Mijn nieuws Podcasts Digitale krant

Wetenschap

Sandra Fatoric | geograaf

‘Monumenten gaan lijden onder droogte’

Het klimaat verandert. Voor de monumenten in Nederland gaat dat grote gevolgen hebben. „Maar er gebeurt weinig.”
Coronavirus

De gebreken van de tests voor sneltests

Bij de heropening van Nederland is een sleutelrol weggelegd voor coronasneltesten. Maar zulke zelftesten geven geen „gezondheidscertificaat”.
Wetenschapsrijm

Doggerland
Durf te vragen

Krimpt een mens overdag?

Meteen na het opstaan beginnen de tussenwervelschijven in te zakken.
Geologie

Hoe Doggerland onder water verdween

Ruim 8.000 jaar geleden was er een tsunami op de Noordzee. Maakte dit natuurgeweld ook een einde aan Doggerland? „Er was in de eeuwen daarvoor al veel meer aan de hand.”
Doggerland

Ons Atlantis: een paradijs dat in de Noordzee verdween

Ooit lag de bodem van de Noordzee droog en leefden mensen er een rijk leven tussen herten, bevers, waterrallen en snoeken. Archeologen raken er steeds meer door gefascineerd.
Column Robbert Dijkgraaf

Uit de pan springen

Waar hebben we meer aan, vraagt Robbert Dijkgraaf zich af. Aan generalisten of specialisten?
Ophef

Genoomrecherche is (n)iets op het spoor in Wuhan

Stukjes van het genoom van coronavirussen tussen katoen en rijst, hoe kan dat?
Meer Wetenschap Meer

NRC Onbehaarde Apen

#131 Doggerland: het Atlantis van de Noordzee

Als je op het strand staat kijk dan naar het Westen en je ziet water, de Noordzee. Maar onder dat water ligt een land verscholen waarvan we het bestaan tot begin vorige eeuw nog…

#130.3 Hoe Jezus God werd

Met Jezus kun je alle kanten op: hij is mens én god, geboren uit Maria én uit God de Vader. In de middeleeuwen werd hij vereerd als keizer van het heelal, maar ook intens…

#130.2 De andere profeten uit de tijd van Jezus

Met Jezus kun je alle kanten op: hij is mens én god, geboren uit Maria én uit God de Vader. In de middeleeuwen werd hij vereerd als keizer van het heelal, maar ook intens…
Meer NRC Onbehaarde Apen Meer

Astronomie

Astronomie

Mysterieuze bezoeker was geen ruimteschip, maar een ijsscherf

In 2017 verscheen een onbekend object in ons zonnestelsel. Het is vermoedelijk een scherf van een verre planeet.
Astronomie

Beroemd zwart gat is ‘relatief ondervoed’

Astronomen hebben de polarisatie gemeten van het licht rondom het zwarte gat M87*, dat in 2019 beroemd werd.
Natuurkunde

Reis van een verscheurde ster naar de Zuidpool

Na een reis van bijna 700 miljoen jaar door het heelal is een neutrino in het ijs van Antarctica op een watermolecuul gebotst.
Meer Astronomie Meer

Biologie

beeld van de week

Drijvende slijmbal vol inktviseitjes

Blekksprut geléballer heten ze in het Noors, inktspuitgeleiballen. Gigantische, ronde drilpuddingen, een meter in doorsnede.
Ecologie

Onkruidverdelger Roundup doodt ook hommels

De voor hommels dodelijke werking van Roundup komt mogelijk niet van de actieve stof glyfosaat, maar van additieven.
Primaten

Ramporkaan maakt eilandmakaken een stuk socialer

Door een orkaan verdween bijna alle begroeiing. Apen die in de schaduw wilden zitten, moesten zorgen niet weggejaagd te worden.
Biologie

Wesp met parasiet leeft langer, maar wordt wel lui

Waaiertjes zijn parasitaire insecten. Een veldwesp die is geïnfecteerd met een vrouwelijk waaiertje, blijft langer in leven.
Meer Biologie Meer

Medische wetenschap

Epidemiologie

Welk virus gaat straks weer overspringen?

Honderdduizenden virussen bij vogels en zoogdieren kunnen ook voor mensen gevaarlijk zijn. Een nieuwe tool schat de risico’s in.
Bijwerkingen

‘Suggestie gevaar rond AstraZeneca-vaccin gaat niet meer weg’

Wuif de angst voor bijwerkingen van het AstraZeneca-vaccin niet weg, zegt hoogleraar risicocommunicatie Danielle Timmermans. „Anders gaan de hakken in het zand.”
Verband met trombose

Wat zijn nu de risico’s van het AstraZeneca-vaccin?

Er is waarschijnlijk een verband met een zeldzame vorm van trombose. Maar hoe groot zijn de risico’s precies?
Tandheelkunde

Kiespijn werkt anders dan gedacht: via zeer gevoelige sensor

De crux bij gevoelige tanden blijkt een temperatuurgevoelig kanaaltje. Kauwen op een kruidnagel helpt.
Meer Medisch Meer

Archeologie

Archeologie

Deel van verloren Egyptische hoofdstad teruggevonden

Sieraden, potten met vlees, bakstenen: de opgraving van een ruim drieduizend jaar oude ‘bedrijvenwijk’ van farao Amenhotep III geeft inzicht in het dagelijkse leven van oude Egyptenaren.
Egypte

Stad van grote farao

Egyptische archeologen hebben op de west-oever van de Nijl bij Luxor gebouwen met vele voorwerpen (foto’s onder) gevonden die deel uitmaakten van de verloren gegane hoofdstad van…
Archeologie

