Mijn nieuws Podcasts Digitale krant

Wetenschap

Max Rietkerk | hoogleraar ruimtelijke ecologie

‘Wees niet zo bang voor ecologische kantelpunten. Want die zijn er vaak niet’

Kunnen ecosystemen omslaan naar een nieuwe toestand, waar ze vervolgens niet meer uitkomen? Die grote vrees lijkt onterecht.
Subvariant AY.4.2.

De nieuwe Britse variant is waarschijnlijk besmettelijker, maar is hij ook ziekmakender? En werken de vaccins nog?

Een nieuwe Deltavariant is ook al in Nederland gesignaleerd. Van de duizend besmettingen zijn er een tot twee van dat type.
Ophef

Roekeloze 007 lapt alle adviezen aan zijn laars

Reisadviezen gelden kennelijk niet voor de heldhaftige spion James Bond. Toch wordt hij nooit ziek.
Wetenschapsrijm

La Palma
Durf te vragen

Op je stuitje vallen, kun je daar blind van worden?

Er is weinig medische kennis over het stuitje. „Vaak is de strekking: we kunnen er niets aan doen, neem maar wat pijnstillers.”
Astronomie

Stervende ster gaat aan en uit

Knipperen leek altijd een fenomeen dat alleen optrad bij neutronensterren. Maar nu is het ook waargenomen bij een witte dwerg.
Column Cecile Janssens

Meer vertrouwen in de wetenschap? Wat betekent dat dan?

Het vertrouwen van Nederlanders in de wetenschap neemt toe, leest Cecile Janssens. Daar valt wel wat op af te dingen.
Peerreview

Verstopt door corona: de wetenschappelijke uitgeefmachine slibt dicht. ‘Er is zoveel bagger’

Het zicht op de kwaliteit raakt zoek in de hausse aan publicaties over covid.
Meer Wetenschap Meer

Podcasts

NRC Onbehaarde Apen

Podcast

#161 De zelfrijdende auto: komt 'ie nog wel?

Al decennia wordt er over de zelfrijdende auto gedroomd en gefantaseerd. Tesla, Uber, Audi buitelen over elkaar heen met beloftes. Toch rijdt er nog nergens een zelfrijdende auto rond. Tijd om ons af te vragen: komt ‘ie er eigenlijk nog wel?
Podcast

#160 Hoe kus je een slapende taal wakker?

Kan je een taal nieuw leven inblazen die al meer dan een eeuw niet meer gesproken wordt? De Siraya, een van de oorspronkelijke volkeren op Taiwan, doen een verrassend succesvolle…
Podcast

#159 Nobelprijs voor scheikunde

De Duitser Benjamin List (1968) en de Amerikaan David MacMillan (1968) krijgen de Nobelprijs voor Scheikunde voor hun onderzoek aan katalyse met kleine moleculen.
Meer NRC Onbehaarde Apen Meer

Astronomie

Elisa Chisari | kosmoloog

Sterrenstelsels flippen om en we voelen er niks van

Getijdenkrachten komen niet alleen op aarde voor. Ook tussen sterrenstelsels bestaan ze. Dat geeft inzicht in het begin van het universum.
Astronomie

Twee miljard jaar geleden waren er nog vulkanen op de maan

Dankzij stenen die een Chinese missie naar de aarde heeft gebracht, blijkt maanvulkanisme een relatief jong verschijnsel.
Astronomie

Leeglopende meren vormden Mars

In ieder geval een deel van de valleien op Mars ontstond door overvolle watermeren die plotseling leegliepen.
Meer Astronomie Meer

Biologie

Biologie

Ivoorjacht beïnvloedt evolutie van olifant: minder vrouwtjes met slagtanden

Olifanten gebruiken hun slagtanden als gereedschap. Als ze dat niet kunnen, heeft dat gevolgen voor het lokale ecosysteem.
Biogeologie

Nieuwe DNA-methode: Mammoeten stierven veel recenter uit dan gedacht

Hoe zag het arctische landschap eruit tijdens de ijstijden? Het dna dat planten en dieren toen hebben achtergelaten, biedt antwoord.
Paleontologie

