Mijn nieuws Podcasts Digitale krant
Fokke & Sukke
Puzzels

Wetenschap

IPCC

De kritiek op klimaatmodellen groeit: ‘Het zijn waanzinnige, futuristische aannames’

De aanbevelingen voor beleidsmakers uit het klimaatrapport van het IPCC dat deze maandag wordt gepubliceerd zijn mede gebaseerd op computermodellen. De kritiek op die modellen groeit.
Cartografie

Kaarten van de wereld, vol visioenen

Kaarten en kunstwerken liggen dicht bij elkaar, laten tentoonstellingen in het Nationaal Archief en het Allard Pierson zien. Op beide exposities spelen koloniale kaarten een grote rol.

Hoe bouw je bevingsbestendig?

De ravage na de aardbeving in Turkije en Syrië is groot. Veel gebouwen waren niet tegen aardbevingen bestand. Bevingsbestendig bouwen kán wel, al is het meestal duurder dan ‘gewone’ bouw. Welke keuzes zijn er te maken?
Necrologie 1,5 graad

De anderhalve graad kan ten grave gedragen worden

Het klimaatdoel om de opwarming van de aarde onder de 1,5 graad te houden, is acht jaar later niet meer levensvatbaar. De CO2-uitstoot blijft toenemen, is een van de conclusies in het slotrapport van klimaatpanel IPCC, dat morgen verschijnt.
Vogelgriep

Nieuwe proefvaccins tegen vogelgriep lijken goed te werken, komende zomer test in Nederland

De Wageningen-universiteit spreekt van „een belangrijke eerste stap op weg naar vaccinatie tegen het vogelgriepvirus in de pluimveehouderij”. Landbouwminister Piet Adema wil de vaccins komende zomer verder uittesten.
Interview ruraal socioloog

‘BBB komt vooral op voor een systeem van grootschalige productie. Veel boeren hebben daarin geen goede positie’

Het boerenbedrijf is de afgelopen decennia sterk veranderd. Sommige boeren omarmen meer duurzame verdienmodellen, maar ook zij voelen zich niet altijd gehoord.
Zeespiegelstijging

Wie de ijskap van Antarctica snapt mag het zeggen

Het gedrag van de ijskap op Antarctica is nog grotendeels onbekend. Voor gedetailleerde modellen zijn meetgegevens nodig, maar daaraan ontbreekt het nog.
Reportage Bananen redden

Red de banaan; schimmels en ziektes dreigen deze populaire vrucht wereldwijd uit te roeien

Schimmels bedreigen de bananenteelt. Omdat dit gewas zo weinig divers is, ligt een mondiale catastrofe op de loer.
Meer Wetenschap Meer

Podcasts

NRC Onbehaarde Apen

Podcast

De mythische wereld van Tolkien

Schrijver J.R.R. Tolkien schiep in zijn boeken De Hobbit en In de ban van de ring een uitgebreide mythische wereld vol Dwergen, Elven, Orks en Hobbits, waar een…
Podcast

Wat Spitsbergen ons over de toekomst vertelt

Op het ijskoude Spitsbergen gaat ‘s zomers de zon niet onder, in de winter is het altijd donker. Toch trekt het pooleiland al eeuwenlang mensen: wegens walvisvangst, voor de…
Podcast

Hoe de banaan aan zijn succes ten onder gaat

Hij behoort tot de populairste fruitsoorten en ligt in iedere supermarkt, maar hoelang nog? De banaan wordt bedreigd door allerlei ziektes en dat is een probleem, omdat we in…
Meer NRC Onbehaarde Apen Meer

Astronomie

Interview Thomas Hertog | kosmoloog

Kosmoloog Thomas Hertog zocht met Steven Hawking naar de oorsprong van het heelal. ‘Wij zeggen: de oerknal was een hologram.’

Samen met Stephen Hawking onderzocht Thomas Hertog de oorsprong van het heelal. „We hadden meteen een klik.”
wetenschap tips

Schitterende shots van de zoektocht naar een zwart gat

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: een planetariumfilm op een gigantisch scherm.
Interview Caoimhe Rooney | wiskundige

‘Wiskunde is leuk, we worden erdoor omringd!’

Caoimhe Rooney is wiskundige bij NASA en zet zich in om de man-vrouwbalans in haar vak te verbeteren.
Meer Astronomie Meer

Biologie

Durf te vragen

Waarom moet je wilgen knotten?