Scythen hadden meer dan één genetische oorsprong

De Scythen leefden tot de vierde eeuw na Christus op de steppen van wat nu Kazachstan is. Onderzoekers hebben hun dna ontrafeld.
Oudheidkunde

Oude Egyptenaren streden met Afrikaanse olifanten

Opvolgers van Alexander de Grote introduceerden de olifant in de oorlogsvoering. Maar welke olifantensoort gebruikten de legers?
Meer Archeologie Meer

Geschiedenis

Geschiedenis

In de 19de eeuw werd het lot van vrouwen vergeleken met dat van slaven

In de 19de eeuw ging feminisme hand in hand met de antislavernijbeweging. Sophie van den Elzen deed er onderzoek naar.
God en duivel

Elisabeth Strouven leefde in de 17de eeuw tussen God en duivel

In de 17de eeuw stichtte Elisabeth Strouven een religieuze vrouwengemeenschap. Ze schreef een uniek tijdsdocument.

Geschiedenis

Ongeopende zeventiende-eeuwse brief toch lezen met een röntgenapparaat en algoritme

Soms werden brieven zo gevouwen dat alleen de geadresseerden ze onbeschadigd konden openmaken. Een nieuwe techniek schiet te hulp.
Holocaust

108 Nederlandse Joden waren in 1941 ‘proefpersoon’ voor gaskamers

De Nederlandse Joden kwamen in 1941 om het leven in kasteel Hartheim. Begin 1942 keurden de nazi’s plannen goed om op grote schaal vergassingen in te zetten.
Meer geschiedenis Meer

Geologie

Geologie

Het oudste Nederlandse gesteente komt uit Zeeland: 420 miljoen jaar oud

Diep in de Zeeuwse ondergrond ligt gesteente uit de tijd vóórdat gewervelden aan land kropen.
KNMI

Zwerm van acht aardbevingen in Zuid-Limburg

In Zuid-Limburg vond woensdagnacht een reeks kleine aardbevingen plaats zonder duidelijke hoofdschok. De schokken hadden een kracht tussen de 1.0 en 1.8.
Durf te vragen

Waarom kleuren natte stenen mooier dan droge stenen?

Licht dat in een poreus materiaal doordringt, botst heen en weer. Het wordt verstrooid.
Geologie

Verdwaalde eilandjes van oceaankorst

Als een plak kaas waarop een boterham ligt – zo ligt oceanische korst soms op continentale korst. Hoe dat kan, was lang een raadsel.
Meer Geologie Meer

Scheikunde

Toxicologie

Na dertig jaar is het zenuwgif ontdekt dat zeearenden doodt

Een blauwalg die alleen op een invasieve waterplant groeit, produceert een gif dat vogelhersenen sponzig maakt.
Scheikunde

Wat is er gebeurd met moleculaire machientjes?

Medicijnen die op één plek actief zijn. Namaakspiertjes. Coatings waarmee ramen zichzelf wassen. In 2016 ging de Nobelprijs naar moleculaire machientjes. Wat is er sindsdien gebeurd?
Ongekend

Verlichting in het leven van leprapatiënten

Ze waren belangrijk voor de wetenschap, maar deze vrouwen stonden tot nu toe in de schaduw
Klimaat

In december stootte mens weer méér CO2 uit dan in 2019

Na een aanvankelijke daling door de coronacrisis, steeg de CO2-uitstoot aan het einde in 2020 weer uit boven die van 2019. „We keren terug naar een koolstof-intensieve business as usual.”
Meer scheikunde Meer

Natuurkunde

Natuurkunde

Opnieuw barstje in standaardmodel van deeltjesfysica

Gaat het standaardmodel van de deeltjesfysica breken? Resultaten uit een Amerikaans experiment leiden tot opwinding.
Wetenschapsrijm

Vlaag van verzet
Deeltjesfysica

Voorzichtige opwinding onder fysici: deeltje gedraagt zich vreemd

Het muon, het zware broertje van het elektron, gedraagt zich niet altijd als verwacht. Dat kán duiden op een barstje in het standaardmodel.
Stroming

De Atlantische Oceaan doet raar. Of lijkt dat zo?

Moeten we ons zorgen maken over de motor van de Atlantische Oceaan? Of begrijpen we er te weinig van?
Meer Natuurkunde Meer

Wiskunde en Informatica

Kunstmatige intelligentie

Miljoenen gezichten zijn weggegeven aan het Wilde Westen

Miljoenen digitale gezichten zwerven rond in databanken. Die worden gebruikt voor herkenningssystemen. Wie heeft daar nog controle over?
Cynthia Liem

‘Als iets onvindbaar is, bestaat het niet’

Cynthia Liem is docent informatica in Delft én pianist. „Dat ik twee expertises heb, heeft me aan beide kanten geholpen.”
Wiskunde

Prijs voor kruisbestuiving van wiskunde en informatica

De Abelprijs gaat onder anderen naar een Hongaar die samenwerkte met twee Nederlandse broers.
Kunstmatige intelligentie

Computer legt het in een debat (nog) af tegen de mens

Debatteren is een jurysport. Een computer van IBM nam het op tegen een wedstrijddebater en verloor nipt. „Het is een indrukwekkend systeem.”

Alledaagse wetenschap

Alledaagse Wetenschap

Brokkelige films in een bosje

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: ijzerbacteriën laten unieke sporen na.

Alledaagse Wetenschap

Linzen zijn de makkelijkste peulvruchten

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: pellen en splitten van linzen vergt zware machinerie.
Alledaagse Wetenschap

Weekritmes treden overal in de natuur op

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: planten, dieren en mensen met een weekritme.

Alledaagse Wetenschap

Het wonder van de regenboogmaker

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: yin, yang, HEMA en een motor die altijd even snel draait.

Meer Alledaagse wetenschap Meer