Mijn nieuws Podcasts Digitale krant

Nienke Beintema

Meer van Nienke Beintema

Durf te vragen

Waarom ben je juist op het allerlaatst ineens je blaas niet meer de baas?

De blaas is niet een passieve ballon, maar een actief orgaan.
Durf te vragen

Is een volle koelkast energiezuiniger dan een lege?

Investeren in een zuinige koelkast is de beste manier om energie te besparen.
Durf te vragen

Hoe kan het dat een appel niet snel bruin wordt in een aangemaakte salade?

Niet álle vruchten kleuren bruin bij snijden of kneuzen.
Vogelgriep

De vogelgriep is een risico voor varkens, maar daar is volgens experts te weinig toezicht op

Er moet meer zicht komen op de circulatie van griepvirussen onder varkens, stellen experts. Biedt dat meer dan „schijnzekerheid”?
Durf te vragen

Waardoor hoor je in je auto zo slecht waar een sirene vandaan komt?

Moderne auto’s zijn zo goed geïsoleerd, dat geluiden van buiten slecht doordringen tot de inzittenden.
Durf te vragen

Waarom is langzamer ademen gezond?

Ademhalen gaat meestal onbewust. Maar die autonome ademhaling is te overrulen.
Durf te vragen

Kunnen wormen ook last hebben van wormen?

Worminfecties komen veel voor in tropische landen.
Crispr-cas9

Knippen en plakken met patiënten-dna kan straks veel efficiënter

De veelbelovende gentechniek crispr-cas9 wordt nog nauwelijks bij patiënten toegepast. Leidse onderzoekers hebben dat nu een grote stap dichterbij gebracht.
Durf te vragen

Waardoor is verse melk tegenwoordig zo lang houdbaar?

De langere houdbaarheid is te danken aan een gebakken, kleiachtig materiaal.
Durf te vragen

Is de elleboogtest betrouwbaar om de temperatuur van het badwater te testen?

Een baby moet baden in water dat precies de juiste temperatuur heeft. Hoe kun je dat testen?
Durf te vragen

Slijt een stroomdraad als er stroom doorheen loopt?

Individuele elektronen kruipen heel langzaam door een koperdraad: 7 centimeter per uur.
Durf te vragen

Waarom moet je wilgen knotten?

Een geknotte boom produceert veel bruikbaar hout.
Geneeskunde

Hoe stem je medicatie beter af op kinderpatiënten?

Over de werkzaamheid van medicijnen bij kinderen is veel onbekend. Kennis over het kinderlichaam kan helpen bij het vinden van de juiste dosering.
Durf te vragen

Waarom krijg je soms de hik van koud bier of hete pepers?

In de hersenen bevindt zich „een hikcentrum”. Prikkels die daar arriveren veroorzaken de hik.
Jong geleerd

‘Sporten is gezond, maar mijn vraag is: kun je ook te veel sporten?’

Zeer intensief sporten zorgt voor extra aderverkalking in het hart. Dat klinkt niet gezond, maar is dat ook zo? Cardioloog-in-opleiding Vincent Aengevaeren zoekt het uit.
Durf te vragen

Waarom jeukt een muggenbeet, terwijl een wespensteek pijn doet?

Insectengiffen bevatten soms wel tientallen gifstoffen.
Vogelgriep

Hoe groot is het gevaar van de grootste vogelgriepuitbraak ooit voor de mens?

De vogelgriepuitbraak bereikte vorige maand een nieuwe alarmfase: de eerste besmettingen van zoogdier op zoogdier. Het kán een opstapje zijn naar een volgende pandemie.
Durf te vragen

Is het slim om een kakkerlak dood te trappen?

Kakkerlakken staan in de topdrie van snelst rennende insecten ter wereld.
Schurft

De opmars van schurft in Nederland: 21 vragen en antwoorden

Waar hebben we de nieuwe invasie van de schurftmijt aan te danken, hoe besmettelijk is schurft en vooral: hoe kom je ervanaf? 21 vragen en antwoorden.
Durf te vragen

Waarom klinkt je stem lager als je veel alcohol drinkt?

De stem wordt gevormd door een kwetsbaar systeem. Roken, schreeuwen en alcohol kunnen dat aantasten.
Durf te vragen

Werkt meerlaags toiletpapier beter dan eenlaags?

Welk papier het comfortabelst is, hangt van veel factoren af. Hoe dan ook geldt: proppen is beter dan vouwen.
Durf te vragen

Kun je kaas nog eten waarvan je de schimmel hebt afgesneden?

Met harde kazen moet je anders omgaan dan met zachte.
Durf te vragen

Kunnen mensen hun familie op de geur herkennen?

Geurherkenning helpt onder meer bij het vermijden van incest.
Boeken

Bioloog Tijs Goldschmidt wint P.C. Hooft-prijs 2023

Bioloog Tijs Goldschmidt publiceerde een twintigtal non-fictieboeken, veelal over de relatie tussen mens en natuur.
Durf te vragen

Waarom laten oliebedrijven zoveel gas verloren gaan door af te fakkelen?

Een olieraffinaderij moet affakkelen om te voorkomen dat de druk in de installatie gevaarlijk hoog oploopt.
Durf te vragen

Heeft het zin om je appel te wassen?

Wie zo weinig mogelijk bestrijdingsmiddelen wil binnenkrijgen, „kan het beste biologische appels eten”.
Biologie

Parasiet maakt wolf dappere leider

Een eencellige parasiet beïnvloedt het gedrag van wolven in Yellowstone-park. Ze komen daardoor dichter bij poema’s.
Vogelgriep

Kippen hebben nog altijd geen griepprik gekregen. Een viroloog wil haast maken

Nederlands pluimvee krijgt nog geen vogelgriepvaccin. Waarom niet?
Durf te vragen

Moet je door klimaatverandering meer zonnebrandcrème smeren?

Door de opwarming komt er niet meer zonnestraling op de aarde af. Toch is meer smeren geen slecht idee.
Interview Remke van Staveren | psychiater

‘Na een crisis moeten patiënten hun psychofarmaca afbouwen naar een minimale dosis’

Het afbouwen van medicijnen is in de psychiatrie niet vanzelfsprekend. Artsen en patiënten zijn vaak bang voor een terugval.
Durf te vragen

Waarom gedraagt vloeibare stikstof zich zo raar?

