Hollands Dagboek

Woensdag 15 augustus

Vandaag de 13de dag dat ik in een kooi zit bij de ingang van Artis. De meeste mensen zien me als de nieuwste attractie van Artis en daar begin ik behoorlijk van te balen. Net zoals de dieren word ik bekeken, beloerd, gefotografeerd, krijg ik pinda's en andere etenswaren naar me toe gegooid en lullige opmerkingen te horen. Kortom, ik word net als zij niet met rust gelaten. Vanmorgen begon de dag al vervelend: 2 persfotografen kwamen foto's maken. Eigenlijk heel goed voor de actie, maar ik kan er niet tegen. (Door al dat gefotografeer van dichtbij voel ik me pas echt gevangen). Ik moet poserend meewerken terwijl ik me juist wil afzonderen. Daardoor voelde ik me vanmorgen zo rot en gekooid dat ik begon te huilen en me afwendde. (En daarna moest ik opnieuw voor ze poseren terwijl het huilen me nader stond dan het lachen.)Vandaag is het winderig weer en af en toe regent het. Waarschijnlijk is de stemming van de bezoekers daardoor niet al te best. Gelukkig zijn er ook veel positieve reacties geweest. Mensen die komen zeggen dat ze na het lezen van onze folder besloten hebben niet naar Artis te gaan. Iemand die vertelt dat hij vandaag zijn jaarabonnement heeft opgezegd. Een vrouw die met haar kinderen uit het oosten van het land speciaal naar mij toe is gereisd om haar kinderen deze actie te laten zien, omdat ze het ermee eens is. Een meisje dat uit Artis komt vertelt dat zij zich zo triest voelt, nu ze de folder heeft gelezen en de dieren met andere ogen is gaan bekijken. Een oudere man die komt aanfietsen vraagt of hij een handtekening kan zetten. Een jongetje van een jaar of negen dat ons vanaf gisteren al ijverig helpt met folders uitdelen, omdat hij het zielig voor de dieren vindt. Op de een of andere manier maak ik opgesloten in mijn kooi heel wat bij mensen los.

De reacties zijn heel verschillend. Ze voelen zich aangevallen, negeren of kwetsen me daarom. Of ze hebben medelijden en bewondering en willen erover nadenken. Maar wat ze in de dierentuin zien is eigenlijk veel shockerender. Ze zien dieren die onvrijwillig hun leven lang opgesloten zitten en daardoor volkomen gestoord zijn geworden. Ik zit vrijwillig opgesloten met een doel. Als de maand voorbij is, kan ik weer leven, de andere dieren niet.'s Avonds thuis ben ik doodmoe en voel me triest en leeg. Nee, ik slaap niet bij Artis. Als de directeur me niet zo bot geweigerd had als aanvulling voor zijn verzameling diersoorten had ik in Artis geslapen, daar is bewaking. Buiten Artis vind ik te gevaarlijk. Overdag zijn er al genoeg mensen die hun frustraties op me willen botvieren, laat staan 'snachts. Ik voel me moe en gestresst, heb geen tijd om alles te doen wat ik moet doen en heb geen tijd voor mezelf. Vandaag weer te laat naar bed, 2.20 uur 'snachts en om 6.45 uur weer op. Al 2 weken te weinig slaap.

Donderdag, 14de dag

Drie Italiaanse jongens kregen net een Engels persbericht ter uitleg. Een van hen gaf me door de kooi een hand, zei dat hij het heel goed vond, wenste me sterkte en zei dat ze niet meer naar Artis gingen.

Vandaag gaat het wel goed, veel positieve reacties. Het waait alleen erg, het dak rammelt aan alle kanten. ' Die heb niks te doen, die zit daar lekker, zeker een uitkering', zegt een man. ' Ga eens naar het arbeidsbureau, daar hebben ze wel werk voor je', zegt een vrouw. Dit soort opmerkingen moet ik tientallen keren per dag aanhoren van mensen die niet willen nadenken over wat ze anderen aandoen. Ik zit hier omdat dieren niet voor zichzelf kunnen opkomen en omdat bijna iedereen het normaal vindt dat we ze opsluiten en ermee doen wat we willen. De dierentuin staat voor mij aan het begin van een hele reeks dierenleed. Het leert ons dat we dieren mogen overheersen, onderdrukken, opsluiten, martelen en vermoorden voor onze doeleinden.

