Kun je leven zonder suiker?

“Er is veel verwarring rondom suiker”, prof. dr. Fred Brouns, emeritus hoogleraar Innovatie Gezonde Voeding aan de Maastricht University. “Als de vraag is ‘kun je leven zonder tafelsuiker of kristalsuiker?’ zeg ik ja! Maar zonder glucose, de belangrijkste monosacharide, kan je lichaam eigenlijk niet. Glucose, die je dus naast uit kristalsuiker ook uit voeding zoals fruit of uit zetmeel in bijvoorbeeld rijst of pasta kunt halen, is nodig als energiebron voor het centrale zenuwstelsel en voor je rode bloedcellen. Als het ontbreekt, vertoont je lichaam een biologische stressreactie. Het gaat dan zelf glucose produceren, een proces dat we gluconeogenese noemen. Daarbij breekt je lichaam onder meer eiwitten en aminozuren af, om daaruit glucose  te maken. Een overlevingsreactie die werkt als een soort ‘noodgenerator als de stroom uitvalt’.”

Dat er iets moet gebeuren aan het overgewicht, en de risico’s die dat met zich meebrengt, staat buiten kijf

Zijn koolhydraten slecht?

Er wordt vaak beweerd dat koolhydraten en suikers in het bijzonder slecht voor je zijn. Is dat zo? Brouns is genuanceerd: “Nee, tenzij je er te veel van eet. Dat is overigens wel betrekkelijk. In onze Nederlandse voeding leveren koolhydraten gemiddeld ongeveer 45 procent van de energie. De inwoners van Okinawa, Japan, hebben een voeding waarbij ruim 65 procent van de energie uit koolhydraten komt. Vooral zoete aardappel wordt veel gegeten. Veel inwoners worden 100 plus en overgewicht is zeldzaam. Een andere bijzondere groep, de Tsimané uit Zuid-Amerika, haalt zelfs 70 procent van de energie uit koolhydraten, vooral zetmeel. Zij hebben de allerlaagste percentages aan hart- en vaatziekten en diabetes van de hele wereld. Je kunt dus niet zomaar beweren dat suiker of andere koolhydraten slecht zijn. Het hangt af van je totale leefstijl.”

Obesitas: een groot westers probleem

De westerse obesitasepidemie is een groot probleem waarvoor geen simpele oplossing bestaat, vindt Brouns. Een frisdranktaks, suikertaks of vettaks gaat volgens hem niet werken. Het is te eenzijdig gedacht en in Nederland zijn we er simpelweg te rijk voor, een paar cent extra zal niet de doorslag geven om iets niet te kopen. “Bovendien: stel dat je suiker belast, dan willen fabrikanten dat in hun producten vervangen door iets anders, bijvoorbeeld vet of andere koolhydraten. Dat schiet dus niet op, want de calorische waarde zal dan niet afnemen en mogelijk zelfs toenemen.” Dat er iets moet gebeuren aan het overgewicht, en de risico’s die dat met zich meebrengt, staat volgens Brouns buiten kijf. “Ik heb ooit gezegd dat ik me een wereld zonder suiker niet voor kan stellen. Daar waren mensen boos over. En natuurlijk kun je in theorie zonder kristalsuiker. Maar denk aan producten als cake, chocolade, jam, ijs. Veel mensen vinden het lekker. Suiker heeft een plaats in de moderne voeding gekregen. De consumptie van toegevoegde suikers is al 10 jaar licht aan het dalen, maar leidt niet tot vermindering van obesitas. Het komt dus aan op je leefstijl, die moet worden aangepakt. Minder en gezonder eten, en meer bewegen. Voedsel is overal aanwezig en we brengen veel tijd zittend door. We zijn een beetje de weg kwijt in eten, honger en verzadiging.”

XTR branded content is de commerciële content op nrc.nl. De inhoud valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie van NRC.