Company International in Florham Park, New Jersey, wordt hij verantwoordelijk voor de coordinatie van alle belangen van de oliemaatschappij buiten de VS.

Nu de aansprakelijkheid voor geleverde produkten in de EG min of meer is geregeld, neemt de Europese Commissie de dienstverlening op de korrel. Het ligt in de bedoeling van de Europese Commissie om de dienstverlener zonder meer aansprakelijk te stellen voor de schade die wordt veroorzaakt door zijn gebrekkige dienstverlening. Architecten, aannemers, acountants, verkopers, organisatie-adviseurs, advocaten, woningbouwverenigingen, PR-bedrijven en andere dienstverleners - zij moeten meer dan voorheen op hun tellen passen.

AMSTERDAM, 28 DEC. De geldmarkttarieven bleven de afgelopen dagen op een hoog niveau. In het begin van de verslagweek was echter nog sprake van een lichte daling, ten gevolge van een verruiming van de geldmarkt door verschillende uitkeringen ten laste van de schatkist. De daling bleek van geringe duur. Ofschoon eind vorige week de rente op de Duitse geldmarkt aan de korte kant enigszins daalde als gevolg van een ruime toewijzing door de Bundesbank op de Duitse variant van de speciale belening (repo tender), liep de rente op de Nederlandse geldmarkt toch weer iets op. Het interbancaire tarief voor driemaands geld bedroeg afgelopen maandag 9,58 procent.

Op kosten van het Internationaal Olympisch Comite heeft Ton van Linder, coach van het Nederlands vrouwen handbalteam, twee weken ontwikkelingswerk in Kameroen verricht.

Ken Lum: Installaties en schilderijen. Kunstcentrum Witte de With, Rotterdam. Tot 20-1.

PRAAG, 28 DEC. De regering van Tsjechoslowakije schaft volgende week dinsdag (1 januari) het onderscheid af tussen de handelskoers en toeristenkoers van de kroon. De officiele koers is vandaag voorlopig vastgesteld op 28 kroon per dollar.

Francis Ford Coppola's speelfilm The Godfather III, is genomineerd voor zeven Golden Globes. Deze Amerikaanse filmprijzen worden op 19 januari toegekend en gelden als een sterke…

ROTTERDAM, 28 DEC. De aankoop van duurzame goederen (koelkasten, auto's e.d.) in de VS is vorige maand met 10,5 procent gedaald, een nieuwe aanwijzing dat de Amerikaanse economie er slecht voor staat. Het Amerikaanse ministerie van handel maakte deze cijfers gisteren bekend.

FC Zwolle en manager Koen Nijmeijer gaan aan het einde van het seizoen uit elkaar. Beide partijen kwamen dit onlangs overeen.

ROTTERDAM, 28 DEC. Nobel Industrier Sverige en de Zweedse staatsonderneming Foerenade Fabriksverken bundelen per 1 januari hun defensie-activiteiten in een nieuwe onderneming, Ordnance-FFV-Bofors. Nobel en Foerenade krijgen elk een belang van vijftig procent in Ordnance. Het nieuwe bedrijf zal 6.000 mensen werk bieden en een omzet hebben van vijf miljard Zweedse kronen (ongeveer 1,5 miljard gulden).

AMSTERDAM, 28 dec. - Voor de zesde keer heeft in Amsterdam het Vertelfestival plaats; in de donkere dagen tussen kerst en oud en nieuw kan men in de theaters De Balie en de Meervaart luisteren naar verhalen van 65 vertellers, geroepeerd rondom het thema 'een goed verhaal'.

ROTTERDAM, 28 DEC. Het eerste kalfje, Adriana, uit een serie experimenten dat een kunstmatig bereid 'gen' in het eigen erfelijke materiaal had moeten opnemen, blijkt dat niet te hebben gedaan. Bloedonderzoek heeft dat aangetoond. Dat betekent niet dat de pogingen van de Leidse onderneming Gene Pharming Europe om kalveren door middel van genetische manipulatie een verhoogde weerstand tegen mastitis te geven zijn mislukt. Vooraf stond vast dat de kans van slagen zeer gering was.

Deze week ontbreken de filemeldingen tijdens de spitsuren. Het kantorencentrum in Amsterdam Zuid-Oost is nagenoeg verlaten.