Het ziet eruit als water, maar dan extra sprankelend. Het borrelt, bruist, wervelt en nevelt – en het is zeer koud: vloeibare stikstof. Hoe werkt dat?
Huidziekte

Psoriasis is meer dan een huidziekte – drie Nijmeegse onderzoekers promoveren erop

Bij de huidziekte psoriasis speelt het immuunsysteem een grote rol. „Sinds 2005 is er een nieuwe groep medicijnen op de markt, de biologics .”
Durf te vragen

Wat is dat zware, zwarte klosje aan je laptopsnoer?

Het cilindertje combineert elektromagnetische eigenschappen, met een wonderlijk effect.
Durf te vragen

Is QWERTY het meest efficiënte toetsenbord?

QWERTY zou een sub-optimale erfenis zijn uit de tijd van mechanische typemachines.
Durf te vragen

Knipten prehistorische mensen hun haar?

Haar blijft slecht bewaard in de fossiele archieven. Wat weten we wel?
Durf te vragen

Waarom gaan kikkers aan de wandel in de regen?

Verlaten kikkers de sloot om te schuilen? Of ontvluchten ze het geroffel van de regen?
Durf te vragen

Waarom ontstaat spierpijn soms pas na een paar dagen?

Verzuring van de spieren is niet de boosdoener bij ‘vertraagde spierpijn’.
Durf te vragen

Kun je verdrinken in drijfzand?

Hoe zit het met die rare eigenschappen van drijfzand? Dat je er plotseling in kunt wegzakken en sneller wegzinkt naarmate je meer worstelt?
Durf te vragen

Waarom heeft een mandarijn soms één vies partje?

Mandarijnen verschillen enorm in kwaliteit – binnen het jaar, binnen een netje en soms zelfs binnen een mandarijn.
Durf te vragen

Heeft een visser in camouflage-outfit eerder beet?

Zien vissen vanuit het water het verschil tussen legerkleuren en pimpelpaars met geel?
Durf te vragen

Komen muggen nu wel of niet op licht af?

Het licht uitdoen in de slaapkamer om muggen buiten te houden – heeft dat zin?
Biologie

Het smelten van poolzee-ijs is niet per se de nekslag voor de ijsbeer: sommige jagen vanaf gletsjers

IJsberen jagen vanaf de rand van het zee-ijs. Als dit zee-ijs verdwijnt, betekent dat dan ook de teloorgang van de ijsbeer? Misschien niet.
Durf te vragen

Waarom wordt een meeuw niet ziek van rotte vis?

Meeuwen en kraaien kunnen naar hartelust rotte dingen eten. In hun maag schuilt het geheim.
Durf te vragen

Met cola kun je goed roest verwijderen. Hoe kan dat?

Ook met andere frisdranken kun je roest verwijderen. Maar cola spant de kroon.
Durf te vragen

Waar komt de zurige, muffige, ietwat kruidige geur van tweedehandskleding vandaan?

Tweedehandskleding ruikt overal hetzelfde. Hoe kan dat, en wat kun je ertegen doen?
Acht vragen over het apenpokkenvirus

Apenpokken nu ook in Nederland. Wat is er bekend over dit virus?

Zondagavond stond het aantal besmettingen met het apenpokkenvirus wereldwijd op 193, in Nederland gaat het om enkele gevallen.
Durf te vragen

Hoe ontstaat een knorrende maag?

In het maag-darmkanaal vindt voortdurend transport plaats van lucht, sappen en dunne voedselresten. „Het betere loodgieterswerk.”
Geneeskunde

Eigen afweercellen van patiënt worden een medicijn tegen kanker

Het lukt steeds beter om het afweersysteem van een kankerpatiënt zodanig aan te passen, dat het een tumor onschadelijk kan maken.
Ecologie

Gps-gegevens wijzen op groeiend botsrisico voor Europese trekvogels

Sommige soorten vliegen tijdens hun migratie overal precies op de hoogte van windmolens en hoogspanningsleidingen.
Noordpool

Overal op de noordpool vind je plastic – op de zeebodem, in het ijs, op de stranden

Er is geen plek in het noordpoolgebied meer vrij van plastic. Het komt overal vandaan, tot aan Argentinië toe. Weg gaat het niet meer. Maar kan het kwaad?
Durf te vragen

Synchroniseren vrouwen hun menstruatie?

Wat is er waar van het verhaal dat de cyclus van vrouwen die nauw samenleven als een gemeenschappelijke biologische klok gelijk gaat lopen?
Paleontologie

Hoe deze Chinese uil de paleontologie bezighoudt

Zes miljoen jaar geleden was er een uilensoort in China die overdag op jacht ging. Dat er toen al zulke dagjagers waren, betekent dat de uilenstamboom opnieuw getekend moet worden.
Durf te vragen

Waarom ziet poep van graseters er zo verschillend uit?

Dieren die hetzelfde eten, poepen soms totaal verschillend. Hoe kan dat?
Durf te vragen

Waarom worden kinderen sneller wagenziek?

Veel kinderen moeten weleens overgeven in de auto, terwijl hun ouders nergens last van hebben. Andersom worden sommige volwassenen juist sneller misselijk in attracties.
Durf te vragen

Waar blijven de kleuren van de zeepbel?

De kleuren van een zeepbel wervelen en zakken naar beneden, tot hij zwart is. Hoe kan dat?
Guineaworm

De guineaworm is een gruwelijke parasiet waar de mens bijna van verlost is

De guineawormziekte trof ooit miljoenen mensen. Maar de parasiet is nu bijna uitgeroeid. „Met zo’n zelfde inzet zou je ook malaria een heel eind kunnen indammen.”
Biologie

Arctische spons leeft van buiswormen die al duizenden jaren dood zijn

Toen het vulkanisme in de Arctische Oceaan stopte, stierven daar ook de buiswormen. Op hun resten leven nu sponzen.
Covid-19

Covid-patiënt heeft jaar na IC nog last (net als andere IC-liggers)

Driekwart van de intensive care-patiënten heeft na een jaar nog fysieke klachten. Maar die klachten lijken niet specifiek voor Covid-19.
Durf te vragen

Waarom krijg ik klachten direct na de coronaprik?