Een geknotte boom produceert veel bruikbaar hout.
Jong geleerd

Op jacht naar de geboorte van de celkern

Julian Vosseberg zoekt aan de hand van aanwijzingen in het dna naar de oorsprong van complex leven.
Column Gemma Venhuizen

Partij voor de walvis

Terwijl Extinction Rebellion op de A12 de waterkanonnen trotseerde, raapte columnist Gemma Venhuizen een Sultana-wikkel van de straat in Aerdenhout. Noem het klein verzet, eveneens niet zonder gevaar.
Ophef

Op Schiphol onderschepte glasaaltjes hebben een onzekere toekomst

De 170.000 jonge palingen die vorige week op Schiphol zijn onderschept, zijn uitgezet bij Harderwijk.
Meer Biologie Meer

Medische wetenschap

Interview Virologie

Viroloog Ron Fouchier: ‘Als je dit onderzoek stopt, geef je je over aan de volgende pandemie’

Het felle debat dat ontstond toen Ron Fouchier de resultaten bekend maakte van een experiment waarin hij een potentiële pandemische griep liet ontstaan, achtervolgt hem nog altijd.
Geneeskunde

Hoe stem je medicatie beter af op kinderpatiënten?

Over de werkzaamheid van medicijnen bij kinderen is veel onbekend. Kennis over het kinderlichaam kan helpen bij het vinden van de juiste dosering.
Jong geleerd

Met een ‘lab-on-a-chip’ kun je met een vingerprikje bloed een darmziekte meten

De ernst van chronische darmontsteking kun je niet aan de buitenkant zien. Arno Bourgonje ontdekte mogelijke biomarkers die zijn op te pikken in een vingerprikje bloed.
Oorsprong pandemie

Waar kwam Covid-19 vandaan? Zelfs Amerikaanse inlichtingendiensten zijn het daar onderling niet over eens

Wetenschappers en politici zijn ernstig verdeeld over de vraag waar het coronavirus SARS-CoV-2 vandaan is gekomen. Maar zonder feiten staan de kampen tandeloos tegenover elkaar.
Meer Medisch Meer

Archeologie

Archeologie

‘Ruitersyndroom’ verraadt oudste paardrijders van 5.000 jaar geleden

Skeletten van 5.000 jaar oud laten duidelijke sporen zien van paardrijden. De onderzoekers spreken van een „ruitersyndroom”.
Paleontologie

Migratiegolven in de laatste Europese IJstijd

Tijdens de laatste IJstijd veranderde de bevolking van Europa nogal eens van samenstelling. De cultuur veranderde niet altijd mee.
Archeologie

Archeologen vinden een Romeinse houten penis ‘met gebruikssporen’

Bij de Romeinse nederzetting Vindolanda in Engeland is een houten fallus gevonden. Die kan zijn gebruikt om kwade geesten te weren, maar ook als dildo.
Ophef

Naturalis gaf geen ruchtbaarheid aan verwisseling van Dubois-dijbeen

Over een dijbeen in het Leidse museum Naturalis bestaat „een langlopende controverse”.
Meer Archeologie Meer

Geschiedenis

Column

De ongrijpbaarheid van wetenschappelijke ontdekkingen

Alle investeringen in natuurwetenschap ten spijt, zijn er niet meer baanbrekende publicaties. Is dat erg, vraagt Margriet van der Heijden zich af.
Sociale media

De haat-liefderelatie van wetenschappers en Twitter

Wetenschappers twitteren om hun werk te verspreiden en om „op de hoogte te blijven”. Blijven ze dat doen?
Wetenschap

Antoni van Leeuwenhoek keek naar alles wat hij te pakken kon krijgen

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: een biografie van Antoni van Leeuwenhoek
Javamens

Aapmens Dubois is dood, maar zijn collectie is nog altijd levend

De Nederlander Eugène Dubois droomde ervan sporen van vroege mensachtigen te vinden. Dat lukte, op Java. Nu vraagt Indonesië zijn collectie terug.
Meer geschiedenis Meer

Geologie

Geologie

Siciliaanse stroomribbels bewijzen grootste overstroming ooit

Door een zondvloed liep 5,3 miljoen jaar geleden de Middellandse Zee vol. De zeespiegel steeg soms met tien meter per dag.
Watertekort

De winterdroogte die grote delen van Europa nu treft, zal in de toekomst vaker voorkomen

Droogte in de winter speelt Europa parten. Het mediterraan gebied is „een van de hotspots van klimaatverandering”.
Geologie

