:format(webp)/s3/static.nrc.nl/advertenties/files/2019/11/infografiek-1200x800.jpg)
Primaire preventie
Jaarlijks sterven in Nederland 35.000 mensen door roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik. Dat gedrag terugdringen en zo gezondheidsproblemen en ziekte voorkomen, staat centraal in het Nationaal Preventieakkoord dat de Rijksoverheid heeft gesloten met meer dan zeventig organisaties.
Dat kan goed met een positieve boodschap, vinden de leden van Alliantie Nederland Rookvrij: help mee om te voorkomen dat kinderen beginnen met roken en bouw zo aan een rookvrije generatie. Iedereen kan daaraan een bijdrage leveren, door zelf niet in het bijzijn van kinderen te roken en anderen die dat wel doen, aan te spreken. Zoals te zien op het filmpje op geefookhetgoedevoorbeeld.nl.
Secundaire preventie
Hoe eerder ziektes en afwijkingen opgespoord worden, hoe beter ze behandeld kunnen worden. Dat geldt ook voor baarmoederhalskanker, een ziekte waarop vrouwen in Nederland sinds 1996 worden gescreend. In 2017 is het bevolkingsonderzoek vernieuwd: het uitstrijkje wordt eerst getest op de aanwezigheid van hoog risico HPV (hrHPV), door middel van een door Roche ontwikkelde test. Het hrHPV-virus is namelijk in bijna 99 procent van de gevallen de veroorzaker van deze kanker. Pas als de test positief is, wordt gescreend op afwijkende cellen. Ook is een zelfafnametest ontwikkeld waardoor het niet per se nodig is om langs de huisarts te gaan. Door deze veranderingen kunnen naar verwachting 141 meer ziektegevallen worden opgespoord en bijna 41 extra sterftegevallen per jaar worden voorkomen.
Tertiaire preventie
Ook bij ziekte en behandeling valt winst te halen met preventieve maatregelen. Zo heeft het Máxima MC (MMC) een trainingsprogramma ingevoerd voor patiënten voorafgaand aan een operatie (zie ook pagina 4). Het programma richt zich op conditie- en krachttraining, voedingsvoorlichting, psychologische ondersteuning en, zo nodig, op steun bij stoppen met roken. Deze ‘prehabilitatie’ heeft als doel de conditie van patiënten vooraf te verbeteren zodat ze sneller herstellen na de operatie.
Ook wordt de kans op complicaties hiermee verkleind. MMC boekt al goede resultaten bij patiënten met darmkanker. Het programma wordt nu uitgebreid naar andere oncologische zorgtrajecten.
Ziektepreventie
Naast screening om baarmoede rhalskanker vroegtijdig op te sporen, is in 2008 een vaccinatieprogramma voor meisjes ingevoerd om de ziekte tegen te gaan. Op 13-jarige leeftijd kunnen zij zich laten inenten tegen hrHPV type 16 en 18, varianten die verantwoordelijk zijn voor 75 procent van alle ziektegevallen. Om de gezondheidswinst verder te vergroten, zal de vaccinatie vanaf 2021 ook aan jongens worden aangeboden. hrHPV is een zeer besmettelijke virus dat door seks wordt overgedragen.
Gezondheidsbevordering
Ook bij ziekte heeft het zin om maatregelen te treffen die een gezonde leefstijl stimuleren en daarmee de effecten van ziekte zoveel mogelijk minimaliseren. Een goed voorbeeld is de video-serie Praktische tips bij MS die het MS Fonds en farmaceutisch bedrijf Roche dit jaar hebben gemaakt en die gericht is op mensen met MS en hun naasten.
De video’s gaan vanuit tien verschillende onderwerpen – waaronder sociale contacten, werk en vroege behandeling – in op de vraag: hoe houd jij je brein zo gezond mogelijk? Doel is om mensen met MS en hun naasten te ondersteunen met tips, inzicht en herkenning. Kijk op MShebjenietalleen.nl.
Gezondheidsbescherming
De gezondheidssector moet niet alleen bijdragen aan zorg, maar ook aan duurzaamheid. Hiertoe is Green Deal Duurzame Zorg opgericht. Daarin is bijvoorbeeld aandacht voor het feit dat de zorg verantwoordelijk is voor 7 procent van alle CO2-uitstoot in Nederland. Denk aan het gebruik van gebouwen en het transport van mensen en (genees) middelen. Een van de Green Deal-partners is Roche dat denkt dat er veel duurzaamheidswinst valt te behalen met personalised health: de juiste zorg, op de juiste plek, op het juiste moment. Samenwerking in de gehele zorgketen is nodig om die winst daadwerkelijk te realiseren – van fabrikanten en ziekenhuizen tot zorgprofessionals en verzekeraars.
Tekst: Karen Jochems