Veel mensen komen Artis uit met speelgoedbeesten en rubberen reptielen. Laten ze zich daar voortaan mee vermaken, die speelgoedbeesten voelen niets, die lijden niet.

Toch trek ik het me aan. ' Je hebt zeker niets beters te doen.'

Terwijl ik inderdaad niets beters kan verzinnen om te doen. Mijn werk voor het Anti Diergebruik Komitee is meer dan een 40-urige werkweek. Ik sta ermee op en ga er mee naar bed. Ruim 2 jaar geleden richtte ik samen met andere dierenactivisten het Anti Diergebruik Komitee op, omdat er voordien niets was dat openlijk en confronterend actie voerde tegen alle vormen van diergebruik en de mensen wees op hun verantwoordelijkheid voor het dierenleed. Omdat dieren kunnen lijden en blij zijn, horen we net als bij mensen rekening te houden met hun verlangens en behoeften en hebben ze recht op een eigen vrij leven.

Sinds de oprichting heeft het Anti Diergebruik Komitee intensief actie gevoerd tegen vleesconsumptie, het dragen van bont, viswedstrijden, circussen en dierentuinen. Ik werk voor de voorbereidingen voor de acties vaak tot diep in de nacht, steek er mijn leefgeld in als de actiepot voor de zoveelste maal weer eens leeg is, want acties moeten doorgaan, er gebeurt toch al zo weinig.

Ik wek vandaag na sluitingstijd nogal wat agressie op. Een hele familie begint me uit te schelden, andere mensen maken rotopmerkingen.' Het was wat leuk', zegt een man die voorbij loopt. Ook weer zo'n veel gehoorde kreet. Tuurlijk, leuk voor hem, ja, alleen niet voor de dieren.

Vrijdag, 15de dag' Niet voeren, dan gaat ze dood, is een goed teken' !: 2 bouwvakkers van Artis. ' Leuk apie in die kooi.'

' Staat je goed, die kooi', ' Moet het apie een stukkie brood?', ' Stakker!' ' Ik voel me gelijk schuldig', ' d'r zit wel wat in, wat jullie doen.' Kleine kinderen reageren meestal wel lief, maar zonet was er een 3-jarig jongetje dat z'n sleutel in m'n ogen wilde steken. Arme dieren straks.'s Avonds. Vandaag was een rotdag. Moe, doodongelukkig en alleen voelde ik me langzaam kapotgaan. Af en toe had ik het gevoel dat ik gek aan het worden was. Zomaar lachen om iets wat niet lachwekkend is. Langs de mensen heen staren, me vervreemd van mezelf voelen. Na 15 dagen lang rotopmerkingen aangehoord te hebben, kan ik er steeds minder tegen.

Het grootste gedeelte van de bezoekers is onverschillig, kwetst en trapt graag. Hoe ongelukkiger je je voelt en er dus uitziet, des te harder kwetsen en trappen ze je. Het recht van de sterkste, die om zelf sterk te kunnen zijn de zwakkere nog meer de grond in stampt. Dat is de educatie die men van de dierentuin leert! Overheersing en leedvermaak. Nog bedankt bouwvakkers van Heddes Bouw voor jullie barmhartigheid toen jullie heldhaftig en vastberaden voorbij scheurden in jullie busje en een klokhuis en een boterham met boter in mijn kooi smeten. Jammer voor jullie dat de sinaasappelschillen vandaag de kooi misten.