In ijs en sneeuw bij de Noordpool

HONGKONG, 28 DEC. De onzekerheid over de toekomst van Hongkong door de overdracht van de soevereiniteit aan China in 1997, betekende voor Kazuo Wada, eigenaar van de Japanse Yaohan warenhuis-keten, een niet te missen kans. Toen na het geweldadig neerslaan van de democratiseringsbeweging in Peking vorig jaar de onroerend-goedprijzen in Hongkong duikelden en de Hongkong-Chinezen volledig in beslag waren genomen door hun emigratieplannen, verplaatste Wada zijn hoofdkwartier van Japan naar de Britse kroonkolonie.

Mijn vroegste herinnering aan het hoge Noorden gaat niet terug op Nils Holgersson maar op een als lekespel gebracht toneelstuk van Ibsen in het Zuiderpark in Den Haag. Het was een koele zomeravond, waarop ik het al snel te koud kreeg. Het was mijn eerste kennismaking met de zwaarmoedige, morose wereld van volwassenen in gewetensnood en ik vond het ongemeen beklemmend. Ik hoopte die wereld te kunnen vermijden. Door dat lekespel is mijn beeld van het Noorden gekenmerkt gebleven door een mistige, kille schemering, die scherp contrasteert met het invallen van de Nederlandse winteravond, waarbij de lamp wordt aangestoken. Ook vond ik het geworstel met God gruwelijk en ongenadig, zoals uit dat lekespel sprak.Vele jaren later heb ik de romans van Knut Hamsun gelezen en daar heb ik - zoals ik nu kan constateren - een heel vertekend beeld aan overgehouden. Totdat ik hem onlangs nog eens doorlas, dacht ik dat de roman Het laatste hoofdstuk ging over een verbitterde en sombere jongeman, die zijn dorp verlaat en de bergen intrekt om voor zichzelf te beginnen. De vredelooze, zoals hij heet in de vertaling van Annie Romein-Verschoor. Naar mijn herinnering was hij van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat bezig een veld, dat hij tot akker had bestemd, van stenen te ontdoen. Dat opgraven van stenen nam niet alleen elke dag vele uren in beslag, maar ook in elk hoofdstuk vele pagina's. Het is ook een enorme en ontmoedigende onderneming naar ik uit eigen ervaring weet. Ik heb ooit geprobeerd een tuin aan te leggen in de Ardennen en moest karrevrachten steen ruimen, voordat ik kon spitten. Maar er blijft altijd een steen zitten en zelfs het kleinste steentje blokkeert de spade. Ik vond niets vreemds aan de opgave van de vredelooze en verbaasde mij alleen over het talent van de schrijver honderden pagina's te kunnen vullen met een zo monotone arbeid, zonder dat de beschrijving ervan mij ook maar een moment verveelde. In werkelijkheid is de roman veel complexer. Ik heb in het Noorden de lokatie, waar Gods straffende hand toeslaat, gezocht.

Niet bekend

De vijf windwijzers langs de weg naar Hoorn bewegen niet. Het zijn handelsmodellen, zij aan zij aan een stang gelast die op een hoge paal rust. De anonieme ontwerper heeft naast de klassieke haan voor het galjoen, het hert, de wagen met de koetsier en de zeemeermin gekozen. Die laatste vier zijn iets te buitenissig, ik heb ze hier op geen dak gezien. Vanuit deze openlucht etalage zie je wel de vertrouwde haan op de uit de veertiende eeuw stammende kerk van Hoorn.Het dorp ligt midden op Terschelling. Daarboven strekt het Hoornse Bos zich uit tot de laatste rij duinen. Het is ruim vijftienhonderd meter lang en een kilometer breed. Er lopen ook wegen door de duinen naar zee, maar daar wordt het licht door niets gefilterd. Door het bos wil ik de noordkant van het eiland bereiken, de tegenstelling moet zo groot mogelijk zijn. Eerst het door boomkruinen en takken verborgen licht en pas na die voorzichtige introductie de volle mep.

AC Milan zal het in de wedstrijd voor de Italiaanse competitie tegen Juventus hoogstwaarschijnlijk zonder Marco van Basten moeten doen. De Nederlandse aanvalsleider is grieperig.

Op IJsland kun je het noorderlicht zien, maar ook het IJslandse licht. Alletwee bijzonder, vinden IJslandse kunstenaars die in Nederland werken, al is het niet makkelijk om er met ze over te praten. 'Tja, dat licht. Daar denk ik altijd aan.' Betty van Garrel probeerde erachter te komen hoe het eruit ziet.Confrontatie met het natuurverschijnsel Aurora Borealis is geen sinecure. Als het beeld eenmaal is waargenomen, schijnt het op het netvlies van de ontvankelijke beschouwer mee te reizen als een soort blinde passagier die zich nooit meer laat ontschepen. Het beeld dat door zijn steeds veranderende kleuren en vormen toch al nauwelijks te benoemen is, leeft als een droom in het verborgene voort.