Vliegend reptiel had gestroomlijnde vleugel

Vleugels van pterosauriërs waren gestroomlijnd dankzij een gespierde vleugelflap. Ongeveer zoals moderne vliegtuigvleugels.
Immuunsysteem

Afweer babymuis extra sterk na infectie bij de vader

Na een schimmelinfectie krijgt een muizenvader nageslacht met een sterkere afweer, dankzij aanpassing van dna in spermacellen.
Meer Biologie Meer

Medische wetenschap

Transplantatie

Hersendode vrouw krijgt kortwerkende varkensnier getransplanteerd

Een hersendode vrouw kreeg een genetisch gemodificeerde varkensnier getransplanteerd. „Moedig, maar geen doorbraak.”
Ophef

Alzheimerneuroloog vergat belangen te melden

Een neuroloog was enthousiast over een alzheimermiddel van een bedrijf waar hijzelf bij betrokken is.
Gezondheid

De lucht is een ziekmaker. Hoe kan die schoner worden?

De kennis over luchtvervuiling neemt toe. Zo wordt ook steeds duidelijker dat de schadelijke effecten groot zijn. Minder fijnstof: gaat dat lukken?
Gezondheid

Bij veteranen in VS jaar na Covid-19-besmetting meer hartklachten

Uit een vergelijking van miljoenen gevallen blijkt dat een jaar na een Covid-besmetting vaker hartproblemen ontstaan.
Meer Medisch Meer

Archeologie

Archeologie

Eindelijk is bekend wanneer de Vikingen in Amerika zijn geweest: in het jaar 1021

Met een gloednieuwe dateringsmethode konden onderzoekers de middeleeuwse Noorse nederzetting op Newfoundland precies dateren.
Vroege Middeleeuwen

Dankzij de toen heersende wind konden de Vikingen de Azoren bereiken

Alleen poepmoleculen, roetdeeltjes en muizen-dna getuigen nog van de vroege bewoning van de Azoren, vanaf de achtste eeuw.
Archeologie

‘Middeleeuwse grafroof geen hebzucht, maar ritueel’

Leeggehaalde graven zijn niet altijd ten prooi gevallen aan rovers, denken archeologen. Het kan ook een ritueel zijn geweest.
Paleo-dna

Etrusken hadden gewone genen maar een bijzondere taal

Genetisch verschilden de Etrusken niet van de andere Italiaanse volkeren, en toch spraken ze een niet-Indo-Europese taal.

Meer Archeologie Meer

Geschiedenis

Labratten

Als het dier mocht kiezen, zou het dan meedoen aan dierproeven?

Wat nu als dieren zelf mogen beslissen of ze meedoen aan een proef? Promovendus Anne van Veen breekt een lans voor inclusiviteit van proefdieren.
Biologie

Vaak verzamelde soorten zijn ook talrijk in natuur

Het aantal dieren en planten in collecties van natuurhistorische musea weerspiegelt hoe talrijk een soort is in het wild.
Recensie (●●●●)

Een bolwerk vol uitmuntendheid aan het Rapenburg

Willem Otterspeer heeft zijn vierluik afgerond over de Leidse universitaire geschiedenis. Hij put uit een rijkdom aan bronnen. „Wij leven in een bezeten wereld. En wij weten het.”
Het begin

In den beginne deed een vrouw iets fout

In elke cultuur vragen mensen zich af waar ze vandaan komen. Overal bestaan dan ook scheppingsverhalen – met likkende koeien of eetbare hemels. Vaak trekken vrouwen aan het kortste eind.
Meer geschiedenis Meer

Geologie

Vulkanisme

De lava blijft maar stromen op La Palma. Hoe kan dat?