Zaterdag, 16de dag' Ze krijgen te eten, ze krijgen een menswaardig bestaan', zegt een vrouw. Sluit een mens zijn leven lang op in een kleine ruimte, geef hem enkel voedsel en schone kleren en stel hem tentoon als attractie. Het wordt een volkomen gestoord mens. Menswaardig bestaan? Vandaag viel mee, eindelijk normaal geslapen. De dag begon met regen, maar nu schijnt de zon af en toe. Het humeur van de bezoekers is vandaag aardiger. Veel mensen die erover na willen denken, sommigen besluiten niet naar Artis te gaan. Rombout, 12 jaar, was het helemaal met ons eens en kwam ons spontaan de hele middag helpen met folders uitdelen. Wordt vast nog eens een goede dierenaktivist. Er zijn jonge mussen dichtbij m'n kooi op zoek naar voedsel. Het is leuk om ze zo vrij van dichtbij te zien. Heel wat anders dan de papegaaien in Artis, die lijken vrij, maar zijn gekortwiekt. Het belangrijkste is hen afgenomen, ze kunnen niet meer vliegen. Als pronkstukken van Artis zitten ze hun tijd uit. Ook de andere gekooide vogels in Artis zullen nooit vrij door de lucht mogen vliegen, tralies houden hen tegen. De wolven in Artis lopen langs de tralies heen en weer bijna de hele dag lang. Schuw als ze zijn krijgen ze, net als bijna geen enkel dier, geen kans zich terug te trekken. In plaats daarvan worden ze iedere dag weer op stang gejaagd door bezoekers die deze gestoorde dieren vermakelijk vinden. In feite gaan de mensen voor hun vermaak kijken in een psychiatrische diereninrichting. Orang Oetan Vladimir, voor 5 jaar uitgeleend van Moskou naar Artis, zit dag in, dag uit, apathisch tegen het raam geleund. Op rare gezichten trekken, gebons op de ruit waar hij tegen aan ligt, reageert hij allang niet meer. Over een paar jaar mag dit dier weer lijden in een andere dierentuin.

Zondag, 17de dag

'Jammer dat ik geen snee brood bij me heb', 'dat hoeven wij toch niet te doen, daar betalen we al voor!' 'Zeer verstandig om zichzelf op te sluiten.' Zondag, topdag voor Artis; de bezoekers stromen binnen. 's Maandags zijn de dieren daardoor extra gefrustreerd.

Ik zal even vertellen hoe mijn kooi eruitziet. Hij is 2 meter lang, 1,25 meter breed en 2 meter hoog. Het traliewerk is geel en de bodem is van hout. Ik krijg steeds meer last van spierpijn door het zitten op het hout. Het enigste wat ik daartegen kan doen is heen en weer lopen, 3 passen naar voren en 3 passen naar achteren. Daar word je goed gestoord van, op een gegeven moment loop je vanzelf heen en weer zonder het goed te beseffen. Aan de voorkant van de kooi hangen bordjes. Op een bordje staat de beschrijving van de homo sapiens, op een ander bordje kruis ik de dagen af dat ik hier zit.

Er is ook nog een bordje waarop staat: niet voeren, speciaal dieet. Dat hebben we er na een week opgehangen omdat er constant gevraagd werd of ik gevoerd mocht worden. Mijn speciale dieet houdt in dat ik niets eet wat van dieren afkomstig is. Geen dode dieren dus en ook geen melk, eieren, kaas etc. Na sluitingstijd van Artis eet ik thuis. Als ik naar de w.c. moet, ga ik vlug uit de kooi naar de overkant. Er zijn te veel mensen die vol leedvermaak zouden gaan wachten op het moment dat ik in de kooi op de po zou gaan en dat genoegen gun ik ze niet.

Maandag, 18de dag

Ik staar het liefst langs iedereen heen naar de overkant, naar de bomen, daken en lucht. Praat het liefst zo min mogelijk, of het moet echt iets leuks of liefs zijn. En ik probeer de rotopmerkingen niet te horen, maar ik hoor ze wel. Het is stil bij Artis (gelukkig!), op het dreunende geluid van een boormachine vlak achter me na, en het is herfstachtig weer. Wie nog in de goedheid van alle mensen gelooft moet eens gekooid voor Artis gaan zitten, die krijgt een 'aardige' desillusie. Net kwamen er van die zwendelaars hier staan, die stickers verkopen, om zogenaamd olifanten en gorilla's voor uitsterven te behoeden. In werkelijkheid steken ze al het geld in eigen zak. Artis laat dit al jaren toe, terwijl een duidelijk waarschuwingsbord al voldoende was geweest om deze mensen die grof geld verdienen aan dierenleed te verdrijven. Ik heb al een paar keer gehoord dat ik er als een dier ga uitzien in de kooi. Ben ik ook, een dier, niet meer en niet minder. 'Zeker nooit naar de dierentuin geweest als kind.'