BAHREIN, 28 DEC. Saoedi-Arabie, de grootste olie-exporteur ter wereld, verliest tot nu toe meer geld door de gevolgen van de Golfcrisis dan het aan extra winst uit olieverkopen heeft binnengekregen. Volgens financiele analisten dreigt het rijk van koning Fahd in de rode cijfers te komen omdat het zich heeft verplicht veel kosten te vergoeden voor de militaire operatie ter bescherming van het land.

Elk jaar in november organiseert de 'English speaking Roman Catholic Church of the Hague' een internationale eetmarkt voor het goede doel. De toogdag vindt plaats in de aula van een school, waar honderden mensen zich verdringen rond kraampjes uit tientallen landen. Suriname gaf dit jaar acte de presence maar ook Vietnam, Korea, Ierland, Italie, Schotland, Wales, de Verenigde Staten, Mexico, Peru enzovoort. Een waar luilekkerland en een paradijs voor verzamelaars van recepten, onder wie ondergetekende. Vandaag een aardappelsalade uit Peru. Misschien een leuk alternatief voor de Hollandse huzarensalade op oudjaarsavond. Dit Peruviaanse gerecht kan eerder op de dag worden klaargemaakt.

In de oude van Dale, die we van oma Milie erfden, staat dat een cohort de onderafdeling van een legioen is. Oma Milie had meestal gelijk. Wat hebben ze in die 5 jaar gedaan?

Het bestaan van kannibalisme bij de prehistorische mens is in de archeologie en de anthropologie lange tijd een populaire hypothese geweest, maar de laatste jaren begint men…

In de tropen laat de houdbaarheid van medicijnen, die doorgaans voor de Westerse markt zijn ontworpen, vaak te wensen over. Inwoners van rijke landen halen hun medicijnen…

'Milieuverliezen blijven buiten de markt, en dus buiten beeld. Maar zolang we de relatieve schaarste van milieugoederen niet kennen weten we ook niet wat de relatieve…

' Wij redeneren precies zo krom als in het Oostblok: inkomensgroei is goed voor de mensen, ook als dat gepaard gaat met nog meer vervuiling en ook als je voor dat inkomen…

Frans W. Saris I n NRC Handelsblad stond een paar jaar geleden elke zaterdag een paginagrote foto van steeds een andere beroemdheid, met een kort interview van één kolom…

2 Steen van Rosetta / Saris over geloof en fysica / Vlucht naar Pluto 3 Milieu-econoom Hueting: "Ik ben meer econoom dan zij allemaal bij elkaar". 4 Uitstervende talen /…

In de Acht Zaligheden, nabij de grens met België, ligt op 51° 15'NB een grafheuvel met een krans van palen. De palen hebben dezelfde rangschikking als de stenen in…W.

NOS: Ieder heel uur nieuws. VPRO: 7.07 Het Gebouw, met om 7.07 * Het marathon interview. (NOS: 12.40 Nws).

KRO: 18.35 Man en paard. 19.03 Onder tafel. VARA: 20.03 Voor wie niet kijken wil.

05.45 Ochtenprogramma. met o.a. Autokado, RTL4 Classique. 07.00 Telekids, met tekenfilms.

18.00 RTL4 6 Uur Nieuws. 18.15 Prijzenslag, spelprogramma 18.45 Scrabble, spelprogramma. 18.55 Goede tijden slechte tijden.

NEDERLAND 1 NCRV 13.10 Gobble Gobble is verliefd, tekenfilm. 13.34 Lawinelawaai (The snowball express), Amerikaanse speelfilm uit 1972 van Norman Tokar. 13.05 Einde.

EO 18.25 Gewoon wie je bent, liedjesprogramma. NOS 19.00 (S) Journaal. EO 19.20 Hoop voor Anne McDonald (A test of love), Australische speelfilm uit 1984 van Gil Brealey.

Door Marten Toonder7552 De heer Prlwytzkofski drentelde voort met snelle pas, maar Tom Poes bleef na een poosje aarzelend staan. „Misschien komt heer Ollie werkelijk direct…

I Op de horizontale regels c, h, m en r, alsmede op de onderste twee regels staat een nonsens-rijmpje. De laatste twee regels zijn te vinden aan de hand van de…mann.

