Stikstof

Apparatuur die de stikstofuitstoot moet reduceren, werkt minder goed dan gedacht. Dat is een dreun voor het stikstofbeleid.

Vlaamse boeren nemen een voorbeeld het Nederlandse Farmers Defence Force rond stifstof. „Wie niet horen wil, moet voelen.”

De Omgevingswet kan de procedure voor het onteigenen van boeren bemoeilijken. Dat kan vertraging opleveren, vrezen experts. "Onteigenen kost straks gewoon meer tijd."

Twee boerencollectieven namen het heft in eigen hand en maakten plannen om hun stikstofuitstoot te reduceren. Het gebrek aan overheidsbeleid blijkt een struikelblok. „Ik heb boeren niets te bieden”, klaagt de gedeputeerde.

Stikstof beheerst het debat in Nederland. Maar er is veel meer aan de hand, zeggen twee prominente stikstofexperts. Bijvoorbeeld de waterkwaliteit. “En de grootste opgave wordt het klimaat, want de landbouw moet in 2050 naar klimaatneutraliteit.”

Het huidige stikstofbeleid is te complex, stellen hoogleraren Erisman en De Vries. Zij pleiten voor het invoeren van een ‘uitstootplafond’ dat individuele boeren duidelijkheid biedt én een buffer rond natuurgebieden.

Het stikstofbeleid is erop gericht de uitstoot te halveren, zodat natuurgebieden kunnen herstellen. Geen gebied in Nederland dat zó groot en zó kwetsbaar is als de Deurnsche Peel, berekende NRC aan de hand van cijfers van het RIVM.

Tientallen boeren proberen hun stikstofuitstoot te verlagen. Niet met dure techniek of het wegdoen van vee, maar door slimmer te boeren. Makkelijk is dat niet. „Het vereist vakmanschap van de boer.”

De Ecologische Autoriteit laat in adviezen weten dat de provincies Limburg en Zuid-Holland te weinig inzicht hebben in de oorzaken van hun natuurproblemen. Wel staat buiten kijf dat de natuur er daar slecht aan toe is.

Bestuurskundige en VVD-senator Caspar van den Berg waarschuwde eind 2017 al voor „electorale ontwrichting”, door „ruraal onbehagen”. Hij waarschuwt dat middenpartijen niet dezelfde fouten moeten maken als na de Fortuyn-revolte.

De boeren die de meeste stikstofbelasting in natuurgebieden veroorzaken, zijn zelden van plan zich te laten uitkopen. Dat blijkt uit onderzoek van NRC.

De overheidsaanpak van het stikstofprobleem richt zich op ‘piekbelasters’. Hoe bepaal je eigenlijk wie dat zijn?

Veel piekbelasters willen niet stoppen met hun bedrijf, al verschilt de mate van verzet. Wel hekelen ze vrijwel allemaal het onzekere beleid.

De boeren protesteren tegen dwangsommen van tien- tot honderdduizenden euro’s die de provincie Overijssel gaat uitdelen aan boeren zonder volledige natuurvergunning.

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft een bijzonder verhaal. Ook stikstof.