Jawel en ik vond het leuk. Ik werd er zelfs hebberig van, ik wilde een vleermuis na een Artisbezoek en ik zeurde net zolang tot mijn moeder mij een vleermuis beloofde. Gelukkig voor de vleermuis kwam ze die belofte niet na. Alles wat ik miste moest een dier mij geven. (Gupjes, goudvissen, hamsters, een konijn, kippen en hanen.) Ik hield ze gevangen en hield van ze. Ik stond er niet bij stil, dat mijn dierenliefde alleen van mijn kant kwam, zuiver egoistisch was. 'Ik vind het vreselijk, maar de kinderen.'

Een veelgehoord excuus van ouders die toch naar binnen gaan. Hun kinderen kunnen er leren dat wij dieren mogen opsluiten ter lering en vermaak. Ze zien alleen hoe het dier eruitziet, niet hoe hij leeft. Als je echt meer wilt weten over hoe een dier leeft moet je naar natuurfilms gaan kijken en dierenboeken lezen. Waarom moeten wij per se een olifant hier zien, die in Afrika thuishoort?

Dinsdag 21 augustus

Het waait, regent en het is ijskoud hier, m'n vingers worden er blauw van. Veel mensen zijn het vandaag met ons eens. Onder het Artispersoneel zijn de meningen over onze actie nogal verdeeld. Sommigen zeggen ons aardig gedag, maken een praatje, zijn het gedeeltelijk of geheel met ons eens. Anderen negeren ons of vertonen pestgedrag. De directeur laat af en toe zijn gezicht zien om een flauwe opmerking te maken. Eerder had hij al laten weten geen behoefte te hebben aan een ongepaard wijfje en de verantwoording niet aan te durven van een homo sapiens in een kooi in Artis. Als hij de verantwoording voor mij al niet aandurft, hoe kan hij die dan nemen voor al die duizenden andere dieren? De reacties uit de buurt zijn heel positief. Veel mensen ergerden zich al jaren aan Artis, de verzameldierentuin, en zien Artis het liefst veranderen in een tuin zonder dieren. Wanneer dierentuinen zoals Artis gaan uitbreiden, gaan de bezoekers altijd voor. Tralies werden vervangen door glas omdat dat vriendelijker oogde, de apen voelden zich hierdoor nog meer gevangen omdat ze niet meer konden klauteren aan de tralies.

Wanneer dierentuinen nu stoppen met het fokken en handelen in dieren en hun poorten sluiten voor het publiek en de dieren die er nu nog zijn zo goed mogelijk verzorgen zijn we over 20 jaar van deze dierengevangenissen af.

Nog 11 dagen, ik kom ze wel door. Want behalve veel rotzooi heb ik ook ontzettend veel leuke en lieve dingen meegemaakt die ik niet van mensen verwacht had. Mensen die zomaar langskomen voor een ondersteunend praatje, een jongen uit de buurt die uit solidariteit krentenbollen uitdeelt, de lieve kaarten die ik per post in mijn kooi bij Artis bezorgd kreeg. Mensen die helpen met folders uitdelen, en drukken, de kooi die we zomaar ergens mogen stallen, echt te gek. De politie doet soms zelfs aardig, maar misschien is dat wel omdat er eindelijk een actievoerster zichzelf opsluit. Van twee Engelsen kreeg ik een heel mooi gedicht dat ze voor mij gemaakt hadden. Als ik de moed wil opgeven lees ik dat nog maar eens:

Ode to the Girl in a Cage I would rather be in a cage myself than see Animals in cages like this. I would rather free these Animals and destroy these laboratories than sit and do nothing I would rather flames flicked and bombs shout no! than hear the cries for help and mercy in the still night. Each Animal burned and scalded and electrocuted and prisoned and caged. I feel tear my conscience and increase my sickness of all around me, Of the lame excuses, The blind pursuit of other, lesser causes, the Apathy, the Nihilism the Hedonism where is the Heroism? It's time to get Angry.

Sandra van de Werd