Sommige mensen hebben flink last van hun coronavaccinatie. „Alleen maar een goed teken.”
Gevaar Omikronvariant

Omikron: besmettelijk als mazelen, maar niet heel ziekmakend – voorlopig

Wat weten we inmiddels over Omikron? Het is de meest besmettelijke variant van SARS-CoV-2, die potentieel ook het gevaarlijkst is.
Virus

Vogelgriep waart altijd rond. Waarom houden virologen nu dan hun hart vast?

Overal ter wereld zijn uitbraken van vogelgriep. Wat is het risico? „Virologen houden hun hart vast.”
Biologie

Egelbacterie werd op eigen houtje resistent tegen antibiotica

In een voortdurende strijd met een schimmel tussen de egelstekels, is een bacterie resistent geworden – al 200 jaar geleden.
Reportage Zelftest

Zelftests testen met het hele gezin: „Deze is echt gruwelijk”

Nienke Beintema en haar gezin onderwierpen vier coronatests aan een onderzoek. De tienjarige bood zich aan als vrijwilliger voor de diepe test.
Natuur

Het kan weer: pelikanen in de Nederlandse delta

Als sinds de Middeleeuwen is hij in Nederland uitgestorven: de kroeskoppelikaan. Is het tijd om hem terug te halen?
Coronabesmettingen

Ook in lockdown stijgen nu de besmettingen, iedereen wijst naar Omikron

Ondanks de lockdown stijgen de besmettingscijfers scherp, in Nederland en in heel Europa.
Coronavirus

Omikron maakt muizen minder ziek, T-cellen beschermen goed

Steeds meer onderzoeken laten zien dat Omikron minder ernstig ziek maakt dan eerdere varianten. „Maar de onzekerheidsmarge is nog steeds groot.”
Geneeskunde

Besmetting met coronavirus kan de nieren beschadigen

Het coronavirus kan de nieren besmetten. Stressstoffen zorgen ervoor dat er schadelijk littekenweefsel ontstaat.
Pluimvee

Dreiging van vogelgriep groeit

In Europa woedt nog een virus: de vogelgriep. Experts vinden dat daar niet genoeg tegen gedaan wordt.
Virologie

Omikron lijkt niet minder ziekmakend

Engels onderzoek lijkt uit te wijzen dat mensen van de Omikronvariant niet minder ziek worden, zoals aan de hand van Zuid-Afrikaanse cijfers gehoopt werd.
Biologie

Geen visser heeft last van aalscholvers – toch liggen ze onder vuur

Uit onderzoek naar tienduizenden braakballen blijkt: aalscholvers eten geen commercieel interessante vis. Maar vissers en politici zijn ze liever kwijt dan rijk.
Rapport Rekenkamer

Veel meer geld, en toch zijn er veel minder weidevogels

Hoewel tussen 2001 en 2020 acht keer zoveel geld ging naar het behoud van weidevogels, is hun aantal gehalveerd.
Vragen en antwoorden

Zijn de coronavaccins experimenteel en 33 andere actuele vragen over het coronavirus

Hoe ziekmakend is Omikron? Wat is een booster en helpt die ook mensen met een verzwakt immuunsysteem? Wie liggen er nu op de IC’s?
Coronapandemie

Jonge kinderen vaccineren: wat zijn de risico’s?

Kinderen nemen momenteel het merendeel van de coronabesmettingen voor hun rekening. Is vaccineren voor hen gevaarlijk? En hoe wordt daarover in Den Haag gedebatteerd?
Coronavirus

Eerste Zuid-Afrikaanse resultaten: minder ziek door Omikron

Patiënten in een Zuid-Afrikaans ziekenhuis met de Omikronvariant waren minder ziek. Is Omikron dus milder? „Dat is te vroeg om te stellen.”
Corona

Wat doet een booster precies en moet je telkens blijven bijprikken?

De booster vijzelt de dalende bescherming op tegen een Covid-infectie. En zo’n derde prik prikkelt ons immuunsysteem zelf.
Coronavirus

Wat weten we (niet) van coronavariant Omikron?

Variant Omikron is mogelijk besmettelijker dan de Deltavariant. Maar de studies die dat écht uit moeten wijzen nemen nog weken tot maanden in beslag.
Biologie

Dit dier lust Aziatische duizendknoop en verder niks

Woekerende Aziatische duizendknopen geven veel overlast. Ze zijn moeilijk te bestrijden. Kan de Japanse bladvlo het wel?
Vaccineren

‘Het is te vroeg om ook jonge kinderen te gaan vaccineren’

Voor kinderen zelf heeft een coronavaccinatie weinig nut, vindt kinderarts Patricia Bruijning.
Geneeskunde

Een kunsthart met olie en rundercellen als overbrugging

Voor het eerst is er in Nederland een kunsthart geïmplanteerd bij een patiënt. Maar een donorhart blijft de gouden standaard.
coronamaatregelen

Het L-woord: virologen hebben het er weer voorzichtig over

Met de stijgende besmettingscijfers en hogere ziekenhuisopnames vrezen virologen een nieuwe lockdown. Het kabinet zet vooralsnog in op betere naleving van de basisregels.
Biologie

Sativa of indica: de roes van cannabisvariëteiten is hetzelfde

Moderne cannabis is een „genetisch mengelmoesje”. De variëteiten sativa en indica hebben geen onderscheidende werking.
Durf te vragen

Geopend voor het koken of dicht erna: wat maakt een mossel een slechte mossel?

Vroeger trof je minder vaak foute mossels dan nu, zegt een chefkok.
Dierenleven

Een wurgslang denkt niet vooruit

Een ‘Ikje’ over een wurgslang bleek een broodje-aapverhaal. Nienke Beintema heeft zelf een python. Zij vertelt hoe het wel zit.
Wolf

Wennen aan wolven, want we zullen wel moeten

De wolf is definitief terug in Nederland. Hoe gaan de Nederlanders daarmee om? Een Wolvenplan moet antwoord bieden.
Durf te vragen

Dat je met paddenstoelen moet uitkijken, weet iedereen. Maar hoe zit het met bramen, frambozen en hazelnoten?

De vossenlintworm kan gevaarlijk zijn. Maar hoe groot het risico in de Nederlandse praktijk is, is nog niet duidelijk.
Biologie

De wolf is nu écht terug in Nederland

In Nederland is plaats voor achttien tot mogelijk tachtig wolvenroedels, aldus recent onderzoek. Is daarvoor wel voldoende draagvlak?
Biologie

De wolf is écht terug in Nederland, ‘risico voor mensen is verwaarloosbaar klein’

In Nederland passen misschien wel tachtig roedels. Maar is daarvoor „maatschappelijk draagvlak”?
Durf te vragen

Waarom is krabben aan een korstje zo onweerstaanbaar?