Xhe Dark Crystal (Jim Henson , Frank Oz, 1983, Engeland). TolJjien en de gebroeders Grimm in„jreerden de uitvinders van The yuppets tot dit technisch indrukkende,…S.

fr video • Terugblik op het Inlopen filmjaar. Met top-tien ' , de kijkers en interviews met [ui n Hanks, Monique van der Ven, Tjul Verhoeven, Arnold SchwarzeLrfger en Fons…

nafl" 1 13.15 u slotkrs vor bdg vor bdg omzet opgskrs vor bdg heden hste koers Igste koers 13.15 u heden jtjn -aniro asgon ahold akzo a lrenta ai" ev ...„ jinro all in D…

new york vorkrs 26/12 indices dow jones industrie transport nutsb ind termijn ind spots Standard and poor industrie 500 aand transport nutsb 2619.80 2637.13 918.67 922.23…

Stratenlopen Gennep (10 km): 1. Fijnhout 35.05, 2. Schram 35.43.

De brievenrubriek staat open voor reacties van lezers. De redactie behoudt zich het recht voor brieven te weigeren dan wel te redigeren of in te korten.

Mijn favoriete schrijver is Karei van het Reve. Van de door hem geschreven boeken is Uren met Henk Broekhuis misschien wel mijn favoriete boek. hofverslaggeving.

BAHREIN, 27 dec. — Mariniers uit de Verenigde Staten, GrootBrittannië en Australië hebben gisteren voor de kust van Oman een Iraakse vrachtvaarder met circa 250….

(Guldensrekeningen) Obligatierente-rekening X-25 ; ongewijzigd) O „Surplusrente-rekening j£,25 (ongewijzigd) O Meesrente-rekenine / O (was 6,875%) O' Kapitaalrente-rekening…

De letterlijke tekst die de Koningin eerste kerstdag uitsprak »Met Kerstmis mogen wij de geboorte vieren van Jezus Christus, "ij is het licht waarmee God de *eg wil wijzen…

27 december 7 uur Station Weer Wind 1 Max. temp. | I Min.

1 51° 15' NB In de Acht Zaligheden, op de grens met België, ligt op 51° 15' NB een grafheuvel met een krans van palen. De palen hebben dezelfde rangschikking als de stenen…

Pag. 9: HoofdartikelSovjet-leider Gorbatsjov tijdens een pauze in druk gesprek met leden van het Congres van Volksafgevaardigden. (Foto Reuter)

PAGINA 3 Haagse reacties/ 'Stuitende' foto Shankar PAGINA 9 Hoofdartikel/ Haakmat: Nederland kan niet om Bouterse heen

Weersverwachting voor vrijdag opgemaakt door onze weerkundige medewerker om 12.30 uur: Eerst enkele opklaringen, in de middag en avond van het westen "it opnieuw regen. Vrij…

26 pagina's BINNENLAND 2,3 BUITENLAND 4,5 OPINIE 8,9 KUNST 6 TELEVISIE/RADIO 17 ACHTERPAGINA 18 SPORT U ECONOMIE 13 BEURS 14,15 FAMILIEBERICHTEN 10 SUPPLEMENTEN 19-25

BELGRADO, 27 dec. — Het Albanese bewind heeft geweigerd de voor februari aangekondigde ..vrije en pluralistische verkiezingen" uit te stellen. De oppositie had dit geëist.

LYON, 27 dec. — Gari Kasparov heeft zijn wereldtitel schaken geprolongeerd. Hij kwam daardoor aan de benodigde twaalf punten.

BOEKAREST, 27 dec. — Voor de tweede keer dit jaar heeft het Roemeense bewind ex-koning Michael de toegang tot Roemenië ontzegd. Pagina 5

ROTTERDAM, 27 dec. — De omvang van fusies en overnemingen valt dit jaar over de gehele wereld bijna een derde lager uit dan in 1989. Pagina 13

DEN HAAG, 27 dec. — Koningin Beatrix heeft zich in haar kerstboodschap bezorgd getoond over de ontwikkelingen op het gebied van de genetische manipulatie op mens en dier.

