Mijn nieuws Podcasts Digitale krant
Fokke & Sukke
Puzzels

Wetenschap

Archeologie

Inheemse Amerikanen beschikten al vroeg over paarden

Vroeg in de zeventiende eeuw gebruikten de volkeren van de noordelijke vlaktes van Amerika al paarden.
Biologie

Doen alsof je dood bent om te voorkomen dat een roofdier je opeet

Het is voor veel dieren een laatste redmiddel als ze ten prooi dreigen te vallen aan een roofdier: doen alsof je dood bent.
Paleobiologie

T. rex moet een make-over krijgen, want hij had vermoedelijk lippen

Als vleesetende dino’s altijd hun tanden lieten zien, dan hadden ze last gekregen van tanderosie. Lippen kunnen dat voorkomen.
Obesitas

Een paar kilootjes kwijtraken met een serieus medicijn tegen overgewicht

Een nieuw middel tegen ernstig overgewicht is zó effectief dat er een wereldwijd tekort aan is. Nieuwe, nóg betere middelen zijn onderweg.
Jong geleerd

In het voetbal begint een succesvolle aanval met chaos

Floris Goes-Smit past data-analyse toe in het profvoetbal om de vingerafdruk van een succesvolle aanval te vinden.
wetenschap tips

Ook in het filosofie-examenboek steekt de cultuurstrijd op

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: een helder schoolboek over menselijkheid en technologie
Wiskunde

De ultieme tegel is eindelijk gevonden

Wiskundigen hebben een bijzondere tegel ontdekt. Het begon met een liefhebber die gewoon wat aan het uitproberen was.
Column Beatrice de Graaf

Zelfs in deze lijdenstijd lijkt verlies geen pijn te doen

Lijden en pijn leveren in onze talkshowdemocratie geen goed beeld op, constateert Beatrice de Graaf. Van verdrietige momenten gaat elke spindoctor griezelen.
Meer Wetenschap Meer

Podcasts

NRC Onbehaarde Apen

Podcast

Hoe het klimaat het ontstaan van de islam beïnvloedde

Het onderzoek naar de vroege geschiedenis van de islam behoorde eeuwenlang toe aan islamitische geleerden die oude teksten zorgvuldig interpreteerden.
Podcast

Waarom hooikoorts een serieuze volksziekte is

De lente is nauwelijks begonnen, maar sommige mensen hadden met Kerst al last van hooikoorts. De snotneuzen en tranende ogen zijn niet alleen een probleem in het voorjaar.
Podcast

De mythische wereld van Tolkien

Schrijver J.R.R. Tolkien schiep in zijn boeken De Hobbit en In de ban van de ring een uitgebreide mythische wereld vol Dwergen, Elven, Orks en Hobbits, waar een…
Meer NRC Onbehaarde Apen Meer

Astronomie

In Beeld

Plakken, stacken, prutsen voor een perfecte zonnefoto

Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis. De week: de zon vanuit een achtertuin.
Interview Thomas Hertog | kosmoloog

Kosmoloog Thomas Hertog zocht met Steven Hawking naar de oorsprong van het heelal. ‘Wij zeggen: de oerknal was een hologram.’

Samen met Stephen Hawking onderzocht Thomas Hertog de oorsprong van het heelal. „We hadden meteen een klik.”
wetenschap tips

Schitterende shots van de zoektocht naar een zwart gat

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: een planetariumfilm op een gigantisch scherm.
Meer Astronomie Meer

Biologie

Geneeskunde

Hol, bol of plat: cellen hebben een voorkeur

Met het inzicht dat botten liever holvormig groeien, kunnen beschadigingen en breuken gerichter hersteld worden.
Biologie

Zoet, zuur en ook basisch: onderzoekers ontdekken een nieuwe primaire smaak

Er zijn meer dan vijf basissmaken. Onderzoekers hebben ontdekt dat fruitvliegen ook ‘basisch’ kunnen proeven.
Evolutie

Op zoek naar bizarre dieren die nooit het daglicht zien

Wrecks of ancient life, zo noemde Darwin de bizarre dieren diep in grotten. Maar nieuw onderzoek laat zien dat het standaardbeeld van grottenevolutie op de helling moet.