Bijna niemand kan het laten: krabben aan een wondkorstje. Waarom? En hoe gevaarlijk is het? „Met het verwijderen van de korst kun je ook de helende huid meenemen.”
Durf te vragen

Ze zijn sloom en bloot: maar waarom worden naaktslakken niet opgegeten?

Het dragen van een slakkenhuis heeft soms ook nadelen.
Duurzaamheid

Schelp en zeewier kweken is duurzamer dan zalm en kip

Zeevoedsel kan de wereld helpen voeden. Maar met welke gevolgen voor milieu? De uitstoot van voedselproductie op zee is nu in kaart gebracht.
Biologie

Nestelende meerkoet is gek op plastic planten

Zwerfafval belandt in de nesten van meerkoeten, zelfs plastic kunstplanten, ontdekten onderzoekers van natuurmuseum Naturalis.
Deltavariant

Coronavaccins beschermen minder goed tegen de Deltavariant

De bescherming door het Pfizervaccin neemt sneller af dan die van AstraZeneca. Maar nog steeds beschermen vaccins tegen ziekte en worden de meeste infecties voorkomen.
Zwak immuunsysteem

Bij half miljoen mensen met een verzwakte immuniteit werkt het coronavaccin niet goed

Bij mensen met een verstoord immuunsysteem werken vaccins minder goed. Studies moeten leiden tot oplossingen voor deze groep.
Paleontologie

Mammoet liep tijdens zijn leven 70.000 km door Alaska

Om de levensloop van een mammoet te ontrafelen, is zijn slagtand chemisch geanalyseerd. „Een gigantische onderneming.”
Janneke Schreuder | dierenarts

Je kunt niet voorzichtig genoeg zijn met virussen. Dus hoe voorspel je een uitbraak van de vogelgriep?

Hoe kun je uitbraken van vogelgriep voorspellen? Dierenarts Janneke Schreuder onderzocht voorspellende factoren.
Geneeskunde

Menopauze wordt bepaald door dna-reparatie

Het moment van menopauze hangt nauw samen met veroudering. Bij het proces zijn 290 genen betrokken.
Reportage Hitte

Gezond verstand onder de parasol

Het is steeds vaker steeds heter. Hoe kunnen mensen zich daartegen wapenen? Aflevering 1 uit een serie: het woonzorgcentrum.
Durf te vragen

Kunnen wilde dieren last hebben van een allergie?

„Wilde zoogdieren hebben hetzelfde immuunsysteem als wij. Dat kan dus ook best een keertje uit de bocht vliegen.”
Biologie

Suikerrietschimmel manipuleert erop los

Schimmels kunnen hun omgeving te eigen bate beïnvloeden. Een soort die leeft in suikerrietstengels doet dat heel ingenieus.
Zeearend

Een kuiken zo groot als een kalkoen

Een zeearendkleuter ringen: hoe doe je dat? Nou, met drie man en een boodschappentas. En zonder hoogtevrees. Nienke Beintema ging mee het ruige moerasbos in.
Durf te vragen

Waar komen die dikke haren vandaan op een gipsarm?

Extra haargroei is bij gipspatiënten heel algemeen. Het treedt op bij een op de drie patiënten.
Biologie

Soedanese oermeloen groeide uit tot watermeloen

Onderzoekers vonden in 2015 wilde meloenen met zoet vruchtvlees in Soedan. Was dit de voorouder van de watermeloen?
Vaccinatiestrategie

Wanneer is er ‘genoeg’ geprikt?

In Nederland zijn nu naar schatting bijna 7,9 miljoen coronavaccins toegediend. Hoeveel moeten daar nog bij voordat de zogeheten ‘kritische vaccinatiegraad’ bereikt is?
Kindervaccinatie

In de VS en Canada worden kinderen ingeënt, waar wacht Nederland op?

Kinderen worden nauwelijks ziek van Covid-19, waarom besluiten sommige landen dan toch om ze te vaccineren?
Scheikunde

Hoe kan zoiets als zuurstof schaars zijn?

Uit India en Zuid-Amerika komen verontrustende berichten over het opraken van medicinale zuurstof voor Covid-patiënten.
Meerkoetennest

Zwerfafval als bron van nestmateriaal

Meerkoeten gebruiken zwerfvuil in hun nesten, ziet bioloog Auke-Florian Hiemstra. Hij wil onderzoeken waarom ze dat doen en vraagt burgers om hem daarmee te helpen.
Durf te vragen

Kunnen we niezen in onze slaap?

Tijdens de diepe slaap komen prikkels wel binnen, maar ze worden niet echt waargenomen.
Geneeskunde

Als het bloed gaat klonteren

Er is veel om te doen: trombose. Wat is dat eigenlijk? Wat zijn de risicofactoren? Hoe erg is het? En hoe zit het met trombose en de coronavaccins?
Biologie

Gecultiveerde sla maakte een wereldreis tot in Amerika

Slabladeren verloren onderweg van de Kaukasus naar Egypte hun stekels. In Amerika ontstond de knisperigheid van ijsbergsla.
Onderzoek

Mensen houden van vogels – en verder?

Het ligt voor de hand: een rijke vogelwereld maakt de mens gelukkig en onderzoek bevestigt het. Maar Nienke Beintema vraagt door.
Durf te vragen

Hoe vinden trekvogels hun nest terug?

Vogels gebruiken hun ogen en hun neus om zich te oriënteren. En ze leren van elkaar.
Biologie

Plaaginsect ‘steelt’ gen van planten waaruit hij sap zuigt

Voor het eerst is gezien dat een insect een plantengen ‘oppikt’ en nuttig gebruikt. De overdracht ging waarschijnlijk via een virus.
Toxicologie

Na dertig jaar is het zenuwgif ontdekt dat zeearenden doodt

Een blauwalg die alleen op een invasieve waterplant groeit, produceert een gif dat vogelhersenen sponzig maakt.
Coronavaccin

Nieuwe studie: coronavaccin AstraZeneca beschermt ook ouderen

Na aanvankelijke onduidelijkheid rond onderzoeksgegevens van AstraZeneca, presenteert de farmaceut nu heldere resultaten. Het vaccin beschermt 100 procent tegen ernstige Covid-19.
Durf te vragen

Waarom hoeven (de meeste) katten niet naar de kapper?