DEN HAAG, 27 dec. — De tarieven in het openbaar vervoer kunnen in de toekomst per regio gaan verschillen. Pagina 2

pEN HAAG, 27 dec. - De Haagje politie zal dit jaar tijdens de jagen voorafgaand aan oudejaar )0 or het eerst bijstand krijgen van \|E 'ers elders uit het land. Pagina 2

PEKING, 27 dec. - China's sterke man Deng Xiaoping is gisteren voor het eerst in vijf maanden weer in het openbaar verschenen.

Drs. J. A. M. van Agt (47) is met ingang van 1 februari benoemd tot burgemeester van Haaksbergen. Hij volgt de onlangs tot staatssecretaris benoemde drs. J. D. Gabor op.

MOUNT VERNON, 27 dec. - De Amerikaanse Nancy Cruzan, die sinds 1983 in coma lag, is gisteren overleden.

BELFAST, 27 dec. - Twintig minuten na afloop van het kerstbestand dat de IRA, het verboden Ierse Republikeinse Leger, voor de kerstdagen had afgekondigd, hebben onbekenden…

BONN, 27 dec. - Juist een 'eenvoudige' verkiezingsuitslag leidt vaak tot harde onderhandelingen tussen coalitiepartners. Dat is in Duitsland net zo als in Nederland. En dus is de Duitse politiek, althans de partijpolitiek in Bonn, sinds de Bondsdagverkiezingen van 2 december nu alweer bijna vier weken vooral met zichzelf in de weer.

DEN HAAG, 27 dec. - De militaire machtsgreep in Suriname heeft bij de politieke groeperingen in Den Haag geleid tot speculaties over een andere, intensievere relatie met dat land. VVD-fractieleider Bolkestein spreekt zelfs van een 'intensievere bemoeienis' op grond van een nieuw verdrag tussen beide landen. Het PvdA-Kamerlid Melkert, fractiewoordvoerder voor Suriname, vindt dat een 'goed signaal' en ook de CDA'er Aarts is het daar 'honderdtachtig procent mee eens'. De laatste blijft echter sceptisch, omdat de ervaring leert dat men in Paramaribo niets van dergelijke Nederlandse bemoeienissen wil weten.

De letterlijke tekst die de Koningin eerste kerstdag uitsprak

Een botsing bij Kolhorn (NH) heeft op dinsdag het leven gekost aan een echtpaar uit 't Veld. Hun auto kwam in botsing met een tegenligger.

ROTTERDAM, 27 dec. - Het slechte weer tijdens de kerstdagen heeft in Europa enkele tientallen doden geeist en veel schade veroorzaakt. Bij verkeersongelukken die aan het slechte weer werden gewijd vielen in Spanje en Portugal 117 slachtoffers, in Italie drie. Drie toeristen op de Canarische eilanden verdronken nadat zij door een golf werden meegeleurd. Ze hadden op een pier staan kijken naar de woeste zee. Ook een visser op het strand van het Franse Ille-et-Vilaine werd door een golf het water ingetrokken en verdronk. Een Brits schip op de Noordzee raakte op drift. Het is vanmorgen vroeg op sleeptouw genomen. Op verscheidene plaatsen in Europa viel als gevolg van de harde wind de electriciteit uit. In Chippenham in Zuid-Engeland stortte een kerktoren tijdens de dienst op eerste kerstdag gedeeltelijk in. Vijf kerkgangers raakten licht gewond, niemand werd gedood. 'Een wonder', zo

GRONINGEN, 27 dec. - Het aantal gevallen van suicide onder mannen in de regio Noord- en West-Groningen ligt 44 procent boven het landelijk gemiddelde. In de stad Groningen ligt dat aantal 30 procent hoger. Dit blijkt uit een onderzoek van de Basisgezondheidsdienst West- en Noord-Groningen (BaGD).

AMSTERDAM, 27 dec. - Rotjes vinden ze maar 'soft'. Je kunt er weliswaar een aardige vuurwerkbom van maken, maar het haalt het toch niet bij een setje strijkers of, nog beter, superstrijkers. De vijf jongens die vanuit een tramhalte in de Amsterdamse Vijzelstraat een strijker weggooien, doen geen moeite zich na hun daad uit de voeten te maken. Na de knal beantwoorden ze de woedende blikken van geschrokken passanten met een brede grijns. De jongens hebben dit jaar al 'mooie bommetjes voor zichzelf en voor voorbijgangers' gemaakt. Soms gaan ze wel eens te ver, vinden ze zelf. 'Het is niet de bedoeling iemand kapot te maken, de mensen mogen wel schrikken', zegt een van hen. 'Het geeft een kick als zo'n ding goed werkt. Je moet alleen uitkijken dat je zelf niks oploopt. Maar dat maakt het spannend.'