Maria Sibylla Merian werd wereldberoemd met haar tekeningen van insecten

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: de insectenaquarellen van Maria Sibylla Merian
Meer Biologie Meer

Medische wetenschap

Ziekte

Dodelijk marburgvirus op meer plekken in Afrika

Na Equatoriaal Guinea is het bijzonder gevaarlijke marburgvirus nu ook in Tanzania aangetroffen. De WHO schat het verdere verspreidingsrisico zeer hoog in.
Zes vragen over de schimmel C. auris

RIVM bereidt zich voor op uitbraak van nieuwe schimmelziekte. Wat is dit voor schimmel?

Een nieuwe schimmelziekte is wereldwijd in opmars. Het RIVM slaat geen groot alarm, maar is wel waakzaam.
Durf te vragen

Zijn nageldrogers kankerverwekkend?

Nageldrogers gebruiken uv-A-straling die dna-schade veroorzaakt. Of dat kankerverwekkend is, is nog niet te zeggen.
Analyse Onderzoek Huanan-markt

Ook wasbeerhond is niet per se schuldig aan de pandemie

In genetisch materiaal uit Huanan duiken aanwijzingen op dat wasbeerhonden een rol hebben gespeeld bij de overdracht van het Covid-19-virus. Dwingend is die conclusie niet.
Meer Medisch Meer

Archeologie

Archeologie

‘Ruitersyndroom’ verraadt oudste paardrijders van 5.000 jaar geleden

Skeletten van 5.000 jaar oud laten duidelijke sporen zien van paardrijden. De onderzoekers spreken van een „ruitersyndroom”.
Paleontologie

Migratiegolven in de laatste Europese IJstijd

Tijdens de laatste IJstijd veranderde de bevolking van Europa nogal eens van samenstelling. De cultuur veranderde niet altijd mee.
Archeologie

Archeologen vinden een Romeinse houten penis ‘met gebruikssporen’

Bij de Romeinse nederzetting Vindolanda in Engeland is een houten fallus gevonden. Die kan zijn gebruikt om kwade geesten te weren, maar ook als dildo.
Ophef

Naturalis gaf geen ruchtbaarheid aan verwisseling van Dubois-dijbeen

Over een dijbeen in het Leidse museum Naturalis bestaat „een langlopende controverse”.
Meer Archeologie Meer

Geschiedenis

Column

De ongrijpbaarheid van wetenschappelijke ontdekkingen

Alle investeringen in natuurwetenschap ten spijt, zijn er niet meer baanbrekende publicaties. Is dat erg, vraagt Margriet van der Heijden zich af.
Sociale media

De haat-liefderelatie van wetenschappers en Twitter

Wetenschappers twitteren om hun werk te verspreiden en om „op de hoogte te blijven”. Blijven ze dat doen?
Wetenschap

Antoni van Leeuwenhoek keek naar alles wat hij te pakken kon krijgen

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: een biografie van Antoni van Leeuwenhoek
Javamens

Aapmens Dubois is dood, maar zijn collectie is nog altijd levend

De Nederlander Eugène Dubois droomde ervan sporen van vroege mensachtigen te vinden. Dat lukte, op Java. Nu vraagt Indonesië zijn collectie terug.
Meer geschiedenis Meer

Geologie

In beeld

De ondergrond van Nederland én de Antillen

Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis. Deze week: de geologische kaart van Nederland.
Geo-engineering

Een technofix voor het klimaat onderzoeken is gevaarlijk. Of is het juist nodig?