Huisdieren zijn gefokt op allerlei eigenschappen, waaronder hun haargroei.
Herbesmetting

Herbesmetting met corona treft ouderen vaker

Uit het eerste grootschalige onderzoek naar herbesmettingen blijkt dat die relatief vaak voorkomen. Toch is er niet alleen slecht nieuws.
Placebo-effect

Microdosis paddo’s werkt ook zonder werkzame stof

Bij onderzoek naar het effect van piepkleine doses van psychedelische stoffen, is een bijzondere researchmethode gebruikt.
Luchtwegvirus

Meer corona als er meer stuifmeel in de lucht zit

Bij een stijgende pollenconcentratie in de lucht zijn er vier à vijf dagen later meer besmettingen met het coronavirus.
Natuur

De otter doet het goed in de Nederlandse wateren – maar sterft vaak op straat

In 1989 stierf de laatste de otter in Nederland. Inmiddels groeit de populatie weer. Er gaan er heel veel dood in het verkeer, maar „blijkbaar hebben ze het hier goed”.
Roofvogel

Nederlandse zeearend sterft in Duits windpark

Hoe goed zeearenden ook kunnen zien en vliegen, ze zijn niet berekend op snel draaiende windturbines.
Natuur

Het Nederlandse succes van de zeearend

Het gaat goed met de zeearend. Doordat rivieren meer ruimte hebben gekregen, is hun leefgebied gegroeid. Op zoek naar de grootste roofvogel van Nederland.
Durf te vragen

Wat doet een splinter in je lichaam?

Soms kan het heel verkeerd aflopen met een splinter. Maar meestal komt-ie vanzelf naar buiten.
Interview Vaccineren

‘Druk op IC omlaag? Vaccineer eerst dikke mannen van 50+’

Vaccineer met voorrang mannen met overgewicht tussen de 50 en 75, betoogt IC-arts Peter van der Voort.
Durf te vragen

Waarom zaaien we in de lente, terwijl zaden in de herfst vallen?

De moderne mens heeft veel eigenschappen van natuurlijke zaden niet meer nodig. „Die hebben we eruit gekruist.”
Biologie

Overbevissing bedreigt voortbestaan haaien en roggen

Veel soorten haaien en roggen worden met uitsterven bedreigd. Overbevissing wordt nauwelijks aangepakt.
Podcast

#120 Wat er zoal leeft in onze poep

Poep, we spoelen het snel door en op straat lopen we er met een grote boog omheen. Maar wie beter kijkt, vindt in elke drol of keutel duizenden kleine beestjes, bacteriën…
Woord

Eén cc spuug is nodig en dat is best veel

Elk woord heeft weerklank. Het nieuwste corona-woord is ‘sabbelwatje’. Nienke Beintema legt uit wat dat is.
DNA-onderzoek

Ook genetisch is het vogelbekdier een rare snuiter

Het fluorescerende, eierleggende vogelbekdier heeft ook opvallend dna. Zo heeft het dier wel tien geslachtschromosomen.
Reportage Cardiologie

Stroomstoring in een babyhartje

Door een afwijkende elektrische geleiding kunnen hartritmestoornissen optreden. Soms treden die afwijkingen al bij baby’s op.
Corona

Verdachte virusvariant met opvallend veel mutaties

Wat is er bijzonder aan de ‘Britse’ variant van SARS-CoV-2 die sinds kort rondwaart? Is het virus gevaarlijker? Hoe kan het zoveel mutaties hebben?
Coronavirus

Intensief onderzoek naar uitbraak Britse virusvariant op basisschool

Negen leerlingen en leraren uit Bergschenhoek blijken met de Britse variant van het coronavirus besmet. Of kinderen ontvankelijker zijn voor deze variant is nog onduidelijk.
Covid-19

Test voorspelt of coronapatiënt heel ziek zal worden

Een bloedanalyse levert informatie op over de prognose van een patiënt. De test kan met eenvoudige apparatuur gedaan worden.
Muterend virus

Screent Nederland genoeg om het Engelse virus hier te vinden?

Nu grote delen van de wereld zich afsluiten voor het Verenigd Koninkrijk luidt de vraag: is dat nieuwe virus niet al van het eiland af?
Coronavirus

Nog veel onduidelijk over Engelse virusvariant

De stam van het coronavirus dat Engeland teistert, heeft mutaties aan het eiwit waarmee het zich toegang verschaft tot menselijke cellen.
Infectieziekte

Steeds minder vaccinaties tegen mazelen

Tegen mazelen bestaat een effectief en goedkoop vaccin. Toch sterven er nog altijd duizenden kinderen aan de ziekte.
Ecologie

Gps-zender legt nachtleven van stadsegel bloot

Over het nachtelijk gedrag van egels is weinig bekend. Twaalf stadsegels kregen daarom een gps-zender. De dieren legden kilometers af.
Podcast Onbehaarde Apen

Snot maakt van je neus een warzone

Of het nu groen, dik, wit, nat of doorzichtig is je snot is een belangrijke beschermer in je neus, maar wat kan je het beste doen tegen dat vervelende verstopte gevoel als je…
Durf te vragen

Helpt spoelen met een zoutoplossing tegen een verstopte neus?

Er wordt „weinig onderzoek gedaan naar een kleine kwaal met een goedkope oplossing”.
Biologie

Het vogelbekdier gloeit in het donker

Zoogdieren die fluoresceren zijn zeldzaam. Mogelijk kunnen Australische vogelbekdieren er vijanden mee afschrikken.
Durf te vragen

Welke taal heeft de natste klanken?

Langs elkaar heen praten is de beste manier om niet besmet te raken.
Verkoudheid

Is snot eten gezond? En 10 andere vragen over snot

Door corona is er veel aandacht voor het neusslijm. Daarom, de feiten op een rij. Hoe besmettelijk is snot? Wat zegt de kleur ervan? Hoe raakt een neus verstopt?
Podcast

Waar is het griepvirus gebleven?

Het zuidelijk halfrond, dat net een winter achter de rug heeft, is zo’n beetje griepvrij, ziet wetenschapsredacteur Nienke Beintema. Hoe kan dat?
Infectieziekten

Waar blijft de griep deze winter?

