Mijn nieuws Podcasts Digitale krant

Berthold van Maris

Meer van Berthold van Maris

Letterkunde

Dit strookje perkament uit de 14de eeuw staat vol geweld uit een onbekende ridderroman

Een nog onbekende ridderroman is opgedoken op een stukje perkament uit de 14de eeuw. „Dat was allemaal erg spannend.”
Sprookjes

Een lijk hing in de schoorsteen, een hand dreef in de soep en Gerrit Arends (11) schreef het op

De Groningse jongen Gerrit Arends hoorde gruwelijke verhalen en schreef ze op. Al voordat de gebroeders Grimm dat deden.
Taalkunde

De zin van zijdig en onzijdig in de taal

Promovenda Dorothée Hoppe onderzocht de functie van lidwoorden door het gebruik ervan in drie verschillende talen te vergelijken.
Geschiedenis

Wat werd ooit als misdaad gezien - en nu niet meer? Wat autobiografieën van criminelen ons leren

Historische dagboeken van veroordeelde misdadigers leveren een bijzonder perspectief op de geschiedenis.
Interview Moos Pozzo | antropoloog

Wie Nederlands leert, integreert niet per se sneller met Nederlanders, ziet deze antropoloog

Migranten worden verplicht om Nederlands te leren, maar dat helpt hen maar beperkt bij hun integratie.
Taal

Jongeren creëren een nieuwe vorm van Brabants – of doen ze maar wat met hun dialect?

Brabantse jongeren spelen met lidwoorden om hun dialect extra Brabants te laten klinken. Vaak gaat dat in tegen de regels.
Interview Gaston Dorren | wetenschapsjournalist

Een taal als Zweeds of Spaans is snel te begrijpen. Maar pas op voor valse vrienden

Met een paar trucs zijn vreemde talen als het Zweeds best te begrijpen. „Je hebt wel altijd een klein beetje basiskennis nodig.”
Taalkunde

Woorden als bal, man en patat... die zijn duidelijk en makkelijk

Woorden die beginnen met een lipklank klinken het duidelijkst. Uitspreken gaat makkelijk met een tongpuntklank aan het eind.
Taal

Perifere regio’s stuwden de Nederlandse taal vooruit

In de ontwikkeling van het Nederlands zijn economisch en cultureel dominante steden niet altijd ook linguïstisch dominant.
Letterkunde

Avontuurlijke elitetrips voor 17de-eeuwse jongemannen

Rijke Hollanders trokken in de 17de eeuw door Europa om zich te ontwikkelen. Wat schreven zij over zo’n Grand Tour?
Taalkunde

Zinnen beginnen graag met bekende informatie en eindigen graag met iets nieuws

Als het lijdend voorwerp nieuwe informatie geeft, staat het achteraan in de zin. Is de informatie bekend, dan vooraan.
Interview Tim Vergeer | neerlandicus

‘Het 17de-eeuwse publiek smulde van Spaanse emoties op het toneel’

In 17de-eeuws Nederland was het not done om toe te geven aan emoties. In het theater kon het publiek aan die norm ontsnappen.
Boek

Een diepe duik in tal van dialecten

Het Meertens Instituut heeft een enorme hoeveelheid dialectmateriaal in kaart gebracht. Daar valt volop in te grasduinen.
Literatuurwetenschap

Hoeveel ridderverhalen zijn spoorloos verdwenen? Dat is nu geteld

Met een methode uit de biologie is onderzocht hoeveel middeleeuwse ridderromans totaal verdwenen zijn. Dat verschilt per taal.
Ridderroman

Hoe het avontuur van Ogier de Nederlandse taal binnenwandelde

Een raar geval in Heidelberg: een ridderroman vol dialoog en actie die niemand ooit had gelezen. Het is een Duitse vertaling van een Nederlandse tekst.
Praten met je handen, ogen, schouders, mond

In gebarentaal is een grimas gewoon deel van de grammatica

In de Nederlandse Gebarentaal valt ongelofelijk veel te ontdekken. Het hele lichaam doet eraan mee. Dit jaar verscheen een grammatica ervan.
Taal

Japanse scheurbuik komt uit Nederland – net als de woorden bier, gas en lens

Lange tijd was Nederland de enige Europese handelspartner van Japan. Dat heeft zijn sporen nagelaten in het Japans.
Interview Tirza Brüggemann | literatuurwetenschapper en filosoof

‘In literatuur zijn dieren eeuwenlang neergezet als mensen, dat kan ook anders’

In literatuur zijn dieren eeuwenlang „als een soort mensen neergezet”, zegt Tirza Brüggemann. Dat kan ook anders.
Interview Camiel Hamans | taalkundige

Ook achter de woorden lullo en aso zit een systeem

Hoe ontstaan woorden als alto, weirdo en Brabo? „Het werd een succes omdat het voldeed aan de regels.”
Taal

Ook sterke werkwoorden hebben hun zwakke momenten

Sterke werkwoorden zijn heel erg aanwezig in het Nederlands: vinden, vond… geven, gaf… Maar soms worden ze zwak.
Dialecten

Nederlandse streektalen verdwijnen in rap tempo

Streektalen zijn in het Nederlandse taalgebied in rap tempo aan het verdwijnen. Fries en Limburgs houden stand.
Ophef

Lanseloet na zeven eeuwen ontmaskerd

Maakte Lanseloet van Denemarken zich in de veertiende eeuw schuldig aan ontoelaatbaar gedrag?
Taal

Heupwiegen en stofzuigen zijn eigenaardige taalfenomenen

Een zelfstandig naamwoord ín een werkwoord? In het Fries gebeurt zoiets vaker dan in het Nederlands: vader aardappelrooit de hele dag.
Literatuurwetenschap

Leidse student ontdekt oudste literaire vrouwengenootschap in Nederland

Jonkvrouwe Anna van der Aar de Sterke richtte in 1782 in Delft een vrouwelijk dichtgenootschap op. De Leidse student Evi Dijcks ontdekte het genootschap in de universiteitsbiblioth…
Boek

Flam, pinoos: twee spookwoorden

Soms komen woorden die helemaal niet bestaan in woordenboeken terecht.
Slavernij

Tegenstrijdig 18de-eeuws toneel: oh, bevrijder, ik zal u eeuwig dienen!

In toneelstukken uit de 18de eeuw die tegen slavernij ageerden, was de Europeaan wel moreel superieur aan de Afrikaan.
Taal

Eindelijk: het geminachte Riffijns bestaat nu echt

Het Riffijns Berber, de moedertaal van veel Nederlandse Marokkanen, werd nooit serieus genomen. Pas nu is er een grammatica van verschenen.
Taalwetenschap

De samenvoegmachine van alle zinnen ter wereld

Volgens taalwetenschapper Noam Chomsky wordt iedereen geboren met de basisprincipes van grammatica kant-en-klaar in het hoofd.
Taal

Moi dak fandak : 125 Skepi-zinnen herontdekt

Op de plantages in Brits Guyana ontstond een volwaardige taal gebaseerd op het Nederlands: het Skepi.
Meer van Berthold van Maris...