Met ingrijpende technologische maatregelen is de opwarming van de aarde misschien nog tegen te gaan. Maar is het wel verantwoord om dat te proberen? Een debat.
Zeespiegelstijging

Wie de ijskap van Antarctica snapt mag het zeggen

Het gedrag van de ijskap op Antarctica is nog grotendeels onbekend. Voor gedetailleerde modellen zijn meetgegevens nodig, maar daaraan ontbreekt het nog.
Geologie

Siciliaanse stroomribbels bewijzen grootste overstroming ooit

Door een zondvloed liep 5,3 miljoen jaar geleden de Middellandse Zee vol. De zeespiegel steeg soms met tien meter per dag.
Meer Geologie Meer

Scheikunde

De elementen

Een geel streepje uit de zon leidde naar helium

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal. Helium is een cool element, letterlijk. Het heeft het laagste smelt- en kookpunt, respectievelijk -272,2 en -268,9 graden Celsius.
De elementen

Allemansvriend natrium haalt de pyromaan naar boven

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal.
Ecologie

Elke dag een olielek. Hoe verdwijnt die olie weer?

Een ramp met een olieplatform in de Golf van Mexico heeft ook iets goeds opgeleverd: kennis over de bestrijding van olievervuiling in zee.
Nanotechnologie

Een val kan virussen vangen en voorkomen dat ze mensen besmetten

De vangtechniek werkt voor heel verschillende virussen. Zorgmedewerkers zouden het kunnen gebruiken om besmetting te voorkomen.
Meer scheikunde Meer

Natuurkunde

wetenschap tips

Een zwart gat is een volgepropte koffer die nog voller moet

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: ingewikkelde natuurkunde die sprankelt.
Durf te vragen

Hoe werkt een geluiddemper op een vuurwapen?

Met een geluiddemper klinkt een schot minder hard. De oorsprong is Zwitsers.
Biologie

Insect katapulteert plasdruppels met superpropulsie

Dwergcicaden drinken heel veel en moeten dus ook veel plassen. Ze schieten hun urine weg vanaf een flexibel uitsteeksel.
Natuurverschijnsel

Het noorderlicht in Nederland: hoe bijzonder is dat?

Op meerdere plekken in Nederland was zondagavond een Aurora Borealis te bewonderen. Dat het zo goed zichtbaar was, had zelfs het KNMI niet verwacht.
Meer Natuurkunde Meer

Wiskunde en Informatica

Wiskunde

Wiskundige Luis Caffarelli ziet dingen die andere mensen niet zien. ‘Zijn intuïtie is fantastisch’

De Argentijn Luis Caffarelli (74) won dit jaar de Abelprijs, de officieuze Nobelprijs voor wiskunde.
Geologie

Uit een berg vage signalen kan AI afleiden dat de aarde gevaarlijk wordt

Mensen zijn nauwelijks in staat een aardbeving of vulkaanuitbarsting ruim van tevoren te voorspellen. Kunstmatige intelligentie kan wel uit de voeten met alle vage signalen.
Interview Caoimhe Rooney | wiskundige

‘Wiskunde is leuk, we worden erdoor omringd!’

Caoimhe Rooney is wiskundige bij NASA en zet zich in om de man-vrouwbalans in haar vak te verbeteren.
Wiskunde

Na wiskundige opwinding op sociale media is het probleem van de kleurige knikkers bijna opgelost

Na geruchtmakende berichten over een ogenschijnlijk eenvoudig wiskundig vraagstuk hebben veel wiskundigen zich er met succes op gestort.

Alledaagse wetenschap

Alledaagse Wetenschap

Uit de selfie met de Chinese ballon is heel veel af te leiden

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: over de baan van de Chinese ballon is nog lang niet alles gezegd.
Alledaagse Wetenschap

Met één ademstoot blaas je de luchtkwaliteitsmeter in het rood

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: een gassensor solderen.
Alledaagse Wetenschap

Opkomst en ondergang van de windsingel, het Oekraïense strijdmiddel tegen erosie

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: Oekraïense windsingels zijn nu linies in de oorlog geworden.
Alledaagse Wetenschap

Een Hollands prakje met een exotische uitstraling

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: terug naar de tanks, de watermolen en de huzarensalade.
Meer Alledaagse wetenschap Meer