Nergens heerst nog de griep. Corona heeft het tijdelijk van de kaart geveegd.
Geneeskunde

Een been dat vastzit als een huis – en nooit meer pijn

Een artikel in NRC zette Dicky de Best op het spoor van een nieuw type beenprothese. „Zoals het nu gaat, is het ook niks, zei ik tegen mezelf.”
Podcast

Hoe de hond onze beste vriend werd

De band tussen mens en hond is oersterk en al vele duizenden jaren oud. Deze zomer bleek uit onderzoek dat 10.000 jaar geleden sledehonden het al mogelijk maakte voor mensen om…
Besmetting

Het virus zit ook in piepkleine druppeltjes – maar zijn die besmettelijk?

Het coronavirus kan om patiënten heen ‘zweven’ en daarna levende cellen infecteren, zo blijkt uit nieuw onderzoek. Moeten de coronamaatregelen nu worden verscherpt?
Claim

Rusland keurt coronavaccin goed vóór afronden tests

Poetin meldt in een persconferentie dat Rusland als eerste een Covid-19-vaccin op de markt brengt. Maar niet alle onderzoeksfasen zijn doorlopen, en dus is niet met zekerheid te…
Interview

‘Over zwangeren en Covid-19 is weinig bekend’

Van het nieuwe coronavirus is nog weinig bekend. Dat geldt nog sterker voor de risico’s die zwangere vrouwen lopen.
Oorsprong

Virusvariant uit Europa dominant in hele wereld

De ontwikkeling van het coronavirus is onderzocht: welke stammen zijn er ontstaan, en in welke regio?
Coronavirus

Een kinderkamp vol covid, wat zegt dat over school?

Op een kamp in de Verenigde Staten is een groot aantal kinderen besmet geraakt met het coronavirus. Dat geeft te denken over het nieuwe schooljaar.
Analyse Mondkapjes

Bieden mondkapjes bescherming of creëren ze schijnveiligheid? Dit zegt de wetenschap

Wetenschappelijk gezien is er geen bewijs dat mensen met een mondkapje meer coronarisico’s nemen.
Klimaat

Poolplanten zijn extra broeikasbron

De permafrost ontdooit. Wortels van planten in het poolgebied stimuleren processen die voor extra broeikasgassen zorgen.
Archeologie

Sledehond helpt mens al 10.000 jaar

De oudste gespecialiseerde werkhonden waren sledehonden, toont dna van prehistorische honden uit de Siberische permafrost.
Interview

Medicijnatlas wijst weg naar tumormiddel

Soms kunnen medicijnen elkaars werking versterken. Dat kan helpen bij de bestrijding van kanker.
Reportage Huiszwaluw

Stevige prefabnestjes voor de huiszwaluw

Huiszwaluwen boetseren hun nesten van bolletjes klei. Maar op de zandgronden vallen die sneller uit elkaar. „Vandaar dat die kunstnesten echt een verschil maken.”
Biologie

Beet van hongerige hommel vervroegt plantenbloei

Planten en hun bestuivers moeten hun timing perfect op elkaar aansluiten. De hommel heeft een truc.
Biologie

Eén genvariant houdt Peruanen klein

Inwoners van Peru behoren tot de kleinste mensen ter wereld. Mogelijk biedt dit een evolutionair voordeel.
Biologie

Woestijnbacterie haalt water uit gips

Er is leven mogelijk op plekken zonder vrij beschikbaar water. Dat blijkt uit onderzoek naar bacteriën in Chili.
Leeuwen

De holenleeuw ging pas laat z’n eigen weg

Voor het eerst is het complete leeuwengenoom ontrafeld. De berberleeuw was verwant aan de West-Afrikaanse leeuw, blijkt nu.
Biologie

Nederlandse salamanders lijden onder een schimmelziekte

Nederlandse salamanders hebben te lijden onder een schimmelziekte. De vuursalamander is al bijna verdwenen.
Omgangsgewoonten

Wielrenner, hou je hoestwolk even in

Je had het vast niet in de gaten, maar je fietste schouder aan schouder langs mij heen. Precies toen je mij inhaalde, stootte jij een zware, vochtige hoest naar buiten, vanuit…
Coronacrisis

Akkoord vastgoed en retail: huur opgeschort

De retailsector, de vastgoedbedrijven en vastgoedfinanciers hebben richtlijnen opgesteld over de manier waarop winkels die in ernstige problemen zijn gekomen door de…
Coronavirus

Bedrijven die Covid-19-vaccins maken mogen sneller testen

Nederlandse bedrijven die Covid-19-vaccins ontwikkelen en met genetische manipulatie werken, kunnen via een spoedprocedure een milieuvergunning aanvragen.
Corona

Ook mét mondkapje geldt: houd afstand

Mondkapjes kúnnen effect hebben – bij juist gebruik. Maar ze zorgen ook voor schijnveiligheid, bijvoorbeeld bij hergebruik.
Durf te vragen

Waarom raak je zo vaak je gezicht aan met je hand?

Belangrijk in tijden van corona: raak zo min mogelijk je gezicht aan. Om te voorkomen dat het virus via je handen in de slijmvliezen van je mond, neus en ogen komt.
Coronavirus

Hoe Nederland wil meten hoe groot de corona-uitbraak nu eigenlijk is

Hoe verspreidt het coronavirus zich door het land? En hoe is het landelijk gesteld met onze immuniteit? Verschillende nieuwe meetinitiatieven geven daar inzicht in.
Aantal besmettingen

RIVM gaat nog niet uit van Merkels ‘60 à 70 procent’

Hoeveel mensen uiteindelijk met het virus besmet zullen raken, kan het RIVM nu niet inschatten.
Coronavirus

Is er nu sprake van een uitbraak? Drie vragen over coronavirus

Ondanks de twee Nederlanders die zijn besmet met het coronavirus, kunnen we nog niet spreken van een uitbraak.
Coronavirus

Hele dorpen op slot, dat is ‘griezelig’ maar wel begrijpelijk

Heeft het zin om hele dorpen af te sluiten bij een virusuitbraak, zoals nu in Italië gebeurt? Voor de juiste maatregelen zal eerst de bron van de besmetting gevonden moeten worden.
Microbiologie

Jumbovirussen zijn vijanden van bacteriën – en meer

Van darmen tot rivieren: grote virussen die bacteriën aanvallen leven overal. Nu zijn er honderden nieuwe ‘jumbofagen’ ontdekt.
Coronavirus

Verdwijnt het virus als het warmer wordt? En 38 andere vragen over het coronavirus

Wat is er bekend over het nieuwe coronavirus? Hoe ziek worden mensen ervan? Wat doet Nederland om verspreiding te voorkomen?
Durf te vragen

Wat doen die amandelen eigenlijk in je keel?