Al ruim een maand barst op het Canarische eiland La Palma een vulkaan uit. En vooralsnog lijkt er geen eind aan te komen. „Daar zijn we verbaasd over.”
Geofysica

Bosbranden van Maori’s zijn terug te zien in ijs op de Zuidpool

Precies in de tijd dat Maori's grote bosbranden stichtten in Nieuw-Zeeland, neemt het roet in de ijslagen van Antartica sterk toe.
Geochemie

Siberische vulkanen zorgden voor massaal uitsterven

Ruim 250 miljoen jaar geleden stierf bijna al het leven op aarde uit. Vulkanen in Siberië zorgden voor een sterke toename van CO2 .
Geografie

Wetenschappers ontdekken (per ongeluk) meest noordelijke eiland ter wereld

Tijdens Groenlandexpeditie landden onderzoekers op het eiland Oodaq, dachten ze. Achteraf bleek het om een onbekend eiland te gaan.
Meer Geologie Meer

Scheikunde

Vergiftiging

Goed nieuws: kwik komt snel in zee

Een belangrijk deel van de kwikvervuiling in zee komt vanuit de lucht. Reductie van de uitstoot zal daardoor relatief snel effect hebben.
Nobelprijs Scheikunde

Chemische reacties die alleen gewenste spiegelbeelden opleveren

Twee chemici vonden een manier om reacties te laten verlopen waar fabrikanten van medicijnen veel aan hebben.
Nobelprijs

Nobelprijs Scheikunde voor versnellen chemische reacties

De Duitser Benjamin List en Amerikaan David Macmillan krijgen de Nobelprijs voor Scheikunde voor hun onderzoek aan katalyse met kleine moleculen.
Organische Scheikunde

Synthetisch zetmeel uit het lab is efficiënter dan plant

Veel efficiënter dan een plant kunnen chemici nu synthetisch zetmeel maken. Industriële productie is nog niet in zicht.
Meer scheikunde Meer

Natuurkunde

Geert Jan van Oldenborgh (1961-2021) | klimaatwetenschapper

Hij vond zijn plek in de wetenschap van het klimaat

KNMI-wetenschapper Van Oldenborgh heeft altijd de drang gehad om maatschappelijk van nut te zijn. Hij werd geroemd om zijn „no-nonsense stijl”.
Nobelprijs Natuurkunde

Nobelprijs voor scheppers van orde in complexiteit – zoals het klimaat

Hoe zijn chaotische systemen zoals het klimaat te voorspellen? Drie natuurkundigen speelden hierbij een belangrijke rol.
Nobelprijs

Nobelprijs Natuurkunde voor klimaatmodellen en complexe systemen

Een Duitser, Japanse Amerikaan en Italiaan delen dit jaar de Nobelprijs voor Natuurkunde.
Natuurkunde

Kleur printen als in vlindervleugels

Structurele inkt vormt kleuren op basis van de grootte van de druppeltjes. Daar is nu een inktjetprinter voor gemaakt.
Meer Natuurkunde Meer

Wiskunde en Informatica

Kunstmatige intelligentie

Na bijna 200 jaar heeft een computer de 10de van Beethoven voltooid

Beethoven heeft zijn laatste symfonie nooit kunnen voltooien. Nu is zijn werk afgemaakt door kunstmatige intelligentie. Hoe klinkt het?
Wiskunde

Je kent een geheim en wilt dat bewijzen. Hoe bewaar je dan het geheim?

Hoe kun je bewijzen dat je iets weet, zonder kennis daarover te delen? Dat kan met een methode die ‘zero knowledge’ heet.
Wiskundig probleem

Hoeveel koninginnen passen er op een schaakdonut?

Hoeveel manieren zijn er om koninginnen op een gekromd schaakbord te plaatsen, zodat geen enkele koningin een andere kan slaan? Deze honderd jaar oude vraag is nu beantwoord.
Wiskunde

20.000 kilometer fietsen en je hebt ieder monument gezien

Dit weekend is het Open Monumentendag. Wat is de kortste route tussen alle rijksmonumenten? Dat wiskundige probleem is nu opgelost.

Alledaagse wetenschap

Alledaagse Wetenschap

Krachtenspel in een hobbylamp

Karel Knip heeft een Chinese replica van de beroemde hobbylamp met buigbare arm, die niet goed buigt. Wat gaat er mis?
Alledaagse Wetenschap

Wonderlijk wapperende vlaggen in Moskou en Den Haag

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: vlaggen die altijd in beweging zijn.
Alledaagse Wetenschap

Meer vocht in de Engelse lucht, maar relatief juist niet

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: uitzettend hout en relatieve luchtvochtigheid.
Alledaagse Wetenschap

Patronen in het zand

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: verroeste geweerpatronen.

Meer Alledaagse wetenschap Meer