Uit een berg vage signalen kan AI afleiden dat de aarde gevaarlijk wordt

Mensen zijn nauwelijks in staat een aardbeving of vulkaanuitbarsting ruim van tevoren te voorspellen. Kunstmatige intelligentie kan wel uit de voeten met alle vage signalen.
Aardbevingen in Turkije en Syrië

De spanning op veel plekken langs de Oost-Anatolische breuk is verhoogd: naschokken blijven komen

Naschokken zullen nog wel een poos blijven optreden in Turkije en Syrië. Maar met het verstrijken van de tijd neemt de kans op zware schokken wel af.
Meer Geologie Meer

Scheikunde

De elementen

Allemansvriend natrium haalt de pyromaan naar boven

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal.
Ecologie

Elke dag een olielek. Hoe verdwijnt die olie weer?

Een ramp met een olieplatform in de Golf van Mexico heeft ook iets goeds opgeleverd: kennis over de bestrijding van olievervuiling in zee.
Nanotechnologie

Een val kan virussen vangen en voorkomen dat ze mensen besmetten

De vangtechniek werkt voor heel verschillende virussen. Zorgmedewerkers zouden het kunnen gebruiken om besmetting te voorkomen.
Durf te vragen

Waarom blijft er bruine aanslag achter in theekopjes (die niet oplost in heet water)?

In heet water ontstaat een stof die slecht oplost en goed kleeft.
Meer scheikunde Meer

Natuurkunde

wetenschap tips

Een zwart gat is een volgepropte koffer die nog voller moet

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: ingewikkelde natuurkunde die sprankelt.
Durf te vragen

Hoe werkt een geluiddemper op een vuurwapen?

Met een geluiddemper klinkt een schot minder hard. De oorsprong is Zwitsers.
Biologie

Insect katapulteert plasdruppels met superpropulsie

Dwergcicaden drinken heel veel en moeten dus ook veel plassen. Ze schieten hun urine weg vanaf een flexibel uitsteeksel.
Natuurverschijnsel

Het noorderlicht in Nederland: hoe bijzonder is dat?

Op meerdere plekken in Nederland was zondagavond een Aurora Borealis te bewonderen. Dat het zo goed zichtbaar was, had zelfs het KNMI niet verwacht.
Meer Natuurkunde Meer

Wiskunde en Informatica

Wiskunde

Na wiskundige opwinding op sociale media is het probleem van de kleurige knikkers bijna opgelost

Na geruchtmakende berichten over een ogenschijnlijk eenvoudig wiskundig vraagstuk hebben veel wiskundigen zich er met succes op gestort.
Ophef

AI-kenners moeten hun tekst zelf schrijven als ze naar Hawaï willen

Onderzoekers die naar een conferentie over kunstmatige intelligentie op Hawaii willen, zullen hun papers eerst echt helemaal zelf moeten schrijven. Spellingscheckers mogen nog wel.
Interview Jan Kleijssen | directeur mensenrechten Raad van Europa

Ook bij AI spelen mensenrechten mee, daarom werkt Jan Kleijssen aan een verdrag

Bedrijven en overheden gebruiken steeds meer kunstmatige intelligentie. En dat gaat lang niet altijd goed, neem het Toeslagenschandaal. „Dat is een standaard geworden voor wat er mis kan gaan met AI.”
Wiskunde

Alles stroomt, maar de wiskunde daarachter is nog goeddeels onbegrepen

Precies tweehonderd jaar geleden werd de dynamiek van viskeuze vloeistoffen en gassen theoretisch gemodelleerd. De onderliggende wiskunde kent nog altijd geheimen.

Alledaagse wetenschap

Alledaagse Wetenschap

Opkomst en ondergang van de windsingel, het Oekraïense strijdmiddel tegen erosie

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: Oekraïense windsingels zijn nu linies in de oorlog geworden.
Alledaagse Wetenschap

Een Hollands prakje met een exotische uitstraling

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: terug naar de tanks, de watermolen en de huzarensalade.
Alledaagse Wetenschap

Chinezen publiceren volop over hun stratosferische ballonnen

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: wat willen de Chinezen met hun ballonnen? Er staan heel veel publicaties online.
alledaagse wetenschap

Wat de huilende hond zei over de naderende aardbeving

Kunnen dieren aardbevingen voorspellen? En wat kan de wetenschap met dieren die waarschuwen voor aardbevingen? De ramp in Syrië en Turkije heeft geen nieuwe aanwijzingen opgeleverd.
Meer Alledaagse wetenschap Meer