Al duizenden jaren worden bij kinderen de amandelen geknipt. Maar waarom heb je überhaupt die amandelen?
Biologie

Nieuwe diersoort ontdekt in Vondelpark: een sluipwesp

Biologen en citizen scientists ontdekten een onbekende sluipwesp van 2 millimeter in een stadspark. „In elk achtertuintje kun je nieuwe dingen ontdekken.”
Reportage Natuur

Heel bescheiden groeit het hoogveen weer

Bijna al het hoogveen is verdwenen uit Nederland. Op het Wierdense Veld in Twente groeit het weer. „Natuur is geen overbodige luxe.”
Klimmen

Zijn klimtocht was eigenlijk waanzin

Wayne Merry was een van de eersten die de loodzware El Capitan beklommen, zonder moderne middelen. Eind vorig jaar overleed hij. „Soms brak het touw al bij het ophangen.”
Geneeskunde

Wanneer milieuwetgeving de strijd tegen kanker hindert

De nieuwe CAR-T-celtherapie biedt hoop voor kankerpatiënten die geen baat hebben bij andere behandelingen, maar Nederlandse milieuwetgeving dwarsboomt verdere ontwikkeling…
Regeneratieve geneeskunde

Lang leve de lab-lever

Eén op de tien patiënten die wachten op een geschikte donorlever, sterft vóór transplantatie. „Dat kan anders.”
Paleontologie

Kiezen tonen wat ijstijdgrazers aten

In de laatste ijstijd was de Noordzee een vruchtbare steppe waar reuzenherten, elanden en bosneushoorns leefden. Maar wat aten die dieren?
Walrussen

Hoe de walrus van IJsland verdween

Ooit leefden er walrussen op IJsland. Maar ze zijn verdwenen. Mogelijk hebben de Noormannen de dieren uitgeroeid. Ze waren uit op het ivoor.
wat wil het dier

Steuren zijn veel leuker dan palingen – en ze stinken minder

Wie dagelijks met dieren werkt, leert ze écht kennen. Deze week: een steurenkwekerij in de Achterhoek. „Hier zit echt kaviaar in.”
wat wil het dier

‘Warmte en voedsel, dat zijn primaire levensbehoeften’

Wie dagelijks met dieren werkt, leert ze écht kennen. Deze week: reptielenzoo Serpo. „Ik mag komen opdraven als er ergens een giftige slang opduikt.”
wat wil het dier

Vlinders opkweken in de poppenkast van Artis

Wie dagelijks met dieren werkt, leert ze écht kennen. Deze week: de vlinders van Artis en hun verzorger.
Kanovakantie

Geen mens gezien op vakantie, alleen elanden en beren

Kanoën in Canada, 150 kilometer in acht dagen. Je komt geen mens tegen, alleen wilde dieren. Is dat te doen met kinderen van 8 en 9?
wat wil het dier

Soms maken zeearenden een puinzooi, voor de lol

Wie dagelijks met dieren werkt, leert ze écht kennen. Deze week: de boswachter en de zeearend.
wat wil het dier

De oogbollen zijn het lekkerst

Wie dagelijks met dieren werkt, leert ze écht kennen. Deze week: de jager en de eland.
Biologie

Poolvos trekt duizenden kilometers over zeeijs van Europa naar Canada

Een poolvos legde vorig jaar in 76 dagen een afstand van 3.500 kilometer af. Nog nooit zagen biologen een poolvos die het continent verliet.
Reportage Hoe de ‘First Nations’ moesten assimileren

Dorpsoudste inheemse Tlingit-gemeenschap: ‘Ook Noord-Amerika had concentratiekampen’

In Canada moesten inheemse kinderen tot eind vorige eeuw gedwongen naar internaten om te ‘assimileren’. Nog altijd zijn velen er door getraumatiseerd.
Fossielen

In de Westerschelde lag een walvisschedel van acht miljoen jaar oud

De schedel van de baleinwalvis is mogelijk afkomstig van een voorouder van de moderne bultrug.
Voedselweb

Antarctica leeft van pinguïnpoep

Niet de temperatuur, maar de poep van pinguïns en zee-olifanten regelt het bestaan van een uitgebreid voedselweb op Antarctica.
Durf te vragen

Kunnen wilde dieren verbranden in de zon?

Ook walvissen hebben last van zonnebrand.
Biologie

De reuzenpanda verteert bamboe als een hypercarnivoor

Beren zijn vleeseters. Hoe kan het dan dat de reuzenpanda overleeft op een plantaardig dieet? Ze halen veel eiwit uit bamboe.
Durf te vragen

Waar komen wiebelbenen toch vandaan?

Veel mensen kunnen hun benen niet stilhouden. Vooral ’s avonds en ’s nachts hebben ze een zeurend, soms pijnlijk gevoel.
Durf te vragen

Hoe werkt jeuk en wat helpt ertegen?

Gek kun je ervan worden: jeuk. Grofweg bestaan er vijf typen. Wat kun je ertegen doen? En wat niet? Krabben helpt.
Paleontologie

Met hele achterpoten de oceaan over

In Peru is een vrijwel compleet fossiel van een oerwalvis met vier poten opgegraven. Oerwalvissen ontstonden bij India.
Wintersport

Nachtskiën bij volle maan in Canada

Midden in de nacht, op ski’s in de Canadese bergen. „Sneeuwkristallen tintelen en fonkelen in het licht van mijn hoofdlamp.”
Genetica

Geteelde aardbei zit vol genen van bosaardbeitje

In consumptieaardbeien zitten de genen van vier wilde aardbeiensoorten. Maar die van de bosaardbei overheersen de andere.
NRC Checkt

NRC checkt: ‘IJsberen teisteren Nova Zembla door klimaatverandering’

Dat meldden onder meer NRC , The Guardian en NU.nl vorige week.
Durf te vragen

Kan fonkelend witte sneeuw migraine opwekken?