NAIROBI, 27 dec. - Het regeringsleger van het Oostafrikaanse land Rwanda heeft de afgelopen dagen bij een offensief in het noorden van het land 540 opstandelingen gedood, zo…

ROTTERDAM, 27 dec. - Patienten voor wie een longtransplantatie noodzakelijk is, moeten die ingreep zelf betalen. Op het ogenblik zijn patienten die een longtransplantatie moeten ondergaan veelal aangewezen op inzamelingsacties van kerken, actiegroepen en werkgevers.

ROTTERDAM, 27 dec. - Een foto van de Surinaamse president Ramsewak Shankar wachtend op een ontvangst door premier Lubbers in Den Haag is onderdeel geworden van de politieke strijd in Suriname. Voordat Shankar op 12 december voor een informeel bezoek aan Lubbers in het torentje werd toegelaten, wachtte hij enige tijd voor de deur. De plaatsvervangend directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst weet niet hoe lang Shankar daar gestaan heeft. 'Maar iedereen staat buiten voordat hij binnen is.'

Drs. D. A. M. Huysmans-Koreman, lid van de PvdA, is met ingang van 1 februari benoemd tot burgemeester in Vianen. Zij is op dit moment wethouder in Zeist.

PARAMARIBO, 27 dec. - In de Gravenstraat zet de kerstverlichting de houten regeringsgebouwen in een helder schijnsel. Ook de lampjes in de boom op het Onafhankelijkheidsplein tegenover het standbeeld van wijlen 'Jopie' Pengel zijn ontstoken. Van militair machtsvertoon is in Paramaribo geen sprake. Sterker nog: in de hele stad is geen soldaat te bekennen. Bioscopen zijn open en de jeugd klit vrolijk bijeen in het stadscentrum.

PARIJS, 27 dec. - De zeventigjarige leider van de Franse communistische partij PCF Georges Marchais is gisteren met hartklachten in het ziekenhuis opgenomen.

Mr. G. R. Andre de la Porte wordt de nieuwe president van de rechtbank in Den Bosch. Hij is nu nog president bij de rechtbank in Middelburg.

SINT HELENA, 27 dec. - Vier Nederlanders en drie Ghanezen zijn dinsdag op het eiland Sint Helena gearresteerd op verdenking van drugssmokkel. Dat heeft een regeringswoordvoerder op Sint Helena bekendgemaakt.

DEN HAAG, 27 dec. - De tarieven in het openbaar vervoer kunnen in de toekomst per regio gaan verschillen. Bovendien is de gemiddelde jaarlijkse stijging van het tarief met 3,5 procent waarschijnlijk onvoldoende.

DEN HAAG, 27 dec. - Politiekorpsen uit heel Nederland zullen in de dagen voorafgaand aan de oudejaarsnacht bijstand verlenen aan de Haagse politie. Het is voor het eerst dat Den Haag hulp krijgt van korpsen uit andere provincies om relschoppers in een vroeg stadium in te rekenen. Alleen uit de drie noordelijke provincies komen geen politiemensen naar Den Haag. Het gaat in totaal om veertig leden van Mobiele Eenheden en veertig zogeheten 'platte petten'.

PARAMARIBO, 27 dec. - Het leger heeft maandagavond in Suriname de macht zonder bloedvergieten overgenomen. Het Militair Gezag greep in toen president Shankar weigerde af te treden.

HERWIJNEN - De familie Steenis aan het feestmaal op eerste kerstdag. Op het menu: kalkoen. (Foto NRC Handelsblad- Freddy Rikken)

DEN HAAG, 27 dec. - Aan ontwikkelingssamenwerking moet ook de komende jaren anderhalf procent van het netto nationaal inkomen worden besteed. Minister Kok (financien) vindt dat aan deze afspraak in het regeerakkoord niet mag worden getornd. Maar het is volgens hem wel mogelijk dat sommige uitgaven ten laste van de begroting van Ontwikkelingssamenwerking worden gebracht die nu nog voor rekening van andere departementen komen. Een voorbeeld daarvan zijn de kosten voor asielzoekers die door WVC en Justitie worden opgebracht.

PARIJS, 27 dec. - Rondvliegende kurken van champagneflessen zijn in Frankrijk de belangrijkste oorzaak van blindheid, zo heeft radio France-Info deze week gemeld.