Column Joyce Roodnat

In Flevoland is ‘De Tong van Lucifer’ hernoemd, omdat sommigen de religieuze naam aanstootgevend vinden. Maar zo werkt het niet, stelt Joyce Roodnat: uit een kunstwerk wegpoetsen wat je niet wilt weten, dat kan niet.

Joyce Roodnat behoort tot de gelukkigen: na een sneltest mag ze naar het museum. Hoewel de expositie van John Heartfield in de Fundatie geen wegdroomkunst is, geniet ze, samen met de bevoorrechten om haar heen. De pilot met de sneltesten heeft zin: die toont de naakte magie van museumbezoek.

Normaliter maakt Joyce Roodnat zelf wel uit wat ze met een kunstwerk doet; wat de kunstenaar bedoeld heeft wil ze eigenlijk niet weten. Bij een recent zelfportret van Erwin Olaf gaat dat niet.

Is het Tapijt van Bayeux eigenlijk geen tapijt maar een borduurwerk, de wandtapijten van Simone Post zijn ook niet geborduurd. Wel zijn ze hallucinant, stelt Joyce Roodnat vast als ze ervoor staat.

Omdat het weer niet meewerkt, gaat Joyce Roodnat internet op. Ze komt er allerlei enerverende berichten over kunst tegen: van Munch via Peru naar Venetië.

Vijftig jaar na zijn dood is een leesverslag over Simon Vestdijk verschenen, dat een nieuw licht schijnt op de kwestie waarom de schrijver de Nobelprijs niet kreeg. Joyce Roodnat vindt dat het tijd wordt voor een Nederlandse Nobelwinnaar. Ze weet nog wel een onvolprezen schrijver.

Hoewel Joyce Roodnat volop geniet van livestreams, maakt ze zich ook zorgen. Wat als straks de theaters niet open mogen, want: ‘jullie kunnen toch streamen’? Die muizenissen komen door Fieldlab, weet ze.

Kunst moet je persoonlijk ondergaan. Dat stelt Joyce Roodnat vast bij het manipulatieve toneelstuk ‘Wit konijn rood konijn’ in de vertolking van Hadewych Minis, en in Rotterdam bij de overweldigende sculptuur ‘De vlecht’.

Kunstvervalsing is spannend. Joyce Roodnat ziet een nieuwe film over Vermeer-vervalser Van Meegeren, in combinatie met een documentaire over een grote vervalsingszaak in de VS, en ze begrijpt: een kunstwerk in het echelon beroemd en onbetaalbaar is ook een idee, een fata morgana.

Moet de vertaler van Amanda Gormans poëzie zwart zijn, vrouw, jong, een fashion-icon, zoals zijzelf? Dat hoeft niet, vindt Joyce Roodnat. Het gaat erom dat de vertaler het werk aankan.

Joyce Roodnat stelt vast dat streamen van theater, muziek en film het pandemische leven aangenaam kan houden. De nieuwe Nederlandse serie ‘Red Light’ binget ze zelfs, en met iedere aflevering die ze ziet, groeit haar bewondering.

Joyce Roodnat krijgt een uitnodiging voor een bijzondere one-womanshow. Ze mag weer naar het theater voor de nieuwe voorstelling van Laura van Dolron, en is daar kinderachtig overdreven opgetogen over. Als Van Dolron losgaat, volgt Roodnat haar gebiologeerder dan ooit.

Joyce Roodnat huivert van complotdenkers en antivaxers met hun zelfmedelijden. Brahms en Sonneveld neutraliseren haar bibberaties. Voor complotwappies heeft ze een tip: lees Umberto Eco.

Ondanks dat er niets te doen lijkt, maakt Joyce Roodnat van alles mee. Ze ziet een blozende versie van Tsjechovs ‘Drie zusters’, ze voelt zich de enige die het gedicht van Vanessa Kisuule mag horen tijdens Poetry International, en ze leest een fragment uit de roman ‘Malacqua’ uit 1977, waarin ze hier en nu herkent.

Bij Joyce Roodnat thuis klinkt tegenwoordig bijna elke avond: „nog even een Beckje?”. Die term komt van de serie rond politierechercheur Martin Beck en staat inmiddels voor alle moordmysterie-series waarmee de streamingsdiensten ons overspoelen.

De gedachte van schrijver Marilynne Robinson dat er betekenis is zodra je je afvraagt of die er is, gaat ook op voor films en series, ziet Joyce Roodnat.

Joyce Roodnat likkebaardt bij het vooruitzicht om weer naar theater, museum en bioscoop te kunnen, maar ze aarzelt om vooruit te kijken. Door het overlijden van Oeroloprichter Joop Mulder wil ze alleen maar terugdenken.

Als Joyce Roodnat het fascinerende boek ‘Apotheek Oey’ leest, over apotheekhoudend kunstenaar Oey Tjeng Sit, brengen haar herinneringen weer het besef: kunst is iets waardoor je hoofd tolt, iets wat lachen en huilen gelijkschakelt, iets wat het roer van je ruimteschip overneemt.

Acteurs die dronkenschap moeten spelen: het is glad ijs. In Woody Allens ‘Rifkin’s Festival’ gaat het fout, in ‘Mank’ lukt het wel. Hoe Gary Oldman het voor elkaar krijgt, snapt Joyce Roodnat niet, maar ze ziet de angst voor de wereld in zijn ogen.

De interpretatie van de werkelijkheid in de vierde serie van ‘The Crown’ valt bij sommigen niet goed. Daarom wil de Britse minister van Cultuur een disclaimer vóór elke aflevering. Dat zou Netflix dus moeten negeren, vindt Joyce Roodnat. Wie vertelt, interpreteert.

Uitgesproken gevoel is in de kunsten glad ijs. Maar Joyce Roodnat kiest ervoor om zich niet aan die afspraak te houden, bij het zien van indringend werk van Hans Broek, Marlene Dumas en Naomi Velissariou.

Of de carrière van de Haagse kunstenaar die zich aan systematisch seksueel geweld schuldig maakte op de helling moet, is volgens Joyce Roodnat niet waar het om gaat. Het gaat om de gelegenheidsgevers om hem heen.

In het Kunstmuseum Den Haag ergert Joyce Roodnat zich aan de naakten van de 19de-eeuwse schilder Anders Zorn. „Of ben ik gewoon preuts? Nou nee, dat geloof ik niet.”

Wat had ze graag Gijs Scholten van Aschat in ‘Oom Wanja’ gezien – helaas, dat kan Joyce Roodnat voorlopig vergeten. Maar in een klein theater en in een museum in het noorden van het land kan ze wel terecht.

In de solo There She Is van choreografe en danseres Keren Levi danst Levi een duet met haar schaduw. Ze dansen in zachte extase, ziet Joyce Roodnat.

Met haar project ‘Living Alone (Together)’ gaat Hanneke Wetzer haar Covid 19-spleen te lijf. In Eindhoven ziet Joyce Roodnat hoe ze dat doet: met Nadiah, een playmate van Russische makelij, speelt Wetzer het opgesloten zitten, de eenzaamheid, de landerigheid, het op elkaar teruggeworpen zijn uit.

De invulling van het schoolvak ‘begrijpend lezen’ laat Joyce Roodnat niet los. Post van overheden? Dat bestrijdt iedere lust tot lezen. Terwijl lezen van literatuur de hersens traint en het hart voedt, het leven verrijkt en het bestaan vergemakkelijkt.