Wekelijks zoekt de redactie wetenschap het antwoord op een veelgestelde vraag. Vandaag over migraine door felwit licht.
Biologie

Zure spons doorboort koraal

Sommige sponzen zorgen voor de afbraak van koraalriffen, door er holtes in te boren. Hoe dat gebeurt, is nu bekend: met zuur.
Canada

In Yukon hoef je geen hypotheek, daar bouw je je eigen huis

Journalist Nienke Beintema woont met haar gezin een jaar in Yukon, tegen Alaska aan, waar de bevolking van en met de natuur leeft. „Eland geschoten!
Durf te vragen

Kun je je dood eten?

Wekelijks zoekt de redactie wetenschap antwoord op een veelgestelde vraag. Deze week: hoe aten mensen zich dood? Ook een vraag? durftevragen@nrc.nl

Wanneer ontstaan wolkjes van de adem?

Vandaag: Bij koud weer zien we vaak ademwolkjes, ook bij dieren – zelfs bij de walvis.
Durf te vragen

Kunnen alleen paarden galopperen?

Wekelijks zoekt de wetenschapsredactie het antwoord op een veelgestelde vraag. Vandaag : Het kleinste zoogdier dat in een ware galop rent, is de olifantsspitsmuis.
Paleobiologie

Kies onthult wat reuzenhert at

Waar nu de Noordzee is, graasde 42.500 jaar geleden een reuzenhert. Hij at veel zeealsem, blijkt uit resten in een kies gevonden.
Biologie

Groen gazon van louter gras is slecht voor het klimaat

De tijd van het groene gazon is voorbij, schrijven twee landschapsarchitecten in Science . ‘Laat maar verwilderen.’
Malaria

Genetische valstrik kan mug uitroeien

Door een uitgekiende erfelijke verandering in het DNA van de malariamug te brengen valt de voortplanting stil.
Zeebiologie

Ook de diep gelegen koralen warmen op en verbleken

Er was tot nu toe hoop dat opwellend koud water diepgelegen koralen zou beschermen. Ten onrechte.
Biologie

Planten en dieren surfen op kelpvlotten naar Antarctica

Pakketten van kelp brengen planten en dieren naar Antarctica. De eerste pioniers worden binnen een paar decennia verwacht.
Diergedrag

Paarden briesen van geluk

Hoe blijer een paard, hoe meer het briest, blijkt uit Frans onderzoek.
Insecteneters

Jaarlijks verdwijnt 500 miljoen ton aan insecten in de snavels van vogels

Vogels hebben relatief veel energie nodig: meer dan spinnen. Wereldwijd verbruiken ze net zoveel energie per jaar als de stad New York.
NRC Checkt

NRC checkt: ‘Het is niet de vraag óf, maar wanneer de tijgermug zich in Nederland vestigt’

Dat zei Arnold van Vliet van Wageningen UR op 25 juni tijdens het congres Hittestress.
Reportage

Een snijpracticum XXL op de Harlingse kade

In de haven van Harlingen wordt grotendeels met de hand een enorme potvis ontleed. „We trokken per ongeluk een stuk van de oogkas mee. Jammer, maar dat kunnen we wel weer lijmen.”
Landbouw

Satelliet herkent besmette olijfboom

Een bacterie die olijfbomen ziek maakt, rukt op in Europa. Met satellieten zijn de zieke bomen nu vroegtijdig te herkennen.
Interview

Een klimaatdetective op de bodem van Spitsbergse meertjes

Lineke Woelders paleoklimatoloog In kleine zoetwatermeertjes op Spitsbergen vond Lineke Woelders dramatische aanwijzingen voor de klimaatverandering.

‘Kiewiét-kiewiét-kiewiét’, een verdwijnend geluid

Traditioneel duikelden er in het voorjaar overal kieviten boven de Friese weilanden. En er waren eierrapers. Beide verdwijnen, ziet aaisiker Sake Roodbergen.

Het ijs op Antarctica smelt steeds sneller

De laatste jaren smelt het Zuidpoolijs drie keer zo snel als in de twintig jaar ervoor. Dat komt doordat de gletsjers bij de landing in zee sneller smelten in warmer zeewater.

Karper warmt op tijdens zonnebaden

Koudbloedige vissen kunnen warmer worden dan het water waarin ze zwemmen, ontdekten Zweedse biologen.

De zeehond doet het goed, maar verder...

Op de Wadden is veel natuur bedreigd, aldus een groot internationaal rapport. Ministers uit Nederland, Duitsland en Denemarken vergaderen in Leeuwarden over betere bescherming.

Hoe komt een klavertje aan vier bladeren?

Wekelijks zoekt de redactie wetenschap het antwoord op een veelgestelde vraag. Vandaag: 1 op de 5.076 klavertjes is een lucky one . De genetica erachter is onbekend.

Herkent een hond echt zijn eigen ras?

Een chihuahua kan maatjes worden met een herder, maar herkent-ie ook soortgenoten? Wekelijks zoekt de redactie wetenschap het antwoord op een veelgestelde vraag . Ook een vraag?

Het gaat goed met de droogvallende mosselbanken

Al in de jaren negentig werden de zieltogende droogvallende mosselbanken beschermd. Maar pas nu gaat het goed.
Interview

‘Nederlandse landschap is in de afgelopen dertig jaar sneller verdwenen dan ooit’

Nederlanders zetten het landschap al meer dan 1.000 jaar naar hun hand, zegt landschapsarchitect Adriaan Geuze.

Voelt het in een gure wind ook voor planten kouder aan?

Wekelijks zoekt de redactie wetenschap het antwoord op een veelgestelde vraag. Deze week: hebben planten ook zoiets als een gevoelstemperatuur?

De kleine rietgans is erg flexibel

Kleine rietganzen wisselen veel van eetgedrag en overwinteringsgebied. Dat zagen vogelaars tijdens uniek, 25 jaar durend onderzoek.
Interview

‘Ik wil laten zien hoe ongelooflijk divers het leven in de zee is’

Bioloog Lisa Becking onderzoekt oeroude zoutwatermeren: „Het zijn natuurlijke laboratoria van evolutie en ecologie.”

Hé, gekwetter. Dat betekent: eten!

Je kent ze misschien uit avonturenfilms: enorme legers van mieren die als een lint door het oerwoud marcheren, alles opvretend wat ze tegenkomen.

De luidste vis op aarde

Waar de Coloradorivier in zee komt, in de Golf van Mexico, daar trilt de zee soms van het geluid. Het gebeurt in de dagen vóór volle maan, twee keer per dag als het eb wordt.