Uitgestelde zorg betekent minder grip op eigen regie

‘Zorg dichterbij de patiënt’

Judith van Beek is Field Access Manager Sustainable Healthcare bij Roche en zet zich in voor het breed toegankelijk maken van innovatieve gezondheidszorg.

„Uitgestelde zorg is nadelig voor de patiënt. Hierbij gaat zeker de grip op de eigen regie deels verloren. Binnen Roche ben ik programmamanager van de Care@Home-pilots waarbij patiënten met kanker worden behandeld in hun thuisomgeving. Ik hoor de verhalen over kankerbehandelingen die worden uitgesteld en de zorgen die dat met zich meebrengt. Natuurlijk willen patiënten de druk op het ziekenhuis tijdens de coronacrisis niet verhogen, maar tegelijkertijd is er angst en onrust over de impact van de uitgestelde zorg op hun eigen ziekte. Vanuit Care@Home bekijken we hoe we de zorg dichterbij de patiënt kunnen organiseren, op een persoonlijkere manier. Dankzij innovaties en technologieën kunnen we steeds meer. Er is inmiddels veel ervaring met e-consults en steeds meer mensen gebruiken apps die bijvoorbeeld je bloeddruk en hartslag monitoren. Dat het anders kan en dat je niet steevast naar het ziekenhuis moet voor een consult of behandeling is een feit. Patiënten kunnen door deze nieuwe mogelijkheden steeds beter in de eigen omgeving behandeld worden, zo houden ze de regie meer in eigen hand. Maar dat moeten we wél aanbieden. Voor de ziekenhuizen betekent dit ook een belangrijke ontwikkeling: op deze manier blijft er capaciteit over voor andere ernstig zieke patiënten en kan de reguliere zorg beter doorlopen.”

‘Achterstand zou kunnen ombuigen tot een versnelling’

Daan Livestro is director bij onafhankelijk adviesbureau Gupta Strategists en focust zich op de efficiëntie van de patiëntenzorg.

„Vertrouwen in het zorgstelsel, in de dokters en de juiste informatie is cruciaal als je het hebt over grip op je eigen gezondheid. Maar dat vertrouwen heeft de afgelopen tijd een aardige knauw gekregen. Mensen zijn minder snel geneigd om naar het ziekenhuis te gaan. Dat is niet zo vreemd, want we horen al maanden: ‘Ga niet naar plekken waar grote groepen mensen bijeenkomen.’ En: ‘Kom alleen als het écht moet.’ Het resultaat is dat patiënten niet de zorg zoeken die ze wel nodig hebben, terwijl je zeker in vroege stadia een ziekte tijdig kunt opvangen en erger kunt voorkomen. Dat dat ontzettend schadelijk is, blijkt uit onderzoek van Gupta. De eerste coronagolf heeft Nederland tussen de 100.000 en 400.000 gezonde levensjaren gekost. Ter vergelijking: in diezelfde studie is berekend dat het verlies door Covid­19 op 10.000 tot 15.000 gezonde levensjaren ligt. Concreet betekent dit dat de komende tien jaar een grotere groep mensen eerder overlijdt dan met de huidige zorgvoorzieningen nodig was geweest. Wat dit alles betekent voor zelfregie? Door het uitstellen van zorg heeft de ontwikkeling naar zelfregie een stap terug moeten doen. Zorgaanbieders werden gedwongen te bepalen ‘wie voorrang heeft en wie moet wachten’, bij die keuze werd de patiënt nauwelijks betrokken. Maar de opgelopen achterstand zou ook weleens kunnen ombuigen tot een versnelling. Zo heeft de zorg op afstand noodgedwongen een vlucht genomen, vinden ziekenhuisconsulten vaker online plaats en is de bereidheid tussen instellingen om data te delen toegenomen. Als we dat vast kunnen houden, is dat een grote winst voor zelfregie.”

‘Kennis over je aandoening is cruciaal’

Angela de Rooij werkt als belangenbehartiger bij Diabetesvereniging Nederland (DVN) en heeft diabetes type 2.

„Bekend zijn met je aandoening, de juiste keuzes kunnen maken, weten wat goed is voor je gezondheid en begrijpen wat je uitslagen betekenen: dat betekent regie hebben. Als je aandoening dus zélf in de hand kunt houden en je hier de afgelopen jaren door je zorgverlener in bent begeleid, is uitgestelde zorg niet zo’n ramp. Het probleem zit hem in die heel grote groep die veel minder in staat is tot het uitvoeren van die eigen regie. Zij hebben de constante aandacht in de zoveel maanden van hun huisarts of praktijkbegeleider nodig om de ziekte te monitoren, omdat ze dat zelf niet kunnen. Ik denk daarom dat patiënten door uitgestelde zorg vooral de grip op de eigen gezondheid verliezen. Belangrijk dus dat deze groep actiever gecoacht wordt. Dat bijvoorbeeld diabetespatiënten weten dat er op de site van de Diabetesvereniging Nederland goede filmpjes staan waarom het bijvoorbeeld zo belangrijk is dat je af en toe naar de oogarts gaat en waarom gezond eten cruciaal is. Bij de diabetesvereniging werken veel ervaringsdeskundigen, zoals ik, waardoor we je dus ook uit persoonlijke beleving veel kunnen leren over je aandoening. Zo kun je de kennis opdoen die nodig is om de eigen regie daadwerkelijk te nemen.”

Kijk op www.dvn.nl voor meer informatie hoe je als diabetespatiënt de regie in handen kunt houden. Ook kun je een bericht achterlaten bij het meldpunt Uitgestelde zorg.

(Tekst: Babette Dessing)

XTR branded content is de commerciële content op nrc.nl. De inhoud valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie van NRC.